Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Triết học: Quan niệm chính trị - xã hội của John Locke

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> <br /> NGUYỄN THỊ DỊU<br /> <br /> QUAN NIỆM CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI<br /> CỦA JOHN LOCKE<br /> <br /> Chuyên ngành: Triết học<br /> Mã số: 60.22.80<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC<br /> <br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:<br /> TS. LÊ VĂN SỰ<br /> <br /> HÀ NỘI - 2009<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1<br /> CHƢƠNG 1: BỐI CẢNH LỊCH SỬ VÀ TIỀN ĐỀ TƢ TƢỞNG HÌNH<br /> THÀNH QUAN NIỆM CHÍNH TRỊ- XÃ HỘI CỦA JOHN LOCKE .. 9<br /> 1.1. John Locke và bối cảnh lịch sử nước Anh thế kỷ XVII .................... 9<br /> 1.1.1. Gia đình, trường học và những tác phẩm chính .......................... 9<br /> 1.1.2. Bối cảnh lịch sử nước Anh thế kỷ XVII và ảnh hưởng của nó<br /> đến tư tưởng chính trị - xã hội của John Locke. ................................. 12<br /> 1.2. Tiền đề lý luận hình thành quan niệm chính trị - xã hội của John<br /> Locke ....................................................... Error! Bookmark not defined.<br /> 1.2.1. Tư tưởng chính trị - xã hội của Platon, Aristotle và ảnh hưởng<br /> của tư tưởng này đến quan niệm chính trị - xã hội của John Locke<br /> ............................................................. Error! Bookmark not defined.<br /> 1.2.2. Tư tưởng chính trị - xã hội trong triết học Tây Âu thời Trung cổ,<br /> Cận đại và ảnh hưởng của tư tưởng này đến sự hình thành quan niệm<br /> chính trị - xã hội của John Locke. ....... Error! Bookmark not defined.<br /> CHƢƠNG 2: NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN TRONG QUAN NIỆM<br /> CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI CỦA JOHN LOCKE ....... Error! Bookmark not<br /> defined.<br /> 2.1. Quan niệm của John Locke về con người và quyền con người Error!<br /> Bookmark not defined.<br /> 2.1.1. Quan niệm của John Locke về con người cá nhân ............ Error!<br /> Bookmark not defined.<br /> 2.1.2. Quan niệm của John Locke về quyền con người ............... Error!<br /> Bookmark not defined.<br /> 2.2. Quan niệm của John Locke về quyền lực nhà nước ................. Error!<br /> Bookmark not defined.<br /> 2.2.1 Quan niệm của John Locke về quyền lập pháp của nhà nước<br /> ............................................................. Error! Bookmark not defined.<br /> 2.2.2. Quan niệm của John Locke về sự giải thể chính quyền dân sự<br /> ............................................................. Error! Bookmark not defined.<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2.3. Những mặt tích cực và hạn chế trong quan niệm chính trị – xã hội<br /> của John Locke ........................................ Error! Bookmark not defined.<br /> 2.3.1. Những mặt tích cực trong quan niệm chính trị - xã hội của John<br /> Locke ................................................... Error! Bookmark not defined.<br /> 2.3.2. Những hạn chế trong quan niệm chính trị - xã hội của John<br /> Locke ................................................... Error! Bookmark not defined.<br /> KẾT LUẬN ................................................ Error! Bookmark not defined.<br /> DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................. 13<br /> <br /> 3<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Trong thời đại ngày nay, việc nghiên cứu, giảng dạy môn lịch sử<br /> triết học không chỉ có ý nghĩa lý luận mà còn có ý nghĩa thực tiễn to lớn.<br /> Tuy nhiên, trong một thời gian dài vì những lí do khác nhau, nên ở Việt<br /> Nam, phần lịch sử triết học nói chung, lịch sử triết học phương Tây nói<br /> riêng không được quan tâm một cách đúng mức. Cùng với quá trình đổi<br /> mới tư duy lý luận và coi trọng các nền văn hoá khác nhau, nên triết học<br /> ngoài Mác xít ngày càng được nghiên cứu nhiều hơn.<br /> Một trong những giai đoạn góp phần không nhỏ cho sự phát triển<br /> của lịch sử triết học là thời kỳ Khai sáng ở Tây Âu. Đây là thời kỳ mở đầu<br /> cho phong trào đề cao sức mạnh, sự sáng tạo, bảo vệ quyền tự do của con<br /> người. Những tư tưởng này được đề cập trong quan niệm của một số nhà<br /> triết học như: Descartes, Spinoza, Hobbes, Locke. Đây là những đóng góp<br /> quan trọng cho nền triết học nhân loại, nhưng ở Việt Nam, những công<br /> trình nghiên cứu liên quan đến các tác giả này còn hạn chế so với thời kỳ<br /> cổ đại hay triết học cổ điển Đức. Ngay cả trong giáo trình triết học, phần<br /> viết về các triết gia lớn thế kỷ XVII vẫn còn tản mạn, thậm chí chỉ được<br /> đánh giá, nhận định trên phương diện nhận thức luận, bản thể luận.<br /> Tiếp nối những giai đoạn trước, triết học Tây Âu có một vai trò quan<br /> trọng trong tiến trình lịch sử triết học nhân loại, nhiều tư tưởng có ảnh<br /> hưởng sâu sắc đến giai đoạn sau trong đó có triết học John Locke. Ông<br /> được coi là người đặt nền móng cho triết học phương Tây về đề cao vai trò<br /> của chủ nghĩa cá nhân, đấu tranh cho quyền tự do, bình đẳng của con<br /> người, ông đã gợi mở những vấn đề liên quan đến nhà nước pháp quyền.<br /> John Locke coi việc làm sáng tỏ tố chất con người là cơ sở đi đến khẳng<br /> định quyền công dân trong một xã hội mới khi những chướng ngại của chế<br /> <br /> 4<br /> <br /> độ phong kiến bị gạt bỏ. Bằng trải nghiệm thực tiễn, ông đã giải đáp câu<br /> hỏi của cuộc cách mạng tư sản về vị trí của con người trong chế độ mới<br /> với tư cách là con người tự do.<br /> Trong triết học của John Locke quan niệm chính trị - xã hội được xem<br /> là hạt nhân cơ bản và được đề cập đến trong tác phẩm Khảo luận thứ hai về<br /> chính quyền, tạo tiền đề cho việc xác lập quyền tự do bình đẳng của con<br /> người và sau này được các nhà triết học Montesquieu, Rousseau, Stuart<br /> Mill, phát triển lên một tầm cao mới. Quan niệm chính trị - xã hội của ông<br /> ảnh hưởng không chỉ ở Anh, Pháp mà còn ở cả Việt Nam trong giai đoạn<br /> hiện nay. Do vậy, việc nghiên cứu có hệ thống, đánh giá thực chất và ý<br /> nghĩa lịch sử quan niệm chính trị - xã hội của John Locke trở lên cấp thiết.<br /> Vì lí do trên, tác giả luận văn chọn: "Quan niệm chính trị - xã hội của<br /> John Locke" làm đề tài nghiên cứu.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu đề tài<br /> Trong các tác giả nước ngoài viết về thời kỳ Khai sáng, luận văn tiếp<br /> cận được một số công trình dịch ra Tiếng Việt sau:<br /> Công trình Lịch sử triết học và các luận đề của tác giả Samuel Enoch<br /> Stumpt gồm hai phần: phần 1 khái quát lịch sử phương Tây nói chung,<br /> phần 2 là tuyển tập các tác phẩm gốc của các nhà triết học phương Tây từ<br /> thời kỳ sớm nhất đến thời hiện đại, trong đó triết học Tây Âu thời cận đại<br /> được trình bày ở chương 3 với tên gọi: Triết học và sự khai mở thế giới<br /> khoa học. Trong phần viết về triết học John Locke, tác giả tập trung trình<br /> bày những vấn đề về nhận thức, lý thuyết Đạo đức và chính trị. Trong đó<br /> những vấn đề về nhà nước, quyền tư hữu, chính quyền dân sự, quyền cai trị<br /> là tài liệu tham khảo quan trọng của đề tài.<br /> Cùng với Lịch sử triết học và các luận đề, công trình của tác giả<br /> Bryan Magee là một cuốn sách có tầm quan trọng với đề tài. Câu chuyện<br /> triết học đã trình bày khái quát triết học Tây phương từ các nhà triết học cổ<br /> <br /> 5<br /> <br />