Áp dụng chu trình PDCA trong giảng dạy các học phần Toán tại Trường Đại học Kinh tế Nghệ An

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tập trung vào việc phân tích các hoạt động cải tiến chất lượng dạy học các học phần Toán tại Trường Đại học Kinh tế Nghệ An theo chu trình PDCA như: chuẩn bị giảng dạy, thực hiện giảng dạy, đánh giá kết quả và điều chỉnh cải tiến.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Áp dụng chu trình PDCA trong giảng dạy các học phần Toán tại Trường Đại học Kinh tế Nghệ An

Tạp chí Khoa học, Tập 3, Số 1/2024 ÁP DỤNG CHU TRÌNH PDCA TRONG GIẢNG DẠY CÁC HỌC PHẦN TOÁN TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGHỆ AN Ngô Hà Châu Loan1,* 1 Trường Đại Học Kinh tế Nghệ An; *Email: ngohachauloan@naue.edu.vn Tóm tắt: PDCA (Plan - Do - Check - Act) là mô hình quản lý chất lượng cung cấp công cụ quản trị toàn diện và liên tục để giảng viên xác định các mục tiêu, kế hoạch, thực hiện và đánh giá kết quả giảng dạy của mình. Bài báo tập trung vào việc phân tích các hoạt động cải tiến chất lượng dạy học các học phần Toán tại Trường Đại học Kinh tế Nghệ An theo chu trình PDCA như: chuẩn bị giảng dạy, thực hiện giảng dạy, đánh giá kết quả và điều chỉnh cải tiến. Từ khóa: PDCA, Cải tiến chất lượng dạy học, Chu trình PDCA trong giáo dục. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Hiện nay, nhiều cơ sở giáo dục tiên tiến trên thế giới đã áp dụng chu trình PDCA như Giáo dục luôn được coi là quốc sách hàng một công cụ quản trị quan trọng và hiệu quả đầu trong chiến lược phát triển kinh tế - xã để cải thiện chất lượng, được áp dụng vào hội của Việt Nam, trong đó, đổi mới quản lý nhiều quá trình của giáo dục như: xây dựng chất lượng dạy học là điều kiện tiên quyết để chương trình đào tạo, quản lý hoạt động nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục. NCKH của giảng viên, tổ chức kiểm tra đánh Việc đảm bảo chất lượng dạy học chịu tác giá,… Tại Trường Đại học Kinh tế Nghệ An, động của nhiều nhân tố biến động, tiềm ẩn cả chu trình PDCA đã được áp dụng để cải tiến tích cực và hạn chế. Theo Cao Danh Chính chất lượng ở nhiều các lĩnh vực khác nhau (2023): “Cải tiến chất lượng dạy học là những như xây dựng chương trình đào tạo, hoạt động của giảng viên nhằm nâng cao hiệu NCKH,… Tuy nhiên, việc vận dụng chu trình quả, hiệu suất, tạo thêm lợi ích cho tổ chức, này vào quá trình giảng dạy các học phần khách hàng. Cải tiến chất lượng dạy học là nỗ chưa được thực hiện một cách có hệ thống. lực không ngừng nhằm duy trì, nâng cao chất Trong bài viết này, tác giả muốn phân tích và lượng sản phẩm với nguyên tắc sản phẩm sau hệ thống hóa các nhiệm vụ dạy học khi áp phải tốt hơn sản phẩm trước và khoảng cách dụng chu trình PDCA cho các học phần Toán. giữa các đặc tính sản phẩm với những yêu cầu của khách hàng ngày càng giảm”. Để đáp ứng 2. NỘI DUNG yêu cầu phát triển, cần cải tiến chất lượng dạy 2.1. Giới thiệu về chu trình PDCA học liên tục để phát huy tính tích cực và kịp thời khắc phục các hạn chế. Theo Nguyễn Theo Wikipedia, PDCA là chu trình cải Tiến Hùng (2022), một trong các triết lý của tiến liên tục do W. E. Deming (Người Mỹ) đảm bảo chất lượng là nếu thiết kế và vận sáng lập. Nội dung của các giai đoạn của chu hành được chu trình cải tiến chất lượng liên trình này gồm 4 bước: tục theo quá trình và kết quả đầu ra của dạy học thì sẽ tạo ra kết quả chất lượng. 157
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An Bước 1 (Plan): Lập kế hoạch, xác định Bước 4 (Act): Dựa trên kết quả kiểm tra, mục tiêu, phạm vi, nguồn lực để thực hiện, tiến hành cải tiến chương trình. thời gian và phương pháp đạt mục tiêu. Với hình ảnh một đường tròn lăn trên một Bước 2 (Do): Đưa kế hoạch vào thực hiện. mặt phẳng nghiêng (theo chiều kim đồng hồ), chu trình PDCA cho thấy thực chất của quá Bước 3 (Check): Kiểm tra lại kế hoạch và trình quản lý chất lượng là sự cải tiến liên tục kiểm tra kết quả thực hiện kế hoạch. và không bao giờ ngừng. Hình 1. Chu trình PDCA (Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Chu_tr%C3%ACnh_PDCA) 2.2. Áp dụng chu trình PDCA trong - GV cần xây dựng được kế hoạch dạy học giảng dạy các học phần Toán tại Trường cụ thể để thực hiện học phần theo tiến trình Đại học Kinh tế Nghệ An đề cương chi tiết của học phần: GV cần xác định rõ mục tiêu giảng dạy của học phần (về Trên cơ sở 4 bước: Plan (Lập kế hoạch) – kiến thức, kỹ năng và năng lực tự chủ, tự chịu Do (Thực hiện) – Check (Kiểm tra) – Act trách nhiệm) để lựa chọn các phương pháp, (Điều chỉnh, cải tiến) của chu trình PDCA, tác giả đã cụ thể hóa bằng các nhiệm vụ dạy học cách thức để đạt được hiệu quả tốt nhất cho từng nội dung giảng dạy mỗi tuần, phù hợp cho các học phần: Toán cho các nhà kinh tế, với mục tiêu đạt chuẩn đầu ra của học phần. Lý thuyết xác suất và thống kê Toán như sau: - GV cần chuẩn bị nguồn học liệu đa dạng, Bước 1. Plan (Lập kế hoạch) chi tiết cho SV: Việc chuẩn bị tài liệu giảng Giai đoạn đầu tiên của chu trình PDCA dạy đòi hỏi sự tổ chức cẩn thận và sáng tạo để đóng vai trò then chốt, là bước đặt nền móng đảm bảo rằng SV không chỉ tiếp thu được cho toàn bộ tiến trình. Việc hoạch định chính kiến thức cơ bản mà còn có thể áp dụng chúng xác và đầy đủ sẽ định hướng rõ ràng cho các một cách linh hoạt trong các tình huống thực hoạt động tiếp theo, đảm bảo sự hiệu quả và tế. Để thực hiện hiệu quả bước này, GV cần hạn chế tối đa các điều chỉnh phát sinh. Các chuẩn bị slide bài giảng chi tiết cho từng tuần nội dung cần chuẩn bị gồm: học, hệ thống bài tập cá nhân và bài tập nhóm giúp SV vận dụng kiến thức, lồng ghép các ví 158
Tạp chí Khoa học, Tập 3, Số 1/2024 dụ, tình huống có tính thực tiễn vào nội dung tham khảo trên hệ thống LMS để SV có nhiều bài học để người học dễ tiếp thu. Ngoài hệ phương thức tiếp cận nội dung bài giảng. thống bài giảng trên lớp, GV cần chuẩn bị các Việc thiết kế bài giảng sẽ tập trung vào việc video, bài giảng e-learning, bài tập, tài liệu phát huy tính tương tác và ứng dụng thực tiễn. Hình 2. Bài giảng E-learning học phần Lý thuyết xác suất và thống kê Toán Việc xây dựng nội dung và kế hoạch giảng danh, hệ thống phiếu bài tập, nhiệm vụ thảo dạy cần phù hợp với đối tượng sinh viên và luận, làm việc nhóm và bảng ghi chú về kết đặc thù của môn học. Toán cho nhà Kinh tế là quả của SV cho mỗi nhiệm vụ học tập để làm học phần mà SV được tiếp cận ngay ở học kì cơ sở đánh giá điểm quá trình. Các kết quả đầu tiên của năm thứ nhất, SV còn gặp một số đánh giá dựa trên các rubrics được thống nhất khó khăn do việc thay đổi môi trường học tập trong đề cương chi tiết học phần. và phương pháp học tập ở đại học. Bởi vậy, Bước 2. Do (Thực hiện kế hoạch giảng dạy) GV cần thiết kế các hoạt động và hệ thống bài tập phù hợp để SV quen dần với hướng giải Sau khi xác định rõ mục tiêu và chuẩn bị toán sử dụng các suy luận logic (thay vì các hồ sơ dạy học chi tiết, GV tiến hành giảng dạy dạng đề trắc nghiệm ở phổ thông). Đối với theo kế hoạch đã đặt ra, kết hợp giữa bài học phần Lý thuyết xác suất và thống kê giảng trực tiếp trên lớp và bài giảng online Toán, đây là môn học có tính thực tiễn cao, trên hệ thống LMS. có ứng dụng trong trong tất cả các ngành - GV cần chỉ rõ nhiệm vụ của SV trước mỗi nghề. Vì vậy, GV cần chuẩn bị các ví dụ, tình buổi học: nội dung cần chuẩn bị trước ở nhà, huống thực tiễn sát với chuyên ngành mà SV dự kiến trước năng lực của các thành viên để theo học. chia nhóm thảo luận, học tập phù hợp, phân - GV cần xây dựng các công cụ để tương công người phụ trách các hoạt động nhóm và tác và đánh giá người học như: lập nhóm giao nhiệm vụ sau tiết học. Zalo để trao đổi các vấn đề phát sinh trong - GV cần thể hiện rõ vai trò tổ chức, hướng quá trình dạy học, đưa SV vào lớp học trực dẫn, định hướng, hỗ trợ của GV. GV cần phát tuyến trên hệ thống LMS, chuẩn bị đầy đủ hồ huy tốt các kỹ năng sư phạm, đa dạng hóa các sơ theo dõi và đánh giá, gồm: danh sách điểm 159
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An phương pháp dạy học và hình thức tổ chức lên có thể thiết kế trò chơi tương tác để SV hình lớp, kết hợp với ứng dụng công nghệ thông tin dung được: khi tính xác suất cần chú ý tới các các hoạt động tương tác với người học để thông tin (điều kiện) ảnh hưởng đến biến cố. truyền tải hiệu quả các nội dung giảng dạy. GV Trong trò chơi này, SV cần tính toán, biện cần tạo ra một môi trường tương tác tích cực luận để đề xuất phương án, cùng thảo luận để trong lớp học bằng cách khuyến khích sinh viên lựa chọn phương án tối ưu. GV, trong vai trò tham gia vào các hoạt động, đặt câu hỏi, và tạo MC, sẽ dẫn dắt để SV tìm ra được kết quả điều kiện cho sự thảo luận và hợp tác. đúng. Ngoài ra, ở các tiết bài tập, củng cố kiến thức, GV nên sử dụng các ứng dụng tạo bài Ví dụ, để giới thiệu khái niệm xác suất có trắc nghiệm nhanh để kiểm tra mức độ hiểu điều kiện, trước khi phát biểu định nghĩa, GV biết của SV. Một số hình ảnh về các hoạt động tổ chức dạy học tích cực trong các giờ học toán: Hình 3. Trò chơi mở đầu cho nội dung bài giảng Hình 4. Sử dụng ứng dụng Quizizz tạo bài trắc nghiệm nhanh trong tiết dạy bài tập 160
Tạp chí Khoa học, Tập 3, Số 1/2024 Hình 5. Sử dụng ứng dụng mô phỏng thí nghiệm ảo cho bài giảng Hình 6. Tổ chức cho sinh viên thảo luận về các nội dung bài học - GV cần ghi chép lại các thông tin về tương tác và kết quả của lớp học theo từng tuần để giám sát việc thực hiện nhiệm vụ của SV như: ở mỗi tuần học, GV ghi chú các thông tin về việc thực hiện nhiệm vụ học tập của từng SV vào Sổ theo dõi tiến độ học tập để kịp thời nhắc nhở SV thực hiện đúng tiến độ. Đây cũng là căn cứ để đánh giá điểm quá trình của SV. Bảng 1. Sổ theo dõi tiến độ học tập từng tuần của sinh viên 161
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An Bước 3. Check (Kiểm tra) Từ đó, GV đề xuất các biện pháp cải tiến. Ở bước 3 của chu trình PDCA, việc thực Cụ thể, đối với các học phần Toán, tổ bộ hiện hiệu quả trong dạy học toán ở đại học đòi môn đã tổ chức họp chuyên môn để phân tích hỏi giáo viên thực hiện các hoạt động kiểm các tồn tại và hạn chế của học phần, như: tra một cách cẩn thận và có chất lượng cao. - Số lượng SV vắng học còn nhiều, gây Dưới đây là một số cách giáo viên có thể thực ảnh hưởng đến tiến độ học tập. hiện điều này: - Học phần Toán cho các nhà kinh tế được - GV cần thường xuyên kiểm tra kết quả được tổ chức dạy tại học kỳ I cho SV năm thứ thực hiện nhiệm vụ của SV và phân tích kết nhất, đa số SV còn gặp nhiều khó khăn khi thay quả: sau mỗi phần trình bày của SV như: làm đổi môi trường học tập. Nội dung học phần có bài tập, thảo luận, làm việc nhóm, GV cần tính trừu tượng, cách tư duy giải quyết vấn đề phân tích ưu điểm và hạn chế của bài làm, sửa khác với cách học ở phổ thông (sử dụng máy lỗi sai, đánh giá cách làm. Đồng thời, GV đưa tính để làm bài trắc nghiệm), gây khó khăn cho ra nhận xét, phản hồi về tương tác của SV SV trong việc tiếp thu kiến thức. trong giờ giảng, kết quả tham gia các bài trắc nghiệm online, việc chuẩn bị nội dung ngoài - Toán cho các nhà kinh tế là học phần lần giờ lên lớp, cho SV tự đưa ra nhận xét về bài đầu tiên được giảng dạy cho SV các ngành làm của bạn và đánh giá mức độ tham gia của Kinh tế, do đó, kế hoạch, nội dung giảng dạy các thành viên trong nhóm, tổng hợp lại kiến cần tiếp tục điều chỉnh. thức qua các dạng bài tập. Dựa trên các kết Trong chu trình tiếp theo (năm học 2023 - quả này, GV cần đưa ra nhắc nhở kịp thời cho 2024), tổ bộ môn đã thực hiện các biện pháp cải các SV không thực hiện đúng yêu cầu. tiến cho hoạt động giảng dạy học phần này như: - Ngoài ra, GV còn có thể tiếp nhận thêm - Điều chỉnh tăng 20% thời lượng giờ thảo các thông tin về phản hồi của SV qua: bảng luận trong kế hoạch giảng dạy; tổng hợp kết quả thi học phần, bảng tổng hợp - Điều chỉnh kế hoạch kiểm tra, đánh giá ý kiến phản hồi của người học về hoạt động học phần phù hợp hơn với CĐR của SV; giảng dạy của SV do nhà trường cung cấp. Đây là các kênh thông tin giúp GV xác định - Ngoài số tiết giảng dạy theo quy định, được các nội dung cần điều chỉnh ở chu trình GV lên kế hoạch dạy ôn tập, bổ sung kiến tiếp theo. thức cho SV trước khi thi kết thúc học phần. Bước 4. Act (Hành động, Cải tiến) Các tồn tại và hạn chế của học phần học phần Lý thuyết xác suất và thống kê Toán: Để có thể đưa ra các cải tiến cho chu trình tiếp theo, ở bước này, GV cần phân tích các - Nội dung phần xác suất và biến cố tương dữ liệu về kết quả đánh giá, phản hồi của SV đối khó, mức độ hiểu và vận dụng của SV qua các nguồn dữ liệu như: chưa cao. Nội dung phần thống kê chiếm tỉ trọng cao trong bài thi, nhưng quá trình làm - Bảng tổng hợp kết quả thi cuối kỳ. bài chứa nhiều bước biến đổi, SV bị sai sót - Bảng tổng hợp ý kiến nhận xét của người các bước tính toán bước đầu, làm ảnh hưởng học về hoạt động giảng dạy của GV do nhà đến kết quả chung của bài. trường cung cấp cho từng GV. 162
Tạp chí Khoa học, Tập 3, Số 1/2024 Trong năm học 2023 - 2024, tổ bộ môn đã các ý độc lập để hạn chế sai sót bước trung thực hiện các biện pháp cải tiến cho học phần gian của SV. Lý thuyết xác suất và thống kê như sau: - Ngoài số tiết giảng dạy theo quy định, - Điều chỉnh tăng 20% thời lượng giờ thảo GV lên kế hoạch dạy ôn tập, bổ sung kiến luận trong kế hoạch giảng dạy; thức cho SV trước khi thi kết thúc học phần. - Điều chỉnh kế hoạch kiểm tra, đánh giá Sau khi thực hiện cải tiến ở chu trình thứ học phần phù hợp hơn với CĐR của SV. Tách nhất, kết quả học tập đã ghi nhận những cải các nội dung đánh giá phần thống kê ra thành thiện như sau: Bảng 2. Tổng hợp kết quả học tập các học phần Toán trong 2 năm thực hiện chu trình PDCA Học phần Toán cho các nhà kinh tế Yếu – Kém Trung bình Khá Giỏi – Xuất sắc 2022-2023 24,7% 27,6% 33,3% 14,4% 2023-2024 24,1% 22,2% 24,5% 30,2% Học phần Lý thuyết xác suất và thống kê Toán Yếu – Kém Trung bình Khá Giỏi – Xuất sắc 2022-2023 23,4% 15,4% 21,5% 39,7% 2023-2024 10,5% 10,5% 36,9% 42,1% Ở chu trình thứ hai, kết quả học tập ở các - GV cần quan tâm đến tỉ lệ SV đạt chuẩn học phần Toán cho các nhà kinh tế và Lý đầu ra của các học phần để có điều chỉnh về thuyết xác suất & Thống kê Toán đã có những nội dung giảng dạy, kiểm tra đánh giá, kịp chuyển biến tích cực. Tỉ lệ SV xếp loại yếu – thời hỗ trợ SV đủ điều kiện tốt nghiệp. kém và trung bình giảm xuống, tỉ lệ SV đạt 3. KẾT LUẬN loại khá – giỏi và xuất sắc tăng lên. Việc áp dụng chu trình PDCA vào các học Bên cạnh đó, trong chu trình tiếp theo, phần Toán đã mang lại nhiều lợi ích đáng kể trong chu trình tiếp theo, GV cần tiếp tục duy cho hoạt động giảng dạy của GV: lập kế trì và cải tiến các hoạt động giảng dạy để nâng hoạch (Plan) giúp GV có cơ hội tạo ra các cao hiệu quả học tập của SV như: phương pháp giảng dạy đa dạng và phù hợp - Tiếp tục cải thiện nội dung bài giảng với nhu cầu của sinh viên; quá trình thực hiện phong phú, đa dạng các hoạt động tương tác (Do) giúp GV có cơ hội tương tác sâu hơn với để tạo hứng thú, phát huy tính tích cực, chủ sinh viên và áp dụng các phương pháp giảng động của người học. dạy mới. Bước kiểm tra (Check) giúp GV đánh giá và hiểu rõ hơn về hiệu suất của quá - Tiếp tục các hoạt động dạy bổ sung kiến trình dạy học, từ đó xác định các vấn đề cụ thức cho SV trước khi thi kết thúc học phần. thể và cơ hội cải tiến. Cuối cùng, bước hành 163
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An động (Act) cho phép GV điều chỉnh và cải dụng chu trình ở cả hai hình thức dạy học trực thiện phương pháp giảng dạy của mình dựa tuyến và trực tiếp sẽ đáp ứng yêu cầu đảm bảo trên phản hồi và kinh nghiệm thu được. Việc và nâng chất lượng giáo dục đại học. mở rộng quy mô và đối tượng người học áp TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Cao Danh Chính (2023). Áp dụng PDCA vào cải tiến chất lượng dạy học của giảng viên ở các trường đại học sư phạm kĩ thuật. Tạp chí khoa học giáo dục Việt Nam. Tập 19 (05), tr. 20-25. 2. Nguyễn Tiến Hùng (2022). Chu trình cải tiến chất lượng liên tục “C-EPD” trong đảm bảo chất lượng cơ sở giáo dục. Tạp chí khoa học giáo dục Việt Nam. Tập 18 (09), tr.1-6. 3. Nguyễn Thị Hương Thuỷ (2021). Áp dụng phương pháp PDCA trong giảng dạy lí thuyết giáo dục thể chất. Tạp chí Giáo chức. Số 166, tr.80-81. 4. Phạm Xuân Trung, Ngô Thị Yến Nga, Nguyễn Huyền Nga (2021). Áp dụng công cụ PDCA để cải tiến liên tục công tác giảng dạy và hướng áp dụng trong dạy học trực tuyến. Tuyển tập Hội nghị khoa học thường niên năm 2021, Trường Đại học Thủy Lợi. tr. 361-363. 5. Nguyễn Thị Uyên, Trần Xuân Sang, Trần Thị Kim Oanh (2017). Đánh giá và kiểm định chất lượng giáo dục đại học theo chu trình PDCA. Tạp chí khoa học Trường Đại học Vinh. Tập 46, số 4B (2017), tr. 71-76. 6. Võ Ngọc Vĩnh. Quản lý chất lượng dạy học ở trường THPT theo tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể. Luận văn tiến sĩ, Trường Đại học Giáo dục, ĐHQG Hà Nội, 2013. 164
Tạp chí Khoa học, Tập 3, Số 1/2024 SUMMARY APPLYING THE PDCA CYCLE IN TEACHING MATHS AT NGHE AN UNIVERSITY OF ECONOMICS Ngo Ha Chau Loan1, * 1 Nghe An University of Economics, *Email: ngohachauloan@naue.edu.vn PDCA is a quality management model that provides comprehensive and continuous management tools for lecturers to identify goals, plan, implement, and evaluate their teaching results. According to the PDCA cycle, the article focuses on analyzing activities to improve the quality of teaching Mathematics at Nghe An University of Economics: preparing to teach, implementing teaching, evaluating results, and improving adjustment. The article emphasizes the importance of implementing the PDCA cycle in improving the quality of teaching and learning in the university environment. Keywords: PDCA, Quality improvement in teaching, PDCA cycle in education. 165