Tổng quan khung phân tích tình trạng dễ bị tổn thương với biến đổi khí hậu của phụ nữ nông thôn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Biến đổi khí hậu ngày càng trở nên rõ rệt và khiến cho con người phải đương đầu với những hiểm họa ngày càng gia tăng và trở nên dễ bị tổn thương hơn. Bài viết trình bày tổng quan khung phân tích tình trạng dễ bị tổn thương với biến đổi khí hậu của phụ nữ nông thôn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tổng quan khung phân tích tình trạng dễ bị tổn thương với biến đổi khí hậu của phụ nữ nông thôn

Vietnam J. Agri. Sci. 2025, Vol. 23, No. 2: 267-277 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2025, 23(2): 267-277 www.vnua.edu.vn Bùi Thị Minh Hằng*, Nguyễn Thị Thanh Huyền Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên * Tác giả liên hệ: hangbui.tn@gmail.com Ngày nhận bài: 16.04.2024 Ngày chấp nhận đăng: 19.02.2025 TÓM TẮT Biến đổi khí hậu ngày càng trở nên rõ rệt và khiến cho con người phải đương đầu với những hiểm họa ngày càng gia tăng và trở nên dễ bị tổn thương hơn. Phụ nữ nông thôn thuộc nhóm đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương trước các hiện tượng biến đổi khí hậu, không phải do giới tính của họ mà do những vai trò về mặt văn hóa và xã hội theo giới mà họ phải gánh vác, các chuẩn mực văn hóa truyền thống hay quy tắc xã hội liên quan đến giới cũng như sự bất lợi trong quyền tiếp cận và kiểm soát các nguồn lực. Trên cơ sở tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến vấn đề giới và lĩnh vực biến đổi khí hậu, bài viết nhằm luận giải cơ sở lý luận và xây dựng khung phân tích nguyên nhân tình trạng dễ bị tổn thương với biến đổi khí hậu của phụ nữ nông thôn. Khung phân tích cung cấp cơ sở và tạo điều kiện để các nhà lập chính sách đánh giá và phân tích khả năng bị tổn thương tương đối của phụ nữ so với nam giới ở khu vực nông thôn, từ đó có chính sách phù hợp nhằm giảm bất bình đẳng giới, giảm nhẹ tình trạng dễ bị tổn thương và nâng cao năng lực thích ứng cho phụ nữ nông thôn. Từ khóa: Bất bình đẳng giới, biến đổi khí hậu, khung phân tích, phụ nữ nông thôn, tình trạng dễ bị tổn thương. A Framework for Analysing the Vulnerability to Climate Change of Rural Women ABSTRACT Climate change is becoming increasingly evident and causes people to face increasing dangers and become more vulnerable. Rural women are particularly vulnerable to climate change, not because of their sex but because of the cultural and gendered social roles they have to play, the traditional cultural and social norms related to gender, as well as their disadvantages in the access and control right of resources. Based on the review of domestic and foreign research related to the field of gender and climate change, the article aims to explain the theoretical basis and build a framework for analyzing the causes of vulnerability to climate change among rural women. The analytical framework provides a basis and creates conditions for policymakers to assess and analyze the relative vulnerability of women compared to men in rural areas, thereby formulating appropriate policies to reduce gender inequality, reduce vulnerability, and improve adaptive capacity for rural women. Keywords: Gender inequality, climate change, analytical framework, rural women, vulnerability. 267
Tổng quan khung phân tích tình trạng dễ bị tổn thương với biến đổi khí hậu của phụ nữ nông thôn ñ 268
Bùi Thị Minh Hằng, Nguyễn Thị Thanh Huyền 269
Tổng quan khung phân tích tình trạng dễ bị tổn thương với biến đổi khí hậu của phụ nữ nông thôn - - 270
Bùi Thị Minh Hằng, Nguyễn Thị Thanh Huyền 271
Tổng quan khung phân tích tình trạng dễ bị tổn thương với biến đổi khí hậu của phụ nữ nông thôn 272
Bùi Thị Minh Hằng, Nguyễn Thị Thanh Huyền Cú sốc khí hậu Phân công lao động Chuẩn mực Tiếng nói Khả năng Khả năng (Sự phụ thuộc vào nông văn hóa trong tiếp cận tiếp cận nghiệp, các nguồn tài nguyên truyền thống; gia đình các giáo dục, thiên nhiên; Quy định và nguồn lực thông tin Khả năng dịch chuyển) pháp lý xã hội Mức độ Mức độ Khả năng phơi nhiễm nhạy cảm thích ứng TÌNH TRẠNG DỄ BỊ TỔN THƯƠNG Khối lượng Nhu cầu cơ bản Bạo lực Sức khỏe trên công việc và sinh kế cơ sở giới 273
Tổng quan khung phân tích tình trạng dễ bị tổn thương với biến đổi khí hậu của phụ nữ nông thôn 274
Bùi Thị Minh Hằng, Nguyễn Thị Thanh Huyền ñ ñ Adger W.N. (2006). Vulnerability. Global Environmental Change. 16(3): 268-281. Adger W.N. & Vincent K. (2005). Uncertainty in adaptive capacity. Comptes Rendus Geoscience. 337(4): 399-410. Adzawla W., Azumah S.B., Anani P.Y. & Donkoh, S.A. (2019). Gender perspectives of climate change adaptation in two selected districts of Ghana. Heliyon. 5(11): e02854. Agarwal B. (2003). Gender and Land Rights Revisited: Exploring New Prospects via the State, Family and Market. Journal of Agrarian Change. 3: 184-224. Aguilar L. (2022). Study on the differentiated impacts of desertification, land degradation and drought on women and men. Bonn and New York: United Nations Convention to Combat Desertification. Retrieved from https://www.unccd.int/resources/ publications/differentiated-impacts-desertification- 275
Tổng quan khung phân tích tình trạng dễ bị tổn thương với biến đổi khí hậu của phụ nữ nông thôn landdegradation-and-drought-women on December climate change and variability. Advances in 5, 2023 Geosciences. 14: 277-280. Bedeke S.B. (2023). Climate change vulnerability and Chanana-Nag N. & Aggarwal P.K. (2020). Woman in adaptation of crop producers in sub-Saharan agriculture, and climate risks: hotspots for Africa: a review on concepts, approaches and development. Climate Change. 158:13-27. methods. Environment, development and Cutter S.L. (2003). The vulnerability of science and the sustainability. 25: 1017-1051. science of vulnerability. Annals of the Association Birkmann J. & Fernando N. (2008). Measuring of American Geographers. 93(1): 1-12. revealed and emergent vulnerabilities of coastal Dankelman I. (2016). Action Not Words. Confronting communities to tsunami in Sri Lanka. Disasters. Gender Inequality through Climate Change Action 32(1): 82-104. and Disaster Risk Reduction in Asia. Thailand: UN Birkmann J., Garschagen M., Krass F. & Quang N. Women. Retrieved from http://www2.unwomen. (2010). Adaptive urban governance: new org/-/media/field%20office%20eseasia/docs/ challenges for the second generation of urban publications/2017/04/ccdrr_130317-s.pdf?la= adaptation strategies to climate change. en&vs =5239 on October 8, 2023. Sustainability Science. 5: 185-206. Dasgupta S., Laplante B., Meisner C., Wheeler D. & Birkmann J., Jamshed A., McMillan J.M., Feldmeyer Yan J. (2007). The impact of sea level rise on D., Totin E., Solecki W. & Alegria A. (2022). developing countries: a comparative analysis. Understanding human vulnerability to climate World Bank Policy Working Research Paper 4136, World Bank, Washington, DC. change: A global perspective on index validation for adaptation planning. Science of The Total Denton, F. (2002). Climate change vulnerability, Environment. 803: 150065. impacts, and adaptation: Why does gender matter?. Gender & Development. 10(2): 10-20. Boetto H. & McKinnon J. (2013). Rural women and climate change: A gender-inclusive perspective. Djoudi H. & Brockhaus M. (2011). Is adaptation to Australian Social Work. 66(2): 234-247. climate change gender neutral? Lessons from Bogardi J. & Birkmann J. (2004). Vulnerability communities dependent on livestock and forests in assessment: the first step towards sustainable risk northern Mali. International Forestry Review. reduction. In: Malzahn D. & Plapp T. (Eds.). 13(2): 123-135. Disasters and Society - From Hazard Assessment Eastin J. (2018). Climate change and gender equality to Risk Reduction. Logos Verlag, Berlin, in developing states. World Development. Germany. pp. 75-82. 107: 289-305. Cannon T. (2006). Vulnerability analysis, livelihoods Grothmann T. & Patt A. (2005). Adaptive capacity and and disasters. In: Ammann W.J., Dannenmann S. human cognition: the process of individual & Vulliet L. (Eds.). Risk 21: Coping with Risks adaptation to climate change. Global Due to Natural Hazards in the 21st Century. Taylor Environmental Change. 15: 199-213. and Francis Group, London, UK. pp. 41-49. Ikeda K. (1995). Gender Differences in Human Loss Cardona O.D., van Aalst M.K., Birkmann J., Fordham and Vulnerability in Natural Disasters: A Case M., McGregor G., Perez R., Pulwarty R.S., Study from Bangladesh. Indian Journal of Gender Schipper E.L.F. & Sinh B.T. (2012). Determinants Studies. 2: 171-193. of risk: exposure and vulnerability. In: Field C.B., IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) Barros V., Stocker T.F., Qin D., Dokken D.J., Ebi (2001). Climate Change 2001: The Scientific Basi. K.L., Mastrandrea M.D., Mach K.J., Plattner G.- Cambridge University Press, Cambridge. K., Allen S.K., Tignor M. & Midgley P.M. (Eds.). Managing the Risks of Extreme Events and IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) Disasters to Advance Climate Change Adaptation. (2007). Climate Change 2007: Impacts, Adaptation A Special Report of Working Groups I and II of and Vulnerability. Cambridge University Press, the Intergovernmental Panel on Climate Change Cambridge. (IPCC), Cambridge University Press, Cambridge, Ishaya S. & Abaje I.B. (2008). Indigenous people’s UK, and New York, NY, USA. pp. 65-108. perception on climate change and adaptation Castañeda Carney I., Sabater L., Owren C. & Wen strategies in Jema’a local government area of A.E.B.J. (2020). Gender-based violence and Kaduna State, Nigeria. Journal of Geography and environment linkages: The violence of inequality. Regional Planning. 1: 138-143. Gland, Switzerland: IUCN. Retrieved from Janssen M.A., Schoon M.L., Ke W. & Börner K. https://portals.iucn.org/library/sites/library/files/do (2006). Scholarly networks on resilience, cuments/2020-002-En.pdf on December 10, 2023 vulnerability and adaptation within the human Carvajal-Escobar Y., Quintero-Angel M. & Garcýa- dimensions of global environmental change. Vargas M. (2008). Women’s role in adapting to Global Environmental Change. 16(3): 240-252. 276
Bùi Thị Minh Hằng, Nguyễn Thị Thanh Huyền Kelly P.M. & Adger W.N. (2000). Theory and practice Africa, Asia and Latin America, Zubaan, New in assessing vulnerability to climate change Delhi. pp. 271-294. and facilitating adaptation. Climatic Change. Skinner E. (2011). Gender and Climate Change: 47: 325-352. Overview Report. BRIDGE Cutting Edge Pack on Kevane M. (2004). Women and Development in Gender and Climate Change, Institute of Africa: How Gender Works. Lynne Rienner Development Studies, Brighton. Publishers, Boulder, USA. Smit B. & Wandel J. (2006). Adaptation, adaptive Khan N.A., Gao Q. Abid M. & Shah A.A. (2020). capacity and vulnerability. Global Environmental Mapping farmers’ vulnerability to climate change Change. 16: 282–292. and its induced hazards: evidence from the rice- Sultana F. (2014). Gendering Climate Change: growing zones of Punjab, Pakistan. Environment Geographical Insights. The Professional Science and Pollution Research. 28: 4229-4244. Geographer. 66(3): 372-381. Lambrou Y. & Piana G. (2005). Gender: the missing Thywissen K. (2006). Core terminology of disaster risk component in the response to climate change. Food reduction: A comparative glossary. In: Birkmann, and Agriculture Organization of the United J. (Ed.). Measuring Vulnerability to Natural Nations, Rome. Retrieved from Hazards. UNU Press, Tokyo, Japan. pp. 448-496. https://www.fao.org/3/i0170e/i0170e00.pdf on Tompkins E.L. & Adger W.N. (2004). Does adaptive November 10, 2023 management of natural resources enhance Liverman D.M. (1990). Vulnerability to global resilience to climate change?. Ecology and Society. environmental change. In: Kasperson, R.E., Dow, 9(2): 10. K., Golding, D. & Kasperson, J.X. (Eds.). UNDP (United Nations Development Programme) Understanding Global Environmental Change: The (2010). Gender, Climate Change and Community- Contributions of Risk Analysis and Management. Based Adaptation. UNDP, New York. Retrieved Clark University, Worcester, MA. pp. 27-44. from https://www.undp.org/publications/gender- Luers A.L. (2005). The surface of vulnerability: climate-change-and-community-based-adaptation- an analytical framework for examining guidebook on January 5, 2024 environmental change. Global Environmental UNDP (United Nations Development Programme) Change. 15(3): 214-223. (2011). Overview of linkages between gender and Mertz O., Halsnæs K., Olesen J.E. & Rasmussen K. climate change. UNDP, New York. Retrieved from (2009). Adaptation to Climate Change in https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/ Developing Countries. Environmental migration/africa/Policy-Brief-Overview-of- Management. 43: 743-752. linkages-between-gender-and-climate-change.pdf Meyiwa T., Maseti T., Ngubane S., Letsekha T. & on January 5, 2024 Rozani C. (2014). Women in selected rural UNFCCC (2022). Dimensions and examples of the municipalities: Resilience and agency against gender-differentiated impacts of climate change, the vulnerabilities to climate change. Agenda. role of women as agents of change and opportunities 28(3): 102-114. for women. Retrieved from https://unfccc.int/ Morrow B.H. (1999). Identifying and mapping documents/494455 on January 5, 2024. community vulnerability. Disasters. 23(1): 1-18. UNISDR (United Nations International Strategy for Nellemann C., Verma R. & Hislop L. (2011). Women Disaster Reduction) (2004). Living With Risk. at the frontline of climate change: Gender risks and Retrieved from https://www.unisdr.org/files/ hopes. A Rapid Response Assessment. United 657_lwr1.pdf on January 5, 2024 Nations Environment Programme, GRID-Arendal, UN WomenWatch (2009). Women, Gender Equality Birkeland Trykkeri AS, Norway. and Climate Change. Retrieved from Neumayer E. & Plumper T. (2007). The Gender nature http://www.un.org/womenwatch/feature/climate_c of natural disasters: The impact of catastrophic hange/ on January 5, 2024. events on the gender gap in life expectancy, 1981- Vincent K. (2007). Uncertainty in adaptive capacity 2002. Annals of the Association of American and the importance of scale. Global Environmental Geographers. 97(3): 551-566. Change. 17: 12-24. Nishat K.J. & Rahman M.S. (2017). Disaster, Wisner B., Blaikie P., Cannon T. & Davis I. (2004). At vulnerability, and violence against women. risk: Natural hazards, people’s vulnerability and Hanbook of Research on Women’s Issues and disasters, 2nd edition. London: Routledge. Rights in the Developing World. p. 235. Yadav S.S. & Lal R. (2018). Vulnerability of women to Porro N.M. (2010). For a Politics of Difference. In: D. climate change in arid and semi-arid regions: The & Golah P. (Ed.). Land Tenure, Gender and case of India and South Asia. Journal of Arid Globalisation, Tsikata. Research and Analysis from Environments. 149: 4-17. 277