BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
ii
ĐÁNH GIÁ KHÍ HẬU QUỐC GIA
BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
Nhóm biên soạn chính:_________________________________________________
Nguyễn Văn Thắng, Huỳnh Thị Lan Hương, Trần Thục, Đặng Quang Thịnh, Nguyễn
Văn Đại, Trần Thanh Thủy.
Các chuyên gia kỹ thuật:________________________________________________
Phạm Thị Thanh Ngà, Nguyễn Văn Tuệ, Vũ Văn Thăng, Lê Quốc Huy, Nguyễn Thị
Liễu, Nguyễn Tú Anh, Đỗ Thị Hương, Nguyễn Thị Hằng, Trần Thị Hồng Ngọc, Phạm
Thị Thiện.
Các chuyên gia nhận xét, góp ý:__________________________________________
Trần Thục, Nguyễn Trọng Hiệu, Mai Văn Khiêm.
Tổ soạn thảo: _______________________________________________________
Nguyễn Văn Thắng, Huỳnh Thị Lan Hương, Phạm Thu Hằng, Nguyễn Tuấn Quang,
Nguyễn A nh Đức, Lê Gia Chinh, Bùi Hoài Nam, Mai Văn Khiêm, Lê Thị Việt Hoa,
Nguyễn Sỹ Linh, Nguyễn Huy Phương, Nguyễn Ngọc Anh, Lê Thị Diệu Thúy,
Nguyễn Văn Hiếu, Trần Thục, Đặng Quang Thịnh.
Tổ Thẩm định:________________________________________________________
Hoàng Đức Cường, Đinh Vũ Thanh, Nguyễn Danh Sơn, Nguyễn Đắc Đồng, Lê
Thanh Hải.
Hội Đồng Thẩm định:__________________________________________________
Trần Hồng Thái, Hoàng Đức Cường, Nguyễn Trọng Hiệu, Nguyễn Văn Bộ, Mai
Trọng Nhuận, Phan Văn Tân, Đặng Trung Thuận, Trương Quang Học, Trần Đình
Hòa, Tăng Thế Cường, Châu Trần Vĩnh, Mai Văn Khiêm, Vũ Đức Long.
i
BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
ĐÁNH GIÁ KHÍ HẬU QUỐC GIA
LỜI GIỚI THIỆU
Việt Nam có lãnh thổ trải dài trên nhiều vĩ tuyến, địa hình đa dạng và phức
tạp, nên có sự khác biệt khá lớn về khí hậu giữa các vùng miền. Việt Nam hằng năm
hứng chịu tác động của nhiều loại hình thiên tai có nguồn gốc khí tượng thủy văn
gây cản trở sự phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, trong những năm gần đây, khí
hậu diễn biến bất thường kèm theo các thiên tai mang tính cự c đoan đã gây thiệt hại
nghiêm trọng đến tính mạng, tài sản của người dân và ảnh hưởng đáng kể đến nền
kinh tế đất nước.
Báo cáo Đánh giá khí hậu quốc gia được Bộ Tài nguyên và Môi trường xây
dựng nhằm hỗ trợ các nhà quản lý và người dân hiểu rõ hơn về đặc điểm, hiện trạng
và mức độ thay đổi của khí hậu. Báo cáo đã phân tích những tác động của biến đổi
khí hậu đối với Việt Nam ở hiện tại và trong tương lai, qua đấy có thể thấy Việt Nam
là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu. Báo cáo
cũng đã nhận định về những nỗ lực, thành quả và thiếu hụt trong ứng phó với biến
đổi khí hậu của Việt Nam.
Báo cáo Đánh giá khí hậu quốc gia sẽ là tài liệu cung cấp thông tin hữu ích
cho việc xây dựng, triển khai thực hiện các kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu,
hỗ trợ cho việc lồng ghép ứng phó với biế n đổi khí hậu vào các hoạt động phát triển
kinh tế - xã hội của bộ, ngành và địa phương.
Bộ Tài nguyên và Môi trường trân trọng giới thiệu Báo cáo Đánh giá khí hậu
quốc gia lần thứ nhất của Việt Nam và bày tỏ lòng cảm ơn đối với sự tham gia, phối
hợp tích cực của các bộ, ngành và địa phương, cơ quan liên quan, Hội đồng tư vấn
của Ủy ban quốc gia về biến đổi khí hậu, sự đóng góp quý báu của các chuyên gia,
nhà khoa học, một số tổ chức quốc tế đ ã hỗ trợ xây dựng Báo cáo Đánh giá khí hậu
quốc gia của Việt Nam.
Trần Hồng Hà
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường
ii
ĐÁNH GIÁ KHÍ HẬU QUỐC GIA
BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
MỤC LỤC
LỜI GIỚI THIỆU .......................................................................................................... i
MỤC LỤC .................................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................... vi
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................... viii
DANH MỤC HÌNH ....................................................................................................... xi
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1
CHƯƠNG I. DAO ĐỘNG KHÍ HẬU VÀ BIẾN ĐỔI CỦA KHÍ HẬU VIỆT NAM ........... 3
1.1. Đặc điểm của khí hậu Việt Nam .................................................................... 3
1.1.1. Các nhân tố hình thành khí hậu Việt Nam ........................................... 3
1.1.2. Phân bố các yếu tố khí hậu .................................................................. 5
1.1.3. Đặc điểm khí hậu trên đất liền............................................................ 12
1.1.4. Đặc điểm khí hậu vùng biển ............................................................... 22
1.2. Diễn biến, xu thế khí hậu và khí hậu cực đoan ........................................... 30
1.2.1. Diễn biến, xu thế khí hậu ................................................................... 30
1.2.2. Diễn biến, xu thế các yếu tố khí hậu, thủy văn cực đoan ................... 62
1.3. Mức độ dao động, biến đổi của khí hậu và các hiện tượng khí hậu cực đoan
........................................................................................................... 94
1.3.1. Mức độ dao động, biến đổi của khí hậu ............................................. 95
1.3.2. Mức độ dao động, biến đổi của cực trị khí hậu ................................ 100
1.3.3. Mức độ dao động, biến đổi của các hiện tượng khí hậu cực đoan ... 106
1.4. Những điểm khác biệt so với khí hậu trung bình toàn cầu ........................ 115
1.4.1. Khác biệt về nhiệt độ trung bình....................................................... 115
1.4.2. Khác biệt về nước biển dâng ........................................................... 116
CHƯƠNG II. MỨC ĐỘ PHÙ HỢP CỦA KỊCH BẢN BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ VIỆC
SỬ DỤNG KỊCH BẢN BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG ỨNG PHÓ
VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ......................................................................................... 117
2.1. Tóm tắt nội dung của Kịch bản biến đổi khí hậu cho Việt Nam ................. 117
2.1.1. Về biểu hiện của biến đổi khí hậu ở Việt Nam ................................. 117
2.1.2. Về kịch bản biến đổi khí hậu cho Việt Nam đến năm 2100 .............. 118
2.2. Mức độ phù hợp của kịch bản so với diễn biến thực tế của khí hậu ......... 118
2.2.1. Sự phù hợp của kịch bản với số liệu quan trắc ................................ 118
2.2.2. Nhận định xu thế biến đổi của khí hậu theo số liệu quan trắc .......... 122
2.2.3. Nhận định về kết quả cập nhật kịch bản biến đổi khí hậu ................ 124
2.3. Mức độ sử dụng kịch bản đối với hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu125
2.3.1. Mức độ sử dụng kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng ở cấp
trung ương và các bộ/ngành ............................................................ 126
iii
BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
ĐÁNH GIÁ KHÍ HẬU QUỐC GIA
2.3.2. Mức độ sử dụng kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng ở cấp
địa phương ....................................................................................... 127
2.3.3. Nhận xét của các bộ, ngành và địa phương về kịch bản biến đổi khí
hậu và nước biển dâng ..................................................................... 128
CHƯƠNG III. TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ............................................. 130
3.1. Đối tượng đánh giá .................................................................................... 130
3.2. Tác động của biến đổi khí hậu đến thiên tai khí tượng thủy văn ............... 130
3.2.1. Tác động của biến đổi khí hậu đến bão, áp thấp nhiệt đới ............... 130
3.2.2. Tác động của biến đổi khí hậu đến nước biển dâng ......................... 131
3.2.3. Sự gia tăng rủi ro do thiên tai và biến đổi khí hậu ............................. 132
3.3. Tác động của biến đổi khí hậu đến tài nguyên .......................................... 135
3.3.1. Tác động của biến đổi khí hậu đến tài nguyên nước ........................ 135
3.3.2. Tác động của biến đổi khí hậu đến tài nguyên đất ........................... 143
3.3.3. Tác động của biến đổi khí hậu đến tài nguyên rừng ......................... 145
3.3.4. Tác động của biến đổi khí hậu đến tài nguyên biển và hải đảo ........ 148
3.3.5. Tác động của biến đổi khí hậu đến tài nguyên khoáng sản .............. 149
3.3.6. Tác động của biến đổi khí hậu đến tài nguyên năng lượng .............. 150
3.3.7. Tác động của biến đổi khí hậu đến đa dạng sinh học ...................... 150
3.4. Tác động của biến đổi khí hậu đến môi trường và hệ sinh thái ................. 153
3.4.1. Biến động hải văn, thủy động lực biển (sóng, dòng chảy, thủy triều,
nước dâng, xâm nhập mặn; xói lở, bồi tụ bờ biển) ........................... 153
3.4.2. Biến động thủy văn nước mặt, thủy văn nước ngầm, ngập lụt, lũ, lũ
quét, sạt lở ........................................................................................ 161
3.4.3. Biến động khí tượng khí hậu (hạn hán, nắng nóng, rét hại, mưa lớn) ....
........................................................................................................ 164
3.4.4. Biến động đất đai do xói lở, bồi tụ; suy thoái đất đai do sa mạc hóa,
xâm nhập mặn .................................................................................. 166
3.4.5. Tác động đến các hệ sinh thái .......................................................... 169
3.5. Tác động của biến đổi khí hậu đến hoạt động kinh tế - xã hội ................... 170
3.5.1. Tác động của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp .............................. 171
3.5.2. Tác động của biến đổi khí hậu đến công nghiệp .............................. 180
3.5.3. Tác động của biến đổi khí hậu đến đô thị ......................................... 180
3.5.4. Tác động của biến đổi khí hậu đến giao thông vận tải ..................... 181
3.5.5. Tác động của biến đổi khí hậu đến năng lượng ................................ 182
3.5.6. Tác động của biến đổi khí hậu đến sức khỏe cộng đồng ................. 183
3.5.7. Tác động của biến đổi khí hậu đến du lịch ....................................... 184
3.5.8. Tác động của biến đổi khí hậu đến bình đẳng giới ........................... 184
3.5.9. Tác động của biến đổi khí hậu đến các khu vực ............................... 185