Vẻ đẹp của những anh hùng sử thi qua một số trích đoạn đã
học
Sử thi anh hùng là những áng văn tự sự (văn xuôi hoạc văn vần)
có qui mô hoành tráng ,miêu tả và ca ngợi những người anh
hùng dũng cảm, có phẩm chất tốt đẹp, tài trí hơn người,lập được
nhiều chiến công hiển hách,biết hi sinh lợi ích cá nhân để bảo vệ
cho cộng đồng. Để hiểu rõ thêm về thể loại sử thi bây giờ chúng
ta sẽ cùng tìm hiểu cụ thể về vẻ đẹp của nó.
Trong sử thi anh hùng, nhân vật anh hùng đại diện cho toàn thể
cộng đồng về mọi phương diện.Nội dung ấy khiến cho hình
tượng người anh hùng sử thi có ý nghĩa biểu tượng cao hơn.
Nhân vật anh hùng là những nhân vật trung tâm của tác phẩm sử
thi.Vẻ đẹp ấy trước hết toát ra ở ngoại hình.Nhân vật anh hùng
sử thi thường có tầm vóc đẹp, có kích thước lớn lao hơn chính
bản thân nó. Đặc điểm ngoại hình nổi bật nhất của nggười anh
hùng sử thi là nó mang vẻ đẹp tạo hình theo quan điểm thẩm mĩ,
theo chuẩn mực riêng của cộng đồng.
Nói đến vẻ đẹp của người anh hùng sử thi phải nói đến vẻ đẹp
của phẩm chất,của tài năng phi thường.Vẻ đẹp đàu tiên cầ phải
nhắc đến của người anh hùng sử thi là lòng dũng cảm, ý chí và
nghị lực phi thường .Lòng dũng cảm được coi là pẩm chất đạo
đức có tính chất tuyệt đối của người anh hùng sử thi.Bao giờ
người anh hùng cũng là những con người có lòng chiến đấu dũng
cảm và ý chí chiến đấu mãnh liệt nhất.
Một phẩm chất khac cũng không kém phần quan trọng của người
anh hùng sử thi là họ luôn mang một lý tưởng cao cả, một khát
vọng lớn lao.Nếu lý tưởng của người anh hùng sử thi phương
Tây là khát vọng chiến công, lập vinh quang nơi chiến trận thì các
anh hùng của sử thi ấn Độ lại mang một lý tưởng thuần khiết
hơn:họ hướng về điều thiện,về lẽ phải,về đạo lý ở đời.
Và nhờ có sức mạnh thể chất phi thường cộnh với sức mạnh tinh
thần kì diệu, người anh hùng sử thi luôn lập được nhiều chiến
công hiển hách.Chiến công của người anh hùng bao giờ cũng
mang ý nghĩa lớn lao,mang quyền lợi, danh dự và hạnh phúc cho
bộ tộc cộng đồng.
Tóm lại, nhân vật anh hùng luôn hiện diện với tổng hoà các sức
mạnh về vật chất lẫn tinh thần.Những vẻ đẹp đó lúc đầu thì siêu
phàm, kì vĩ, phi thường nhưng về sau thì bình dị, bình thường và
gần gũi. Người anh hùng sử thi luôn được nhìn nhận, đánh giá,
ngợi ca với niềm tôn kính thiêng liêng.
Chúng ta càng thấy vẻ đẹp của các anh hùng sử thi rõ hơn qua
ba sử thi nổi tiếng của phương Đông và phương Tây:
- Đăm Săn (anh hùng Đăm Săn);
- Ra-ma-ya-na (hoàng tử Ra-ma);
- Ô-đi-xê (chàng Uy-lít-xơ).
Cả ba nhân vật đều có ý nghĩa biểu trưng cho cộng đồng.Ba
nhân vật Đăm-săn,Ra-ma,Uy-lít-xơ,họ là những nhân vật anh
hùng của sử thi Việt Nam, Ấn Độvà Hi Lạp, đều là người đại diện
cho cộng đồng,có vẻ đẹp ngoại hình,có sức mạnh phi thường, tài
trí hơn người, lập được nhiều chiến công hiển hách,biết căm ghét
kẻ hung ác,bênh vực người yếu đuốivà biết hi sinh để bảovệ
hạnh phúc cho cộng đồng.
Tuy vậy,vì là con đẻ của cái nôi văn hoá nghệ thuật khác nhau và
ba tác phẩm khác nhau nên ba nhân vật cũng có nét khác
biệt.Ra-ma là hoàng tử, Uy-lít-xơ là anh hùng chiến trận, Đăm-
săn là tù trưởng.
Trong sử thi Ấn Độ Ramayana ngợi ca chiến công và đạo dức
của hoàng tử Rama-một nhân vật lý tưởng,kiểu cách của đạo
Hinđu,của đẳng cấp vương công quý tộc đồng thời là khát vọng
của nhân dân về một vị minh quân,một anh hùng tài ba, đức độ,
đem lại hạnh phúc cho xã hội và nhân dân. Ở đây Rama là một
chàng hoàng tử phong nhã, hào hoa,tài đức vẹn toàn, dũng cảm
chiến đấu nhưng lại yếu mềm trong đời thường và cả trong tình
yêu.
Trong đoạn trích sử thi ”Rama buộc tội” Van-mi-ki đã đặt nhân vật
Rama vào tình thế thử thách ngặt nghèo,có sự đấu tranh nội tâm
hết sức dữ dội, đòi hỏi sự lựa chọn quyết liệt,bộc lộ sâu sắc bản
chất của con người. Rama dám vào sinh ra tử,dũng cảm chiến
đấu với quỷ dữ để dành lại người vợ yêu quý của mình nhưng
chàng cũng dám hi sinh tình yêu, tình cảm cá nhân của chính bản
thân mình đẻ đổi lấy danh dự, bổn phận của một người anh hùng,
một đức vua mẫu mực. Ở đoạn trích này tác giả đã miêu tả xung
đột tâm lí của hai nhân vật Rama và Xita trong cuộc gặp lại đầy