Bài giảng Chấn thương thần kinh ngoại biên - BS. Nguyễn Lưu Giang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PPTX | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Chấn thương thần kinh ngoại biên, được biên soạn gồm các nội dung chính sau: Khái quát sơ lược đại cương về chấn thương thần kinh ngoại biên; Thăm khám lâm sàng và chỉ định các cận lâm sàng chẩn đoán chấn thương thần kinh ngoại biên; Nắm được các chỉ định, các phương pháp phẫu thuật;...Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chấn thương thần kinh ngoại biên - BS. Nguyễn Lưu Giang

CHẤN THƯƠNG THẦN KINH NGOẠI BIÊN Bs. Nguyễn Lưu Giang
NỘI DUNG • 1. Khái quát sơ lược đại cương về chấn thương TKNB. • 2. Thăm khám lâm sàng và chỉ định các cận lâm sàng chẩn đoán chấn thương TKNB. • 3. Nắm được các chỉ định, các phương pháp phẫu thuật.
DỊCH TỄ HỌC • Chấn thương TKNB vẫn còn là một thách thức trong điều trị. • Tổn thương này được điều trị bởi nhiều chuyên ngành khác nhau. • Trong 1.123 trường hợp nhập viện điều trị phẫu thuật thần kinh trong vòng 12 tháng thì có 45 trường hợp chấn thương TKNB (4%). • Thần kinh trụ thường gặp nhất (31,5%), thần kinh giữa (22%), thần kinh quay (10,5%),...
1. VẾT THƯƠNG HỞ • Tổn thương xé rách do các vật sắc nhọn. • Hỏa khí gây tổn thương trực tiếp hoặc gián tiếp lên dây thần kinh lân cận nơi mà viên đạn đi qua. • Thương tổn do thầy thuốc thường gặp nhất do tiêm truyền trực tiếp gây tổn thương thần kinh.
2. CHẤN THƯƠNG KÍN • Dây thần kinh có thể bị dập khi chịu một lực tác động mạnh từ vật tù. • TNGT tác động lên đầu hoặc vai có thể làm kéo căng một số rễ hoặc dây thần kinh trong đám rối thần kinh cánh tay. • Tổn thương do chèn ép/thiếu máu. • Tổn thương do nhiệt/điện.
CHẤN THƯƠNG KÍN
GIẢI PHẪU • Các sợi thần kinh được cấu tạo bởi một sợi trục ở trung tâm và bao bọc bên ngoài bởi một lớp tế bào Schwann. • Khoảng 1/5 các sợi thần kinh được myelin hóa, bao myelin gồm nhiều vòng xoắn đồng tâm được tạo nên bởi các tế bào Schwann. Điểm nối giữa các tế bào Schwann là nốt Ranvier, trong các sợi thần kinh có myelin thì nốt này là một đoạn ngắn không có myelin.
GIẢI PHẪU •• Sợi thầnthần kinh đượcbào máu bởi Schwann Các dây kinh và các cấp tế bào 2 hệ tuần được tuần hoànxung quanh bởi một lớp – Hệ bọc bên ngoài collagen mỏng gọi là endoneurium. – Hệ tuần hoàn bên trong • Nhiều sợi thần kinh hợp lại với nhau tạo thành một bó thần kinh, bó này cũng được bọc trong một ống collagen gọi là perineurium. • Nhiều bó thần kinh sẽ gộp lại tạo thành dây thần kinh, cũng được bọc bên ngoài bởi epineurium. Đó là cái bao của cả dây
PHÂN LOẠI SEDDON • Axonapraxia: sợi thần kinh mất khả năng dẫn truyền nhưng không đứt, gãy thật sự trên sợi trục hoặc bao dây thần kinh. Tổn thương này do dập, máu tụ hoặc chèn ép từ bên ngoài. • Axonotmesis: tổn thương sợi trục và bao myelin xung quanh, bảo tồn được lớp perineurium và epineurium. Tổn thương nặng có thể gây thoái hóa Wallerian do tổn thương mạng lưới mô liên kết trong
PHÂN LOẠI SUNDERLAND Phân Đặc điểm loại Độ 1 Mất dẫn truyền sợi trục (axonapraxia) Mất liên tục sợi trục, bao endoneurium còn nguyên Độ 2 (axonotmesis). Đứt sợi trục và bao endoneurium, bao perineurium còn Độ 3 nguyên vẹn. Đứt sợi trục, bao endoneurium, bao perineurium nhưng bảo Độ 4 tồn được bao epineurium. Độ 5 Đứt cả dây thần kinh. Độ 6 Tổn thương nhiều dây thần kinh. Độ 6, được mô tả bởi Sonderiand và Mackianin (1988).
SINH LÝ BỆNH • Chèn ép mạn tính, dập, kéo căng hoặc rách dây thần kinh có thể làm tổn thương mạch máu, mô liên kết và gây phù, xuất huyết trong dây thần kinh và từ đó làm tổn thương sợi trục. Kết quả gây xơ hóa thần kinh cả trong và ngoài. • Một tổn thương nặng do chèn ép, dập, kéo căng hoặc xé rách sẽ gây thoái hóa sợi trục cũng như bao myelin từ đầu xa đến nơi bị tổn thương, còn gọi là thoái hóa
THOÁI HÓA WALLERIAN • Các tế bào sừng trước chưa chết sẽ bắt đầu quá trình tạo sợi trục, vì thế các sợi trục ở đầu gần thương tổn sẽ tăng trưởng dài ra. • Trong trường hợp đứt hoàn toàn, ở đầu gần các sợi trục được tái tạo cộng với quá trình xơ hóa tạo thành u thần kinh (neuroma). Còn ở đầu xa, mô sợi của dây thần kinh sẽ phồng lớn ra, gọi là glioma. • Trong trường hợp đứt không hoàn toàn sẽ
SINH LÝ BỆNH • Bao ngoài thần kinh kém đàn hồi và tăng khối lượng mô trong dây thần kinh, cộng thêm xuất huyết hoặc xơ hóa có thể gây chèn ép sợi trục. Vì vậy, xơ hóa phía trong hay phía ngoài đều có thể gây rối loạn chức năng. Nếu tổn thương do kéo căng có thể làm tổn thương sợi trục và mô liên kết lan tỏa đến thân cũng như đám rối và ít đáp ứng với điều trị phẫu thuật.
LÂM SÀNG • Các dấu hiệu được phát hiện khi thăm khám lâm sàng cẩn thận, tỉ mỉ và đầy đủ, đặc biệt chú ý tới vùng nghi ngờ chấn thương TKNB. • Các triệu chứng gồm: đau, dị cảm, mất một phần hoặc hoàn toàn chức năng vận động và cảm giác. • Khi hỏi bệnh sử và khám lâm sàng cần trả lời các câu hỏi: thời gian chính xác và cơ chế chấn thương là gì? Có kèm theo tổn
LÂM SÀNG • Đánh giá sức cơ theo hệ thống phân loại MRC từ 0/5 – 5/5 đối với từng cơ hoặc từng nhóm cơ. • Tìm vùng mất cảm giác, thường mất tất cả các loại cảm giác. Tuy nhiên vùng mất cảm giác thường nhỏ hơn vùng chi phối bình thường của dây thần kinh
ĐIỆN CƠ
ĐIỆN CƠ • Các công cụ chẩn đoán điện có thể được thực hiện nhiều lần trước khi mổ để xác định nếu có hoặc mức độ tự hồi phục như thế nào để củng cố cho việc thăm khám lâm sàng. • Với hy vọng các tổn thương này không cần phải can thiệp phẫu thuật, điện sinh lý sẽ được thực hiện 2 tuần sau chấn thương và lặp lại sau 2 – 3 tháng.
ĐIỆN CƠ • Chẩn đoán điện lúc mổ gồm: kích thích trực tiếp lên dây thần kinh, điện thế gợi giúp phẫu thuật viên đánh giá tình trạng vi thể và đại thể dây thần kinh. • Các chẩn đoán điện thực hiện sau mổ 2 – 4 tháng để đánh giá phục hồi thần kinh.
HÌNH ẢNH HỌC • Các hình ảnh học chẩn đoán chỉ có vai trò nhỏ trong các quyết định điều trị đối với chấn thương TKNB. • X – quang, CT scan giúp đánh giá các tổn thương phần mềm cũng như xương. • Hiện nay, có sự cải tiến về chất lượng hình ảnh trên MRI thần kinh nên các tổn thương TKNB cũng có thể thấy trên MRI.
CHỈ ĐỊNH MỔ • Những tổn thương còn liên tục như: dập, chèn ép hoặc do tiêm chích. Chỉ định mổ trong các trường hợp: tổn thương tiến triển (mất chức năng vận động và cảm giác nặng hơn), không cải thiện sau 4 – 6 tuần. • Trong trường hợp rách, đứt dây thần kinh thì có thể phẫu thuật một hoặc hai thì.