Bài giảng Chương 3: Khám hệ thống tuần hoàn

ƯƠ

CH

NG III

Ệ Ố

Ầ

KHÁM H TH NG TU N HOÀN

TIM

ượ

ầ

Tim đ

c chia làm 4 ph n

+ Tâm nhĩ trái và ph iả

ấ

ả + Tâm th t trái và ph i

ượ ấ ạ

ằ

Tim đ

ớ c c u t o b ng 3 l p

ớ

+ l p màng ngoài tim

ớ ơ + l p c tim

ớ

+ l p màng trong tim

TIM

1. Tâm nhĩ phải;

2. Tâm nhĩ trái;

3. Tĩnh mạch chủ trên;

4. Động mạch chủ;

5. Động mạch phổi;

6. Tĩnh mạch phổi;

7. Van hai lá;

8. Van động mạch chủ;

9. Tâm thất trái;

10. Tâm thất phải;

11. Tĩnh mạch chủ dưới;

12. Van ba lá;

13. Van động mạch phổi

TIM

ể

ị ự ề Tim ch u s đi u khi n

ệ ố

ự

ầ H th ng th n kinh th c

ậ

ả v t: giao c m, phó giao

c mả

ệ

ầ

ố

H th ng th n kinh t

ự

ệ ẫ

ộ

đ ng trong tim (h d n

ộ ạ

ề

truy n n i t

TIM

Tim b m máu thông qua 2

ệ ố

h th ng tuàn hoàn

ỏ

ầ + vòng tu n hoàn nh

ớ

ầ + vòng tu n hoàn l n

TIM

ứ

ủ

Ch c năng c a tim:

ẩ

+ B m và đ y máu theo các

ạ

ộ

ưỡ

đ ng m ch và đem d

ng khí, các

ấ

ưỡ

ế

ch t dinh d

ộ ơ ng đ n toàn b c

ạ ỏ

ể ồ

ả

ấ

ờ

th , đ ng th i lo i b các ch t th i

ổ

ấ trong quá trình trao đ i ch t

ừ

ề

ạ

+ Hút máu t

tĩnh m ch v tim

ổ ể

ế

ẩ

sau đó đ y máu đ n ph i đ trao

ấ

ổ

đ i khí CO2 và l y khí O2.

Ạ

Ả

M CH QU N

•

ạ

ẫ

ộ

Đ ng m ch: d n máu

ế

ừ t

tim đ n các mô, các

ạ

ộ

đ ng m ch chia nhánh

ỏ ầ

ớ

nh d n khi t

i các mô

•

ạ

ẫ

Tĩnh m ch: d n máu

ừ t

ở ề mô tr v tim.

•

ữ

ạ

Mao m ch: là nh ng

ể

ạ

ố vi m ch n i các ti u

ể

ạ

ộ

đ ng m ch và các ti u

tĩnh m chạ

Ạ

Ả

M CH QU N

ấ ạ ủ

ạ

C u t o c a thành m ch

máu:

ớ

ộ

+ L p n i mô:

ớ ơ + L p c

ớ

ế + L p mô liên k t

Ị

V TRÍ TIM

ề

ệ

ả

5/7 qu tim l ch v phía

bên trái

ử

ằ

Đáy n m ngang n a

ng cự

ớ

ỉ

ế Đ nh tim ti p giáp v i

ươ

ườ

ng s

n 6

ớ

ế Đáy tim ti p giáp v i

ươ

ườ

ng s

n 3

Tim sát vách ng c ự

ườ

ầ

ả kho ng s

n 34, ph n

ạ ị

còn l

ấ ổ i b ph i che l p

KHÁM TIM

I. Quan sát (nhìn)

ệ ượ

ộ

Hi n t

ậ ng tim đ p đ ng

ỉ

ượ ở c

ự

ầ

ữ Ch quan sát đ nh ng gia súc g y, có thành ng c m ngỏ

ượ

ủ

ậ

ộ ng đ p đ ng c a

ệ Hi n t tim

ả

+ ĐGS: do thân qu tim ự ậ đ p vào thành ng c

ủ

ỉ + TGS: do đ nh c a tim ự ậ đ p vào thành ng c

KHÁM TIM

ờ ắ

II. S n n

1. Ý nghĩa

ệ

ượ

ng tim

ể Ki m tra hi n t ộ ậ đ p đ ng

ầ ố

ể

Ki m tra t n s tim

ể

ẫ ả

Ki m tra tính m n c m vùng tim

KHÁM TIM

ờ ắ

II. S n n

ệ

ị 2. V trí, di n tích vùng tim ậ ộ đ p đ ng

ằ

ả

ĐGS: n m trong kho ng ườ s

n 35 bên trái

+ T,B: 57 cm2

+ N: 45 cm2

ằ

ả

TGS: n m trong kho ng ườ s

n 34 bên trái

+ C, M: 23 cm2

+ L: 34 cm2

KHÁM TIM

ờ ắ

II. S n n

ữ

ế ố ả

ưở

nh h

3. Nh ng y u t ậ ộ ế đ n tim đ p đ ng

ủ

ự

L c co bóp c a tim

ộ

ự Đ dày thành ng c

ủ ổ ứ ướ

ch c d

ạ Tình tr ng c a t da

KHÁM TIM

ổ ệ

ữ

ệ * B nh lý:

4. Nh ng thay đ i b nh lý

ố

ậ

ộ

: Ti ng ế

Do s t cao

ứ ấ

a. Tim đ p đ ng tăng th nh t tăng

ệ

ề

Do các b nh v tim

* Sinh lý:

ệ

ế

Do các b nh gây thi u

ừ

ậ

ớ

Gia súc v a m i v n đ ngộ

ế

Các b nh gây thi u máu

ấ Gia súc h ng ph n

ệ mãn tính

ờ ế

ộ

ị

Do th i ti

ứ t oi, b c

Do gia súc b trúng đ c

hóa ch tấ

ố

ử ụ Do s d ng các thu c

ườ

ng tim

KHÁM TIM

ậ

ế : L c ự ộ

ộ ệ

ế

b. Tim đ p đ ng y u ậ ậ đ p y u, di n tích đ p đ ng h pẹ

* Sinh lý:

Do gia súc béo

ự

Thành ng c dày

KHÁM TIM

ậ

ế

ế : L c ự ộ b. Tim đ p đ ng y u ộ ậ ệ ậ đ p y u, di n tích đ p đ ng h pẹ

ệ * B nh lý:

Xoang bao tim tích n

cướ

ự

Xoang ng c, thành ng c tích cướ n

Suy tim

ổ

Ph i khí thũng

ị

Gia súc b shock, choáng

ơ ể ị

ươ

- C th b suy nh

ấ

- M t máu c p tính

KHÁM TIM

ậ

ộ

ị c. V trí vùng tim đ p đ ng thay đ iổ

ể

ề

ướ

Chuy n v phía tr

ể

ề

Chuy n v phía sau

ể

ả Chuy n sang bên ph i

KHÁM TIM

ỏ

d. Vùng tim đau: khi s gia súc né tránh, t

ờ ị ra khó ch u

Do viêm bao tim

Do viêm c timơ

ự

ị ổ

Thành ng c vùng tim b t n th

ngươ

Viêm màng ph iổ

KHÁM TIM

IV. Nghe vùng tim

1. Ý nghĩa

ể

ế

Ki m tra ti ng tim

ể

ị

Ki m tra nh p tim

ầ ố

ể

Ki m tra t n s tim

KHÁM TIM

IV. Nghe vùng tim

ế

2. Các ti ng tim sinh lý

ế

ấ

ứ ế Ti ng tâm thu (ti ng th nh t): phát ra lúc tim co

ế

ươ

ứ ế ng (ti ng th Ti ng tâm tr hai): phát ra lúc tim giãn

KHÁM TIM

IV. Nghe vùng tim

ệ

* Phân bi

ế t các ti ng tim

ườ

ộ ng đ và

ườ

ự D a vào c ộ ng đ âm tr

ờ

ự ấ

ả - D a vào kho ng th i gian ệ ủ xu t hi n c a âm

ự

ị

- D a vào v trí nghe rõ âm

ự

ệ

ậ

ng đ p ổ

ượ - D a vào hi n t ạ ủ ộ ộ đ ng c a đ ng m ch c

KHÁM TIM

IV. Nghe vùng tim

ế

ổ 3. Các ti ng tim thay đ i

ứ ấ

ế

Ti ng th nh t tăng

ặ

ộ + lao đ ng n ng

ấ + H ng ph n

ờ ế

+ Th i ti

ứ t oi, b c

ố + S t cao

+ Viêm c timơ

ế + Thi u máu

KHÁM TIM

IV. Nghe vùng tim

ế

ổ 3. Các ti ng tim thay đ i

ế

ứ Ti ng th hai tăng

ậ

ổ

ủ + HAĐM ch tăng: viêm ấ ả ở + th n, tâm th t tr i n dày ổ ổ HAĐM ph i tăng: ph i khí thũng, viêm ph i, van 2 lá đóng không kín

KHÁM TIM

IV. Nghe vùng tim

ế

ổ 3. Các ti ng tim thay đ i

ứ ấ

ế

ả

Ti ng th nh t gi m

+ suy tim

+ tim giãn

+ Xoang bao tim tích n

cướ

ự

ướ

+ Xoang ng c tích n

ổ

+ Ph i khí thũng

KHÁM TIM

IV. Nghe vùng tim

ế

ổ 3. Các ti ng tim thay đ i

ế

ả

ứ Ti ng th hai gi m

ạ

ủ + Van đ ng m ch ch

ộ đóng không kín

ạ

ổ

+ Van đ ng m ch ph i

ộ đóng không kín

KHÁM TIM

IV. Nghe vùng tim

ế ổ 3. Các ti ng tim thay đ i

ế ứ ấ Ti ng th nh t tách đôi:

ấ

ồ + Do 2 bu ng tâm th t không cùng co bóp

+ Van 2, 3 lá không cùng

đóng

ấ ồ + Do 1 bu ng tâm th t thoái

ặ ở hóa ho c n dày

ạ ở + M t bên bó Hiss tr ng i

ộ ề ẫ d n truy n

KHÁM TIM

IV. Nghe vùng tim

ế ổ 3. Các ti ng tim thay đ i

ế ứ

Ti ng th hai tách đôi: Van ĐMC, ĐMP không đóng cùng lúc

KHÁM TIM

IV. Nghe vùng tim

4. T p âmạ

ạ ả a. T p âm x y ra trong tim

ệ ạ ở ự ể * T p âm do b nh th c th

ổ ế

Ti ng th i tâm thu: Pùng xì p pụ

ổ ươ ng: Pùng

ế Ti ng th i tâm tr ụ p p xì

ổ

ề ế Ti ng th i ti n tâm thu: Xì Pùng p pụ

KHÁM TIM

IV. Nghe vùng tim

4. T p âmạ

ạ ả a. T p âm x y ra trong tim

ủ ơ

ạ ị ạ * T p âm do c năng c a tim b ố r i lo n

ở ổ ườ

ở ng ị gia súc b suy dinh

ế Ti ng th i do h van: th ặ g p ưỡ d ng, gia súc già

ế ế ổ Ti ng th i do thi u máu

KHÁM TIM

IV. Nghe vùng tim

4. T p âmạ

ả t n ổ

ở a. T p âm x y ra ngoài tim: ổ bao tim, màng ph i th ạ ươ ng

ế ọ Ti ng c màng bao tim

ế ọ ổ Ti ng c bao tim, màng ph i

ỗ ướ ế Ti ng v n c

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

ạ ộ I. Khám đ ng m ch

ậ ạ 1. M ch đ p

ẩ Khi tim co bóp đ y máu vào

ả ạ ạ ộ đ ng m ch, m ch qu n căng

ả ồ ạ ộ r ng, sau đó m ch qu n co d n

ế ạ ạ máu đi ti p t o thành m ch

đ pậ

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

ạ ộ I. Khám đ ng m ch

ị 2. V trí khám

ộ ộ ạ T, B: đ ng m ch đuôi, đ ng

ạ ặ m ch m t

ự ộ ạ Ng a: đ ng m ch hàm ngoài,

ạ ạ ộ ặ ộ đ ng m ch m t, đ ng m ch

đuôi

ạ ỏ ộ Gia súc nh : đ ng m ch đùi

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

ạ ộ I. Khám đ ng m ch

ươ 3. Ph ng pháp

ể Đ gia súc yên tĩnh

ữ ỏ Ngón tay tr (gi a) đè lên

ừ ạ ả ể ộ đ ng m ch (đè tay v a ph i đ

ả ạ ẩ có c m giác m ch n y rõ)

ạ ắ ộ ờ B t m ch theo m t th i gian

ấ ị nh t đ nh

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

Lo i ạ gia súc

ạ ộ I. Khám đ ng m ch

ầ ố T n s m chạ

Lo i ạ gia súc

ầ ố T n s m chạ

Bò

50-80

Thỏ

120- 200

ầ ố ạ 4. T n s m ch (TSM)

ạ ậ ố ầ TSM: là s l n m ch đ p

Trâu

36-60

Chó

70-120

trong vòng 1 phút

Ngựa

24-42

70-80

ế ố ả ữ ưở ế Nh ng y u t nh h ng đ n

Dê, cừu

ờ ế TSM: th i ti ế ộ t, ch đ làm

Lợn

60-90

mèo

ể ệ ố ệ vi c, gi ng, th vóc, tính bi t,

110- 130

ứ ổ loài, l a tu i....

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

ạ ộ I. Khám đ ng m ch

ầ ố ạ 4. T n s m ch (TSM)

ườ Thông th ng TSM = TS tim

ặ ạ ậ ẽ M ch đ p liên quan ch t ch

ớ t ổ i ph i

TSHH = 1/31/4 TSM

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

ạ ộ I. Khám đ ng m ch

ầ ố ạ 4. T n s m ch (TSM)

ổ ủ ữ * Nh ng thay đ i c a TSM

TSM tăng

ấ + Viêm c p tính

ế + Thi u máu

ầ ị + Th n kinh b kích thích

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

ạ ộ I. Khám đ ng m ch

ầ ố ạ 4. T n s m ch (TSM)

ổ ủ ữ * Nh ng thay đ i c a TSM

TSM tăng

ữ ệ ớ + Nh ng b nh gây đau đ n

+ Trúng đ cộ

ự ệ + Các b nh làm tăng áp l c

xoang b ngụ

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

ạ ộ I. Khám đ ng m ch

ầ ố ạ 4. T n s m ch (TSM)

ổ ủ ữ * Nh ng thay đ i c a TSM

TSM gi mả

ả ầ + th n kinh phó giao c m

ấ ư h ng ph n

ơ ể ị ượ + C th b suy nh c

+ Suy tim

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

ạ ộ I. Khám đ ng m ch

ấ ạ 5. Tính ch t m ch

ủ ứ a. Căn c vào tính căng c a

thành m chạ

ạ ẩ ạ ạ M ch to: m ch n y rõ, m nh

ạ ạ ẩ ỏ ế M ch nh : m ch n y y u

ứ ạ ỏ M ch nh và c ng

ạ ỉ M ch ch :

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

ạ ộ I. Khám đ ng m ch

ấ ạ 5. Tính ch t m ch

ứ ủ ộ b. Căn c vào đ dày c a

thành m chạ

ứ ạ ạ thành m ch M ch c ng:

ạ ứ c ng, m ch căng

ề ế ậ ạ ạ M ch m m: m ch đ p y u

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

ạ ộ I. Khám đ ng m ch

ấ ạ 5. Tính ch t m ch

ố ộ ẩ ứ c. Căn c theo t c đ n y lên,

ủ ố ạ ụ t t xu ng c a thành m ch

ẩ ạ ạ M ch nhanh (m ch n y)

ậ ạ M ch ch m:

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

II. Khám tĩnh m ch ạ

ế ạ 1. Tĩnh m ch sung huy t

ạ ứ * Tĩnh m ch máu toàn thân

+ suy tim

+ van 3 lá đóng không kín

ướ + tích n c bao tim

ướ + tích n c trong xoang

ng cự

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

II. Khám tĩnh m ch ạ

ế ạ 1. Tĩnh m ch sung huy t

ạ ứ ụ ộ * Tĩnh m ch máu c c b

ố + Do viêm, kh i u chèn ép

ồ + Do nh i máu

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

II. Khám tĩnh m ch ạ

ậ ạ 2. Tĩnh m ch đ p

Chú ý TM cổ

ậ ộ ổ TM đ p đ ng: là do ĐM c

ả ạ ưở ậ đ p quá m nh làm nh h ng

ổ ế đ n TM c

ậ ộ + TM đ p đ ng âm tính

ộ ươ ậ + TM đ p đ ng d ng tính

Ả

Ạ KHÁM M CH QU N

ứ ụ ở ự ạ Ví d : ng a, sau khi ch y 10 III. Khám ch c năng tim

- T o hoàn c nh b t tim ho t

phút: ạ ả ạ ắ

ả ứ ạ ộ đ ng m nh và qua ph n ng ầ TSM 5065 l n/ phút, sau 37

ể ệ ở ạ ườ ạ ủ c a h tim m ch đ đánh giá phút tr l i bình th ng

ứ ủ ch c năng c a nó ị ệ Khi tim b b nh: TSM 90

- Các ph

ươ ể ớ ng pháp ki m tra ầ l n/phút, sau 1030 phút m i

ở ạ ườ tr l i bình th ng ạ ắ + B t gia súc ch y 10 phút

ừ ắ ở + B t gia súc ng ng th 30

45 s

Bài giảng Chương 3: Khám hệ thống tuần hoàn