Vàng da ở trẻ sơ sinh

VA(cid:216)NG DA S(cid:212) SINH

I. (cid:209)(cid:210)NH NGH(cid:211)A:

Vałng da (cid:244)ß treß s(cid:244) sinh lał do taŒng phaø hußy ho(cid:224)ng ca(cid:224)u, giaßm ch(cid:246)øc naŒng cußa caøc men chuye(cid:229)n hoøa do gan saßn xuaÆt vał chu tr(cid:236)nh ruo(cid:228)t gan taŒng. TaŒng bilirubin giaøn tieÆp trong maøu coø the(cid:229) dieªn tieÆn naºng æeÆn vałng da nha(cid:226)n, bieÆn ch(cid:246)øng nały cołn tuły thuo(cid:228)c nhie(cid:224)u yeÆu toÆ: non thaøng hay æuß thaøng, treß khoße hay be(cid:228)nh lyø, baÆt æo(cid:224)ng nhoøm maøu. II. CHA¯N (cid:209)OA(cid:217)N: 1. Co(cid:226)ng vie(cid:228)c cha(cid:229)n æoaøn: a) Hoßi:  Th(cid:244)łi gian xuaÆt hie(cid:228)n vałng da

- S(cid:244)øm (1-2 ngały): huyeÆt taøn (baÆt æo(cid:224)ng nhoøm maøu ABO, nhoøm maøu khaøc) - T(cid:246)ł 3-10 ngały: pho(cid:229) bieÆn: coø bieÆn ch(cid:246)øng hoaºc kho(cid:226)ng bieÆn ch(cid:246)øng - Muo(cid:228)n (ngały 14 tr(cid:244)ß æi): vałng da s(cid:246)ıa me(cid:239), vałng da taŒng bilirubin tr(cid:246)(cid:239)c tieÆp  Boß buø, co gia(cid:228)t b) Khaøm:  (cid:209)aønh giaø m(cid:246)øc æo(cid:228) vałng da: Nguye(cid:226)n taØc Kramer

Vułng 1 2 3 4 5

5-7 8-10 11-13 13-15 >15 Bilirubin/maøu (mg%)

 T(cid:236)m bieÆn ch(cid:246)øng vałng da nha(cid:226)n: li b(cid:236), maÆt phaßn xa(cid:239) buø, go(cid:224)ng (cid:246)(cid:244)ın ng(cid:246)(cid:244)łi.  T(cid:236)m caøc yeÆu toÆ goøp pha(cid:224)n vałng da naºng h(cid:244)n: - Non thaøng.

- Maøu tu(cid:239), b(cid:246)(cid:244)øu huyeÆt thanh. - Da (cid:246)ßng æoß do æa ho(cid:224)ng ca(cid:224)u. - Ch(cid:246)(cid:244)øng bu(cid:239)ng do cha(cid:228)m tie(cid:226)u pha(cid:226)n su. c) (cid:209)e(cid:224) ngh(cid:242) xeøt nghie(cid:228)m:  Vałng da nhe(cid:239) (vułng 1-2) xuaÆt hie(cid:228)n t(cid:246)ł ngały 3-10, kho(cid:226)ng coø bie(cid:229)u hie(cid:228)n tha(cid:224)n kinh: kho(cid:226)ng ca(cid:224)n xeøt nghie(cid:228)m  Vałng da s(cid:244)øm vało ngały 1-2 hoaºc vałng da naºng (vułng 4-5), ca(cid:224)n lałm caøc xeøt nghie(cid:228)m giuøp æaønh giaø æo(cid:228) naºng vał nguye(cid:226)n nha(cid:226)n:

- Bilirubin maøu: taŒng Bilirubin giaøn tieÆp - Caøc xeøt nghie(cid:228)m khaøc:

PheÆt maøu ngoa(cid:239)i bie(cid:226)n Nhoøm maøu me(cid:239)-con Test Coombs tr(cid:246)(cid:239)c tieÆp 2. Cha(cid:229)n æoaøn: a) (cid:209)o(cid:228) naºng vałng da:  Vałng da nhe(cid:239): vałng da nhe(cid:239) t(cid:246)ł ngały 3-10, buø toÆt, kho(cid:226)ng kełm caøc yeÆu toÆ nguy c(cid:244), m(cid:246)øc Bilirubin maøu ch(cid:246)a æeÆn ng(cid:246)(cid:244)ıng phaßi can thie(cid:228)p.  Vałng da be(cid:228)nh lyø: vałng da s(cid:244)øm, m(cid:246)øc æo(cid:228) vałng naºng, kełm caøc yeÆu toÆ nguy c(cid:244), m(cid:246)øc Bilirubin v(cid:246)(cid:244)(cid:239)t ng(cid:246)(cid:244)ıng phaßi can thie(cid:228)p.  Vałng da nha(cid:226)n:

- Vałng da sa(cid:228)m + Bilirubin giaøn tieÆp taŒng cao > 20 mg% vał: - Bie(cid:229)u hie(cid:228)n tha(cid:224)n kinh

b) Cha(cid:229)n æoaøn nguye(cid:226)n nha(cid:226)n (th(cid:246)(cid:244)łng gaºp): b.1. BaÆt æo(cid:224)ng nhoøm maøu ABO:

 Ngh(cid:243) æeÆn khi: me(cid:239) nhoøm maøu O, con nhoøm maøu A hoaºc B.  Cha(cid:229)n æoaøn xaøc æ(cid:242)nh: me(cid:239) O, con A hoaºc B + Test Coombs tr(cid:246)(cid:239)c tieÆp (+). b.2. Nhieªm trułng: vałng da + o(cid:229) nhie(cid:229)m trułng / bie(cid:229)u hie(cid:228)n nhieªm trułng la(cid:226)m sałng+ xeøt nghie(cid:228)m. b.3. Maøu tu(cid:239): vałng da + b(cid:246)(cid:244)øu huyeÆt thanh/b(cid:246)(cid:244)øu huyeÆt x(cid:246)(cid:244)ng so(cid:239)/ maøu tu(cid:239) n(cid:244)i

khaøc. III. (cid:209)IE(cid:192)U TR(cid:210): 1. Nguye(cid:226)n taØc æie(cid:224)u tr(cid:242):

 (cid:209)aºc hie(cid:228)u: chieÆu æełn, thay maøu.  (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) hoª tr(cid:244)(cid:239). 2. ChieÆu æełn: a) Ch(cid:230) æ(cid:242)nh:  La(cid:226)m sałng: vałng da s(cid:244)øm, vałng da lan ro(cid:228)ng æeÆn tay, cha(cid:226)n (vułng 3,4,5), hoaºc  M(cid:246)øc Bilirubin maøu:

Ca(cid:226)n Bilirubin giaøn tieÆp (mg%)

5-6 7-9 10-12 12-15 15-20 > 20 naºng (g) Thay maøu ChieÆu æełn Thay maøu

ChieÆu æełn Thay maøu

ChieÆu æełn Thay maøu < 1000 ChieÆu æełn 1000- 1500 1000- 2000 > 2000

b) Nguye(cid:226)n taØc:

 ChieÆu æełn lie(cid:226)n tu(cid:239)c, ch(cid:230) ng(cid:246)ng khi cho buø  Vałng da naºng: ne(cid:226)n cho(cid:239)n aønh saøng xanh, neÆu kho(cid:226)ng coø aønh saøng xanh th(cid:236) s(cid:246)ß du(cid:239)ng aøng saøng traØng v(cid:244)øi he(cid:228) thoÆng æełn 2 maºt  TaŒng l(cid:246)(cid:244)(cid:239)ng d(cid:242)ch nha(cid:228)p 10-20% nhu ca(cid:224)u 3. Thay maøu: a) Ch(cid:230) æ(cid:242)nh:  La(cid:226)m sałng: vałng da sa(cid:228)m æeÆn lołng bałn tay, bałn cha(cid:226)n (< 1 tua(cid:224)n) + baØt æa(cid:224)u coø bie(cid:229)u hie(cid:228)n tha(cid:224)n kinh, hoaºc:  M(cid:246)øc Bilirubin giaøn tieÆp maøu cao > 20 mg% + baØt æa(cid:224)u coø bie(cid:229)u hie(cid:228)n tha(cid:224)n kinh (li b(cid:236), buø keøm) b) NeÆu kho(cid:226)ng the(cid:229) thay maøu v(cid:236):

 Quaø ch(cid:230) æ(cid:242)nh: æang suy ho(cid:226) haÆp naºng hoaºc soÆc.  Kho(cid:226)ng æaºt æ(cid:246)(cid:244)(cid:239)c catheter t(cid:243)nh ma(cid:239)ch roÆn.  Kho(cid:226)ng coø maøu th(cid:237)ch h(cid:244)(cid:239)p vał maøu t(cid:246)(cid:244)i (< 3 ngały).  Bie(cid:228)n phaøp æie(cid:224)u tr(cid:242) thay theÆ: chieÆu æełn 2 maºt lie(cid:226)n tu(cid:239)c, coø the(cid:229) truye(cid:224)n the(cid:226)m Albumin. 4. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) hoª tr(cid:244)(cid:239):

a) Cung caÆp æuß d(cid:242)ch (taŒng 10-20% nhu ca(cid:224)u). b) ChoÆng co gia(cid:228)t baŁng Phenobarbital. c) Cho buø me(cid:239) hoaºc cho aŒn qua oÆng tho(cid:226)ng da(cid:239) dały s(cid:244)øm. d) Treß non thaøng coø cha(cid:228)m tie(cid:226)u pha(cid:226)n su: thu(cid:239)t thaøo nhe(cid:239) baŁng NaCl 0,9%. e) NeÆu do nguye(cid:226)n nha(cid:226)n nhieªm trułng: khaøng sinh th(cid:237)ch h(cid:244)(cid:239)p (xem nhieªm trułng s(cid:244) sinh). f) Va(cid:228)t lyø tr(cid:242) lie(cid:228)u neÆu vałng da nha(cid:226)n qua giai æoa(cid:239)n nguy hie(cid:229)m.

5. Theo doıi: a) Trong th(cid:244)łi gian naŁm vie(cid:228)n:  M(cid:246)øc æo(cid:228) vałng da, bie(cid:229)u hie(cid:228)n tha(cid:224)n kinh moªi 4-6 gi(cid:244)ł neÆu vałng da naºng,

moªi 24 gi(cid:244)ł trong tr(cid:246)(cid:244)łng h(cid:244)(cid:239)p vałng da nhe(cid:239). L(cid:246)(cid:244)(cid:239)ng xuaÆt-nha(cid:228)p, ca(cid:226)n naºng moªi ngały. 

 Kho(cid:226)ng nhaÆt thieÆt phaßi æo Bilirubin maøu moªi ngały tr(cid:246)ł tr(cid:246)(cid:244)łng h(cid:244)(cid:239)p vałng da æaøp (cid:246)øng keøm v(cid:244)øi æie(cid:224)u tr(cid:242) (m(cid:246)øc æo(cid:228) vałng da kho(cid:226)ng giaßm, coø bie(cid:229)u hie(cid:228)n tha(cid:224)n kinh). b) Taøi khaøm moªi thaøng æe(cid:229) æaønh giaø phaøt trie(cid:229)n ta(cid:226)m tha(cid:224)n va(cid:228)n æo(cid:228)ng vał coø keÆ

hoa(cid:239)ch phu(cid:239)c ho(cid:224)i ch(cid:246)øc naŒng k(cid:242)p th(cid:244)łi. VaÆn æe(cid:224)

ChieÆu æełn lał ph(cid:246)(cid:244)ng phaøp æie(cid:224)u tr(cid:242) hie(cid:228)u quaß, an toałn

Ch(cid:230) æ(cid:242)nh chieÆu æełn ch(cid:230) ca(cid:224)n d(cid:246)(cid:239)a vało m(cid:246)øc æo(cid:228) vałng da tre(cid:226)n la(cid:226)m sałng M(cid:246)øc æo(cid:228) ch(cid:246)øng c(cid:244)ø I Pediatrics EBM - Royal Princes Alfred Hospital III American.J.Dis.Child EBM - Royal Princes Alfred Hospital