Bài giảng "Bệnh tuyến giáp và thai" cung cấp cho người học các kiến thức: Sinh lý tuyến giáp, dịch tễ học, bệnh tuyến giáp tự miễn, bệnh cường giáp, bệnh nhược giáp. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Bệnh tuyến giáp và thai - BS. Nguyễn Anh Danh
- BEÄNH TUYEÁN GIAÙP
VAØ THAI
BS Nguyeãn Anh Danh
- BEÄNH TUYEÁN GIAÙP VAØ THAI
I. SINH LYÙ TUYEÁN GIAÙP
II. DÒCH TEÅ HOÏC
III. BEÄNH TUYEÁN GIAÙP TÖÏ MIEÃN
IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP
V. BEÄNH NHÖÔÏC GIAÙP
- I. SINH LYÙ TUYEÁN GIAÙP
Thai kyø aûnh höôûng nhieàu leân sinh lyù tuyeán
giaùp
Thay ñoåi veà caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa tuyeán
giaùp trong thai kyø deã nhaèm laãn vôùi moät soá
beänh lyù tuyeán giaùp
Khi coù thai tuyeán giaùp to ra moät ít do taêng
saûn tuyeán, theå tích ño ñöôïc coù taêng leân
nhöng caáu truùc sieâu aâm vaø ñaëc tính sinh aâm
vaãn khoâng ñoåi
- I. SINH LYÙ TUYEÁN GIAÙP
Tính baét Iode vaø söï cheá tieát Thyroxin
ÔÛ ñaàu thai kyø, Thyroxin ñöôïc chuyeån töø
meï qua thai. Neáu thai bò suy giaùp thì söï di
chuyeån naøy ñöôïc tieáp tuïc suoát thai kyø
Hormone giaùp caàn thieát cho söï phaùt trieån
naõo vaø chöùc naêng taâm thaàn. Noàng
ñoäThyroid – Binding Globulin taêng nhieàu
ôû meï khi coù thai
- I. SINH LYÙ TUYEÁN GIAÙP
Trong maùu meï giaûm ôû ñaàu thai kyø do taùc
duïng cheùo cuûa HCG. Trong 12 tuaàn ñaàu thai
kyø, coù noàng ñoä Thyroxin taêng laøm öùc cheá
tieáp TSH vì theá TRH ôû maùu meï gaàn nhö
khoâng phaùt hieän ñöôïc. Ñaàu thaùng 4, TRH ôû
maùu con baét ñaàu xuaát hieän nhö noàng ñoä
khoâng thay ñoåi suoát thai kyø
- II. DÒCH TEÅ HOÏC
Beänh lyù giaùp thöôøng gaëp ôû phuï nöõ treû. Cöôøng
giaùp, nhöôïc giaùp vaø vieâm tuyeán giaùp ñeàu coù tyû
leä maéc beänh laø 1% daân soá
Luoân coù moái quan heä maät thieát giöõa chöùc
naêng tuyeán giaùp cuûa meï vaø thai. Thai luoân phuï
thuoäc vaøo Hormone giaùp cuûa meï vaø thuoác coù
taùc duïng leân tuyeán giaùp cuûa meï thì cuõng taùc
duïng leân tuyeán giaùp cuûa thai
Cöôøng giaùp cuõng coù theå ñöôïc khôûi ñoäng bôûi
noàng ñoä HCG cao trong beänh lyù teá baøo nuoâi
- II. DÒCH TEÅ HOÏC
Khaùng theå töï thaân khaùng giaùp coù theå gaây
ra saåy thai sôùm. Cöôøng giaùp khoâng kieåm
soaùt ñöôïc or nhöôïc giaùp khoâng ñieàu trò ñeàu
gaây aûnh höôûng xaáu leân thai kyø
Beänh lyù tuyeán giaùp töï mieãn coù giaûm ñi khi
khi mang thai nhö laïi bò naëng leân ôû giai ñoaïn
haäu saûn
- III. BEÄNH TUYEÁN GIAÙP
TÖÏ MIEÃN
Coù söï xuaát hieän cuûa töï khaùng theå (Autoantibodies)
gaén keát vôùi caùc teá baøo. Khaùng theå laøm kích hoaït
chöùc naêng giaùp laøm cheøn hoaït ñoäng giaùp or gaây
vieâm coù theå daãn tôùi phaù huûy tuyeán giaùp. Caùc hieän
töôïng naøy khoâng ñi keøm vôùi nhau
Thyroid-stimulating Autoantibodies: taán coâng
caùc thuï theå vôùi Thyrotropin vaø kích hoaït chuùng gaây
cöôøng chöùc naêng tuyeán giaùp vaø söï taêng tröôûng. Caùc
khaùng theå naøy ñöôïc nhaän dieän trong haàu heát beänh
nhaân bò beänh Graves. Neáu coù söï xuaát hieän ñoàng
thôøi cuûa Thyroid Stimulating Blocking Antibodies
coù theå laøm giaûm thieåu taùc ñoäng naøy
- Thyroid-stimulating
Autoantibodies
Thyroid Peroxydase antibodies ñöôïc tìm thaáy
ôû 10-20% phuï nöõ coù thai. Khoaûng ½ seõ dieãn tieán
thaønh vieâm giaùp töï mieãn nhöng coù theå chæ thoaùng
qua, coøn nhöôïc giaùp thöôøng gaëp ôû nhieàu beänh
nhaân. Caùc khaùng theå naøy coøn gaëp trong saåy thai
vaø hoäi chöùng Down. Söï xuaát hieän khaùng theå coù
theå do nhieãm virus laøm töông taùc vôí caùc yeáu toá
di truyeàn or yeáu toá khaùc (30% treû gaùi vò thaønh
nieân tieáp xuùc vôùi söï roø ræ phoùng xaï töø thaûn hoïa
Chernobyl, so vôùi 3% ôû nhoùm khoâng tieáp xuùc)
thai kyø cuõng coù theå laø yeáu toá khôûi ñoäng
- III. BEÄNH TUYEÁN GIAÙP TÖÏ
MIEÃN
Dieãn tieán trong thai kyø: khi coù thai, noàng ñoä khaùng
theå giaûm daàn keùo theo Thyroxine töï do giaûm daàn vaø
sau sanh noàng ñoä töø khaùng theå taêng daàn ñeán toái d0a
laø 1 naêm
Beänh tuyeán giaùp töï mieãn thöôøng gaëp ôû nöõ nhieàu hôn
nam ñöôïc giaûi thích laø do coù söï löu thoâng teá baøo töø
thai qua meï. Khi Lymphocyte qua maùu meï, noù coù theå
toàn taïi 20 naêm. Teá baøo goác (Stemcell) cuõng ñöôïc trao
ñoåi nhö vaäy vaø noù seõ ôû laïi ôû moät soá moâ cuûa meï, caû
tuyeán giaùp. Ña soá beänh nhaân nöõ beäng Graves ñaõ ñöôïc
tìm thaáy hieän töôïng naøy
- IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP
Gaëp ôû 0,5-1/1000 thai kyø
Do thai kyø bình thöôøng laøm saûn sinh ra nhieàu
Thyroxin (T4) hôn neân cöôøng giaùp nheï thöôøng khoù
ñöôïc chaån ñoaùn
Caù daáu hieäu ñöôïc gôïi yù: nhòp tim nhanh, maïch luùc
nguû nhanh, tuyeán giaùp to ra, loøi maét, khoâng taêng caân
duø aên nhieàu
Caän laâm saøng: T4 free taêng keøm TSH giaûm
Hieám gaëp T3 taêng (gaây cöôøng giaùp T3)
- IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP
♣ Daïng khoâng coù bieåu hieän laâm saøng:
TSH giaûm khoâng keøm taêng T4 free,
chieám tæ leä 1% beänh. Neáu beänh keùo
daøi coù theå gaây loaïn nhòp, phì ñaïi taâm
thaát vaø loaõng xöông.
Cöôøng giap vaø thai kyø: ña soá cöôøng
giaùp trong thai kyø do beänh töï mieãn neân
beänh thöôøng giaûm khi coù thai
- IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP
♣ Ñieàu tri: thöôøng ñöôïc kieåm soaùt bôûi nhoùm
Thioamide
Trong thai kyø thöôøng choïn
PTU(Propylthiouracil) vì noù öùc cheá 1 phaàn söï
chuy63n ñoåi T4 thaønh T3 vaø ít qua nhau hôn laø
Methimazole
Methimazole sôû ñaàu thai kyø coù theå gaây teo haàu
hoïng vaø löôõi thai
Giaûm baïch caàu gaëp 10% beänh nhaân nhöng khoâng
caàn ngöng ñieàu trò, 0.2% bò baát saûn baïch caàu haït
vaø caàn ngöng thuoác. Neáu coù soát or ñau hoïng thì
ngöng thuoác ngay
- IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP
♣ Ñieàu tri:
20% ñieàu trò vôùi PTU bò khaùng theå khaùng baïch
caàu ña nhaân trung tính nhöng chæ moät soá ít thaønh
vieâm maïch maùu naëng
Trong vaøi tröôøng hôïp neáu coù khaùng theå
Thyrotropin-Blocking thì phaûi ñieàu trò vôùi
Thioamides vì khaùng theå naøy qua ñöôïc nhau vaø
cöôøng giaùp thai
Lieàu ban ñaàu ôû ngöôøi coù thai laø 600mg
PTU/ngaøy, ½ beänh giaûm daàn vaø chæ caàn 300mg/
ngaøy sau 8 tuaàn ñieàu trò. 1/3 beänh caàn taêng lieàu
- IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP
Ñieàu trò:
Lieäu phaùp caét boû tuyeán giaùp chæ ñònh
ôû beänh nhaân khoâng theå ñieàu trò noäi or
coù ngoä ñoäc thuoác
Choáng chæ ñònh Iode phoùng xaï tröôùc
phaãu thuaät vì noù gaây phaù huûy tuyeán
giaùp thai. Neáu baét buoäc duøng thì phaûi
boû thai
- IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP
♣ Côn baõo giaùp vaø suy tim:
Baõo giaùp laø tình traïng taêng chuyeån hoùa
caáp vaø ñe doïa tính maïng beänh nhaân. Hieám
gaëp khi co thai. Ngöôïc laïi beänh cô tim do
Thyroxin laïi thöôøng gaëp hôn khi coù thai do
cô tim thöôøng maát buø do tieàn saûn giaät, thieáu
maùu or nhieãm truøng. Beänh lyù naøy thöôøng
hoài phuïc khi coù ñieàu trò
- ♣ Côn baõo giaùp vaø suy tim:
Ñieàu trò:
Phaûi ôû ñôn vò saên soùc ñaëc bieät. Lieàu 1 gr PTU
uoáng or caùn nhuyeãn roài ñöa qua sonde daï daøy. Di
trì 200mg moãi 6 giôø, 1 giôø sau lieàu ñaàu PTU,
Iode ñöôïc cho ñeå öùc cheá phoùng thích T3 vaø T4,
coù theå baèng ñöôøng tónh maïch or uoáng. Neáu dò öùng
vôùi Iode thì coù theå duøng Lithium Carbonate
(300mg moãi 6 giôø). Ñeå öùc cheá theâm chuyeån ñoåi
T4 thaønh T3, coù theå duøng Dexamethasone 2mmg
tónh maïch moãi 6 giôø. Ñieàu trò nhòp nhanh baèng
thuoác Beta-Bloquant. Kieåm soaùt toát tieàn saûn giaät,
nhieãm truøng, thieáu maùu
- IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP
♣ Töông lai saûn khoa: Phuï thuoäc vaøo ñieàu trò
Cöôøng giaùp naëng coù theå gaây saåy thai töï
phaùt
Khoâng ñieàu trò toát coù theå gaây tieàn saûn giaät,
suy tim vaø taùc duïng leân thai nhö sanh non,
chaäm taêng tröôûng, thai cheát löu, cöôøng giaùp,
nhöôïc giaùp, böôùu coå ñôn thuaàn
- IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP
♣ Taùc Ñoäng Leân Thai Vaø Sô Sinh: Ña soá treû sinh ra
laø bình giaùp, moät soá ít bò cöôøng giaùp or nhöôïc giaùp
1. Treû bò böôùu coå cöôøng giaùp: do Thyroid Stimulating
Immuno Globulin qua ñööïc nhau, gaây phì ñaïi tuyeán
giaùp thai nhöng khoâng ñaùp öùng vôùi ñieàu trò Thioamides
ôû meï. Cöôøng giaùp thai coù theå gaây phuø thai vaø töû vong.
Neáu cöôøng giaùp thai coù theå ñöôïc ñieàu trò vôùi
Thioamides qua meï, neáu khoâng ñöôïc, thai ñöôïc ñieàu trò
vôùi tieâm Thyroxin qua buoàng oái. Neáu cöôøng giaùp sô
sinh coù theå ñieàu trò thuoác khaùng giaùp moät thôøi gian
ngaén
- Taùc Ñoäng Leân Thai Vaø Sô Sinh
2. Thai tieáp xuùc vôùi Thioamides: ôû meï coù theå bò
böôùu coå nhöôïc giaùp. Coù theå phaùt hieän ñöôïc qua
sieâu aâm thai vaø qua laáy maùu cuoán roán thai vaø
ñöôïc ñieàu trò vôùi tieâm thyroxin vaøo buoàng oái
3. Treû bò nhöôïc giaùp khoâng coù böôùu coå: do
Thyrotropin – Receptor Blocking antibodies
4. Ngay caû khi meï ñöôïc caét boû tuyeán giaùp: thai
coù theå bò cöôøng giaùp do Thyroid Stimulating
Antibodies qua nhau
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
