ChÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ suy tim

PHAN ĐÌNH PHONG

§Þnh nghÜa

Suy tim là t×nh tr¹ng bÖnh lý trong ®ã cung lîng tim kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu cña c¬ thÓ vÒ mÆt «xy trong mäi t×nh huèng sinh ho¹t cña bÖnh nh©n

Suy tim sẽ lµm “mÊt” dÇn c¸c ho¹t ®éng thể lùc hµng ngµy cña bÖnh nh©n

Cuèi cïng, bÖnh nh©n sÏ bÞ khã thë kÓ c¶ khi

nghØ ng¬i (suy tim giai ®o¹n cuèi)

§Þnh nghÜa

- Suy tim là một hội chứng lâm sàng, là hậu quả của sự rối loạn chức năng đổ đầy và tống máu của tâm thất.

- Suy tim là hậu quả của tất cả các bệnh lý thực tổn và chức năng ảnh hưởng đến hoạt động của tim.

- Chẩn đoán suy tim chủ yếu dựa vào khai thác tiền sử bệnh và khám lâm sàng.

ACCF/AHA Heart Failure Guideline 2013

DÞch tÔ häc suy tim (tû lÖ m¾c % qua 34 n¨m theo dâi ë

nghiªn cøu framingham - usa)

Tỉ lệ mắc suy tim theo tuổi vµ giới (Hoa Kỳ: 1988-94)

Sources: NHANES III (1988-94), CDC/NCHS and the American Heart Association

DÞch tÔ häc suy tim (tẠI HOA KỲ hiÖn nay)

- 5,1 triệu người đang bị suy tim (330 triệu dân). - Mỗi năm có thêm 650.000 ca mới mắc suy tim.

- Đối với một người Mỹ trên 40 tuổi, nguy cơ mắc suy tim trong thời gian còn lại của cuộc đời là 20%.

ACCF/AHA Heart Failure Guideline 2013

Sinh lý bÖnh

C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn cung lîng tim

Søc co bãp c¬ tim

HËu g¸nh

TiÒn g¸nh

ThÓ tÝch nh¸t bãp

TÇn sè tim

• Sù co bãp ®ång bé • Sù toµn vÑn c¬ thÊt • Sù toµn vÑn c¸c van tim

Cung lîng tim

TriÖu chøng suy tim

TriÖu chøng suy tim tr¸i

PHỔI

ĐỘNG MẠCH

TriÖu chøng suy tim tr¸i X quang: cung díi tr¸i gi·n

TriÖu chøng suy tim tr¸i Phï phæi cÊp

TriÖu chøng suy tim tr¸i §T§: ph× ®¹i thÊt tr¸i

TriÖu chøng suy tim tr¸i Siªu ©m tim: thÊt tr¸i gi·n, EF gi¶m

TriÖu chøng suy tim ph¶i

TĨNH MẠCH, GAN

PHỔI

TriÖu chøng suy tim ph¶i X quang: mám tim chÕch lªn

TriÖu chøng suy tim ph¶i §T§: t¨ng g¸nh thÊt ph¶i

TriÖu chøng suy tim ph¶i Siªu ©m tim: thÊt ph¶i gi·n

TriÖu chøng suy tim toµn bé

• Khã thë thêng xuyªn

• TM cæ næi to, ¸p lùc TM t¨ng rÊt cao

• Phï toµn th©n

• Gan to nhiÒu

• Ha tèi ®a h¹, HA tèi thiÓu t¨ng.

• Xquang: tim to toµn bé

• §T§: dµy hai thÊt...

Chẩn đoán Suy tim theo tiêu chuẩn Framingham

• Khó thở kịch phát về đêm. Tĩnh

cực đại

Tiêu chuẩn chính

mạch cổ nổi to. Rales ở phổi. Hình tim to trên phim Xquang • Phù phổi cấpTiếng ngựa phi T3 • ALTM cổ tăng > 16 cm nướcThời gian tuần hoàn > 25 giây Phản hồi gan-TM cổ (+)

• Phù phổi, sung huyết tạng hoặc gan to khi làm giải phẫu đại thể • Cân nặng giảm > 4.5kg/5 ngày khi điều trị suy tim (chính hoặc phụ)

• Chẩn đoán xác định khi có 2 tiêu chuẩn chính hoặc 1 tiêu chuẩn chính &

Tiêu chuẩn phụ • Phù hai mắt cá • Ho về đêm. Khó thở khi gắng sức thường. Gan to. Tràn dịch màng phổi • Dung tích sống giảm 1/3 so với mức • Nhịp tim nhanh > 120 ck/phút

2 tiêu chuẩn phụ.

• Áp dụng tốt khi điều tra dịch tễ, độ đặc hiệu > độ nhậy, dễ bỏ sót ST nhẹ.

§¸nh gi¸ møc ®é suy tim (theo NYHA)

• NYHA I: BÖnh nh©n cã bÖnh tim nhng kh«ng cã

triÖu chøng c¬ n¨ng, sinh ho¹t vµ ho¹t ®éng thÓ lùc gÇn nh b×nh thêng

• NYHA II: C¸c triÖu chøng c¬ n¨ng chØ xuất hiÖn khi g¾ng søc nhiÒu, gi¶m nhÑ c¸c ho¹t ®éng thÓ lùc.

• NYHA III: C¸c triÖu chøng c¬ n¨ng x/hiÖn kÓ c¶ khi g¾ng søc rÊt Ýt lµm h¹n chÕ nhiÒu c¸c ho¹t ®éng thÓ lùc.

• NYHA IV: C¸c triÖu chøng c¬ n¨ng tån t¹i thêng

xuyªn kÓ c¶ khi nghØ.

NYHA ĐỘ I

NYHA ĐỘ II

NYHA ĐỘ III

NYHA ĐỘ IV

H×nh ¶nh chó lõa

Theo ACC/AHA 2001: 4 giai đoạn suy tim:  Giai đoạn A: Bệnh nhân có nguy cơ cao bị suy tim trong thời gian tới, nhưng chưa có rối loạn cơ năng hoặc thực tổn của tim.

 Giai đoạn B: Có thực tổn ở tim, nhưng chưa có

biểu hiện cơ năng của suy tim.

 Giai đoạn C: Có thực tổn ở tim, và trong tiền sử

hoặc hiện tại có triệu chứng cơ năng của suy tim, và điều trị nội khoa có kết quả tốt.

 Giai đoạn D: Bệnh tim tiến triển đã nặng, đòi hỏi phải điều trị tại bệnh viện, hoặc nội khoa tích cực hoặc thay tim.

Ph©n ®é suy tim

NYHA

0

B I

Giai đoạn suy tim theo ACCF/AHA Bệnh nhân có nguy cơ cao bị suy tim A trong thời gian tới, nhưng chưa có rối loạn cơ năng hoặc thực tổn của tim. Có bệnh thực tổn ở tim, nhưng chưa có biểu hiện cơ năng của suy tim.

BÖnh nh©n cã bÖnh tim nhng kh«ng cã triÖu chøng c¬ n¨ng, sinh ho¹t vµ ho¹t ®éng thÓ lùc gÇn nh b×nh thêng

Có thực tổn ở tim, và trong tiền sử hoặc hiện tại có triệu chứng cơ năng của suy tim, và điều trị nội khoa có kết quả tốt.

C I

II

III

C¸c triÖu chøng c¬ n¨ng chØ xuất hiÖn khi g¾ng søc nhiÒu, gi¶m nhÑ c¸c ho¹t ®éng thÓ lùc. C¸c triÖu chøng c¬ n¨ng x/hiÖn kÓ c¶ khi g¾ng søc rÊt Ýt lµm h¹n chÕ nhiÒu c¸c ho¹t ®éng thÓ lùc. C¸c triÖu chøng c¬ n¨ng tån t¹i thêng xuyªn kÓ c¶ khi nghØ.

Bệnh tim tiến triển đã nặng, đòi hỏi phải điều trị tại bệnh viện, hoặc nội khoa tích cực hoặc thay tim.

IV D

§iÒu trÞ suy tim

 Chế độ ăn và thay đổi lối sống.

 Điều trị thuốc.

 Điều trị không dùng thuốc

 Dụng cụ (devices)

 Phẫu thuật

ChÕ ®é ¨n vµ thay ®æi lèi sèng

 Duy trì cân nặng hợp lý, giảm cân nặng

nếu thừa cân.

 Hạn chế muối, nước

 Ngưng hút thuốc lá.

 Hạn chế rượu và các chất gây độc cho

tim.

 Tập luyện thể lực vừa sức.

§iÒu trÞ b»ng thuèc

 Điều trị tốt THA, rối loạn lipid máu, đái tháo đường, các rối loạn nhịp tim (rung nhĩ…), bệnh động mạch vành…

 Các thuốc chống suy tim: thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế men chuyển, thuốc chẹn beta giao cảm, nitrates, digoxin…

 Thuốc chống đông dự phòng tắc mạch.

Thuốc trong điều trị suy tim

 Các thuốc cải thiện được tử vong:

 ƯCMC  Chẹn beta giao cảm  Kháng aldosterone (Spironolactone)

 Các thuốc cải thiện được triệu chứng:

 Lợi tiểu  Digoxin liều thấp  Nitrates

 Các thuốc có thể gây hại, cần cân nhắc dùng

tuỳ từng trường hợp:  Các thuốc tăng co bóp cơ tim, giống giao cảm  Thuốc chống loạn nhịp  Thuốc chẹn kênh calci  Digoxin liều cao

Digoxin

Giống củ cà rốt trước mũi con lừa...

Digoxin

Nhưng rốt cuộc sẽ làm chú chóng mệt...

Digoxin

Chú lừa trong đời thực với nhiều gánh nặng...

Digoxin so sánh với nhóm chứng ở BN suy tim

Placebo

Digoxin

Tỉ lệ TV do mọi nguyên nhân (%)

Tháng

Dig Trial: NEJM 336(8):525, 1997

P=0.80

Digoxin có ảnh hưởng đến tử vong? Phụ thuộc nồng độ Digoxin huyết thanh?

g n ố s ệ l ỉ

T

P<0.001

Tháng

Rathore SS: JAMA 289(7):871, 2004

Placebo SDC 0.5-0.8 ng/mL SDC 0.9-1.1 ng/mL SDC 1.2 ng/mL

Digoxin

 Tăng sức co bóp cơ tim

 Giảm hoạt tính hệ TK giao cảm và hệ RAAS

 Thử nghiệm lâm sàng (DIG) đã chứng minh,

digoxin: – Giúp giảm triệu chứng suy tim – Cải thiện khả năng gắng sức – Cải thiện huyết động (đặc biệt trong suy tim kèm

rung nhĩ

Dig Trial: NEJM 336(8):525, 1997

– Giảm nhập viện do suy tim mất bù – Nhưng không cải thiện sống còn.  Duy trì liều thấp: 0,125-0,375 mg/ngày.

Thuốc lợi tiểu

 Tăng thải, giảm ứ trệ muối nước.

 Cải thiện triệu chứng (phù, khó thở...), cải thiện

khả năng gắng sức.

 Các nhóm thuốc lợi tiểu: lợi tiểu quai

(Furosemide), lợi tiểu thiazid (hypothiazid), lợi tiểu kháng aldosterone (Spironolactone).

 Cần phải bù Kali khi dùng các lợi tiểu thải Kali (lợi tiểu quai, thiazide) hoặc phối hợp lợi tiểu thải Kali với lợi tiểu giữ Kali (VD: Spiromide).

Vai trß cña lîi tiÓu

Bá bít c¸c bao g¹o...

Thuốc ức chế men chuyển

 Thuốc ức chế men chuyển dạng angiotensin I thành angiotensin II, hạn chế tác dụng bất lợi lên tim mạch của angiotensin II.

 Là một trong những thuốc quan trọng nhất trong

điều trị dài hạn suy tim

 Cải thiện triệu chứng và khả năng gắng sức.

 Làm chậm tiến triển suy tim và giảm tử vong.

 Thực chứng đồ sộ.

Thuốc ức chế thụ thể Angiotensin II

 Có thể chỉ định thay thế trong trường hợp không dung nạp được thuốc ức chế men chuyển (phù mạch, ho khan nhiều...).

 CHARM-Alternate.

Ức chế men chuyển Bá bít c¸c bao g¹o võa t¸i c¬ cÊu ®Ó ch¹y æn

®Þnh, hiÖu qu¶ l©u bÒn h¬n

Khỏe mạnh

Các nghiên cứu về thuốc ƯCMC trong điều trị suy tim

Bệnh lý tim mạch

A

HOPE; EUROPA; các thử nghiệm về THA

SOLVD-P; SAVE

B

SOLVD-T; VHeFT-II

Tái cấu trúc và RL chức năng thất trái

C

Consensus

D

Suy tim lâm sàng

Suy tim giai đoạn cuối và tử vong

ƯCMC = Lựa chọn hàng đầu cho điều trị suy tim (giai đoạn B-D)

¦CMC lµm gi¶m tû lÖ tö vong thªm 16 – 31%

SOLVD CONCENSUS -16 to -31%

g n o v ö T

ACE-Inh

Digoxin, Diuretics, Hydralazine

Kashani et al- JACC Dec05;46(12):2183-92

CHARM-Alternate – 2,028 bệnh nhân ARB vs Placebo ở bệnh nhânsuy tim không dung nạp với ƯCMC

P<0.02

P<0.0001

P<0.001

Tử vong do bệnh TM

Tử vong do bệnh TM hoặc nhập viện vì suy tim

Nhập viện vì suy tim

Tỉ lệ các Biến cố

Granger CB et al: Lancet, 2003

Thuốc chẹn beta giao cảm

 Chống lại sự hoạt hóa quá mức của hệ TK giao cảm.

 Về cơ chế dược lý: thuốc có thể làm giảm sức co bóp

cơ tim.

 Cải thiện triệu chứng, cải thiện sống còn trong suy

tim, được xem là điều trị nền tảng.

 Các thuốc chẹn beta giao cảm có thể dùng trong

điều trị suy tim: Carvedilol (Dilatrend), metoprolol (Betaloc), bisoprolol (Concor), nevibolol (Nebilet)...

 Lưu ý: suy tim phải “khô”, khởi đầu liều rất thấp...

Thuốc chẹn beta giao cảm

Hạn chế tốc độ, tiết kiệm năng lượng, do vậy

chú có thể chạy lâu hơn...

Khỏe mạnh

Các nghiên cứu về thuốc chẹn beta trong điều trị suy tim

Có bệnh lý tim mạch

A

SHEP; các nghiên cứu về THA, NMCT

CAPRICORN

B

Tái cấu trúc và RLCN thất trái

C

U.S. Carvedilol trials; MERIT-HF; CIBIS-II SENIORS

Suy tim trên LS

COPERNICUS

D

Suy tim giai đoạn cuối

Chẹn beta ở BN Suy tim: TV do mọi nguyên nhân

Survival %

Survival %

1.0

US Carvedilol Program

100

Carvedilol

0.9

90

Carvedilol

Placebo (n=398)

COPERNICUS

0.8

80

N=1094

0.7

70

Risk reduction=65%

p<0.001

N=2289

Placebo

p=0.00014

60

0.6

0.5

50

0 50 100 150 200 250 300 350 400 days

0

4

8

12

16

20

24

28 months

.

Mortality % 20

Risk reduction=35%

Placebo

Bisoprolol

15

N=3991

CIBIS-II MERIT-HF

Metoprolol CR/XL

10

Placebo

5

Risk reduction=34% p=0.0062

N=2647

0

Survival % 1.0 0.8 0.6 0

0 200 400 600 800 days

3

6

9

12

15

18

21 months

0

Risk p<0.0001 reduction=34%

Nghiên cứu SENIORS – phân tích nhóm: Bệnh nhân < 75.2 tuổi và LVEF ≤ 35%

Rất nhiều bằng chứng tin cậy ủng hộ thuốc chẹn beta trong điều trị suy tim

Bangalore.S et al: Cardiovascular protection using beta-blockers. 2007;50: 563-572

Thuốc chẹn Beta được lựa chọn hàng đầu cho BN suy tim giai đoạn B - D

Khuyến cáo ESC 2012

CIBIS II

COPERNICUS

MERIT-HF

ESC Guidelines for the diagnosis and Treatment of acute and chronic heart failure 2012

SENIORS

ChÑn bªta lµm gi¶m thªm tû lÖ tö vong tíi > 30%

SOLVD CONCENSUS -16 to -31%

CIBIS II MERIT HF COPERNICUS SENIORS -35%

g n o v

ö T

ACE-Inh

Digoxin, Diuretics, Hydralazine

B-blockers + ACE-Inh

Kashani et al- JACC Dec05;46(12):2183-92

Lợi tiểu kháng Aldosterone Bá bít Ýt bao g¹o, chñ yÕu t¸i c¬ cÊu ®Ó chó lõa

ch¹y æn ®Þnh, hiÖu qu¶ l©u bÒn h¬n

Nghiên cứu RALES – đánh giá tỉ lệ TV 1,663 BN NYHA III/IV, theo dõi dọc 24 tháng

*

*

Placebo Spironolactone

%

*

*

RR=0.7*

TV do bệnh TM

Tỉ lệ nhập viện do suy tim giảm 35%

 NYHA

TV chung TV do suy tim Đột tử

Pitt et al: NEJM, 1997

Nghiên cứu EPHESUS Eplerenone ở BN suy tim sau NMCT, n = 6642

P=0.008

Placebo

P=0.005

Eplerenone

Số BN Tử vong

P=0.10

TV

Đột tử

TV do bệnh TM

TV vì suy tim

 TV hoặc nhập viện vì suy tim

Pitt et al: NEJM, 1997

P=0.03

Kh¸ng Aldosterone lµm gi¶m tû lÖ tö vong trong suy tim

SOLVD CONCENSUS -16 to -31%

CIBIS II COPERNICUS -35%

RALES -22%

g n o v ö T

B-blockers And ACE-Inh + Aldosterone Inh

ACE-Inh

Digoxin, Diuretics, Hydralazine

B-blockers + ACE-Inh

Kashani et al- JACC Dec05;46(12):2183-92

Sống còn

Nhập viện vì suy tim

Thuốc ƯCMC

Thuốc chẹn beta

Có Có

Có Có

???? Có thể

Thuốc lợi tiểu Digoxin

Có Có

Spironolactone

Có thể

? Có thể

Thuốc chẹn thụ thể angiotensin

C¸c biÖn ph¸p kh«ng thuèc khi ®iÒu trÞ thuèc thÊt b¹i

 Thay tim

 CÊy m¸y t¹o nhÞp t¸i ®ång bé tim (Cardiac resynchronize Therapy).

 CÊy m¸y t¹o nhÞp chèng rung (Implantable defibrillators).

 Dông cô hç trî tim (Cardiac support Devices).

 PhÉu thuËt.

 Kh¸ng m¹ch ngoµi (External Counterpulsation)

M¸y t¹o nhÞp t¸i ®ång bé tim (CRT)

M¸y t¹o nhÞp t¸i ®ång bé

 BÖnh nh©n suy tim nÆng (NYHA III-IV) do THA, bÖnh m¹ch vµnh, bÖnh c¬ tim gi·n mµ cã:

1. PR  0,16s vµ/hoÆc QRS  0,13s.

2. Dd  60 mm.

3. EF  35%.

(Theo c¸c t¸c gi¶ Mü)

 C¸c thö nghiÖm l©m sµng

M¸y t¹o nhÞp t¸i ®ång bé

Thö nghiÖm care-hf

Cleland JGF et al, N Engl J Med 2005;352:1-11.

M¸y t¹o nhÞp t¸i ®ång bé

Thö nghiÖm care-hf

Cleland JGF et al, N Engl J Med 2005;352:1-11

M¸y t¹o nhÞp t¸i ®ång bé

M¸y t¹o nhÞp t¸i ®ång bé lµ mét bíc tiÕn trong ®iÒu trÞ suy tim

SOLVD CONCENSUS -16 to -31%

CIBIS II COPERNICUS -35%

RALES -22%

COMPANIAN & CARE HF

g n o v ö T

-36%

B-blockers And ACE-Inh + Aldosterone Inh

B-blockers And ACE-Inh + Aldosterone Inh + CRT

B-blockers + ACE-Inh

Digoxin, Diuretics, Hydralazine

ACE-Inh

Ellenbogen BA et al, JACC 2005

Kashani et al- JACC Dec05;46(12):2183-92

m¸y t¹o nhÞp t¸i ®ång bé

T¨ng hiÖu qu¶ cña bíc ch¹y (less guity feet...)

ICD: M¸y ph¸ rung tù ®éng

V× sao ph¶i cÊy m¸y ph¸ rung tù ®éng (ICD) cho bÖnh nh©n suy tim?

MERIT - HF. Lancet. 1999;353:2001-07.

Tû lÖ ®ét tö ë bÖnh nh©n suy tim nÆng chiÕm 50% c¸c tö vong

Máy phá rung tự động (ICD) Tỉ lệ sống sót theo nghiên cứu MADIT II

9 tháng 1.0 HR 0.69 (0.51-0.93)

0.9

0.8

Có máy phá rung *

Tỉ lệ Sống sót

0.7

0.6 P (LR)=0.007

0

Year

Số BN có nguy cơ Defibrillator Conventional

742 490

503 (0.91) 329 (0.90)

274 (0.84) 170 (0.78)

110 (0.78) 65 (0.69)

9 3

Moss et al: NEJM 346:877, 2002

Điều trị truyền thống

ThiÕt bÞ hç trî thÊt tr¸i (LVAD)

Bãng ®èi xung ®«ng m¹ch chñ (IABP)

Kh¸ng m¹ch ngoµi (EECP) Enhanced External Counterpulsation

EECP sẽ bóp trong thì tâm trương giúp cải thiện cung cấp ôxy cho ĐMV. Cơ chế tương tự như Bóng đối xung ĐMC nhưng không xâm lấn.

Kh¸ng m¹ch ngoµi (EECP)

NhiÒu cñ cµ rèt tríc mòi chó lõa???

Kh¸ng m¹ch ngoµi (EECP)

Chó lõa ®Æt EECP cho cñ cµ rèt?

PhÉu thuËt

 T¸i t¹o m¹ch vµnh

 Söa/thay van tim.

 T¸i t¹o l¹i h×nh th¸i thÊt tr¸i, lo¹i bá nh÷ng vïng c¬ tim kh«ng ®éng, nh÷ng vïng ph×nh vµ gi·n c¬ tim (®ang ®îc nghiªn cøu, cha cã kÕt qu¶ cuèi cïng vµ cha ®îc khuyÕn c¸o bëi ACC).

GhÐp tim (Cardiac transplant)

GhÐp tim (Cardiac transplant)

KÕt qu¶

N¨m

Nam

Sau 1 n¨m

87,5%

85,5%

Sau 3 n¨m

78,8%

76,0%

Sau 5 n¨m

72,3%

67,4%

Heart Disease and Stroke Statistics--2012 Update AHA Retrieved 27 November 2012

Gi¸o s Kenneth Claus, ghÐp tim n¨m 1988. HiÖn ®ang gi¶ng d¹y t¹i Florida International University vµ Miami Dade College.

en.wikipedia.org

Golfer Eric Kompton, ®· tr¶i qua 2 lÇn ghÐp tim. Gi¶i nh× US Open 2014

en.wikipedia.org

Dick Cheney, cùu phã tæng thèng Hoa Kú. GhÐp tim n¨m 2012

en.wikipedia.org

Tony Huesman, ghÐp tim n¨m 1978, ngêi sèng l©u nhÊt sau ghÐp tim (32 n¨m). ¤ng mÊt ngµy 10/8/2009 v× viªm phæi.

en.wikipedia.org

Xin c¶m ¬n sù chó ý!