Vận tốc trung bình – vận tốc tức thời
A. YÊU CẦU:
- Học sinh nắm được định nghĩa vận tốc trung bình, vận tốc tức thời
và ý nghĩa của các đại lượng.
B. LÊN LỚP:
1. Ổn định:
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:
Với chuyển động thẳng
biến đổi, ta không thể có
một vận tốc xác định như
chuyển động thẳng đều
mà chỉ có thể tính ước
chừng vận tốc của vật
trên một quãng đường
nhất định.
1. Vận tốc trung bình
Vận tốc trung bình của một chuyển động
thẳng biến đổi đều trên một quãng đường nhất
định là một đại lượng đo bằng thương số giữa
quãng đường đi được và khoảng thời gian để đi
hết quãng đường đó.
t
s
v
321
321
ttt
sss
v
Trong chuyển động biến
đổi, vận tốc của vật thay
đổi liên tục từ điểm này
sang điểm khác trên quỹ
đạo, điều đó có nghĩa là
tại mỗi điểm trên quỹ
đạo, vật có một vận tốc
riêng mà ta gọi là vận tốc
tức thời.
Để đo vận tốc tức thời
người ta dùng gia tốc kế
gắn trên ôtô hay xe gắn
máy
Đặc điểm:
- Vận tốc trung bình là một đại lượng vectơ
- Vận tốc trung bình không cho phép xác định
chính xác vị trí của vật mà chỉ có thể tính ước
chừng.
- Vận tốc trung bình trên những quãng đường
khác nhau thì có giá trị khác nhau.
2. Vận tốc tức thời
Vận tốc tức thời của chuyển động thẳng biến
đổi là đại lượng đo bằng thương số giữa quãng
đường đi rất nhỏ s tính từ điểm đã cho và khoảng
thời gian rất nhỏ t để vật đi hết quãng đường đó.
Ký hiệu vt
- Vận tốc tức thời cũng là một đại lượng vectơ.
Gia tốc
A. YÊU CẦU:
- - Học sinh phải nắm được khái niệm gia tốc, biết xác định chiều của
vectơ gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều và chậm dần
đều.
- Nắm được quy tắc về dấu của gia tốc khi sử dụng công thức tính độ
lớn của gia tốc, hiểu ý nghĩa của đơn vị gia tốc và đổi đơn vị gia tốc.
B. LÊN LỚP:
1. Ổn định:
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:
Một ôtô đang chuyển động với vận
tốc 20m/s thì hãm phanh, sau 5s thì
vận tốc của xe còn 2m/s
Một xe đạp đang chuyển động với
vận tốc 7m/s thì thắng lại sau 2s
dùng hẳn.
Vậy xe đạp hay ôtô thay đổi vận tốc
1. Định nghĩa
Gọi
0
v
r
là vận tốc ban đầu của vật,
sau khoảng thời gian t vật đạt được vận
tốc
t
v
r
độ biến thiên vận tốc trong
khoảng thời gian t= t – t0 là
0
t
r r r
Độ biến thiên vận tốc trong một giây
lớn hơn? Đại lượng vật lý nào đặc
trưng cho sự thay đổi đó của vận
tốc?
Hướng dẫn hs vẽ
a
r
là:
Gia tốc là đại lượng vật lý đặc
trưng cho sự biến thiên nhanh hay
chậm của vận tốc và đo bằng thương số
giữa độ biến thiên vận tốc và khoảng
thời gian xảy ra sự biến thiên ấy. Gia
tốc là đại lượng vectơ.
Ký hiệu:
a
r
2. Vectơ gia tốc trong chuyển động thẳng
-
a
r
luôn cùng hướng với
v
r
- Chuyển động thẳng đều: a = 0
- Chuyển động nhanh dần:
vt > vo
v
r
cùng chiều
t
v
r
và
0
v
r
nên
a
r
cùng chiều
t
v
r
,
0
v
r
- Chuyển động chậm dần:
vt < vo
v
r
ngược chiều
t
v
r
và
0
v
r
t o
v v
v
a
t t
r r
r
r
- Chuyển động nhanh dần đều:
a.v>0
- Chuyển động nhanh dần đều:
a.v<0
nên
a
r
ngược chiều
t
v
r
,
0
v
r
3. Gia tốc trong chuyển động thẳng biến
đổi
a. Chuyển động thẳng biến đổi
đều là chuyển động thẳng trong đó vận
tốc biến thiên những lượng bằng nhau
trong những khoảng thời gian bằng
nhau bất kỳ.
Nếu vận tốc tăng dần: chuyển
động nhanh dần đều
Nếu vận tốc giảm dần: chuyển
động chậm dần đều
b. Trong chuyển động thẳng biến
đổi đều, vectơ gia tốc không đổi về
hướng và độ lớn.
t o
v v v
a const
t t
Nếu
t o
v v
=1m/s,
t
=1s thì a =
1m/s2.