116
ẢNHHƯỞNGCỦAVIỆCTRỒNGHOAĐÀOĐẾN
MỘTSỐCHỈTIÊUHÓATÍNHCỦAĐẤTTẠIPHƯỜNG
ĐÌNHBẢNG,THỊXÃTỪSƠN,TỈNHBẮCNINH
NguyễnThịTuyết1NguyễnThuHường2
Tómtắt:ViệccanhtáccâyhoaĐàođangmanglạihiệuquảkinhtếchongười
dântạiphườngĐìnhBảng,thịxãTừSơn,tỉnhBắcNinh.Tuynhiên,thựctếsảnxuấtcho
thấy,ruộngtrồnghoaĐàovớichukỳlâunămlàmđấtbịmấtcânbằngdinhdưỡng.Để
cócơsởxácđịnhảnhhưởngtrồnghoaĐàođếnđồphìnhiêucủađấtthìviệcnghiên
cứumộtsốchỉtiêuhóatínhđấtlàcầnthiết.NộidungbàibáolàxácđịnhgiátrịpH,
hàmlượngmùnvà3nguyêntốdinhdưỡngđalượngquantrọngđốivớicâylàN,P,Kở
dạngdễtiêutrongđất.MẫuđấtđượclấyởruộngtrồnghoaĐàotheothờigiancanhtác
khácnhau(<5năm;6-10nămvà>10năm).Kếtquảnghiêncứuchothấy:pHđấtở
mứcchuaít(pHKCltừ4,64-5,35).Hàmlượngmùnởmứctrungbìnhtừ2,76-3,98%.Hàm
lượngNH4
+ởmứcnghèođếntrungbìnhtừ1,11-3,31 mg/100gđất.HàmlượngP2O5dễ
tiêuvàK2Odễtiêuởmứcnghèođếngiàutươngứnglà2,09-26,30mg/100gđấtvà6,59-
18,37mg/100gđất.Cầncóbiệnphápbổsungvôi,chấthữucơvàphânbónvôcơhợp
lýchocâyhoaĐàopháttriểntốt.
Từkhóa:CâyhoaĐào,canhtác,tínhchấtđất,ĐìnhBảng
1.Mởđầu
PhườngĐìnhBảng, thịxãTừSơn, tỉnhBắcNinhcóvịtríđịalýthuậnlợi, phía
NamvàphíaTâyđềugiápvớithànhphốHàNội. Việchìnhthànhvùngthâmcanhcây
hoaĐàotừnăm2002đếnnayđãđemhiệuquảkinhtếcaochongườidânvìcâyhoaĐào
luônđượcthịtrườngngàyTếtưachuộng. Chínhquyềnđịaphươngđãkhuyếnkhích, hỗ
trợnhândânmởrộngvùngtrồnghoaĐào. Đếnthờiđiểmhiệntại, tổngdiệntíchtrồng
hoađàotoànphườnglà71, 6ha, chiếm18%tổngdiệntíchnôngnghiệp[1]. Tuynhiên,
thựctếsảnxuấthiệnnaytạiphườngĐìnhBảngchothấy, saumộtthờigiantrồng, docây
hoaĐàohấpthụnhiềuchấtdinhdưỡngtrongđấtlàmđấtbịmấtcânbằngdẫnđếncây
hoaĐàopháttriểncòicọcởcácchukỳsảnxuấttiếptheo. Ngườidânphảimuađấtmới
hoặcđảođấttừtầngdướilênđểcâyhoaĐàocóthểpháttriểntốtđược.
TạiViệtNam, đãcónhiềucôngtrìnhnghiêncứuvềtínhchấtđấttạicácvùng
canhtáccáccâytrồngkhácnhaunhưđấttrồnglúa, đấttrồngcam, đấttrồngcâycómúi
[2], [3], [4]nhưngchưacócôngtrìnhnàocôngbốvềtínhchấtđấtvùngtrồnghoaĐào.
Chínhvìvậy, nghiêncứumộtsốchỉtiêuhóatínhcủađấttrồnghoaĐàosẽlàrấtcần
thiếtđểlàmcơsởxácđịnhảnhhưởngtrồnghoaĐàođếnđồphìnhiêucủađấttừđóđề
racácbiệnphápkhắcphục, cảitạođấthướngtớivùngsảnxuấtnôngnghiệpbềnvững
chođịaphương.
1.ThS, TrườngĐạihọcKhoahọc, ĐạihọcTháiNguyên
2.ThS, TrườngĐạihọcKhoahọc, ĐạihọcTháiNguyên
117
NGUYỄNTHỊTUYẾT,NGUYỄNTHUHƯỜNG
2.Đốitươngvàphươngphápnghiêncứu
*Đốitượngvàđịađiểmnghiêncứu
-Đốitượng:tìnhhìnhcanhtáccâyhoaĐàotạiđịaphương, đấtruộngtrồnghoa
Đàocóthờigiantrồngkhácnhau:đấtruộngmớitrồng≤5năm(làcácruộngmớichuyển
đổisangtrồnghoaĐào);đấtruộngtrồng6-10năm(làcácruộngchiếmphầnlớndiện
tích, câyhoaĐàoởgiaiđoạnsinhtrưởngvàpháttriểnnhanh);đấtruộngtrồng>10năm
(làcácruộngtrồngtừkhiđưacâyhoaĐàovàođịaphương)
-Cácchỉtiêuđánhgiátínhchấtđất:pHcủađất, hàmlượngdinhdưỡngdễtiêu
niơ, phốtphovàkali.
*Phươngphápnghiêncứu
-Cácthôngtinthốngkêkiểmkêđấtđai, hiệntrạngsửdụngđất, cơcấumùavụ, . . . . .
đượcthuthậptừủybannhânnhânphườngĐìnhBảng. Thôngtinvềnônghộ, chếđộ
chămsóccâyhoaĐàođượctiếnhànhbằngphươngphápkhảosátthựcđịakếthợp
phỏngvấntrựctiếpngườidântrồnghoaĐào.
-Sốlượngmẫuđấtthuthập:15mẫuđấttạikhuvựccánhđồngcủacáckhuphốcó
diệntíchtrồnghoaĐàonhiềuđólà:khuphốBàLa, Đình, TrungHòa, TỉnhCầu, Xuân
Đài, CaoLâm, AoSen. Thôngtinmẫuđấtnghiêncứuthểhiệnởbảng1.
Bảng1. Thôngtinmẫuđấtnghiêncứu
STT Thờigian
trồng
Kýhiệumẫu
đất Vịtríruộng
1
≤5năm
MĐ1 Ruộng trồng hoa Đào được 1 nămthuộc khu
phốĐình, xứđồngVườnXóm
2 MĐ2 Ruộng trồng hoa Đào được 2 nămthuộc khu
phốAoSen, xứđồngTânPhá
3MĐ3 Ruộng trồng hoa Đào được 3 năm thuộc khu
phốXuânĐài, xứđồngBãiĐồngBông
4 MĐ4 Ruộng trồng hoa Đào được 4 nămthuộc khu
phốXuânĐài, xứđồngBãiĐồngBông
5 MĐ5 Ruộng trồng hoa Đào được 5 năm thuộc khu
phốXuânĐài, xứđồngBãiĐồngBông
6
6-10năm
MĐ6 Ruộng trồng hoa Đào được 6 năm thuộc khu
phốBàLa, xứđồngGốcSữa
7 MĐ7 Ruộng trồng hoa Đào được 7 năm thuộc khu
phốĐình, xứđồngVườnXóm
8 MĐ8 RuộngtrồnghoaĐàođược8nămthuộckhu
phốAoSen, xứđồngTânPhá
118
ẢNHHƯỞNGCỦAVIỆCTRỒNGHOAĐÀO...
9 MĐ9 Ruộng trồng hoa Đàođược 9 năm thuộc khu
phốBàLa, xứđồngGốcSữa
10 MĐ10 RuộngtrồnghoaĐàođược10nămthuộckhu
phốTỉnhCầu, xứđồngVườnXóm
11
≥10năm
MĐ11 RuộngtrồnghoaĐàođược11nămthuộckhu
phốBàLa, xứđồngGốcSữa
12 MĐ12 RuộngtrồnghoaĐàođược13nămthuộckhu
phốTỉnhCầu, xứđồngVườnXóm
13 MĐ13 RuộngtrồnghoaĐàođược15nămthuộckhu
phốĐình, xứđồngVườnXóm
14 MĐ14 Vườnđào18nămthuộckhuphốTỉnhCầu, xứ
đồngVườnXóm
15 MĐ15 Vườnđào19nămthuộckhuphốTrungHòa, xứ
đồngRuộngRau
-Phươngpháplấymẫuđất:Theophươngpháplấymẫuđấttheotiêuchuẩnhiện
hành:1-TCVN5297:1995(chấtlượngmẫuđất-lấymẫu–yêucầuchung), 2-TCVN
7538-2:2005 (chất lượng đất –lấy mẫu. Phần 2: Hướng dẫn kỹ thuật lấy mẫu, 3 -
TCVN4046:1985(đấttrồngtrọt, phươngpháplấymẫu)[4]. Lấymẫuđấttheophương
pháphỗnhợp. Mỗimẫuđấtđượclấybằngcáchtrộnđềunhiềumẫuriêngbiệttừnhiều
vịtríkhácnhautạivườntrồnghoaĐào. Cácvịtríkhácnhautheođườngchéo, không
lấyởvịtrígầnbờ, cácmẫutrộnđềuvớinhauđượcmẫuđạidiện. Dụngcụsửdụnglấy
mẫuđấtlàbằngkhoantay. Mẫuđấtlấytạiđộsâu0-20cm. Thờiđiểmlấymẫuđấtsau
khikếtthúcbónphânlầncuối(giaiđoạnhãmcây, cuốitháng8âmlịch). Mẫuđấttươi
lấyvềphântíchngaythànhphầndễbiếnđổi:NH4
+.
-Phươngphápphântíchcácchỉtiêutínhchấtđất:Cácphươngphápphântíchsử
dụngđấtlàcácphươngphápthôngdụngtrongphântíchđất(bảng2)[5].
Bảng2. Phươngphápphântíchmộtsốtínhchấtđất
STT Chỉtiêuphân
tích Đơnvị Phươngphápphântích
1Độchuacủađất:
pHH2O, pH
KCl
ChiếtbằngnướccấtvàdungdịchKCl1N, đo
bằngmáyđođachỉtiêucầmtay(thiếtbịHQ40d).
2Hàmlượngmùn
(OM) % PhươngphápWalkley-Black
3Nitơdễtiêu(N-
NH4
+):
mg/100g
đất
Phươngphápsomàuvớithuốcthửnesslerđo
bằngmáyquangphổtửngoạikhảkiến(model
UVIS:2900)
119
NGUYỄNTHỊTUYẾT,NGUYỄNTHUHƯỜNG
4Phốtphodễtiêu
(P2O5)
mg/100g
đất
Phươngphápsomàu“xanhmolipden”(dùngaxit
ascorbiclàmchấtkhử), mẫu được đo trên máy
quangphổtửngoạikhảkiến(modelUVIS:2900)
5 Kalidễtiêu
(K2O)
mg/100g
đất
PhươngphápMatlovavàmẫuđượcphântích
bằngmáyhấpphụnguyêntửASS(modelASS:
Z2000)
3.Kếtquảnghiêncứuvàthảoluận
3.1.KhảosáttìnhhìnhcanhtáccâyhoaĐàotrênđịabànphườngĐìnhBảng
PhườngĐìnhBảngthuộcthịxãTừSơn, tỉnhBắcNinhgồm14khuphốbaogồm:
AoSen, Thượng, BàLa, Đình, TrungHòa, Hạ, ThọMôn, TỉnhCầu, XuânĐài, Thịnh
Lang, CaoLâm, LongVỹ, Trầm, ChùaDận, TânLập. Theothốngkếkiểmkêdiệntích
đấtđainăm2018, phườngĐìnhBảngcódiệntích827, 18ha. Trongđónhómđấtnông
nghiệpcủatoànphườnglà400, 63havànhómđấtphinôngnghiệplà426, 33ha. Năm
2019, tổngdiệntíchđấtnôngnghiệptrongtoànphườnglà362, 53ha, trongđó, diệntích
trồnghoaĐàolà71, 6ha, chiếm18%tổngdiệntíchđấtnôngnghiệp. CâyhoaĐàođược
cáchộtrồngchủyếuđểcắtcànhbánchơiTết. CácruộngtrồnghoaĐàođượcchuyển
đổitừcácruộngtrồnglúatrướcđây. TỷlệhộdântrồnghoaĐàotạicáckhuphốđược
thểhiệnởbảng3.
Bảng3. ThốngkêsốhộdântrồnghoađàotạiphườngĐìnhBảng, năm2019
STT Khuphố
Tổngsốhộ
trồngđào/
tổngsốhộdân
khuphố
Tỷlệ
(%)số
hộtrồng
hoaĐào
Khuvựctrồng
(Xứđồng)
1Thượng 10/630 1, 6
Gốc Sữa, Hậu Đô, Vườn Xóm, Thủ
Sơn, CầuĐầuĐốt, ĐườngSắn, Đường
Môi)
2 TrungHòa 92/415 22, 2 VườnXóm, Cánhnhạn, ĐầuĐốt, Lạc
Hạnh, RuộngRau
3BàLa 60/380 15, 8 LồngLươn, CửaChùa, TânPhá, Gốc
Sữa
4 Đình 18/300 6, 0 DộcMôi, RuộngRau, ĐườngSắn, Tân
Khai, CầuĐầuĐốt,
5 TỉnhCầu 60/400 15, 0 Vườnxóm
6 XuânĐài 20/420 6, 3 BãiĐồngBông
7 Trầm 6/76 7, 9 Bánhdày
8 LongVỹ 13/264 4, 9 TuầnTrung, Đườngnền, Bãiquýt, Thủ
Sơn
9 CaoLâm 8/52 15, 4 ĐồngCụt, ĐườngThuẫn
120
ẢNHHƯỞNGCỦAVIỆCTRỒNGHOAĐÀO...
10 ThọMôn 25/502 5, 0 ĐồngĐọ
11 Hạ 19/430 4, 4 Lòng Chảo, Đường môi, Tầm sợi,
ThongSóc
Tổng 331hộtrồng
đào(71,6ha)
Kếtquảđiềutrachothấytrongkhuvựcnghiêncứucókhoảng331hộdântrồng
hoaĐào, tậptrungtrồngtrêncánhđồngcủacáckhuphốchínhđólàkhuphốBàLa,
Đình, TrungHòa, TỉnhCầu, XuânĐài, CaoLâm, AoSen. Đâycũnglàcáckhuphốcó
hộtrồngĐàolâunăm. Quátrìnhđiềutranônghộchothấy, kỹthuậtchămsóccâyhàng
nămđượctiếnhànhnhưsau:
-Đầunăm(tháng1âmlịch), saukhithuhoạchvệsinhđồngruộng.
-Bónphânkhoángkếthợptướinướcsuốtthờigiantừtháng2đếntháng8âm
lịchthìngừngbónphân, giaiđoạnnàygọilà“hãmcây”, ngắtdinhdưỡngcủacâyhoa
Đào. NôngdânchủyếusửdụngphânhỗnhợpNPKcóhàmlượnglâncaovớitỷlệlà
30:14:6vớilượngbóntừ20-25kg/sào/năm;phânđạmurêlượngbónlà10-12kg/sào/
năm. Tầnsuấtbónphânkhoánglà15ngày/1lầnbón(hòaloãngphântưới). Phânchuồng
rấtítdùngvìngườidânkhôngcóđiềukiệnủphânchuồng. Ngoàira, tùytìnhhìnhsinh
trưởng, pháttriểnvàrahoacủacâytrongnăm, mộtsốphânvilượngnhưsenca21,
profarmP30Goldmixgiúpbậtchồinhanh, láxanhnhanh, pháttriểnrễmạnh, thúcủ
mầmhoađượcngườidânmuavềsửdụng.
Hình1.MộtsốhìnhảnhvùngtrồnghoađàophườngĐìnhBảng
3.2.pHđất
Độchuacủađấtlàyếutốđộphìquantrọngcủađất, nóảnhhưởngđếncácquá
trìnhlýhóavàsinhhọctrongđấtvàcótácdụngđếncâytrồng. Độchuacủađấtdocó
mặtcủaionH+vàAl3+trongdungdịchđấtvàxácđịnhbằngphươngpháptrongđóchất
chiếtrútcóýnghĩalớntrongviệctraođổicácionH+vàAl3+. Đasốcâytrồngphảnứng
ởđấttrungtính(pHtừ6-7)[6]. CâyhoaĐàopháttriểnthuậnlợitrênđấtcócóphảnứng
chuanhẹtừpH5, 6–6, 0. [7]. Nghiêncứunàytiếnhànhxácđịnhcácloạiđộchuacủa
đấtbaogồmpHKCl(chấtchiếtrútKCl1N)vàpHH2O(chấtchiếtrútlànướccất). Kếtquả
phântíchđộpHcủacácmẫuđấtởkhuvựcnghiêncứuthểhiệnởhình2, 3.