§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2A-2007
¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ lªn lîn F1 (Y x MC) vµ Yorkshire nu«i thÞt
Tãm t¾t. Qua nghiªn cøu chóng t«i nhËn thÊy cã sù kh¸c nhau râ rÖt vÒ khÝ hËu gi÷a 2 mïa nãng vµ l¹nh ë khu vùc nghiªn cøu. DiÔn biÕn nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ trong chuång nu«i cã chung mét quy luËt lµ nhiÖt ®é thÊp vµo buæi s¸ng, cao vµo buæi tr−a vµ thÊp vÒ chiÒu; ®é Èm kh«ng khÝ biÕn thiªn theo chiÒu ng−îc l¹i. Cã t−¬ng quan chÆt chÏ gi÷a nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ tÇn sè h« hÊp ë c¶ 2 lo¹i lîn lµ chÆt chÏ (R2>0,8). TÇn sè h« hÊp t¨ng m¹nh khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ >300C (lîn F1 20-40kg), >270C (lîn F1 40-90kg vµ lîn Yorkshire 30- 50kg); >250C (lîn Yorkshire 50-100kg). T−¬ng quan gi÷a nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ nhÞp tim ë c¸c lo¹i lîn lµ t−¬ng ®èi chÆt chÏ (R2 = 0,61-0,78). Møc ®é t¨ng nhÞp tim gi¶m khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ >300C (lîn F1 20-40kg), > 270C (lîn F1 40-90kg vµ lîn Yorkshire 30-50kg), > 250C (lîn Yorkshire 50-100kg).
I. §Æt vÊn ®Ò Trong thùc tÕ ch¨n nu«i, kiÓu h×nh cña c¸ thÓ, cña gièng vµ mèi quan hÖ P=G+E lµ vÊn ®Ò lu«n ®−îc ®Æt ra. Mçi kiÓu gen trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh sÏ cho ra mét kiÓu h×nh nhÊt ®Þnh. Nãi c¸ch kh¸c kiÓu h×nh lµ kÕt qu¶ cña mèi t−¬ng t¸c gi÷a kiÓu gen vµ ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh.
NguyÔn Kim §−êng (a), Lª V¨n Ph−íc (b)
II. VËt liÖu, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
Trong c¸c ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh th× c¸c yÕu tè m«i tr−êng, ®Æc biÖt lµ nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ lµ hai yÕu tè th−êng xuyªn t¸c ®éng lªn con vËt. VÊn ®Ò lµ nhiÖt ®é vµ ®é Èm ë c¸c th¸i cùc cña chóng, ®ã lµ nh÷ng giai ®o¹n nãng (trong mïa nãng) vµ giai ®o¹n l¹nh nhÊt (trong mïa l¹nh) trong n¨m ¶nh h−ëng nh− thÕ nµo ®Õn con vËt. Mèi t−¬ng t¸c gi÷a kiÓu gen vµ mïa vô ë lîn nu«i thÞt nh− thÕ nµo lµ môc tiªu trong nghiªn cøu nµy cña chóng t«i.
2.1. VËt liÖu nghiªn cøu
Lîn lai F1 (Yorkshire x Mãng C¸i) vµ lîn thuÇn Yorkshire nu«i thÞt b¾t ®Çu tõ 75 ngµy tuæi, khèi l−îng t−¬ng øng lµ 20kg/con vµ 30 kg/con. Lîn ®ùc ®−îc thiÕn vµ lîn c¸i kh«ng bÞ ho¹n.
ThÝ nghiÖm kÐo dµi 90 ngµy. Tr−íc khi ®−a vµo thÝ nghiÖm tÊt c¶ lîn ®· ®−îc tiªm phßng c¸c bÖnh phæ biÕn nh− phã th−¬ng hµn, dÞch t¶, tô huyÕt trïng vµ ®−îc tÈy giun s¸n.
2.2. Néi dung nghiªn cøu
- DiÔn biÕn nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ ngoµi trêi vµ trong chuång nu«i lîn
43
khu vùc nghiªn cøu. NhËn bµi ngµy 19/6/2006. Söa ch÷a xong 01/9/2006.
§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2A-2007
- NhÞp tim, nhÞp thë cña lîn thÝ nghiÖm. - Sinh tr−ëng cña lîn thÝ nghiÖm.
2.3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
III. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn
C¸c sè liÖu vÒ nhiÖt ®é vµ Èm ®é t¹i 8 thêi ®iÓm (1, 4, 7, 10, 13, 16, 19 vµ 22 giê hµng ngµy) cña khu vùc nghiªn cøu ®−îc lÊy tõ Trung t©m khÝ t−îng thñy v¨n trung Trung bé qua 3 n¨m 2002-2004. NhiÖt ®é vµ Èm ®é chuång nu«i còng ®−îc ®o t¹i 8 thêi ®iÓm nh− trªn víi c¸c nhiÖt kÕ kh« vµ Èm ®Æt c¸ch con vËt 1 m th¼ng ®øng vÒ phÝa trªn. NhÞp thë, nhÞp tim cña lîn thÝ nghiÖm ®−îc x¸c ®Þnh b»ng èng nghe theo c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu th«ng th−êng hiÖn hµnh. Nghiªn cøu ®−îc triÓn khai ë tr¹i ch¨n nu«i Thñy An thuéc khoa Ch¨n nu«i thó y-Tr−êng §¹i häc N«ng L©m HuÕ tõ n¨m 2003-2005. TÊt c¶ sè liÖu ®−îc xö lý trªn phÇn mÒm Minitab version 13.2 (2000) trªn m¸y vi tÝnh.
3.1. DiÔn biÕn cña nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ khu vùc nghiªn cøu
C¸c sè liÖu vÒ nhiÖt ®é, ®é Èm t−¬ng ®èi cña kh«ng khÝ khu vùc nghiªn cøu ®· ®−îc xö lý theo trung b×nh th¸ng. Trong 3 n¨m (2002-2005) nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ ë khu vùc thÝ nghiÖm diÔn biÕn b×nh th−êng ®óng quy luËt chung, kh«ng cã g× ®Æc biÖt.
NhiÖt ®é vµ ®é Èm t−¬ng ®èi cña kh«ng khÝ cã sù biÕn thiªn ng−îc chiÒu nhau. NhiÖt ®é trung b×nh th¸ng t¨ng dÇn tõ ®Çu n¨m ®¹t cao nhÊt vµo th¸ng 8 vµ gi¶m dÇn ®Õn cuèi n¨m. §é Èm trung b×nh th¸ng gi¶m dÇn tõ ®Çu n¨m, ®¹t thÊp nhÊt vµo th¸ng 8 vµ t¨ng dÇn ®Õn cuèi n¨m. Do vËy chóng t«i ®· chän 3 th¸ng 6, 7 vµ 8 lµ 3 th¸ng mïa nãng- nhiÖt ®é trung b×nh lµ 28,50C vµ ®é Èm lµ 79,2%; 3 th¸ng mïa l¹nh lµ 12, 1 vµ 2-nhiÖt ®é trung b×nh lµ 20,70C vµ ®é Èm lµ 91,1%.
3.2. DiÔn biÕn cña nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ trong ngµy
NhiÖt ®é kh«ng khÝ trong ngµy c¶ hai mïa nãng vµ l¹nh lµ thÊp nhÊt vµo lóc 4 giê s¸ng sau ®ã t¨ng dÇn vµ ®¹t cùc ®¹i vµo lóc 13 giê, sau ®ã nhiÖt ®é gi¶m dÇn vÒ chiÒu vµ tèi. Lóc 4 giê s¸ng nhiÖt ®é trung b×nh lµ 19,10C (mïa l¹nh) vµ 25,40C (mïa nãng). Lóc 13 giê tr−a nhiÖt ®é trung b×nh lµ 23,50C (mïa l¹nh) vµ 330C (mïa nãng). Trong mét ngµy, ®é Èm kh«ng khÝ cã sù biÕn thiªn ng−îc chiÒu víi nhiÖt ®é kh«ng khÝ, cao nhÊt lóc 4 giê s¸ng (mïa l¹nh 97%, mïa nãng 94%), thÊp nhÊt lóc 13 giê tr−a (mïa l¹nh 81%, mïa nãng 61%).
3.3. DiÔn biÕn cña nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ chuång nu«i lîn thÝ nghiÖm
44
Sù biÕn thiªn cña nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ chuång nu«i ®ång pha víi kh«ng khÝ ngoµi chuång nu«i, nhiÖt ®é cã phÇn thÊp h¬n vµ ®é Èm cao h¬n ®é Èm
§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2A-2007
kh«ng khÝ ngoµi trêi. §iÒu ®ã lµ phï hîp, v× chuång nu«i cã m¸i che kÐm th«ng tho¸ng vµ lu«n bÞ Èm −ít do n−íc uèng r¬i v·i vµ n−íc tiÓu cña lîn th¶i ra.
B¶ng 3.1. NhiÖt ®é, ®é Èm kh«ng khÝ chuång nu«i lîn thÝ nghiÖm
Mïa l¹nh Mïa nãng ChØ tiªu
27/15 32/16 30/16 95/79 94/41 93/65 34/24 36/25 33/24 98/43 95/40 98/51 Trung b×nh 21,1 ± 2,7 24,4 ± 3,6 23,0 ± 3,1 90 ± 4 79 ± 10 84 ± 6 Tèi ®a/tèi thiÓu Trung b×nh Tèi ®a/tèi thiÓu 27,6 ± 1,3 32,0 ± 2,2 29,9 ± 1,7 79 ± 10 62 ± 12 74 ± 13 NhiÖt ®é (0C) 6 giê 12 giê 18 giê Èm ®é (%) 6 giê 12 giê 18 giê
Nh×n chung, sù biÕn thiªn nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ víi c¸c gi¸ trÞ trung b×nh, tèi ®a, tèi thiÓu trong chuång nu«i t¹i khu vùc nghiªn cøu: Trong mïa nãng nhiÖt ®é qu¸ cao, trong mïa l¹nh nhiÖt ®é kh«ng cao, song ®é Èm kh«ng khÝ lu«n v−ît møc cho phÐp.
3.4. ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ ®Õn mét sè ho¹t ®éng sinh lý
cña lîn thÝ nghiÖm
3.4.1. ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ ®Õn tÇn sè h« hÊp cña lîn thÝ nghiÖm
140
120
Y(20-40) = 0,1359x2 - 3,9442x + 46,075 R2 = 0,8219
100
80
60
40
) t ó h p / n Ç l ( p Ê h « h è s n Ç T
20
0
18
20
22
24
26
30
32
34
36
38
28 NhiÖt ®é kh«ng khÝ (0C)
* Lîn F1 khèi l−îng 20-40kg: Møc ®é t¨ng tÇn sè h« hÊp cña lîn khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng 10C trong kho¶ng 18-200C lµ 1 nhÞp/phót; 20-250C lµ 2 nhÞp/phót; 25-300C lµ 3,5 nhÞp/phót; 30-350C lµ 5 nhÞp/phót vµ 36-380C lµ 6 nhÞp/phót.
45
§å thÞ 3.1. T−¬ng quan gi÷a nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ tÇn sè h« hÊp ë lîn F1 20-40 kg
§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2A-2007
Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng tõ 18 ®Õn 380C th× tÇn sè h« hÊp cña lîn F1 (MC x Y) t¨ng kho¶ng 4,7 lÇn. T−¬ng quan gi÷a nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ tÇn sè h« hÊp cña lîn F1 (MC x Y) lµ chÆt chÏ (R2 = 0,8219).
140
120
Y(40-90) = 0,2229x2 - 7,9618x + 94,252 R2 = 0,863
100
80
60
) t ó h p / n Ç l ( p Ê h « h è s n Ç T
40
20
0
18
20
22
26
30
34
36
38
24 32 28 NhiÖt ®é kh«ng khÝ (0C)
* Lîn F1 (MC x Y) khèi l−îng 40-90kg: Trong kho¶ng nhiÖt ®é kh«ng khÝ <270C tÇn sè h« hÊp t¨ng chËm, khi nhiÖt ®é lªn ≥ 270C tÇn sè h« hÊp cña lîn t¨ng nhanh h¬n. Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng thªm 10C trong kho¶ng nhiÖt ®é 18-200C tÇn sè h« hÊp chØ t¨ng kho¶ng 0,5 nhÞp/phót, 20-250C t¨ng 2 nhÞp/phót, 25-300C t¨ng 4 nhÞp/phót, 30-350C t¨ng 6,5 nhÞp/phót vµ khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng tõ 35-380C t¨ng 8 nhÞp/phót.
§å thÞ 3.2. T−¬ng quan gi÷a nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ tÇn sè h« hÊp ë lîn F1 40-90kg
* §èi víi lîn Yorkshire cã khèi l−îng 30-50kg: Lîn Yorkshire khèi l−îng 30-50kg khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng tõ 18-200C th× tÇn sè h« hÊp lµ 23-25 nhÞp/phót; tõ 20-300C lµ 25-55 nhÞp/phót. Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng tõ 30 lªn 380C th× tÇn sè h« hÊp cña lîn t¨ng ®Õn 55-104 lÇn/phót.
46
Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng thªm 10C cho thÊy: trong kho¶ng tõ 18-200C tÇn sè h« hÊp t¨ng 1 nhÞp/phót; tõ 20-250C t¨ng 2 nhÞp/phót; tõ 25-300C t¨ng 4 nhÞp/phót; tõ 30-350C t¨ng 6 nhÞp/phót vµ tõ 35-380C t¨ng 7 nhÞp/phót. Nh− vËy, khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng thªm 10C khi nhiÖt ®é > 270C th× tÇn sè h« hÊp cña lîn thùc sù t¨ng nhanh.
§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2A-2007
Lîn Yorkshire khèi l−îng 30-50kg khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng tõ 18-200C th× tÇn sè h« hÊp lµ 23-25 nhÞp/phót; tõ 20-300C lµ 25-55 nhÞp/phót. Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng tõ 30 lªn 380C th× tÇn sè h« hÊp cña lîn t¨ng ®Õn 55-104 lÇn/phót.
140
120
Y(30-50) = 0,1654x2 - 5,2219x + 63,146 R 2 = 0,8841
100
80
) t ó h p / n Ç l ( p Ê h
60
40
« h è s n Ç T
20
0
18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 NhiÖt ®é kh«ng khÝ (0C)
§å thÞ 3.3. T−¬ng quan gi÷a nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ tÇn sè h« hÊp ë lîn Yorkshire 30-50kg Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng thªm 10C cho thÊy: trong kho¶ng tõ 18-200C tÇn sè h« hÊp t¨ng 1 nhÞp/phót; tõ 20-250C t¨ng 2 nhÞp/phót; tõ 25-300C t¨ng 4 nhÞp/phót; tõ 30-350C t¨ng 6 nhÞp/phót vµ tõ 35-380C t¨ng 7 nhÞp/phót. Nh− vËy, nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng thªm 10C khi nhiÖt ®é > 270C th× tÇn sè h« hÊp cña lîn thùc sù t¨ng nhanh.
Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng tõ 18 lªn ®Õn 380C, tÇn sè h« hÊp cña lîn Yorkshire t¨ng kho¶ng 4,6 lÇn, t−¬ng ®−¬ng víi lîn F1 40-90kg. Cã t−¬ng quan rÊt chÆt chÏ gi÷a biÕn thiªn cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ tÇn sè h« hÊp cña lîn Yorkshire (R2 = 0,8841).
* Lîn Yorkshire khèi l−îng 50-100kg: Khi t¨ng nhiÖt ®é kh«ng khÝ tõ 180C lªn ®Õn 380C tÇn sè h« hÊp cña lo¹i lîn nµy t¨ng kho¶ng 4,5 lÇn. T−¬ng quan gi÷a tÇn sè h« hÊp cña lîn vµ nhiÖt ®é kh«ng khÝ lµ rÊt chÆt chÏ (R2 = 0,911). KÕt qu¶ nµy còng phï hîp víi ®Æc ®iÓm sinh lý cña ®éng vËt cã khèi l−îng lín yªu cÇu nhiÖt ®é
47
thÝch hîp thÊp h¬n so víi ®éng vËt cã khèi l−îng nhá.
§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2A-2007
Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng 10C trong kho¶ng 18-200C tÇn sè h« hÊp chØ t¨ng 0,3 nhÞp/phót; 20-250C t¨ng 2 nhÞp/phót, 25-300C t¨ng ®Õn 5 nhÞp/phót; 30-350C t¨ng 7,5 nhÞp/phót vµ 35-380C t¨ng 9,5 nhÞp/phót. Nh− vËy, khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ lªn >250C th× tÇn sè h« hÊp lîn Yorkshire 50-100 kg ®· b¾t ®Çu t¨ng m¹nh.
Trong 4 nhãm lîn nghiªn cøu th× ®©y lµ nhãm lîn cã ph¶n øng m¹nh nhÊt víi
nhiÖt ®é kh«ng khÝ cao.
Nh− vËy, trong cïng kho¶ng t¨ng cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ th× tèc ®é t¨ng tÇn sè
140
2 Y(50-100) = 0,2717x
- 10,174x + 123,52
120
2
= 0,911
R
100
80
) t ó h p / n Ç l ( p Ê h
« h
60
è s
40
n Ç T
20
0
18
20
22
24
30
32
34
36
38
26 28 NhiÖt ®é kh«ng khÝ (0C)
h« hÊp cña lîn F1 40-90kg cao h¬n lîn 20-40kg (4,9 so víi 4,7 lÇn).
§å thÞ 3.4. T−¬ng quan gi÷a nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ tÇn sè h« hÊp ë lîn Yorkshire 50-100kg Nh×n chung, khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ thÊp < 250C th× tÇn sè h« hÊp cña c¸c nhãm lîn ®Òu t¨ng ch−a ®¸ng kÓ. Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ ≥ 250C vµ t¨ng lªn gÇn ®Õn nhiÖt ®é b×nh th−êng cña c¬ thÓ th× ph¶n øng nµy lµ m·nh liÖt. ®Æc biÖt lîn khèi l−îng cµng lín th× sù gia t¨ng tÇn sè h« hÊp cµng m¹nh. NÕu lîn F1 t¨ng tÇn sè h« hÊp m¹nh khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng lªn ≥ 270C th× lîn Yorkshire ®· t¨ng m¹nh ngay khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ ≥ 250C.
3.4.2. ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ ®Õn nhÞp tim cña lîn thÝ nghiÖm
48
* §èi víi lîn F1 20-40kg: Trong kho¶ng nhiÖt ®é kh«ng khÝ tõ 180C ®Õn 300C nhÞp tim cña lîn F1 (20-40kg) t¨ng nhanh tõ 38 lªn 89 nhÞp/phót, khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ ≥300C nhÞp tim tiÕp tôc t¨ng nh−ng t¨ng chËm h¬n.
§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2A-2007
120
100
80
) t ó h p / n Ç l (
m
60
40
i t p Þ h N
Y(20-40) = -0,1248x2 + 10,276x - 106,98 R2 = 0,7824
20
0
18
20
22 24 26
28
30
32
34
36
38
0
NhiÖt ®é kh«ng khÝ (
C)
§å thÞ 3.5. ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ ®Õn nhÞp tim ë lîn F1 20-40kg
Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ thªm 10C trong kho¶ng 18-200C nhÞp tim cña lîn t¨ng 5,5 nhÞp/phót, 20-250C t¨ng 4,5 nhÞp/phót, 25-300C t¨ng 3,5 nhÞp/phót, 30-350C t¨ng 2 nhÞp/phót vµ 35-380C t¨ng 1 nhÞp/phót. Cã t−¬ng quan chÆt chÏ gi÷a nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ nhÞp tim cña lîn (R2 = 0,7824).
120
100
80
) t ó h p / n Ç l (
60
m
40
i t p Þ h N
20
Y(40-90) = -0,1106x2 + 9,1898x - 94,312 R2 = 0,6952
0
18
20
22
26
30
34
36
38
32 28 24 NhiÖt ®é kh«ng khÝ (0C)
* §èi víi lîn F1 khèi l−îng tõ 40-90kg: Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng thªm 10C, trong kho¶ng 18-200C nhÞp tim t¨ng 5 nhÞp/phót; 20-250C t¨ng 4 nhÞp/phót; 25- 300C t¨ng 3 nhÞp/phót; 30-350C t¨ng 2 nhÞp/phót vµ 35-380C t¨ng 1 nhÞp/phót. Cã t−¬ng quan t−¬ng ®èi chÆt gi÷a nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ nhÞp tim cña lîn (R2 = 0,6952).
49
§ồ thÞ 3.6. Ảnh h−ëng cña nhiÖt ®é kh«ng khi ®Õn nhÞp tim ë lîn F1 40-90kg
§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2A-2007
120
100
80
) t ó h p / n Ç l (
60
m
40
i t p Þ h N
Y(30-50) = -0,057x2 + 5,907x - 25,057 R2 = 0,707
20
0
18
20
22
24
28
32
30
34
36
38
26 NhiÖt ®é kh«ng khÝ (0C)
* Lîn Yorkshire khèi l−îng tõ 30-50kg:
§å thÞ 3.7. ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ ®Õn nhÞp tim ë lîn Yorkshire 30-50kg Khi t¨ng nhiÖt ®é kh«ng khÝ thªm 10C, trong kho¶ng 18-200C nhÞp tim cña lîn t¨ng 3,5 nhÞp/phót, 20-300C t¨ng 3 nhÞp/phót, 30-380C chØ t¨ng 2 nhÞp/phót.
Nh− vËy, khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng tõ 18 lªn ®Õn 380C nhÞp tim cña lîn Yorkshire t¨ng gÊp 2 lÇn, thÊp h¬n nhiÒu so víi møc t¨ng tÇn sè h« hÊp.
120
100
80
) t ó h p / n Ç l (
60
m
40
i t p Þ h N
20
Y(50-100) = -0,0625x2 + 5,8789x - 25,911 R 2 = 0,6159
0
18
20
22
24
34
36
38
26
28
30
32 NhiÖt ®é kh«ng khÝ (0C)
* Lîn Yorkshire 50-100kg: Trong kho¶ng nhiÖt ®é 18-200C nhÞp tim t¨ng 3,5 nhÞp/phót/®é, 20-250C t¨ng 3 nhÞp/phót/®é, 25-380C t¨ng <2 nhÞp/phót/®é. Trong kho¶ng nhiÖt ®é <300C nhÞp tim t¨ng nhanh vµ khi nhiÖt ®é > 300C nhÞp tim t¨ng chËm l¹i. Nh− vËy, khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ t¨ng tõ 18 lªn ®Õn 380C nhÞp tim cña lîn Yorkshire khèi l−îng tõ 50-100kg chØ t¨ng kho¶ng 1,8 lÇn. T−¬ng quan gi÷a nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ nhÞp tim cña lîn Yorkshire khèi l−îng 50-100kg lµ t−¬ng ®èi chÆt chÏ (R2 = 0,6159).
50
§å thÞ 3.8. ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ ®Õn nhÞp tim ë lîn Yorkshire 50-100kg
§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2A-2007
Nh− vËy, lîn Yorkshire khèi l−îng 30-50kg cã nhÞp tim lu«n cao h¬n lîn cã khèi l−îng 50-100kg, tuy nhiªn sù chªnh lÖch kh«ng lín l¾m. Trong cïng møc khèi l−îng, cïng møc nhiÖt ®é kh«ng khÝ, nhÞp tim cña lîn
IV. KÕT LUËN
Yorkshire bao giê còng cao h¬n so víi lîn F1 (Y x MC).
- KhÝ hËu ë khu vùc nghiªn cøu: Mïa nãng (th¸ng 6-8) nhiÖt ®é trung b×nh 28,70C vµ ®é Èm trung b×nh 79,2%; mïa l¹nh (th¸ng 12, 1 vµ 2) nhiÖt ®é trung b×nh 20,70C vµ ®é Èm trung b×nh 91,1%.
- DiÔn biÕn nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ trong chuång nu«i cã chung mét quy luËt lµ nhiÖt ®é thÊp vµo buæi s¸ng, cao vµo buæi tr−a vµ thÊp vÒ chiÒu; ®é Èm kh«ng khÝ biÕn thiªn theo chiÒu ng−îc l¹i. - Cã t−¬ng quan chÆt chÏ gi÷a nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ tÇn sè h« hÊp ë c¶ 2 lo¹i lîn lµ chÆt chÏ (R2>0,8). TÇn sè h« hÊp t¨ng m¹nh khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ >300C (lîn F1 20- 40kg), >270C (lîn F1 40-90kg vµ lîn Yorkshire 30-50kg); >250C (lîn Yorkshire 50-100kg). - T−¬ng quan gi÷a nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ nhÞp tim ë c¸c lo¹i lîn lµ t−¬ng ®èi chÆt chÏ (R2 = 0,61-0,78). Møc ®é t¨ng nhÞp tim gi¶m khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ >300C (lîn F1 20-40kg), > 270C (lîn F1 40-90kg vµ lîn Yorkshire 30-50kg), > 250C (lîn Yorkshire 50-100kg).
Tµi liÖu tham kh¶o
[1] Aberbe, E. D., Merkel, R. A., Forrest, J. C., Alliston, C. W. (1974), Physiological responces of stress susceptible and stress resistant of pigs to heat stress, Journal of Animal Science 38, p. 954-959.
[2] Ames, D. R. (1980), Thermal environment affects livestock performance, Bioscience 30, p. 457.
[3] Ames, D. R. (1982), Effect of temperature on physiological response, Management of food producing animals 1, p. 11.
[4] TrÇn ThÞ D©n vµ Huúnh ThÞ Thanh Thñy (2004), Thay ®æi sinh lý, t¨ng tr−ëng vµ hµnh vi cña lîn thÞt víi hai kiÓu lµm m¸t, T¹p chÝ Ch¨n nu«i 1 [59], trang 7- 10.
51
[5] Huynh, T. T. T., Aarnink, A. J. A. and Verstegen, M. W. A. (2005), Reactions of pig to a hot environment, In: Proceedings of the Seventh International Symposium (Beijing, China). WWW.asabe.org.
§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2A-2007
[6] Ingram, D. L. (1964), The effect of environmental temperature on body temperature, respiratory frequency, and pulls rate in the young pig, Research in Veterinary Science, 5 [3], p. 348-357.
[7] Ingram, D. L (1965b), The effect of humidity on temperature regulation and cutaneous water loss in the young pig. Research in Veterinary Science 6, p. 9-17.
[8] Rinaldo, D., Mourot, J. (2001), Effects of tropical climate and season on growth, chemical composition of muscle and adipose tissue and meat quality in pigs, Animal Research 50, p. 507-521.
summary effect of air temperature, humidity on F1 (Y * MC) and yorkshire fattening pigs
[9] §µi khÝ t−îng thñy v¨n khu vùc Trung Trung bé, Trung t©m khÝ t−îng thñy v¨n Quèc gia (2002-2004), §Æc ®iÓm khÝ t−îng thñy v¨n khu vùc Trung Trung bé.
52
The results of study shows that: There is clearly difference of the weather between hot and cold season in the research site. There is the same rule of changing of temperature in the air and in the pig housing, it is low in the morning, high at noon and low in the aftrnoon; the huminity is in contrary direction. There is tightly correlaion between air temperature and respiration rhythm of two pig genotype (R2>0,8). The respiration rhythm of pigs strongly increases when air temperature >300C (F1 20-40kg), >270C (F1 40-90kg and Yorkshire 30-50kg); >250C (Yorkshire 50- 100kg). The correlation between air temperature and heart rhythm of pigs is rather tighly (R2 = 0,61-0,78). The increasing of speed of heart rhythm when air temprature >300C (F1 20-40kg), >270C (F1 40-90kg and Yorkshire 30-50kg), >250C (Yorkshire 50- 100kg) slower than before. (a) NguyÔn Kim §−êng, Khoa N«ng L©m Ng−, tr−êng §¹i häc Vinh (b) Khoa ch¨n nu«i thó y, tr−êng §¹i häc N«ng L©m, §¹i häc HuÕ.
