24 giờ học Adobe Flash

Giờ thứ 01: Làm quen với AS, Your First Look at AS<br /> AS là một ngôn ngữ lập trình được xây dựng trong Flash. AS giống như các ngôn ngữ<br /> khác như Javascript, C++ v.v. nhưng bạn không cần biết các ngôn ngữ khác để học<br /> AS (nếu có thì càng dễ hơn).<br /> Bắt đâu học AS, thì chúng ta coi thử AS là gì, làm được những gì và có quan hẹ gì với<br /> các chức năng khác của Flash. Trong bài này, bạn sẽ tìm hiểu coi AS ra đời như thế<br /> nào, xem cách viết AS làm sao, tìm hiểu AS làm được những gì và sau sau cùng là<br /> xác định được nơi lưu trữ AS ở trong Flash.<br /> Để đi sát nghĩa và tiện cho sau này, mình sẽ không dịch một số từ ngữ ra tiếng việt<br /> như script, movieclip v.v.<br /> Script là gì?<br /> AS là ngôn ngữ lập trình, với các lệnh sai khiến Flash movie làm việc theo đúng<br /> những gì mình viết (chỉ có mình viết sai chứ computer không làm sai<br /> ). Phần nhiều<br /> thì AS chỉ làm việc trong môi trường của Flash, tuy nhiên AS cũng có thể gửi lệnh<br /> cho browser, hệ điều hành v.v.<br /> Script có thể ngắn gọn vài chữ hay cũng có thể dài cả trăm trang. Script có thể được<br /> việt gộp lại một chổ hay cũng có thể viết rãi rác khắp nơi trong movie.<br /> Xuất xứ của AS<br /> AS rât giống ngôn ngữ C++, Java, javascript .v.v và được dựa trên tiêu chuẩn do<br /> ECMA (European Computer Manufactuers Association) lập ra gọi là ECMAScript.<br /> Nhiều người hiểu lầm rằng AS dựa trên Javascript, nhưng thực chất cả 2 đều dựa trên<br /> ECMAScript.<br /> Lúc đầu viết script trong Flash rất đơn giản và cho tới Flash 4 mới đuợc phát triển<br /> nhưng cũng vẫn còn "thô sơ" với những vòng lặp và các điều kiện "if...else". Cho tới<br /> Flash 5 thì dân Flash mới có thể lập trình và gắn liền script với các yếu tố trong<br /> movie. . Sang tới Flash MX thì AS đã trở thành ngôn ngữ lập trình toàn diện với hơn<br /> 300 câu lệnh, hàm .v.v<br /> Nhận biêt AS<br /> AS đơn giản là những câu lệnh được viết bằng tiếng Anh (vì lẽ này mà mình sẽ không<br /> dịch các tư tiếng Anh liên quan đến AS, và một phần thì mình không giỏi thuật ngữ<br /> computer hay tiếng việt cho lắm) và các phép tính và dấu câu. Ví dụ sau:<br /> <br /> ActionScript<br /> on (press) {<br /> gotoAndPlay ("my frame");<br /> }<br /> <br /> Bạn có thể giải nghĩa đoạn mã trên bằng cách tìm hiểu các từ chính trong đó. Chữ<br /> "press" gới ý răng người dùng đang kích chuột vào một cái gì đó, (và trong trường<br /> hợp này là cái nút) Chữ kế tiếp "gotoAndPlay" do 4 chữ "go to and play" gộp lại, gợi<br /> ý rằng AS ra lệnh cho Flash tớimột điểm nào đó trong movie và bắt đầu chơi từ điểm<br /> đó.<br /> AS có thể làm những gì?<br /> Flash movie gồm có các scence (cảnh), và mổi cảnh sẽ có 1 timeline (thời giản<br /> biểu???) và timeline sẽ có các frame (khung) bắt đầu từ số 1. Thông thường thì Flash<br /> sẽ chơi từ frame 1 cho tới frame cuối của scence với tốc độ cố định và dừng lại hay<br /> lặp lại từ đầu tuy theo người làm Flash.<br /> Mục đích chính của AS là thay đổi thứ tự trong cách chơi của Flash. AS có thể dùng ở<br /> bất frame nào, hay chạy ngườc trở lại frame trước hay nhảy vài frame rồi chơi tiếp.<br /> Nhưng đó không chỉ là những gì AS có thể làm được. AS có thể biến film hoạt hình<br /> của Flash thành một chương trình ứng dụng có sự tương tác của người dùng. Dưới<br /> đây là những cơ bản mà AS có thể làm:<br /> •<br /> <br /> •<br /> <br /> •<br /> <br /> •<br /> •<br /> •<br /> <br /> •<br /> •<br /> <br /> Hoạt hình: Bạn không cần AS để làm hoạt hình, nhưng với AS thì bạn có thể<br /> tạo những hoạt hình phức tạp hơn. Ví dụ, trái banh có thể tưng xung quanh<br /> mành hình mà không bao giờ ngừng, và tuân theo các định luật vật lý như lực<br /> hút, lực ma sát, lực phản v.v Nếu không có AS thì bản cần phải dùng cả hàng<br /> ngàn frame để làm, còn với AS thì chỉ 1 frame cũng đủ<br /> Navigation (hông biết dịchlàm sao cho hay<br /> ): thay vì movie chỉ chơi từng<br /> frame 1 theo thứ tự thì bạn có thể dừng movie ỏ bất cứ frame nào, và cho phép<br /> người dùng có thể chơi ở bất cứ frame nào .v.v<br /> Thu nhập thông tin từ người dùng (user input): bạn có thể dùng AS để hỏi<br /> người dùng 1 cầu hỏi, rồi dùng thông tìn đó trong movie hay có thể gửi cho<br /> server hay làm những gì bạn muốn.<br /> Thu nhập thông tìn từ các nguồn khác: AS có thể tương tác với server và lấy<br /> các thông tin từ server hay text file<br /> Tính toán: AS có thể làm bất cứ phép tính nào mà toán học cho phép<br /> Thay đổi hình ảnh trong movie: AS có thể thay đổi kích thước, màu sắc, vị trí<br /> của bất cứ movie clip (MC) nào trong movie flash của bạn. Bạn có thể tạo<br /> thêm phiên bản hay xoá bới phiên bản của MC với AS<br /> Phân tích môi trường của máy tính: Với AS bạn có thể lấy giờ từ hệ điều hành<br /> hay địa chỉ đang chơi movie Flash đó.<br /> Điểu khiển âm thanh trong flash movie: AS là cách tốt nhất để điều khiển âm<br /> thanh trong Flash,AS có chơi chậm, chơi nhanh, ngừng, quay vòng .v.v bât kỳ<br /> âm thanh nào trong Flash.<br /> <br /> Phát triển các khả năng của AS<br /> Điều quan trọng nhất mà AS có thể làm cho bạn là những gì chưa ai nghĩ tới<br /> Với<br /> AS và trí tưởng tượng và óc sáng tạo của bạn thì không có gì là không thể xảy ra với<br /> AS được.<br /> Mục đích của các sách, và của VNFX là hướng dẫn bạn hiểu biết về Flash để từ đó<br /> <br /> bạn có thể tự dùng nó để làm ra những sản phẩm tuyệt vời mà không ai có.<br /> Viết AS ở đâu<br /> Câu hỏi đầu tiên những ai tìm hiểu AS thường hỏi là "Viết AS vào đâu?". Flash có<br /> một môi trường làm multimedia khá phức tạp. Nếu bạn đã dùng Flash rồi hay đã đọc<br /> qua các hướng dẫn đi kèm với Flash, thì bạn đã biết các yếu tớ cơ bản như timeline,<br /> key frame v.v. nêu bạn chưa biết thì mình khuyên bạn nên tìm hiểu trước rồi tiêp tục ở<br /> đây. Ơ trong mục Flash Tổng Quá, VNFX có post link để download 3 cái CD hướng<br /> dẫn cơ bản cho người chưa bao giờ dùng Flash.<br /> Viết AS ở time line<br /> AS có thể viết vào key frame ở bất cứ timeline nào. Để làm như vậy, bạn chọn key<br /> frame ở trong timeline trước rồi bạn mở Action Panel ra (có thể nhấn F9) để viêt hay<br /> xem AS đã được viết ở đó. Mình khuyên bạn nên dùng Action Panel dưới dạng<br /> Expert hơn là Normal, vì như vậy bạn sẽ học được nhiều và lẹ hơn.<br /> Khi viết AS vào key frame như vậy thì AS ở key frame đó sẽ hoạt động khi mà Flash<br /> chơi tới key frame đó. Ví dụ như lệnh AS stop() được đặt ở key frame 5 thì Flash<br /> chơi tới key frame 5 thì sẽ dừng lại cho tới khi có lệnh khác. cách viết này gọi là viết<br /> vào time line<br /> Một trong những lý do viết script vào time line là khi bạn muốn dùng function (hàm),<br /> vì function cho phép chúng ta tái sử dụng đoạn mã đó từ nhiều nơi, nhiều level khác.<br /> Viêt AS ở nút<br /> Các phần tử của Flash movie được gọi là symbol (biểu tượng). thường thì symbol là<br /> các hình ảnh. Và có 3 loại symbol: button (nút), graphich (hình ảnh), movie<br /> clips(đoạn phim). 3 loại trên thì AS không thể viết liền với graphic, còn button và<br /> movie clip thì OK.<br /> Nút sẽ không có tác dụng gì cả nếu như không kèm AS lên trên nó. Muốn kèm AS<br /> vào nút thì chọn nút trên stage (sân khấu: diện tích của flash movie), rồi sau đó mở<br /> Action panel và viết vào đó như ta viết vào key frame.<br /> AS viết trên nút chỉ hoạt động khi chuột hoặc bàn phím tác động lên nút mà thôi<br /> Viết AS ở MC<br /> MC khác với graphic ở chổ MC được đặt tên khi mang vào stage, MC thường là hình<br /> ành động, và có thể có AS kèm theo MC. Để viết AS vào MC thì cũng tương tự như<br /> ta làm với nút.<br /> AS kèm theo MC có thể điểu khiển MC đó hay là các MC trong cùng một timeline<br /> hay các timeline ở ngoài movie<br /> Bài tập<br /> <br /> 1. Tạo một movie mới<br /> 2. tạo 3 key frames<br /> 3. Dung Flash vẽ mỗi hình khác nhau cho mỗi frame<br /> 4. Chạy thử movie (nhấn Control + enter)<br /> 5. Sau đó trở lại timeline, viết vào keyframe 2 đoạn mã : "stop();"<br /> 6. Cho chạy thử movie lần nữa<br /> 7. Và kỳ này bạn chỉ thấy Flash chơi tới frame thứ 2 thì ngừng, và bạn đã thành công<br /> trong việc viết AS :<br /> <br /> Giờ thứ 02: Sử dụng Action panel, Using the Script Editing Window<br /> Nếu dân đồ hoạ coi Timeline là nhà thì dân lập trình với AS coi Action Panel là nơi<br /> cư ngụ của mình, tại đó dân AS có thể thay đổi, viết tất cả các lệnh. Vì vậy rất quan<br /> trọng là bạn có thể sự dụng quen thuộc Action Panel<br /> Flash MX sử dụng các panel để giúp bạn có thể lấy các thông tin về movie bạn đang<br /> làm một cách dễ dàng. Khi bạn cài đặt và chay Flash lần đầu tiên, Flash sẽ hỏi bạn<br /> muốn sử dụng Flash như thế nào và Flash sẽ xếp đặt các panel cho hợp lý. Bạn cũng<br /> có thể thay đổi cách xếp đặt theo ý của bạn.<br /> Nói chung bạn nên xếp đặt các panel của bạn làm sao cho thuận tiện cho bạn nhất, và<br /> cái này cũng cần có kinh nghiệm đó Mình dùng dual monitor, mình close hết các<br /> panel chỉ giữ lại 2 cái chính trên màn hình, mình kéo cái action panel và property<br /> panel qua một bên monitor, còn cái bên kia để cho cái stage, nếu cần mở panel nào<br /> thì mình dùng phím tắt để mở.<br /> Sử dụng Action panel có 2 cách: bình thường (normal) và chuyên dụng (expert). Khi<br /> mới chạy máy lần đầu thì Action panel được set dưới dạng bình thường. Ở dạng bình<br /> thường thì bạn không có thể đánh trực tiếp các câu lệnh, mà phải chọn từ các menu<br /> bên tay trái của panel. Với setup như vậy thì bạn không bao giờ phạm phải lỗi khi viết<br /> AS cả.<br /> Mình sẽ bỏ phần hướng dẫn dùng normal vì mình thấy dùng normal mode sẽ không<br /> bao giờ tiến được, dùng expert mode lúc đầu hơi mệt nhưng bảo đảm là các bạn sẽ<br /> học được mau và nhớ lâu hơn<br /> Sử dụng Action panel với expert mode thì bạn có nhiều tự do hơn, nhưng tự do đồng<br /> nghĩa với trách nhiệm nên bạn phải cẩn thật khi viết code. Từ normal mode chuyển<br /> sang expert mode thì nhấn phím tắt CONTROL + SHIFT + E, chuyển ngược lại thì<br /> dùng CONTROL + SHIFT + N (nhớ kích chuột vào action panel trước khi dùng phím<br /> tắt). Bạn có thể đổi từ Normal mode sang expert mode bất cứ lúc nào, nhưng đổi<br /> ngược lại thì chỉ được khi mà code của bạn không có lỗi.<br /> Action panel có popup menu (mũi tên chỉ xuống dưới, nằm ở góc phải của action<br /> panel) và trong đó có nhiều lệnh rất tốt cho bạn khi bạn dùng Action panel, nhất là đối<br /> với Expert mode. Bạn có thể tìm và thay thế bất cứ câu nào, chữ nào trong script của<br /> bạn. Phím tắt cho tìm kiếm là Control + F và cho thay thế là Control + H, nhấn F3 thì<br /> Flash sẽ tiếp tục tìm chữ, câu bạn muốn tìm.<br /> <br /> Một lệnh nữa là "Goto Line" giúp bạn tìm được câu bạn muốn tìm. Lệnh "Check<br /> Syntax" sẽ rà soát script của bạn và tìm những lỗi cú pháp. Lúc mới tập viết AS, thì<br /> dùng nên thường xuyên dùng Chech Syntax để check lổi trong sctipt. Lệnh tiếp theo<br /> là "Auto Format" và "Auto Format Options" giúp cho bạn trình bày script của bạn cho<br /> dễ đọc hơn. Bạn có thể thay đổi màu sắc, font chữ v.v. cho script của bạn để cho bạn<br /> dễ đọc code hơn bằng cách vào Edit > Preferences > ActionScript Editor. Các phần<br /> còn lại của pop-up window cho phép bạn được xuất hay nhập AS dưới dạng text file<br /> và in script ra giấy.<br /> Tuy gọi là expert mode nhưng thực ra dùng còn dễ hơn là normal mode. Bởi vì dưới<br /> expert mode thi Action panel chẳng khác gì chương trình "note pad" hay "text pad".<br /> Bạn chỉ việc viết những gì bạn muốn vào đó. Khi dùng dưới expert mode, bạn vẫn có<br /> thể tham khảo các câu lệnh, các cú pháp của AS ở cái khung bên trái của Action<br /> Panel. Và nếu bạn tôn thủ một số quy tắt thì bạn sẽ sử được chức năng "Code Hint"<br /> của Action Panel, chức năng này tạo nên nhưng khung nhỏ nhỏ trong đó có những câu<br /> lệnh của AS đúng hợp quy cho bạn lựa chọn.<br /> Để trở thành một "cao thủ" về AS thì bạn không thể nào không nắm vững về Action<br /> panel được.<br /> Sau đây là bài thực hành nho nhỏ, giúp bạn làm quen với Action panel dưới expert<br /> mode<br /> 1. Tạo một movie mới<br /> 2. Chọn key frame đầu tiên (frame số 1) của layer 1 (mình không dịch chữ layer = lớp<br /> vì dễ trùng với class= lớp)<br /> 3. Mở Action panel (có thể dùng phím tắt hay vào trong phần Window > Action panel<br /> 4. Chuyển sang expert mode (dùng phím tắt hày vào trong pop-up menu của Action<br /> panel để đổi)<br /> 5. Vào chổ để viết AS<br /> 6. Viết đoạn code sau:<br /> ActionScript<br /> trace ("I am expert");<br /> Khi bạn thử movie thì dòng chữ "I am expert" sẽ được hiện ra trong Output panel, và<br /> mình sẽ đề cập đến lệnh trace() vào những giờ tới<br /> <br />