Việc nghiên cứu tác động của đòn bẩy tài chính lên khả năng sinh lời của nguồn vốn doanh nghiệp bỏ ra là rất cần thiết để đưa ra các quyết định và chính sách phù hợp. Đề tài: Ảnh hưởng của đòn bẩy tài chính lên khả năng sinh lời của vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp sau đây nhằm nghiên cứu vai trò của đòn bẩy, và những tác động của nó lên khả năng sinh lời của nguồn vốn doanh nghiệp.
ự ồ ạ ể ủ ụ ệ ề ộ ộ S t n t i và phát tri n c a m t doanh nghi p ph thu c vào nhi u
1
ế ố ề ự ấ ả y u t ọ , trong đó v n đ c c kì qua tr ng đó là phân tích và qu n lý tài
ầ ư ệ ọ ự ộ chính. M i doanh nghi p, các nhà đ u t khi kinh doanh m t lĩnh v c kinh
ế ề ế ợ ố ủ ề ậ t đ u quan tâm đ n l i nhu n. Mong mu n c a các nhà kinh doanh đ u
ố ấ ừ ố ố ề ở ậ ấ ọ ỏ mu n thu l ạ ợ i l i nhu n cao nh t t s v n h đã b ra. V n đ đây làm
ộ ố ố ư ấ ấ ỏ sao khi nhà kinh doanh b ra m t s v n th p nh t nh ng thu l ạ ợ i l ậ i nhu n
ố ượ ậ ộ ự ế ấ ầ ạ ỏ ộ cao nh t. Mu n đ c v y ta c n m t l c nh khuy ch đ i tác đ ng vào
ộ ự ớ ể ầ ể ậ ậ ơ ọ ị v t th c n d ch chuy n cho ra m t l c l n h n, trong v t lý ta g i đó là
ỉ ệ ử ụ ẩ ậ ẩ ữ "đòn b y". Trong tài chính thu t ng "đòn b y" ch vi c s d ng chi phí c ố
ể ả ị ờ ủ ệ ẩ đ nh đ gia tăng kh năng sinh l i c a doanh nghi p. Tuy nhiên, đòn b y là
ưỡ ạ ộ ệ ố ủ ế con dao hai l i. N u ho t đ ng c a doanh nghi p t ẩ ẽ t, đòn b y s
ế ạ ố ộ ầ ấ ệ khuy ch đ i cái t t lên g p b i l n và ng ượ ạ c l ậ i. Chính vì v y vi c nghiên
ủ ẩ ả ộ ờ ủ ồ ố ứ c u tác đ ng c a đòn b y tài chính lên kh năng sinh l i c a ngu n v n
ấ ầ ệ ế ể ư ỏ doanh nghi p b ra là r t c n thi ế ị t đ đ a ra các quy t đ nh và chính sách
phù h p.ợ
2
Ả ề ậ ọ ưở ủ ố Chính vì v y tôi mu n ch n đ tài “ nh h ẩ ng c a dòn b y tài chính
ả ờ ủ ố ủ ở ữ ủ ệ ề lên kh năng sinh l i c a v n ch s h u c a doanh nghi p: cho đ án
ủ c a mình.
ẩ I. Đòn b y tài chính
1. Khái ni mệ
ơ ọ ụ ệ ế ậ ẩ ộ Theo khái ni m c h c trong v t lý đòn b y là m t công c khu ch
ạ ự ừ ộ ự ộ ự ớ ể ầ ậ ỏ ơ ộ đ i l c, t m t l c nh thành m t l c l n h n tác đ ng vào v t th c n
ự ừ ể ể ậ ờ ị d ch chuy n, nh vào cánh tay đòn và đi m t a. Nhà v t lý Ácsimét t ng
3
ự ừ ể ẽ ấ ộ ổ nói: "Cho tôi m t đi m t a tôi s nâng b ng Trái Đ t". T đó các nhà kinh
ế ọ ụ ể ặ ệ ủ ẩ t h c áp d ng đi m đ c bi ỉ ệ ử t c a đòn b y vào kinh doanh, ám ch vi c s
ố ị ụ ả ợ ủ ệ ể d ng chi phí c đ nh đ làm tăng kh năng sinh l i c a doanh nghi p.
ứ ộ ử ụ ể ể ư ẩ ồ ợ Ta có th hi u đòn b y nh là m c đ s d ng các ngu n tài tr có
ế ư ố ị ể ợ ổ ợ ậ ố chi phí c đ nh (n và c phi u u đãi) đ gia tăng l ủ i nhu n trên v n ch
ợ ỗ ổ ế ậ ở ữ s h u hay gia tăng l i nhu n ròng trên m i c phi u.
ị ệ ử ụ ệ ố ể ẩ ợ ả ả Hay: đòn b y tài chính là h s bi u th vi c s d ng n ph i tr
ố ủ ủ ế ụ ệ ằ ố ổ ồ (ch y u là v n vay) trong t ng ngu n v n c a doanh nghi p nh m m c
ằ ủ ở ữ ậ ố ợ ậ đích gia t ng t ỷ ấ ợ su t l i nhu n trên v n ch s h u hay gia tăng l i nhu n
ế ủ ỗ ổ ròng trên m i c phi u c a công ty.
ủ ọ ầ ẩ 2. T m quan tr ng c a đòn b y trong kinh doanh
ố ị ượ ử ụ ạ ấ ậ ợ ề Các chi phí c đ nh đ c s d ng t o r t nhi u thu n l ả i trong qu n
ứ ẩ ả ị lý tài chính. Nghiên c u đòn b y tài chính giúp các nhà qu n tr tài chính có
ợ ậ ầ ổ ườ ụ thêm công c gia tăng l i nhu n trên c ph n th ng, giúp có thêm các
4
ể ỗ ợ ủ ở ữ ủ ệ ả ợ ố thông tin đ h tr cho qu n lý n , v n ch s h u...c a doanh nhi p.
ệ ử ụ ạ ợ ẩ ớ ọ ậ ơ Doanh nghi p s d ng đòn b y v i hy v ng đ t l i nhu n cao h n
ủ ợ ầ ư ổ ị ợ ậ ổ ườ các đ nh phí c a n và c ph n u đãi, tăng l i nhu n cho c đông th ng.
ẩ ưỡ Tuy nhiên đòn b y tài chính là con dao hai l i vì nó cũng làm tăng tính
ả ế ủ ợ ậ ổ ườ ố ớ kh bi n hay r i ro trong l i nhu n cho c đông th ng. Đ i v i các giám
ứ ệ ẩ ố ỏ ắ đ c tài chính vi c nghiên c u đòn b y tài chính làm sáng t nguyên t c
ổ ợ ế ị ủ ủ ề ậ đánh đ i l i nhu n và r i ro c a nhi u quy t đ nh tài chính khác nhau
ấ ứ ố ị ệ ộ B t c khi nào m t doanh nghi p dùng các chi phí tài chính c đ nh
ệ ượ ọ ử ụ ẩ thì doanh nghi p này đ ẩ c g i là dang s d ng đòn b y tài chính. Đòn b y
ổ ủ ố ị ự ự ậ ể tài chính dùng chi phí c đ nh làm đi m t a, dùng s thay đ i c a thu nh p
ướ ầ ượ ẩ ế tr ự ẩ c thu và lãi vay là l c b y và dĩ nhiên cái c n đ c b y chính là thu
ế ậ ườ ệ ử ụ ủ ộ ố ổ nh p trên c phi u th ng. Tác đ ng s nhân c a vi c s d ng các chi phí
ố ị ượ ọ ẩ ộ tài chính c đ nh đ ủ c g i là đ nghiêng c a đòn b y tài chính.
ệ ẩ ụ ể ự ế Đòn b y tài chính giúp các doanh nghi p có thêm công c đ d ki n
5
ậ ầ ổ ườ ể ạ ượ ứ nhanh thu nh p trên c ph n th ng đ đ t đ ớ ế ấ c trong kì ng v i k t c u
ệ ạ ủ ổ ớ ề ệ ấ ồ ọ ố ngu n v n hi n t i c a doanh nghi p. Đi u này r t quan tr ng đ i v i
ệ ự ế ị ệ ệ ọ doanh nghi p trong vi c l a ch n các quy t đ nh tài chính sao cho có h u
ấ ả qu nh t.
ộ ẩ 3. Đ b y tài chính (DFL)
ể ườ ứ ộ ế ủ ậ ướ DFL dùng đ đo l ộ ng m c đ bi n đ ng c a thu nh p tr ế c thu
ượ ư ầ ổ ủ ế ậ ổ ị và lãi đ c xác đ nh nh ph n trăm thay đ i c a thu nh p trên c phi u
ườ ậ ướ ộ ẩ ủ ế th ng khi thu nh p tr ổ c thu và lãi vay thay đ i 1%, đ b y c a đòn
ể ệ ứ ủ ạ ẩ ẩ b y tài chính th hi n s c m nh c a đòn b y tài chính đó, hay đó chính là
ế ậ ạ ả ướ ế ổ kh năng khuy ch đ i thu nh p tr c thu và lãi vay thay đ i.
Công th c:ứ
Kí hi u:ệ
I: chi phí lãi vay
6
ỗ ổ ầ ậ ưở EPS (Earning per share): thu nh p trên m i c ph n th ng
ậ ướ ế EBIT: Thu nh p tr c thu và lãi vay
ổ ứ ư PD: c t c u đãi
ố ượ ầ ổ ưở NS: S l ng c ph n th ng
ộ ớ ẩ ổ ủ ầ Đ l n đòn b y tài = Ph n trăm thay đ i c a EPS
chính (DFL)
ổ ủ ầ Ph n trăm thay đ i c a EBIT
Hay:
ộ ớ ủ ể ệ ở ẩ ạ ủ ả Đ l n c a đòn b y tài chính th hi n kh năng khúyêch đ i c a
ể ệ ứ ệ ố ủ ạ ẩ ẩ ớ đòn b y tài chính. H s này càng l n th hi n s c m nh c a đòn b y
ậ ớ ướ ộ ượ ế ổ ỉ ầ càng l n, ch c n thu nh p tr c thu và lãi vay thay đ i m t l ỏ ng nh
ố ổ ộ ự ổ ớ ề ạ ơ ườ cũng t o nên m t s thay đ i l n h n nh u trên v n c đông th ng.
ằ ớ ỉ ướ Đánh giá ch tiêu này b ng cách so sánh v i các năm tr c đó. Tuy nhiên
ủ ẽ ầ ỉ ủ khi ch tiêu này càng cao s gia tăng r i ro r i ro tài chính, nên c n đánh giá
7
ề ộ ớ ộ ộ ỉ ch tiêu này m t cách linh đ ng, không quá máy móc v đ l n. Khi thu
ướ ủ ớ ữ ế ể ả ả ậ nh p tr c thu và lãi vay đ l n đ trang tr i nh ng kho ng lãi vay và
ộ ượ ư ộ ẩ ẽ ố d ra m t l ng, khi đó đ b y càng cao s càng t t.
ả ờ ủ ố ủ ở ữ II. Kh năng sinh l i c a v n ch s h u
ả 1. Kh năng sinh l ờ i
a) Khái ni mệ
ướ ệ ầ ả ằ ư ề ệ Là th ề c đo hi u qu b ng ti n, là đi u ki n c n nh ng ch a đ đ ư ủ ể
ệ ả ằ ợ duy trì cân b ng tài chính. Vi c đánh giá kh năng sinh l ả ự i ph i d a trên
ệ ả ả ộ ờ ế m t kho ng th i gian tham chi u. Khái ni m kh năng sinh l ợ ượ i đ c áp
ạ ộ ụ ọ ế ử ụ ươ ệ ấ d ng trong m i ho t đ ng kinh t s d ng các ph ậ ng ti n v t ch t, con
ườ ể ệ ế ằ ả ươ ệ ng i và tài chính, th hi n b ng k t qu trên ph ả ng ti n. Kh năng sinh
ợ ộ ậ ụ ể ả ặ ộ ợ l i có th áp d ng cho m t ho c m t t p h p tài s n.
ệ ố ả 2. H s tính kh năng sinh l ờ i
8
ợ ậ ệ ố ổ a) H s t ng l i nhu n
ợ ậ ế ứ ộ ệ ử ụ ả ệ ố ổ H s t ng l i nhu n cho bi t m c đ hi u qu khi s d ng nguyên
ấ ủ ệ ả ả ộ ộ li u và lao đ ng trong quy trình s n xu t c a ban qu n lý m t công ty.
ợ ị ệ ố ổ H s t ng l i = Doanh số Tr giá hàng đã bán (theo giá mua)
nhu nậ
Doanh s bánố
ệ ố ợ ạ ộ ậ b) H s l i nhu n ho t đ ng
ệ ố ợ ậ ế ả ộ H s l ạ ộ i nhu n ho t đ ng cho bi ủ t ban qu n lý c a m t công ty đã
ệ ạ ứ ế ợ ậ ừ ạ ộ ủ thành công đ n m c nào trong vi c t o ra l i nhu n t ho t đ ng c a
công ty.
ạ ộ ứ M c lãi ho t đ ng = EBIT
Doanh thu
ử ố ủ ệ ố ậ ướ ế T s c a h s này là thu nh p tr c thu và lãi hay chính là thu
9
ậ ượ ừ ị ấ nh p tính đ c sau khi l y doanh thu tr tr giá hàng đã bán tính theo giá
ạ ộ mua và các chi phí ho t đ ng EBIT.
ệ ố ợ c) H s l ậ i nhu n ròng
ệ ố ợ ệ ố ợ ậ ậ ừ ọ ạ H s l i nhu n ròng là h s l i nhu n t m i giai đo n kinh
ỷ ố ợ ậ ố doanh. Nói cách khác, đây là t s so sánh l ớ i nhu n ròng v i doanh s bán.
ứ ợ M c lãi ròng = ậ L i nhu n ròng
Doanh số
ả ờ ủ ố ủ ở ữ 3. Kh năng sinh l i c a v n ch s h u (ROE)
a) Khái ni mệ
ả ờ ủ ố ủ ở ữ ỉ ố ợ ậ Kh năng sinh l i c a v n ch s h u là t s l ố i nhu n ròng trên v n
ỷ ố ổ ọ ỷ ố ủ ở ữ ch s h , là t ấ ố ớ s quan tr ng nh t đ i v i các c đông, t s này đo
10
ườ ả ờ ố ủ ổ ỗ ồ ườ l ng kh năng sinh l i trên m i đ ng v n c a c đông th ng..
b) Công th cứ
ươ ươ ấ ể ổ ế Ph ng pháp tính ROE là ph ng pháp ph bi n nh t đ đánh giá
ạ ộ ủ ể ộ ượ ọ ho t đ ng tài chính c a m t công ty đang phát tri n. ROE, còn đ c g i là
ộ ự ợ ậ ộ ượ ố ế n i l c l ấ i nhu n, cho th y m t công ty đ ả c qu n lý t ể ứ t đ n m c nào đ
ờ ừ ố ổ ỉ ố ậ ộ cho phép sinh l ề v n c đông. Đây cũng là m t ch s đáng tin c y v i t
ể ả ộ ờ ươ ỉ ố kh năng m t công ty có th sinh l i trong t ng lai. Ch s ROE cao và
ổ ệ ả ả ị ờ ế ệ ả ổ n đ nh ph n ánh vi c qu n lý sinh l ữ i và hi u qu . Nh ng c phi u theo
ớ ề ỳ ầ ế ế ườ ấ ộ ộ chu k tu n hoàn (bi n đ ng cùng v i n n kinh t ) th ng cho th y m t
ỉ ố ấ ơ ch s ROE th p h n.
ằ ử ố ẫ ố ủ ớ ỉ B ng cách nhân (x) và chia (:) t s và m u s c a ch tiêu này v i
ạ ộ ả ầ ố ố ổ ố ổ s t ng s tài s n và t ng s doanh thu thu n ho t đ ng kinh doanh, ta có:
ả ổ Kh năng = T ng TS bình X Doanh thu X LNST
sinh l i ờ quân thu nầ
ủ ố c a v n
11
ủ ở ữ ch s h u
ổ VCSH bình T ng TS bình
Doanh thu thu nầ quân quân
Hay:
ả ệ ố ấ ỷ ấ Kh năng = H s TS trên ứ ả X S c s n xu t X T su t LNST
sinh l i ờ VCSH ủ c a TS trên DT
ủ ố c a v n
ủ ở ữ ch s h u
Trong đó:
ả ứ ả S c s n ỷ ấ = T su t LNST X Kh năng sinh
ấ ủ xu t c a trên DT ờ ủ ổ l i c a t ng TS
TS
ế ờ ủ ố ể ế ả Vì th , kh năng sinh l ủ ở ữ i c a v n ch s h u có th vi t cách khác
ư nh sau:
ả ệ ố ả Kh năng = H s TS trên X Kh năng sinh
sinh l i ờ VCSH ờ ủ ổ l i c a t ng TS
12
ủ c a VCSH
ươ ự ỉ ậ ượ T ng t , ch tiêu ROE cho bi ế ố ợ t s l i nhu n đ ề c thu v cho các
ủ ở ữ ọ ầ ư ộ ồ ệ ấ ả ố ch s h u doanh nghi p sau khi h đ u t m t đ ng v n vào s n xu t
kinh doanh.
ả ờ ủ ố ủ ở ữ ứ Kh năng sinh l i c a v n ch s h u tính theo công th c trên đây,
ấ ờ ủ ố ủ ở ữ ệ ố ụ ộ ả cho th y: Kh năng sinh l i c a v n ch s h u ph thu c vào h s tài
ủ ở ữ ả ố ờ ủ ổ ậ ả s n trên v n ch s h u và kh năng sinh l ể ả i c a t ng tài s n. Do v y, đ
ả ờ ủ ố ủ ở ữ ệ ệ ả tăng kh năng sinh l i c a v n ch s h u, doanh nghi p ph i tìm bi n
ủ ở ữ ệ ố ể ả ả ố ờ pháp đ tăng h s tài s n trên v n ch s h u và tăng kh năng sinh l i
ả ằ ươ ạ ừ ẽ ị ủ c a tài s n. B ng ph ng pháp lo i tr , các nhà phân tích s xác đ nh
ượ ả ưở ủ ừ ố ệ ố ủ ở ữ ả ố đ c nh h ng c a t ng nhân t (h s tài s n trên v n ch s h u và
ả ờ ủ ổ ế ự ổ ủ ả ả ờ kh năng sinh l i c a t ng tài s n) đ n s thay đ i c a kh năng sinh l i
ỳ ủ ở ữ ủ ố c a v n ch s h u trong k .
ờ ủ ố ủ ở ữ ả 4. Ý nghĩa kh năng sinh l i c a v n ch s h u
13
ỷ ố ợ ủ ở ữ ậ ố ế ứ ố T s l i nhu n trên v n ch s h u ROE cho bi ồ t c 100 đ ng v n
ủ ở ữ ủ ề ạ ổ ồ ợ ầ l ch s h u c a công ty c ph n này t o ra bao nhi u đ ng i nhu n ậ . N uế
ỷ ố ị ươ ế ị t s này mang giá tr d ng, là công ty làm ăn có lãi; n u mang giá tr âm
là công ty làm ăn thua l .ỗ
ư ỷ ố ợ ậ ả ỷ ố ụ ộ ờ Cũng nh t s l i nhu n trên tài s n, t s này ph thu c vào th i
ứ ộ ủ ụ ộ ụ v kinh doanh. Ngoài ra, nó còn ph thu c vào quy mô và m c đ r i ro
ể ầ ỷ ố ủ ộ ủ c a công ty. Đ so sánh chính xác, c n so sánh t s này c a m t công ty
ớ ỷ ố ặ ớ ỷ ố ủ ủ ầ ổ c ph n v i t s bình quân c a toàn ngành, ho c v i t s c a công ty
ươ ươ t ng đ ng trong cùng ngành.
ỷ ố ợ ủ ở ữ ậ ố ượ T s l i nhu n trên v n ch s h u hay đ ớ t c đem so sánh v i sỷ ố
ợ ế ỷ ố ợ ậ ủ ở ữ ậ l i nhu n trên tài s n ả (ROA). N u t s l ố i nhu n trên v n ch s h u
ơ ẩ ủ ụ ớ l n h n ROA thì có nghĩa là đòn b y tài chính c a công ty đã có tác d ng
ự ệ ộ ố ủ ổ tích c c, nghĩa là công ty đã thành công trong vi c huy đ ng v n c a c
ể ế ợ ớ ỷ ấ ả đông đ ki m l ậ i nhu n v i t su t cao h n t ơ ỷ ệ ề l ti n lãi mà công ty ph i
14
ả ổ tr cho các c đông.
Ả ưở ủ ẩ ả III. nh h ng c a đòn b y tài chính lên kh năng sinh l ờ ủ ố i c a v n
ủ ở ữ ớ ệ ch s h u v i doanh nghi p.
ộ ủ ẩ ả ờ ủ ố 1. Tác đ ng c a đòn b y tài chính lên kh năng sinh l i c a v n
ủ ở ữ ch s h u.
ự ế ợ ủ ở ữ ữ ợ ả ả ẩ ố Đòn b y tài chính là s k t h p gi a n ph i tr và v n ch s h u
ủ ệ ể ệ ẩ ẽ trong vi c đi u hành chính sách c a doanh nghi p. Đòn b y tài chính s
ệ ỷ ọ ả ả ơ ỷ ọ ợ ấ ớ r t l n trong các doanh nghi p có t tr ng n ph i tr cao h n t tr ng
ủ ở ữ ẽ ấ ẩ ỷ ọ ủ ố c a v n ch s h u. Ng ượ ạ c l i, đòn b y tài chính s th p khi t ợ tr ng n
ỏ ơ ỷ ọ ả ả ủ ở ữ ủ ố ph i tr nh h n t tr ng c a v n ch s h u.
ẩ ợ ụ ẩ ế ậ ừ Đòn b y tài chính v a là công c thúc d y l i nhu n sau thu trên
ủ ở ữ ộ ồ ụ ự ừ ố ự m t đ ng v n ch s h u, v a là công c kìm hãm s gia tăng đó. S
ấ ạ ờ ạ ự ự ộ thành công hay th t b i tùy thu c vào s khôn ngoan hay kh d i khi l a
ọ ơ ấ ả ợ ề ậ ướ ủ ch n c c u tài chính. Kh năng tăng l i nhu n cao là đi u mong c c a
15
ủ ở ữ ụ ượ ẩ ộ các ch s h u, trong đó đòn b y tài chính là m t công c đ c các nhà
ả ư qu n lý a dùng.
ả ả ả ượ ổ ẩ ổ Vì lãi vay ph i tr không đ i khi s n l ng thay đ i, do đó đòn b y
ẽ ấ ớ ệ ỷ ố ợ tài chính s r t l n trong các doanh nghi p có t s n cao, ng ượ ạ c l i đòn
ẽ ấ ệ ẩ ỏ ỷ ố ợ ấ ữ b y tài chính s r t nh trong các doanh nghi p có t s n th p. NH ng
ắ ợ ỷ ố ằ ệ ẽ ẩ doanh nghi p không m c n (t s b ng không) s không có đòn b y tài
ư ậ ủ ỷ ố ợ ẩ ặ ọ chính. Nh v y, đòn b y tài chính đ t vào tr ng tâm c a t s n . Khi đòn
ộ ự ỉ ầ ẩ ổ ỏ ợ ướ b y tài chính cao, ch c n m t s thay đ i nh cuat l ậ i nhu n tr ế c thu
ổ ớ ỷ ệ ợ ủ ỏ ế ậ ố và lãi vay cũng làm thay đ i l n t l l i nhu n sau thu trên v n ch s e
ữ ỷ ệ ợ ủ ở ữ ẽ ấ ế ậ ạ ố h u nghĩa là t l l i nhu n sau thu trên v n ch s h u s r t nh y
ớ ợ ướ ề ự ế ấ ẩ ả c m v i l ậ i nhu n tr c thu và lãi vay. V th c ch t, đòn b y tài chính
ổ ủ ỷ ấ ợ ự ả ậ ố ph n ánh s thay đ i c a t su t l ế i nhu n sau thu trên v n ch tr ủ ướ ự c s
ổ ủ ợ ướ ế thay đ i c a l ậ i nhu n tr c thu và lãi vay.
ư ậ ộ ớ ẩ ượ ổ ủ ỷ Nh v y đ l n đòn b y tài chính đ c xem là t ỷ ệ l thay đ i c a t
16
ấ ợ ổ ủ ự ế ậ ố su t l ủ ở ữ i nhu n sau thu trên v n ch s h u phát sinh do s thay đ i c a
ợ ướ ế l ậ i nhu n tr c thu va lãi vay
ư ử ụ ử ụ ẩ ưỡ S d ng đòn b y tài chính nh s d ng “con dao hai l ế ổ i”. N u t ng
ộ ỉ ệ ợ ả ậ ủ ớ ể ắ ả tài s n không có kh năng sinh ra m t t l l i nhu n đ l n đ bù đ p các
ả ả ề ậ ố chi phí ti n lãi vay ph i tr thì t ỷ ấ ợ su t l ủ ở ế i nhu n sau thu trên v n ch s
ữ ị ả ầ ợ ủ ở ữ ậ ả ố h b gi m sút. Vì ph n l ể i nhu n do v n ch s h u làm ra ph i dùng đ
ế ụ ủ ậ ủ ắ ự ộ ồ ậ ả ả bù đ p s thi u h t c a lãi vay ph i tr . Do v y thu nh p c a m t đ ng
ố ạ ấ ớ ề ẽ ủ ở ữ ẽ v n ch s h u s còn l i r t ít do v i ti n đáng l chúng đ ượ ưở c h ng.
ẩ ượ ể ả ợ Đòn b y tài chính đ ử ụ c các nhà qu n lý s d ng đ làm gia tăng l ậ i nhu n
ủ ở ữ ư ướ ế ố sau thu trên v n ch s h u nh d i đây:
ỷ ệ ổ T l ỷ ệ ề v ộ ớ = Đ l n đòn X T l thay đ i
thay đ i t ổ ỷ ẩ b y tài chính LNTT và lãi vay
ấ su t LNST (DFL)
ẩ ả ưở ự ế ỷ ấ ợ ế Đòn b y tài chính nh h ng đ n quá trình d ki n t su t l i
ủ ở ữ ế ậ ợ ướ ế ố nhu n sau thu trên v n ch s h u. Khi l ậ i nhu n tr c thu và lãi vay
17
ủ ớ ể ả ế ậ ố không đ l n đ trang tr i lãi vay thì t ỷ ấ ợ su t l i nhu n sau thu trên v n
ủ ị ả ướ ủ ớ ỉ ầ ế ch b gi m sút. Ng ượ ạ ợ c l i l ậ i nhu n tr c thu và lãi vay đ l n ch c n
ỏ ề ợ ướ ề ỷ ự ế ớ gia tăng nh v l ậ i nhu n tr c thu và lãi vay đã có s gia tăng l n v t
ấ ợ ử ở ữ ế ậ ố su t l i nhu n sau thu trên v n ch s h u.
ử ụ ớ ệ ả ả ờ ẩ 2. Hi u qu khi s d ng đòn b y tài chính v i kh năng sinh l i
ủ ở ữ ủ ố c a v n ch s h u.
ả ử ụ ệ ẩ ượ ể ệ ỉ HI u qu s d ng đòn b y tài chính đ c th hi n qua ch tiêu
ợ ủ ở ữ ố doanh l i trên v n ch s h u ROE (Return on equity ratio)
ỉ ợ ủ ở ữ ầ ư ấ ố ỉ Ch tiêu doanh l i trên v n ch s h u là ch tiêu các nhà đ u t r t
ấ ả ờ ủ ồ ể ầ ọ ỏ ố quan tâm vì nó cho th y kh năng sinh l i c a đ ng v n h b ra đ đ u
ư ế ỉ ỷ ấ ờ ủ ở ữ ố t ệ vào doanh nghi p. N u ch tiêu t su t sinh l i trên v n ch s h u
ứ ỏ ệ ử ụ ả ơ ệ càng cao thì ch ng t doanh nghi p s d ng ngày càng hi u qu h n
ữ ế ả ố ợ ố nh ng kho n v n vay nên đã khuy ch đ i đ ạ ượ ỷ ấ c t su t sinh l i trên v n
ủ ở ữ ứ ợ ủ ở ữ ụ ố ộ ch s h u. Tăng m c doanh l i trên v n ch s h u là m t m c tiêu quan
18
ạ ộ ệ ể ấ ả ọ tr ng nh t trong ho t đ ng qu n lý tài chính doanh nghi p. Đ đánh giá
ủ ể ớ ỉ ỉ ướ ch tiêu này chúng ta có th so sánh v i ch tiêu này c a năm tr ặ c ho c
ử ụ ứ ủ ệ ế ệ ớ ộ v i m c trung bình c a ngành. N u m t doanh nghi p mà s d ng hi u
ẩ ả ỉ ỷ ấ ờ ố qu đòn b y tài chính thì ch tiêu t su t sinh l ủ ở ữ ẽ i trên v n ch s h u s
ượ ạ ế ử ụ ẩ cao và tăng nhanh qua các năm. Ng i n u s d ng đòn b y tài chính c l
ệ ẽ ả ộ ỉ ặ m t cách không hi u qu thì ch tiêu này s không cao hay không tăng ho c
ớ ướ ậ ế ỉ ượ ả th m chí gi m so v i tr c đó. Chính vì th ch tiêu này đ ể c dùng đ
ả ử ụ ệ ẩ đánh giá hi u qu s d ng đòn b y tài chính.
ả ưở ủ ả ẩ ờ IV. Đánh giá nh h ng c a đòn b y tài chính lên kh năng sinh l i
ủ ở ữ ố ớ ệ ệ ủ ố c a v n ch s h u đ i v i các doanh nghi p hi n nay.
ố ẵ ố ớ ệ ồ ể ả Đ i v i các doanh nghi p nói chung ngoài ngu n v n s n có đ đ m
ệ ượ ủ ả ụ ễ b o cho quá trình kinh doanh c a doanh nghi p đ c di n ra liên t c và
ở ộ ầ ư ầ ư ắ ạ ngày càng m r ng quy mô, đ u t mua s m và đ u t ữ vào nh ng ho t
ệ ầ ố ừ ả ộ ộ ồ đ ng khác, doanh nghi p c n ph i huy đ ng ngu n v n t bên ngoài.
19
ữ ữ ả ả ợ ọ Nh ng kho n này g i là nh ng kho n n .
ế ị ệ ầ ẩ ấ ợ Đòn b y tài chính xu t hi n khi công ty quy t đ nh tài tr cho ph n
ặ ầ ư ằ ả ủ ụ ằ ợ ớ l n tài s n c a mình, ho c đ u t b ng n vay, nh m m c đích gia tăng
ợ ậ ủ ệ ậ ẩ l ụ ử ụ i nhu n c a doanh nghi p. Vì v y, Đòn b y tài chính là công c s d ng
ặ ằ ợ ồ ợ ỷ n vay ho c các ngu n tài tr có chi phí lãi vay tài chính nh m gia tăng t
ấ ợ ủ su t sinh l i c a các nhà đ u t ầ ư .
Ví dụ
ụ ướ ể Ta có th theo dõi ví d d i đây
ố ệ ạ ậ ả Có s li u t i công ty v n t i ABC
ỉ Ch tiêu
Năm
ệ Chênh l ch 02/01
ệ Chênh l ch 03/02
ST T
2011
2012
2013
ố ề S ti n
%
ố ề S ti n
%
A
3,416
6,112
5,964
2,696
78.92
148
2.42
1
TSLĐ và ĐTNH Ti nề
734
793
795
59
8.04
2
0.25
3
1,874
4,430
4,432
2,556
136.39
2
0.05
4
716
795
581
79
11.03
214
26.92
Các kho n ả ả ph i thu Hàng t n ồ kho
20
ố ế ả B ng cân đ i k toán ngày 31/12 qua các năm 2011, 2012, 2013
ả
ổ
T ng tài s n
15,248
17,536
18,194
2,288
15
658
3.75
5
83
90
152
7
8.43
62
68.89
B
11,832
11,424
12,230
408
3.45
806
7.03
8
11,087
10,685
11,503
402
3.63
818
7.66
9
510
510
0
0
0
0
0
10
6
235
229
217
2.55
12
5.24
A
3,179
4,423
3,740
1,244
39.13
683
15.44
ắ
11
3,179
2,966
2,013
213
6.7
953
32.13
ạ
12
ả ư Tài s n l u ộ đ ng khác TSCĐ và ĐTDH ả ố Tài s n c đ nhị Các kho n ả ĐTTCDH Chi phí XDCB ả ợ N ph i trả ợ N ng n h nạ ợ N dài h n
0
1,453
1,704
1,45
251
17.27
13
N khácỢ
0
4
23
4
19
475
B
VCSH
12,069
13,113
14,454
1,044
8.65
1341
10.23
ổ
ồ
ố
T ng ngu n v n
15,248
17,536
18,194
1,216
15
658
470
ỷ ệ
ỉ Ch tiêu
Năm
T l
(%)
S T T
1
2012 52,132.943
2013 43,645.392
02/01' 98.05
03/02' 83.72
Doanh thu thu nầ
2
50,416.000
41,930.000
97.33
83.17
Chi phí
ướ
ậ
3
2011 53,172.03 3 51,800.00 0 1,335.033 1,746.943
1,541.392
112.13
102.97
c
4
907.823
1,017.921
1,048.147
112.13
102.97
ợ L i nhu n tr thuế ậ ợ L i nhu n sau thuế
ế ả ả B ng k t qu kinh doanh
21
Ta có công th c:ứ
ứ ố ượ Thay s các năm 2011, 2012, 2013 vào công th c trên ta đ c:
ỉ STT Ch tiêu (%)
1 ROE2011 7.52
2 ROE2012 7.76
3 ROE2013 7.25
ủ ở ữ ậ ố ơ Trong năm 2012 có thu nh p trên v n ch s h u là 7,76% cao h n
ố ộ ợ ậ ơ năm 2011 7.52% là do t c đ gia tăng l i nhu n sau thuwa tăng nhanh h n
ủ ở ữ ủ ố ể ệ ệ ề ộ ả ề ố ộ t c đ tăng c a v n ch s h u, đi u này th hi n m t đi u là hi u qu
ủ ở ữ ủ ố ố ử ụ s d ng v n nói chung, v n ch s h u nói riêng c a công ty đã và đang
ợ ủ ố ủ ở ữ ề ả tăng lên. Kh năng sinh l i c a v n ch s h u tăng lên do nhi u nguyên
ự ẩ ủ ẩ ạ ộ ơ nhân, m t là do l c b y c a đòn b y tài chính trong năm 2012 m nh h n
ư ế ờ ủ ố ủ ở ữ ạ ơ năm 2011. Nh ng đ n năm 2013 t ỷ ệ l sinh l i c a v n ch s h u l i h i
ủ ể ề ả ớ ị ả gi m là do doanh thu c a công ty b gi m đáng k so v i năm 2012 đi u
22
ố ộ ả ơ ố ư ế ẫ ả này d n đ n là chi phú có gi m nh ng t c đ gi m không nhanh h n t c
ộ ả ủ ề ợ ế đ gi m c a doanh thu nên nhi u nên làm cho l i nhuân sau thu tăng
ớ ố ộ ậ ơ ợ ế ủ ậ ớ ch m h n so v i t c đ tăng l i nhu n sau thu c a năm 2012 so v i năm
2011.
ủ ở ữ ủ ố ố ộ Ặ ớ M t khác t c đ tăng c a v n ch s h u năm 2013 so v i năm 2012
ạ ớ ủ ở ữ ủ ơ ố ộ ố ớ l ự i l n h n t c đ tăng v n ch s h u c a năm 2012 so v i năm 2011, l c
ợ ơ ị ả ẩ ớ đòn b y tài chính b gi m sút so v i năm 2012 là do công ty dùng ít n h n.
ờ ủ ẫ ệ ố Tuy nhiên t ỷ ệ l sinh l ấ i trên v n ch v n còn th p. Vi c suy xét này còn
ự ỷ ấ ờ ả ở ổ ầ ướ Ỷ ệ ờ d a trên t su t sinh l i trên t ng tài s n ph n d i. T l sinh l i trên
ớ ỷ ệ ủ ố ủ ệ ấ ả ầ ổ t ng tài s n các năm là g n v i t c a v n ch cho ta th y công ty hi n l
ử ụ ả ẫ ệ ế ả ả ả ợ đang s d ng kho n n không hi u qu d n đ n làm gi m kh nămg sinh
ờ ủ ủ ở ữ ử ụ ệ ẩ l i c a vón ch s h u, có nghĩa là công ty hi n đang s d ng đòn b y tài
23
ư ả chính ch a hiêu qu .
ệ ệ ạ ụ ấ ẩ ộ ạ T i Vi t Nam vi c l m d ng đòn b y tài chính r t đáng báo đ ng trong
ể ộ ế ề ề ệ ề nhi u năm nay, đi u này đã khi n nhi u doanh nghi p lao đao. Đ h i
ố ồ ạ ệ ế ầ ậ ớ ể nh p v i xu th toàn c u hóa, doanh nghi p mu n t n t i và phát tri n
24
ề ữ ậ ợ ủ ị ườ ả ớ b n v ng, ph i thích nghi v i các khó khăn và thu n l i c a th tr ng tài
ệ ầ ủ ữ ể ẩ ạ ắ ắ chính. Doanh nghi p c n n m b t nh ng đi m m nh c a đòn b y tài
ề ữ ự ụ ề ồ ỏ ố chính áp d ng đúng vào ngu n v n đã b ra. Phát tri n b n v ng d a vào
ộ ự ậ ủ ế ố n i l c, t p trung vào ngành kinh doanh c t lõi là ch y u.
ạ ộ
ẩ ổ
ủ
ể
ậ
ẩ
ẩ
ợ
Ti u lu n phân tích ho t đ ng c a đòn b y tài chính, đòn b y kinh doanh, đòn b y t ng h p
trong kính doanh http://doc.edu.vn/
25
ẩ
Đòn b y tài chính trong kinh doanh
http://www.kienthuckinhte.com/
ể
ạ
ẩ
ơ
ớ Trò ch i m o hi m v i đòn b y tài chính
http://vietstock.vn/
ậ
ả
ả ử ụ
ệ
ẩ
ằ
ạ
ậ ả
Lu n văn gi
i pháp nh m nâng cao hi u qu s d ng đòn b y tài chính t
i công ty v n t
i ô tô
s 3 ố http://support2.vatc.edu.vn/
26
