Bài giảng Bảo đảm an toàn người bệnh trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh

BẢO ĐẢM AN TOÀN NGƯỜI BỆNH TRONG CÁC CƠ SỞ KHÁM BỆNH, CHỮA BỆNH

PGS. TS. LƯƠNG NGỌC KHUÊ CỤC TRƯỞNG CỤC QUẢN LÝ KHÁM, CHỮA BỆNH BỘ Y TẾ

Kế hoạch triển khai

Các khía cạnh chất lượng

Thực trạng ATNB

Chỉ đạo của Bộ về ATNB

Khái niệm an toàn người bệnh

Định hướng về chất lượng trong y tế (Viện Y khoa Hoa Kỳ (2001)

Y tế cần phải: o An toàn (Safe) o Hiệu quả (Effective) o Người bệnh là trung tâm (Patient-

Centered)

o Kịp thời (Timely) o Hiệu suất cao (Efficient) o Công bằng (Equitable)

Mô hình của PATH –Tổ chức Y tế Thế giới Bộ công cụ đánh giá thực thi về cải tiến chất lượng bệnh viện (PATH)

n ê

i

ả u q u ệ h

i

ả u q u ệ H

i

g n à s m â L

v n â h n

ề v g n ớ ư H

h n à h u ề Đ

t ấ u s u ệ H

An toàn

Người bệnh làm trung tâm

Định hướng chất lượng KCB ở các nước đang phát triển (QAP-USAID)

• Năng lực kỹ thuật • Tiếp cận dịch vụ • Hiệu quả • Quan hệ con người • Hiệu năng • Tính liên tục • An toàn • Tiện nghi

Kế hoạch triển khai

Các khía cạnh chất lượng

Thực trạng ATNB

Chỉ đạo của Bộ về ATNB

Khái niệm về an toàn người bệnh

AN TOÀN NGƯỜI BỆNH

• Là cung cấp dịch vụ y tế với sự giảm thiểu rủi ro và nguy hại cho người sử dụng dịch vụ • Là đảm bảo người bệnh được an toàn trong

quá trình CS, điều trị không để xảy ra các tổn thương bất ngờ (ngoài diễn tiến bệnh lý)

NGƯỜI BỆNH AN TOÀN

1. MÔI TRƯỜNG, ĐIỀU KIỆN LÀM VIỆC

2. NHÂN VIÊN Y TẾ

3. QLBV VỀ ATNB

4. VĂN HOÁ ATNB

(Moray’s model of the organizational, human and technical components of sociotechnical systems –2000)

Kế hoạch triển khai

Các khía cạnh chất lượng

Thực trạng ATNB

Chỉ đạo của Bộ về ATNB

Khái niệm về an toàn người bệnh

SỰ CỐ Y KHOA

“Industrial accident Prevention”, 1931 - Herbert William Heinrich (1886- 1962 )

QUY TẮC HEINRICH VỀ ATNB: 1 TAI BIẾN NẶNG 29 TAI BIẾN NHẸ 300 NGUY CƠ TIỀM ẨN

Sự cố Y khoa trong phẫu thuật

• Thường nói đến:

•

– Phẫu thuật nhầm bên/sai vị trí – Bỏ quên dị vật trong cơ thể Ít được báo cáo: – Về hô hấp – Về huyết động – Tắc mạch phổi – Thần kinh – Mắt – Cháy nổ/bỏng do thuốc, laser, điện, dao điện – Ngã từ bàn mổ – Ngã từ cáng trong quá trình vận chuyển – Khác

Vấn đề: AN TOÀN

Institute of Medicine, 2012: IOM.EDU/BESTCARE

Tử vong do tai nạn ở Mỹ

TỶ LỆ NB BỊ TAI BIẾN DO SAI SÓT/SỰ CỐ Y KHOA

(*Source: Brennan TA et al., NEJM, 1991; 324:370-6;

TỶ LỆ NB BỊ TAI BIẾN DO SAI SÓT/SỰ CỐ Y KHOA Sự cố và nhầm lẫn y khoa theo tuổi

(Reproduced from Weingart SN et al. BMJ 2000;320;774-777)

HẬU QUẢ SAI SÓT, SỰ CỐ Y KHOA

Ước tính tại Australia hàng năm: • 470 000 NB nhập viện gặp sự cố y khoa • Tăng 3.3 triệu ngày GB (8%) • 18000 tử vong • 17 000 tàn tật vĩnh viễn

Harrison, Liza Newby and John D Hamilton

Nguồn: The Quality in Australian Health Care Study Ross McL Wilson, William B Runciman, Robert W Gibberd, Bernadette T

HẬU QUẢ SAI SÓT, SỰ CỐ Y KHOA

• Anh quốc: Kéo dài ngày nằm viện 2000 triệu Bảng/năm; 400 triệu bảng trả tranh chấp và khoảng 2400 triệu Bảng bồi thường/năm.

 Tại Mỹ: Tổng số chi phí giải quyết hậu quả của các sự cố và nhầm lẫn y khoa lên tới 17000-29000 triệu US$/năm.

 Ngoài ra: NB, công chúng sa sút niềm tin

đối với các cơ sở y tế.

SỰ CỐ Y KHOA

Sự cố y khoa chạy thận nhân tạo tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình

• Vào hồi 8 giờ 15 phút ngày 29/5/2017 • 18 người bệnh bị tai biến, trong đó 09 người bệnh tử vong

Kế hoạch triển khai

Các khía cạnh chất lượng

Thực trạng ATNB

Chỉ đạo của Bộ về ATNB

Khái niệm về an toàn người bệnh

PHÓ THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ VŨ ĐỨC ĐAM CHỈ ĐẠO TẠI DỰ DIỄN ĐÀN NĂM 2013

Bộ Y tế và bệnh viện cần: • QLBV và nâng cao chất lượng KCB • Tài chính y tế • Nguồn và chất lượng cán bộ y tế • Quy tắc ứng xử và đạo đức nghề

nghiệp…

"… để người bệnh được hưởng dịch vụ y tế chất lượng tốt nhất cùng các loại thuốc phù hợp, với chi phí hợp lý”.

Quản lý chất lượng được đề cập là nhiệm vụ ưu tiên của ngành y tế trong nhiệm kỳ mới của Bộ trưởng

“Đổi mới toàn diện chất lượng khám, chữa bệnh, tập trung vào người bệnh, hướng tới hài lòng người bệnh”.

CHỦ TRƯƠNG CHỈ ĐẠO (Đ/V BỘ Y TẾ)

• Quản lý Nhà nước - VBQPPL

Một số Thông tư, Quyết định do Bộ Y tế ban hành liên quan đến chất lượng và an toàn người bệnh định hướng chiến lược quốc gia và khái niệm về chất lượng, ATNB

Có một hệ thống quy chế, quy trình, hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật áp dụng cho các cơ sở KCB, nhân viên y tế và các dịch vụ y tế.

• Quy định

Bộ Y tế và Bảo hiểm xã hội Việt Nam (VSS) phối hợp rà soát hàng quý về sử dụng ngân sách BHYT và phân bổ vốn

Đề xuất cơ chế thanh toán dựa trên mức điểm đánh giá chất lượng.

• Tài chính

83 tiêu chí đánh giá chất lượng BV hàng năm, 16 chỉ số đo lường chất lượng BV, 8 tiêu chí đánh giá ATPT, hướng dẫn chuẩn chất lượng chẩn đoán và điều trị đục thủy tinh thể. Tài liệu đào tạo liên tục về QLCL-ATNB

Cục Quản lý Khám, chữa bệnh - Bộ Y tế (VAMS - MOH)

• Đạo tạo, báo cáo và giám sát

CHỦ TRƯƠNG CHỈ ĐẠO (Đ/V CƠ SỞ KCB)

Thông tư 19, 43, Chương trình hành động QG là căn cứ để các bệnh viện xây dựng kế hoạch, chiến lược về QLCL và ATNB

• Xây dựng kế hoạch

NVYT không được đào tạo về chất lượng và an toàn ở trường ĐH Đã có chương trình đào tạo liên tục dành cho mạng lưới QLCL, chuyên trách QLCL

• Đào tạo và Quản trị lâm sàng

Thực hiện cam kết đồng ý phẫu thuật, thủ thuật và kế hoạch chăm sóc, điều trị.

Thực hiện khảo sát phản hồi, trải nghiệm của người bệnh

• Quyền người bệnh

Vai trò và trách nhiệm từng vị trí của NVYT được xác định rõ ràng

Khảo sát tuân thủ quy trình, kiểm định chất lượng lâm sàng chưa tốt

Rà soát thời gian chờ đợi KCB, chuyển khoa, chuyển viện và xuất viện.

• Tuân thủ quy chế, quy trình, hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật

BỘ Y TẾ HỌC TẬP VÀ CHIA SẺ KINH NGHIỆM QLCL VÀ ATNB

Học tập về QLCL và an toàn người bệnh tại các nước tiên tiến như Anh, Đức, Mỹ, Pháp, Nhật…

QUALITY AND SAFETY IN HEALTHCARE IN PARIS, 2014

ĐOÀN CÔNG TÁC BỘ Y TẾ THAM DỰ HỘI NGHỊ THƯỢNG ĐỈNH TOÀN CẦU VỀ AN TOÀN NGƯỜI BỆNH, 3/2017 TẠI BONN, CHLB ĐỨC

ĐOÀN CÔNG TÁC BỘ Y TẾ THAM DỰ HỘI NGHỊ THƯỢNG ĐỈNH TOÀN CẦU VỀ AN TOÀN NGƯỜI BỆNH, 4/2018 TẠI TOKYO, NHẬT BẢN

Bộ trưởng Bộ Y tế chia sẻ kinh nghiệm của Việt Nam 15/04/2018 | 07:32 AM

Tại Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về an toàn người bệnh, Bộ trưởng Bộ Y tế Việt Nam Nguyễn Thị Kim Tiến đã có bài phát biểu quan trọng, chia sẻ với Hội nghị về những kinh nghiệm và kết quả bước đầu của Việt Nam trong công tác bảo đảm chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh và an toàn người bệnh.

HỘI NGHỊ THƯỢNG ĐỈNH TOÀN CẦU VỀ AN TOÀN NGƯỜI BỆNH, 4/2018 TẠI TOKYO, NHẬT BẢN

• Thông qua Tuyên bố Tokyo về ATNB:

– Tuyên bố kêu gọi sự cam kết ở cấp độ chính trị cao nhất của Chính

phủ các nước đối với “Hành động Toàn cầu về An toàn người bệnh” để giải quyết những thách thức toàn cầu và quốc gia về an toàn người bệnh, nhằm hạn chế tối đa những sự cố và nguy cơ gây ra sự cố y khoa có thế phòng tránh được cho tất cả mọi người bệnh và người dân khi tiếp cận với hệ thống y tế;

– Ưu tiên đặt an toàn người bệnh trong các chính sách và chương trình

của ngành y tế trong các nỗ lực hướng tới bao phủ sức khoẻ toàn dân;

– Cam kết xây dựng năng lực lãnh đạo và quản lý để hỗ trợ chăm sóc

lấy người bệnh làm trung tâm, tăng cường các hệ thống ATNB, tạo văn hoá an toàn và minh bạch, giáo dục và đào tạo NVYT về ATNB, gắn kết người bệnh và GĐ, chia sẻ kiến thức về nguy cơ và thực hành và mô hình thành công nhất để tăng hiệu quả và giảm thiểu sự cố xảy ra.

Xây dựng các văn bản QLCL

THÔNG TƯ 01/TT- 2013 VỀ QLCL XÉT NGHIỆM

QĐ 4858/QĐ- BYT THÍ ĐIỂM BỘ TIÊU CHÍ CLBV 2013

THÔNG TƯ 19/TT- 2013 VỀ QLCL DỊCH VỤ KCB

QĐ 6858/QĐ- BYT BAN HÀNH CHÍNH THỨC BỘ TIÊU CHÍ CLBV 2016

QĐ 6859/Q Đ-BYT 2016 về khảo sát HLNB

QĐ 1313 cải tiến QTKB, CT 05, 09 về đường dây nóng

QĐ 4276/QĐ- BYT CHƯƠNG TRÌNH HÀNH ĐỘNG QG VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC QLCL KCB ĐẾN NĂM 2025

CƠ SỞ PHÁP LÝ CHO VIỆC TRIỂN KHAI HOẠT ĐỘNG ATNB

• Luật khám bệnh, chữa bệnh

– Điều 7: Quyền được khám bệnh, chữa bệnh có chất lượng phù hợp

với điều kiện thực tế - “Được điều trị bằng phương pháp an toàn, hợp lý và có hiệu quả theo các quy định chuyên môn kỹ thuật”.

– Điều 73: Xác định người hành nghề có sai sót hoặc không có sai sót

chuyên môn kỹ thuật

– Điều 74: Thành lập hội đồng chuyên môn – Điều 75: Thành phần, nguyên tắc hoạt động và nhiệm vụ của hội đồng

chuyên môn

– Điều 76: Trách nhiệm của người hành nghề, cơ sở khám bệnh, chữa

bệnh khi xảy ra tai biến trong khám bệnh, chữa bệnh

– Điều 77: Xác định mức bồi thường thiệt hại do sai sót chuyên môn kỹ

thuật gây ra tai biến trong khám bệnh, chữa bệnh

Thông tư 19/2013/TT-BYT Điều 7: Triển khai các biện pháp bảo đảm an toàn người bệnh và nhân viên y tế

• Thiết lập chương trình và xây dựng các quy định cụ thể bảo đảm an toàn

người bệnh và nhân viên y tế

• Bảo đảm môi trường làm việc an toàn cho người bệnh, khách thăm và nhân

viên y tế; tránh tai nạn, rủi ro, phơi nhiễm nghề nghiệp.

• Thiết lập hệ thống thu thập, báo cáo sai sót chuyên môn, sự cố y khoa tại các khoa lâm sàng và toàn bệnh viện, bao gồm báo cáo bắt buộc và tự nguyện. • Xây dựng quy trình đánh giá sai sót chuyên môn, sự cố y khoa để xác định nguyên nhân gốc, nguyên nhân có tính hệ thống và nguyên nhân chủ quan của nhân viên y tế; đánh giá các rủi ro tiềm ẩn có thể xảy ra.

• Xử lý sai sót chuyên môn, sự cố y khoa và có các hành động khắc phục đối với nguyên nhân gốc, nguyên nhân có tính hệ thống và nguyên nhân chủ quan để giảm thiểu sai sót, sự cố và phòng ngừa rủi ro.

VBQPPL Quản lý Nhà nước

Thông tư 19/2013/TT-BYT hướng dẫn các BV thiết lập hệ thống QLCL trong BV và những nội dung trọng tâm về QLCL và ATNB

VBQPPL Quản lý Nhà nước

Đã ban hành Thông tư 43/2018/TT-BYT hướng dẫn phòng ngừa sự cố y khoa trong cơ sở khám chữa bệnh

VBQPPL Quản lý Nhà nước

Quyết định 4276/QĐ-BYT phê duyệt Chương trình hành động QG về nâng cao năng lực QLCL KCB giai đoạn đến 2025.

38 Quy định, quy trình, hướng dẫn chuyên môn

1. Các hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên môn

2. Các phác đồ điều trị

3. Tiêu chuẩn chất lượng điều trị

Quy định, quy trình, hướng dẫn chuyên môn

Quyết định 7051/QĐ- BYT ban hành hướng dẫn XD một số chỉ số cơ bản đo lường chất lượng BV, gồm 16 chỉ số thí điểm

Quy định, quy trình, hướng dẫn chuyên môn

QĐ 4068/QĐ-BYT ban hành hướng dẫn biên soạn quy trình chuyên môn và 26 quy trình thí điểm

Quy định, quy trình, hướng dẫn chuyên môn

QĐ 7482/QĐ-BYT ban hành Bộ tiêu chí đánh giá mức độ an toàn phẫu thuật gồm 8 tiêu chí

Quy định, quy trình, hướng dẫn chuyên môn

QĐ 7328/QĐ-BYT ban hành hướng dẫn chuẩn chất lượng về chẩn đoán và điều trị Đục thuỷ tinh thể

Đào tạo-Báo cáo-Giám sát

Ban hành tài liệu đào tạo về và QLCL ATNB cho các BV

Bộ tiêu chí chất lượng bệnh viện

• PHIÊN BẢN 1: Quyết

định số 4858/QĐ-BYT ngày 3/12/2013

• PHIÊN BẢN 2: Quyết

định số 6858/QĐ-BYT ngày 18/11/2016

Bộ tiêu chí chất lượng bệnh viện của Bộ Y tế

• Tiêu chí D2.1: Phòng ngừa các nguy co, diễn

biến bất thường xảy ra với người bệnh

• Tiêu chí D2.2: Xây dựng hệ thống báo cáo, phân tích sự cố y khoa và tiến hành các giải pháp khắc phục

Một số kết quả sau 5 năm triển khai Bộ tiêu chí

• Điểm trung bình CLBV của các bệnh viện trên toàn quốc

trong 5 năm (nguồn số liệu: ĐG CLBV cuối năm của 63 SYT trên toàn quốc) 5

4.5

3.5

2.8 2.77 2.75

2.5

2.44 2.39

1.5

0.5

Năm 2013 Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016 Năm 2017

Đoàn đánh giá

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG KHÁM, CHỮA BỆNH, GIẢM QUÁ TẢI BỆNH VIỆN:

Người bệnh đã hài lòng hơn!  Kết quả khảo sát hài lòng NB trực tuyến sau 1 năm với trên 1 triệu phiếu khảo sát: Tỷ lệ hài lòng của người bệnh nội trú đạt 75,6%, người bệnh ngoại trú đạt 66,3%.  Kết quả khảo sát độc lập của Tổ chức Sáng kiến Việt Nam phỏng vấn qua điện thoại sau ra viện 3000 người bệnh có KQ tỷ lệ hài lòng đạt 79,6%

KHẢO SÁT ĐỘC LẬP CỦA PAPI

– Chỉ số PAPI công bố năm 2017: người dân hài lòng hơn về dịch

vụ y tế công

– Chỉ số PAPI công bố năm 2018: tiến bộ hết sức rõ rệt!!

– Kết quả khảo sát PAPI mới nhất tháng 4/2018 vừa công bố:

Tỷ lệ «bôi trơn» trong lĩnh vực KCB đã giảm rõ rệt

«Tỷ lệ người người trả lời cho biết họ đã phải hối lộ nhân viên y tế tại bệnh viện công tuyến huyện/thành phố giảm từ 17% vào năm 2016 xuống còn 9% năm 2017. Nhìn chung, 33 tỉnh có điểm chỉ số nội dung này tăng lên so với năm 2016»

Nhận xét của Đại biểu Quốc hội và tổ chức xã hội dân sự • “Cử tri đánh giá cao chất lượng khám, chữa bệnh trong thời gian gần đây đã có sự chuyển biến, tiến bộ rõ rệt và đề nghị Bộ Y tế tiếp tục cải tiến mạnh mẽ hơn nữa”.

Kế hoạch triển khai

Các khía cạnh chất lượng

Thực trạng ATNB

Chỉ đạo của Bộ về ATNB

Khái niệm về an toàn người bệnh

TIẾP TỤC ĐỔI MỚI NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG KHÁM, CHỮA BỆNH

Cải tiến

Đo lường

Công cụ Tiêu chuẩn/ Tiêu chí

HOẠT ĐỘNG AN TOÀN NGƯỜI BỆNH

• Là thiết lập hệ thống và các quy trình quản lý sao cho giảm thiểu tối đa các sai sót và gia tăng khả năng ngăn chặn kịp thời các sự cố.

Xây dựng hướng dẫn QG theo 6 mục tiêu toàn cầu về ATNB

Giao tiếp hiệu quả Giảm nguy cơ nhiễm trùng BV Giảm nguy cơ và hậu quả do ngã An toàn sử dụng thuốc Xác định chính xác người bệnh Phẫu thuật đúng vị trí, ph.pháp và đúng NB

XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN!