Bài giảng Công nghệ ô tô: Chương 4.2

4.2 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SÔN OÂTOÂ

4.2.1 QUY TRÌNH XÖÛ LYÙ BEÀ MAËT TRÖÔÙC KHI SÔN

4.2.2 COÂNG NGHEÄ SÔN LOÙT

4.2.3 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SÔN SAU SÔN LOÙT

4.2.4 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SÔN XE BUYÙT

4.2.5 MAËT BAÈNG XÖÔÛNG SÔN OÂ TOÂ

4.2.6 THIEÁT KEÁ KYÕ THUAÄT DAÂY TRUYEÀN SÔN

4.2 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SÔN OÂTOÂ DU LÒCH - PHAÀN A

4.2 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SÔN OÂTOÂ DU LÒCH - PHAÀN B

4.2.1 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ BEÀ MAËT TRÖÔÙC KHI SÔN

TAÅY DAÀU TAÅY RÆ RÖÛA NÖÔÙC

PHOÁT PHAÙT HOÙA ÑÒNH HÌNH BEÀ MAËT

4.2.1 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ BEÀ MAËT TRÖÔÙC KHI SÔN

1. Taåy gæ ª Phöông phaùp taåy gæ cô khí - duøng duïng cuï thuû coâng nhö buùa, baøn chaûi saét, duõa … ñeå taåy gæ hoaëc duøng maùy chaûi han gæ caàm tay, maùy phun bi, phun caùt …

ª Phöông phaùp taåy gæ hoaù hoïc - duøng caùc chaát axit ñeå taåy gæ ª Phöông phaùp taåy gæ baèng nhieät - duøng ngoïn löûa nung noùng

saûn phaåm ñeå taåy gæ.

ª Yeâu caàu kyõ thuaät

Thuøng xe phaûi ñöôïc veä sinh saïch seõ

4.2.1 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ BEÀ MAËT TRÖÔÙC KHI SÔN

Nhieät ñoä laøm vieäc töø 45-50 Noàng ñoä 30g/l Khoâng laéng ñoäng ôû ñaùy Hoøa tan oån ñònh trong thôøi gian daøi.

2. Taåy daàu - duøng hoùa chaát FC-M435T hoaëc xaø phoøng ª Phöông phaùp nhuùng hoaëc phun ª Yeâu caàu kyõ thuaät hoùa chaát:

4.2.1 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ BEÀ MAËT TRÖÔÙC KHI SÔN

3. Röûa nöôùc - duøng nöôùc coâng nghieäp ªPhöông phaùp nhuùng hoaëc phun ªYeâu caàu kyõ thuaät:

Nöôùc coâng nghieäp Nhieät ñoä moâi tröôøng

4.2.1 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ BEÀ MAËT TRÖÔÙC KHI SÔN

4. Ñònh hình beà maët - taïo leân thuøng xe moät lôùp dung

dòch xuùc taùc

ª Coâng duïng: caûi thieän nhöõng haït tinh theå keõm phoát phaùt boïc beân ngoaøi vaø ñieàu chænh chaát neàn cuûa beà maët nhaèm laøm toát hôn söï hình thaønh cuûa lôùp boïc phoát phaùt. Ngoaøi vieäc trung hoøa noù coøn ñoùng vai troø hoaït hoùa cho hoùa chaát phoát phaùt nhanh hôn, ñeàu hôn, mòn hôn vaø söï baùm sôn seõ toát hôn.

ª Yeâu caàu kyõ thuaät - hoùa chaát söû duïng PL-ZNT

Nhieät ñoä laøm vieäc töø 45-55 Noàng ñoä 1g/l

4.2.1 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ BEÀ MAËT TRÖÔÙC KHI SÔN

5. Phoát phaùt hoùa ª Coâng duïng: taïo lôùp phoát phaùt keõm treân beà maët kim loaïi. Lôùp naøy coù khaû naêng choáng gæ toát vaø taêng ñoä baùm cuõng nhö ñoä ñaøn hoài cuûa lôùp sôn beân ngoaøi.

ª Yeâu caàu kyõ thuaät - hoùa chaát PALABOND-L3020

Nhieät ñoä laøm vieäc töø 45-55 Noàng ñoä 30g/l

4.2.2 COÂNG NGHEÄ SÔN LOÙT TRONG OÂTOÂ

1. Coâng duïng Sôn loùt laø lôùp sôn ñaàu tieân tröïc tieáp baùm treân beà maët saûn phaåm. Muïc ñích lôùp sôn loùt taïo neân lôùp maøng sôn baùm chaéc vôùi kim loaïi neàn, taïo ñieàu kieän cho lôùp sôn thöù hai dính keát.

2. Yeâu caàu ª Coù ñoä baùm chaéc, coù tính deûo toát. ª Coù tính oån ñònh cao trong khí quyeån. ª Khoâng thaám nöôùc vaø hôi nöôùc. ª Coù tính naêng choáng gæ toát.

4.2.2 COÂNG NGHEÄ SÔN LOÙT TRONG OÂTOÂ

3. Ñaëc ñieåm khi gia coâng sôn loùt ª Gia coâng sôn loùt caàn phaûi tieán haønh nhanh sau khi ñaõ gia

coâng beà maët, thôøi gian caøng ngaén caøng toát.

ª Khi gia coâng sôn loùt phaûi sôn moûng, ñoàng ñeàu, khoâng

daøy quaù, khoâng ñeå chaûy veát.

4.2.2 COÂNG NGHEÄ SÔN LOÙT TRONG OÂTOÂ

Phaân loaïi phöông phaùp gia coâng sôn loùt

Caùc phöông phaùp gia coâng sôn loùt duøng trong oâ toâ

Phöông phaùp phun tónh ñieän (EP-Electric Powder) Duøng cho vaät coù kích thöôùc lôùn

Phöông phaùp sôn ñieän hoaù (ED - Electrolytic Dissociation) Duøng cho vaät coù kích thöôùc nhoû

4.2.2 COÂNG NGHEÄ SÔN LOÙT TRONG OÂTOÂ

4.2.2.1 Phöông phaùp sôn ñieän hoaù (ED - Electrolytic Dissociation)

4.2.2.1.1 Giôùi thieäu veà phöông phaùp ED

Hình aûnh xöû lyù beà maët tröôùc khi sôn ED

4.2.2.2 Phöông phaùp sôn ñieän hoaù (ED - Electrolytic Dissociation)

Tieán trình sôn ED laø phöông phaùp sôn ñaõ ñöôïc phaùt

trieån vaø öùng duïng trong thöïc teá qua moãi thôøi gian sau :

1920 … bao phuû treân cao su.

1930 … phuû ôû beân trong hoäp thöïc phaåm.

1940 … nghieân cöùu tieán trình ED nhöïa toång hôïp phaân taùn trong nöôùc vaø thieát laäp kyõ thuaät ED.

1950 … phaùt trieån kieåu loø saáy öùng duïng thöïc teá sôn chòu nöôùc

1960 … phaùt trieån tieán trình ED trong coâng nghieäp.

4.2.2.2 Phöông phaùp sôn ñieän hoaù (ED - Electrolytic Dissociation)

1963 … söû duïng tieán trình ED trong coâng nghieäp.

1965 … söû duïng tieán trình ED trong coâng nghieäp ôû Nhaät Baûn.

1970 … hoaøn thaønh vieäc hoaùn ñoåi töø heä thoáng phun sang heä thoáng nhuùng ED treân caùc daây truyeàn töï ñoäng chính yeáu ôû Nhaät.

1977 … hoaùn ñoåi töø anoát ED sang catoát ED.

1986 … catoát ED chieám khoaûng 95% cho caùc daây truyeàn laøm thuøng xe.

4.2.2.2 Phöông phaùp sôn ñieän hoaù (ED - Electrolytic Dissociation)

4.2.2.2.2 Cô cheá cuûa tieán trình ED

4.2.2.2 Phöông phaùp sôn ñieän hoaù (ED - Electrolytic Dissociation)

4.2.2.2.2 Cô cheá cuûa tieán trình ED

+Cöïc döông 2H 2O  4H+ + 4e- + O2  R_COO- + H+ COOH_R (nöôùc hoaø tan) (nöôùc khoâng +Cöïc aâm 2H 2O + 2e-  2OH- + H2  R_NH+ + OH-  R_N + H 2O (nöôùc hoaø tan) (nöôùc khoâng

hoaø tan)

hoaø tan, keát tuûa ) + Cöïc döông (ñieän cöïc) 2H 2O  4H+ + 4e- + O2 

Me  Me+ + ne- R_COO- + Me-  (R_COO)Me (keát tuûa) + Cöïc aâm (ñieän cöïc) 2HO + 2e-  2OH- + H2 

4.2.2.2.2 Cô cheá cuûa tieán trình ED

Caùc hieän töôïng xaûy ra trong quaù trình sôn

Hieän töôïng Hoaït ñoäng Löu yù

Hieän

töôïng ñieän

chuyeån thuøng + Heä thoáng anoát: Sôn naïp ñieän aâm di chuyeån tôùi

+Heä

Söï di chuyeån cuûa chaát ñieän naïp (phaân taùn haït, hoaø tan nhöïa) ñeán ñieän cöïc

thoáng catoát: Sôn naïp ñieän döông di chuyeån tôùi

Hieän töôïng keát tuûa

ñieän phaân Nhöïa tích ñieän aâm vaø ñieän döông

Söï khoâng hoaø tan cuûa nhöïa baùm treân thuøng xe sau khi phoùng ñieän

4.2.2.2.2 Cô cheá cuûa tieán trình ED

Caùc hieän töôïng xaûy ra trong quaù trình sôn

Hieän töôïng ñieän Söï ñieän phaân cuûa Cöïc döông sinh ra

phaân nöôùc khí Hidro

Cöïc aâm sinh ra khí

oxy

Hieän töôïng thaåm

thaáu ñieän

Maøng thaám nöôùc maøng ngaên nöôùc (maøng cöùng khöû nöôùc)

Nöôùc chöùa ñöïng trong maøng di chuyeån choáng laïi söï di chuyeån cuûa nhöïa do söï khaùc nhau veà ñieän theá

4.2.2.2.2 Cô cheá cuûa tieán trình ED

Heä thoáng anoát có nhöõng kheám điểm là gaây ra söï khöû

ion kim loaïi treân beà maët vaät sôn vaø laøm hö hoûng nhöïa do phaùt sinh ra khí oxi.

Heä thoáng catoát cuõng coù khuyết điểm laø nhöõng loã

ñöôïc taïo ra do söï phaùt sinh khí hidro. Nhöng nhöõng vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc giaûi quyeát baèng caùch giaûm nheï coâng thöùc sôn (nhö chaát maøu, chaát phuï trôï …)

4.2.2.2 Phöông phaùp sôn ñieän hoaù (ED - Electrolytic Dissociation)

4.2.2.2.3 Öu ñieåm cuûa lôùp sôn ED

 Quy trình được tự động hóa hoàn toàn

 Màng mỏng đều

 Tieát kieäm naêng löôïng tieâu hao (taêng tính choáng aên moøn hoaù hoïc ôû nhöõng phaàn loõm vaøo)

 Giaûm toái thieåu löôïng sôn

 Khoù gaây chaùy

 Chaát löôïng beà maët cao

 Khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng

4.2.2.2 Phöông phaùp sôn ñieän hoaù (ED - Electrolytic Dissociation)

4.2.2.2.3 Khuyeát ñieåm cuûa lôùp sôn ED

 Beà daøy lôùp sôn bò haõn cheá (35  40 microâmet )

 Khaû naêng chòu söï bieán ñoåi thôøi tieát keùm

 Chi phí ñaàu tö vaø baûo döôõng lôùn

 Khoâng phuø hôïp vôùi daây chuyeàn saûn xuaát nhoû

 Khoâng sôn ñöôïc nhöõng vaät khoâng daãn ñieän

4.2.2.2 Phöông phaùp sôn ñieän hoaù (ED - Electrolytic Dissociation)

4.2.2.2.3 Khuyeát ñieåm cuûa lôùp sôn ED

Ngoaøi ra, nhöõng vaät lieäu ñöôïc ñeà caäp döôùi ñaây khoâng

ñöôïc söû duïng tieán trình ED : 1. Ñoà vaät dính daàu, buïi seõ laøm baån nöôùc … trong beå nhuùng 2. Vaät dính quaù nhieàu sôn trong beå nhuùng vaø khoù khaên cho vieäc röûa ñaït hieäu quaû do hình daùng vaø caáu truùc cuûa noù phöùc taïp. 3. Vaät maø khoâng theå nhuùng hoaøn toaøn do hình daùng cuûa noù quaù phöùc taïp vôùi nhieàu loã khí. 4. Vaät ñöôïc saûn xuaát söû duïng baûn chaát kim loaïi khaùc nhau vaø yeâu caàu saûn phaåm phaûi ñoàng ñeàu vaø tinh xaûo. 5. Vaät khoâng theå chòu nhieät ñoä cao töø 165  185C.

4.2.2.2 Phöông phaùp sôn ñieän hoaù (ED - Electrolytic Dissociation)

4.2.2.2.4 Caùc thieát bò trong heä thoáng nhuùng ED

 Hoà nhuùng ED vaø heä thoáng tuaàn hoaøn

 Caùc thieát bò vaän chuyeån

 Thieát bò ñieän (boä chænh löu)

 Heä thoáng ñieàu khieån nhieät ñoä cho beå nhuùng

 Heä thoáng boå sung sôn

 Heä thoáng sieâu loïc

 Heä thoáng ñieän cöïc, maøng ñieän phaân

4.2.2.2 Phöông phaùp sôn ñieän hoaù (ED - Electrolytic Dissociation)

4.2.2.2.4 Caùc thieát bò trong heä thoáng nhuùng ED

 Heä thoáng nöôùc tinh khieát

 Heä thoáng loïc

 Heä thoáng tuaàn hoaøn cuûa nöôùc röûa

 Heä thoáng xöû lí nöôùc thaûi

 Bôm

 Hoà döï tröõ

 Heä thoáng ñieàu khieån vaø kieåm soaùt daây

chuyeàn

Lôùp sôn ED

4.2.2.3 Tieán trình ED tieâu chuaån

Lôùp sôn ED

4.2.2.3 Tieán trình ED tieâu chuaån

Lôùp sôn ED

4.2.3 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SÔN SAU SÔN LOÙT

Söû lyù sau ED Kieåm tra, laáy daáu loãi Treùt keo, daùn loùt saøn

Sôn loùt laàn 2 Phun PVC, treùt matit Saáy sau treùt keo

Chaø nhaùm Saáy sôn loùt laàn 2, PVC Sôn maøu, keo

Kieåm tra, ñaùnh boùng

Saáy sôn maøu, keo

4.2.4 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SÔN XE BUYÙT

4.2.4.1 Yeâu caàu chaát löôïng lôùp sôn

 Baûo veä thaân xe

 Trang trí beà maët

4.2.4 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SÔN XE BUYÙT

4.2.4.2 Ñaëc ñieåm sôn xe buyùt

 Duøng sôn ICI hoaëc Nippon

 Maøu sôn ñöôïc pha theo haøm löôïng %khoái löôïng caùc maøu cô baûn, sai soá 0,1mg

 Thuøng xe lôùn  chæ duøng sôn tónh ñieän

 Söû duïng löôïng matít lôùn

 Söû duïng phöông phaùp saáy ñoái löu

4.2.4.3 Caùc phöông phaùp sôn loùt xe buyùt

Caùc phöông phaùp sôn loùt xe buyùt

Sôn ED Sôn tónh ñieän

Sôn tónh ñieän öôùt

Sôn tónh ñieän khoâ

4.2.4.3 Caùc phöông phaùp sôn loùt xe buyùt

 Sôn tónh ñieän öôùt

4.2.4.3 Caùc phöông phaùp sôn loùt xe buyùt

 Sôn tónh ñieän öôùt

4.2.4.3 Caùc phöông phaùp sôn loùt xe buyùt

 Sôn tónh ñieän öôùt

4.2.4.3 Caùc phöông phaùp sôn loùt xe buyùt

 Sôn tónh ñieän khoâ

4.2.4.3 Caùc phöông phaùp sôn loùt xe buyùt

 Sôn tónh ñieän khoâ

4.2.4.3 Caùc phöông phaùp sôn loùt xe buyùt

 Sôn tónh ñieän khoâ

4.2.4.3 Caùc phöông phaùp sôn loùt xe buyùt

 Sôn tónh ñieän khoâ

4.2.4.3 Caùc phöông phaùp sôn loùt xe buyùt

 Nguyeân lyù thu hoài sôn

4.2.4.4 Sô ñoà QTCN sôn xe buyùt

4.2.5 PHÖÔNG PHAÙP BOÁ TRÍ BAÈNG XÖÔÛNG SÔN OÂ TOÂ Caùc phöông aùn boá trí maët baèng xöôûng sôn

4.2.5 PHÖÔNG PHAÙP BOÁ TRÍ BAÈNG XÖÔÛNG SÔN OÂ TOÂ Caùc phöông aùn boá trí maët baèng xöôûng sôn

4.2.5 PHÖÔNG PHAÙP BOÁ TRÍ BAÈNG XÖÔÛNG SÔN OÂ TOÂ Caùc phöông aùn boá trí maët baèng xöôûng sôn

2.2.5.1 MAËT BAÈNG XÖÔÛNG SÔN OÂTOÂ DU LÒCH

GHI CHUÙ

THOÂNG SOÁ KYÕ THUAÄT

ª Kích thöôùc max xe sôn ñöôïc:L x B x H ª Coâng suaát max cuûa daây chuyeàn 16 chieác/ ca/ ngaøy ª Toång thôøi löôïng cuûa nhòp daây chuyeàn sôn ED laø 60 phuùt/chieác

#3: RÖÛA NÖÔÙC #4: ÑÒNH HÌNH BEÀ MAËT #5: PHOTPHAT HOAÙ BEÀ MAËT #6: RÖÛA NÖÔÙC LAÀN 2 #7:RÖÛA NÖÔÙC D.I #8: SÔN E.D #9: HOÀ LOÏC SÔN #10: RÖÛA NÖÔÙC D.I LAÀN 2 #11: BUOÀNG SAÁY SAU E.D #12: KHU VÖÏC LAØM MAÙT

ª #1:TAÅY DAÀU MÔÕ LAÀN 1 ª #2: TAÅY DAÀU MÔÕ LAÀN 2 ª ª ª ª ª ª ª ª ª ª ª #13: KHU VÖÏC KIEÅM TRA LOÃI VAØ LAÁY DAÁU #14:E.D SANDING ª ª #15: DAÙN KEO KEÛ HÔÛ ª #16: SAÁY LAØM KHOÂ KEO

#17: PHUN PVC DÖÔÙI GAÀM

#19: KHU VÖÏC CHUAÅN BÒ

ª ª #18: BUOÀNG SÔN LOÙT ª ª #20: BUOÀNG SAÁY SOÁ 1 #21: KHU VÖÏC SANDING ª #22: BUOÀNG SÔN LÔÙP BEÀ MAËT ª #23: KHU VÖÏC CHUAÅN BÒ ª #24: PHOØNG SAÁY SOÁ 2 ª #25: ÑAÙNH BOÙNG HOAØN THIEÄN ª

2.2.4.2 MAËT BAÈNG XÖÔÛNG SÔN OÂTOÂ BUYÙT

2.2.4.2 MAËT BAÈNG XÖÔÛNG SÔN OÂTOÂ BUYÙT

2.2.4.2 MAËT BAÈNG XÖÔÛNG SÔN OÂTOÂ BUYÙT

2.2.4.2 MAËT BAÈNG XÖÔÛNG SÔN OÂTOÂ BUYÙT

Nhaän xeùt - Nhòp daây chuyeàn phaûi ñöôïc khoáng cheá, phuø hôïp vôùi saûn xuaát haøng loaït. - Soá löôïng vò trí maùttít khoâng phuø hôïp so vôùi coâng ngheä cheá taïo thuøng xe ôû VN. - Ñöôøng vaän chuyeån theo quy trình daøi & phöùc taïp.

- Khi thay ñoåi QTCN sôn seõ khoù boá trí ñöôøng ñi saûn phaåm.

- Khoâng thöïc hieän phoát phaùt ñöôïc caùc beà maët beân trong.

- Hoaù chaát söû duïng khi laøm saïch khoâng thu hoài ñöôïc.

2.2.4.2 MAËT BAÈNG XÖÔÛNG SÔN OÂTOÂ BUYÙT

2.2.4.2 MAËT BAÈNG XÖÔÛNG SÔN OÂTOÂ BUYÙT

Nhaän xeùt - Nhòp daây chuyeàn khoâng caàn khoáng cheá, coù theå ñieàu chænh thôøi gian caùc böôùc ñoäc laäp vôùi nhau. - Soá löôïng vò trí maùttít nhieàu, phuø hôïp vôùi coâng ngheä cheá taïo thuøng xe hieän nay ôû VN. - Coù khaû naêng thay ñoåi quy trình coâng ngheä sôn khaùc maø khoâng aûnh höôûng ñeán boá trí chung.

- Phaûi tính ñeán khaû naêng che kín buïi khi chuyeån saûn phaåm töø phoøng sôn sang phoøng saáy.

- Khoâng phuø hôïp vôùi saûn xuaát haøng loaït.