PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2020
Bồi dưỡng giáo viên giảng dạy
Khoa học tự nhiên THCS
Phạm Đỗ Chung
Bộ môn Vật lí chất rắn – Điện tử
Khoa Vật lí, ĐH Sư Phạm Hà Nội
136 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội
Khoa học tự nhiên THCS
ÂM THANH
PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2020
Chương 2: Sóng âm truyền trong các môi trường, các
đặc trưng của sóng âm
1. Sóng âm, Sự lan truyền sóng âm
2. Các đặc trưng của sóng âm
3. Một số hiện tượng đơn giản về sóng âm
2
PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2020 3
Một cách khái quát, sóng âm được định nghĩa là sóng cơ học (bao gồm cả
sóng ngang và sóng dọc) có thể đi qua chất khí, chất lỏng hay rắn.
Tuy nhiên trong khuôn khổ chương trình phổ thông, chúng ta giới hạn cho
học sinh định nghĩa về sóng âm như sau:
Sóng âm là sóng cơ học (sóng dọc) truyền qua một môi trường đàn hồi
(không khí, chất lỏng, chất rắn) và có tần số trong vùng nghe được.
Sóng âm
Để biểu diễn sự lan truyền của âm người ta
thường sử dụng các đường biểu diễn mặt
đầu sóng (là các vùng bị nén với áp suất cao
hơn vùng lân cận).
Mặt đầu sóng
PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2020 4
Vận tốc truyền âm thanh phụ thuộc vài hai yếu tố:
•Khối lượng riêng, hay mật độ của môi trường truyền âm (
r
)
•Độ đàn hồi của môi trường truyền âm (B = -Δp/(Δ V/V) đơn vị: Pascal
hay N/m2)
Vận tốc truyền âm
B
v
r
=
Vận tốc truyền âm trong một số môi trường
•Không khí: 343 m/s
• Nước: 1482 m/s
•Thép:5941 m/s
PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2020 5
Vận tốc truyền âm
Tìm hiểu kĩ hơn bảng 18-1 trong giáo trình và bàn luận một số hiện
tượng sau đây:
•Tại sao vận tốc truyền âm lại thay đổi theo nhiệt độ.
•Tại sao vận tốc truyền âm trong chất rắn lại lớn nhất.
•Tai nghe là sử dụng cách truyền âm qua chất rắn (sợi dây đồng) có
phải không?
•Bạn có biết đến loại tai nghe mà không truyền âm thanh qua tai
(qua màng nhĩ) không? Nếu có thì làm thế nào mình “nghe” được
âm thanh từ tai nghe đó phát ra.
•Âm thanh có tần số cao có được truyền đi nhanh hơn âm thanh có
tần số thấp không?
•Tại sao ta phân biệt được âm thanh đến từ bên phải hay bên trái?