Nội dung chương 3 Phân tích và đặc tả yêu cầu thuộc bài giảng Công nghệ phần mềm trình bày các kiến thức cơ bản như: khái niệm yêu cầu, yêu cầu chức năng và phi chức năng, tài liệu đặc tả yêu cầu, các bước phân tích và đặc tả yêu cầu.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Công nghệ phần mềm: Chương 3 - Nguyễn Thanh Bình
- Phân tích và ñ c t
yêu c u (3)
Nguy n Thanh Bình
Khoa Công ngh Thông tin
Trư ng ð i h c Bách khoa
ð i h c ðà N ng
N i dung
Khái ni m yêu c u
Yêu c u ch c năng và phi ch c năng
Tài li u ñ c t yêu c u
Các bư c phân tích và ñ c t yêu c u
Phân tích bài toán
Thu th p yêu c u
Phân tích yêu c u
ð c t yêu c u
H p th c hóa yêu c u
2
1
- Phân tích và ñ c t yêu c u
Phân tích và ñ c t yêu c u là ti n
trình xác ñ nh:
các d ch v /ch c năng mà khách
hàng yêu c u t h th ng
các ràng bu c mà h th ng ñư c phát
tri n và v n hành
3
Yêu c u là gì
M t yêu c u có th là t m t phát bi u
m c tr u tư ng r t cao v d ch v hay h
th ng cho ñ n m t ñ c t toán h c r t chi
ti t
Yêu c u là
năng l c c a ph n m m mà ngư i s d ng
c n ñ gi i quy t v n ñ ñ t ra nh m ñ t
ñư c m c ñích xác ñ nh
năng l c c a ph n m m c n có nh m th a
mãn m t h p ñ ng, m t chu n, m t ñ c t
4
2
- Các lo i yêu c u
Yêu c u ngư i s d ng
các phát bi u b ng ngôn ng t nhiên (và các sơ ñ ) v
d ch v và ràng bu c mà h th ng cung c p
dành cho khách hàng
Yêu c u h th ng
tài li u có c u trúc mô t chi ti t các d ch v c a h th ng
là h p ñ ng gi a khách hàng và ngư i phát tri n
ð c t ph n m m
mô t chi ti t v ph n m m, nh m ph c v cho thi t k , mã
hóa
dành cho ngư i phát tri n
5
Ngư i ñ c yêu c u
Client man agers
System end-us ers
Us er req uirements Client en gineers
Contractor managers
System architects
System end-us ers
Client en gineers
System requ irements
System architects
Software d ev elopers
Client en gineers (perh aps)
Software design
System architects
specificatio n
Software d ev elopers
6
3
- Yêu c u ch c năng và phi
ch c năng
Yêu c u ch c năng
phát bi u v các d ch v /ch c năng mà h
th ng c n cung c p
• h th ng c n tr l i các s ki n hay d li u vào
như th nào
Yêu c u phi ch c năng
các ràng bu c trên các d ch v /ch c năng
c a h th ng
• th i gian
• ti n trình phát tri n
• chu n...
7
Yêu c u ch c năng
Mô t ch c năng c a h th ng
Ví d
Ngư i s d ng có th tìm ki m các tài li u
d a trên t khóa ch a trong tài li u ho c tên
tài li u
H th ng c n cung c p cho ngư i s d ng
phương ti n hi n th d dàng các tài li u t
CSDL
H th ng ph i ñ c ñư c các ñ nh d ng khác
nhau c a tài li u: văn b n (text), pdf, .doc,
b ng tính Excel
8
4
- Yêu c u ch c năng
S không chính xác c a yêu c u
yêu c u không ñư c phát bi u chính xác
yêu c u nh p nh ng có th ñư c hi u các
cách khác nhau b i ngư i s d ng và ngư i
phát tri n
Ví d “hi n th d dàng”
• ngư i s d ng: có th hi n các lo i tài li u khác
nhau
• ngư i phát tri n: cung c p giao di n hi n th tài
li u ch ñ văn b n
9
Yêu c u ch c năng
Trên nguyên t c, yêu c u ph i th a mãn:
ñ yñ
• yêu c u ph i mô t ñ y ñ các ch c năng c n thi t
g n bó
• các yêu c u ch c năng ph i không mâu thu n l n nhau
Trong th c t
không ñơn gi n ñ có ñư c yêu c u ñ y ñ và g n
bó
có th trong quá trình phát tri n, các v n ñ ñư c
phát hi n và ch nh s a yêu c u
10
5
- Yêu c u phi ch c năng
ð nh nghĩa các tính ch t và ràng bu c c a h th ng
yêu c u ti n trình
• phương pháp thi t k
• ngôn ng l p trình
• công c c d ng
th i gian tr l i
ñ tin c y
yêu c u v lưu tr d li u
Yêu c u phi ch c năng có th quan tr ng hơn yêu c u
ch c năng
n u yêu c u phi ch c năng không ñư c ñáp ng, h
th ng tr nên vô d ng
11
Yêu c u phi ch c năng
Yêu c u v s n ph m
yêu c u ñ c t s n ph m làm ra ph i ñáp ng: t c ñ
th c thi, ñ tin c y...
Yêu c u v t ch c
yêu c u là các chính sách v t ch c như: ti n trình
phát tri n áp d ng, yêu c u cài ñ t,
Yêu c u bên ngoài
yêu c u ñ n t các yêu t bên ngoài h th ng và ti n
trình phát tri n: yêu c u v kh năng tương tác, v
ñ o ñ c, ..
12
6
- Yêu c u phi ch c năng
No n-fu nctio nal
requ ir ements
Pro du ct Or g an izatio nal Ex ternal
requ ir ements requ ir ements requ irement s
Ef ficiency Reliability Po rtability Intero perability Ethical
requ ir ement s requ ir ements requ irement s requirements requ irement s
Us ab ilit y Delivery Implementatio n Stand ards Leg islative
requirements requ irements requ ir ements requ irements requ irements
Perfo rmance Sp ace Priv acy Safety
requirements requ ir ement s requ irements requ irements
13
Yêu c u phi ch c năng
Ví d
Yêu c u v s n ph m
• ph n m m ch nên yêu c u t i ña 256 MB b nh
Yêu c u v t ch c
• ti n trình phát tri n ph i ñáp ng chu n DO178
Yêu c u bên ngoài
• h thông không ñư c ñ l thông tin cá nhân c a
khách hàng
14
7
- Yêu c u phi ch c năng
ðo lư ng yêu c u
Property Measure
Speed Processed transactions/second
User/Event response time
Screen refresh time
Size K Bytes
Number of RAM chips
Ease of use Training time
Number of help frames
Reliability Mean time to failure
Probability of unavailability
Rate of failure occurrence
Availability
Robustness Time to restart after failure
Percentage of events causing failure
Probability of data corruption on failure
Portability Percentage of target dependent statements
Number of target systems
15
Yêu c u ngư i s d ng
(user requirements)
nên mô t
yêu c u ch c năng
yêu c u phi chưc năng
d hi u ñ i v i ngư i s d ng
không có ki n th c chi ti t v k thu t/tin h c
yêu c u ngư i s d ng nên ñư c mô t
b i:
ngôn ng t nhiên
bi u ñ , b ng bi u
16
8
- Ngôn ng t nhiên
Ưu ñi m
d hi u
d s d ng
H n ch
không r ràng, thi u chính xác
nh p nh ng
l n l n gi a yêu c u ch c năng và y u c u
phi ch c năng
quá m m d o
• trình bày nhi u cách
17
Các gi i pháp thay th cho
ngôn ng t nhiên
Ngôn ng có c u trúc
s d ng ngôn ng g n v i ngôn ng l p
trình
Các mô hình
các ký hi u ñ h a
Ký hi u toán h c
ngôn ng hình th c
18
9
- Yêu c u h th ng
(system requirements)
là ñ c t chi ti t hơn yêu c u ngư i s
d ng
ph c v cơ b n cho bư c thi t k
có th s d ng làm m t ph n c a h p ñ ng
có th s d ng các mô hình ñ mô t
19
Tài li u ñ c t yêu c u
Tài li u ñ c t yêu c u là các phát bi u
chính th c v h th ng c n xây d ng
Không ph i là tài li u thi t k
Xác ñ nh h th ng c n làm cái gì (WHAT)
Không tr l i câu h i làm như th nào
(HOW)
20
10
- Tài li u ñ c t yêu c u
Ngư i s d ng
S p e c i f y t h e r e q u ir e m e n ts a n d
r e a d th e m to c h e c k t h a t t h e y
S y s t e m c u s to m e r s m e e t th e ir n e e d s . T h e y
s p e c if y c h a n g e s t o th e
r e q u ir e m e n ts
U s e t he req ui re m ent s
M a na g e rs d o c u m e n t to p l a n a b i d f o r
t h e s y s te m a n d to p l a n th e
s y s t e m d e v e lo p m e n t p r o c e s s
U s e t h e r e q u i r e m e n t s to
S y s t e m e n g in e e r s u n d e r s ta n d w h a t s y s te m i s to
b e d e v e lo p e d
S y s t e m te s t U s e t h e r e q u i r e m e n t s to
e n g in e e r s d ev e lo p v a l id a ti o n te s ts f o r
t h e s y s te m
S y st e m U s e t h e r e q u i r e m e n t s to h e l p
m a in te n a n c e u n d er s ta n d th e s y s t e m a n d
21 e n g in e e r s t h e r e l a ti o n s h ip s b e tw e e n it s
p ar t s
Tài li u ñ c t yêu c u
Các yêu c u c a m t tài li u ñ c t yêu c u
ñ c t các hành vi bên ngoài c a h th ng
ñ c t các ràng bu c cài ñ t (mã hóa)
d dàng thay ñ i
s d ng như là công c tham kh o khi b o
trì
d báo th i gian s ng c a h th ng (d báo
thay ñ i)
ñ c t tr l i các s ki n không mong ñ i
22
11
- C u trúc c a tài li u ñ c t
yêu c u
Gi i thi u
Thu t ng
ð nh nghĩa yêu c u ngư i s d ng
Ki n trúc h th ng
ð c t yêu c u h th ng
Mô hình h th ng
Phát tri n/thay ñ i c a h th ng
Ph l c
Ch m c
23
C u trúc c a tài li u ñ c t
yêu c u – theo chu n IEEE
1. Introduction 4. System Features
1.1 Purpose 4.1 System Feature 1
1.2 Document Conventions 4.2 System Feature 2 (and so on)
1.3 Intended Audience and Reading Suggestions 5. Other Nonfunctional Requirements
5.1 Performance Requirements
1.4 Product Scope 5.2 Safety Requirements
1.5 References 5.3 Security Requirements
2. Overall Description 5.4 Software Quality Attributes
2.1 Product Perspective 5.5 Business Rules
2.2 Product Functions 6. Other Requirements
2.3 User Classes and Characteristics Appendix A: Glossary
2.4 Operating Environment Appendix B: Analysis Models
2.5 Design and Implementation Constraints Appendix C: To Be Determined List
2.6 User Documentation
2.7 Assumptions and Dependencies
3. External Interface Requirements Chi ti t
3.1 User Interfaces
3.2 Hardware Interfaces
3.3 Software Interfaces
3.4 Communications Interfaces
24
12
- Các bư c phân tích và ñ c
t yêu c u
Phân tích bài toán
Thu th p yêu c u
Phân tích yêu c u
ð c t yêu c u
H p th c hóa yêu c u
25
Phân tích bài toán
Mô t nghi p v
mô t các lu ng nghi p v , các x lý và vai
trò c a con ngư i trong h th ng hi n t i
hi u ñư c nghi p v
ch y u t p trung vào các vùng c n t ñ ng
hóa
h tr cho vi c xác ñ nh các thay ñ i và c i
ti n yêu c u trong h th ng m i
26
13
- Phân tích bài toán
Mô t h th ng
mô t h th ng ñ xu t
• mô t lu ng thông tin gi a h th ng ñ xu t và
môi trư ng c a nó
ñáp ng ñư c mô t nghi p v
c i ti n nghi p v hi n t i
d a trên mô t nghi p v hi n t i
27
Thu th p yêu c u
Kh ng ñ nh tính kh thi c a h th ng ñ
xu t
kh thi v kinh t
kh thi v k thu t
kh thi v v n hành
Xác ñ nh nh ng ngư i liên quan ñ n h
th ng và như ng ngư i s d ng cu i
Xác ñ nh các ràng bu c khi s d ng h
th ng ñ xu t
28
14
- Thu th p yêu c u
Xác ñ nh các các phương pháp thu th p
yêu
ví d : ph ng v n
Xác ñ nh các yêu c u nh p nh ng
có th s d ng k thu t nguyên m u
Xác ñ nh các yêu c u khác, mà khách hàng
không yêu c u r
ví d : giao di n d s d ng
29
Thu th p yêu c u
K t qu c a bư c thu th p yêu c u
Phát bi u v s c n thi t và tính kh thi
Gi i h n lĩnh v c/ch c năng c a ph n m m
Danh sách ngư i liên quan, ngư i s d ng
cu i
Mô t môi trư ng mà ph n m m s v n
hành
Danh sách các yêu c u c a ph n m m ñ
xu t
Các ràng bu c c a ph n m m ñ xu t
30
15
- Thu th p yêu c u
Các k thu t thu th p yêu c u
Ph ng v n khách hàng
Th c hi n các h i th o/th o lu n
Chu n b các b ng câu h i ñi u tra
Quan sát ho t ñ ng nghi p v hi n t i
Tham kh o các chuyên gia trong lĩnh
v c
31
Thu th p yêu c u
Ph ng v n khách hàng (1)
hi u r nghi p v hi n t i
hi u r chi ti t c a yêu c u
hi u r mong mu n th c s c a khách hàng
nên ñ t các câu h i ng n g n
câu h i t p trung vào vi c hi u yêu c u
Ví d
• Nh ng ai s d ng h th ng ?
• K t qu c a ch c năng này là gì ?
32
16
- Thu th p yêu c u
Ph ng v n khách hàng (2)
các ho t ñ ng c n thi t cho ph ng
v n
• xác ñ nh r nh ng ngư i c n ph ng v n
• chu n b s n các câu h i
• tìm hi u v lĩnh v c ho t ñ ng c a h
th ng, c a khách hàng
• ghi nh n các câu h i trong quá trình
ph ng v n
33
Thu th p yêu c u
Th c hi n các h i th o/th o lu n
t p h p khách hàng, nh ng ngư i
liên quan ñ n h th ng
t ch c các bu i th o lu n
trình bày các yêu c u c a h th ng
c n phát tri n
• khách hàng có hi u yêu c u ?
khuy n khích ý ki n c a khách hàng
34
17
- Thu th p yêu c u
Chu n b các b ng câu h i ñi u tra
Chu n b s n b ng các câu h i
• ch c năng mong ñ i
• th i gian yêu c u hoàn thành d án
• k t qu c a m t ti n trình nghi p v
• h i ñư c nhi u ngư i
Quan sát ho t ñ ng nghi p v hi n t i
ñ n nơi làm vi c c a khách hàng và quan sát
quay phim các nghi p v
Tham kh o các chuyên gia trong lĩnh v c
hi u r các nghi p v chuyên môn ph c t p
35
Phân tích yêu c u
Phân lo i các yêu c u
ch c năng
phi ch c năng
Yêu c u ch c năng xu t phát t các yêu
c u c a khách hàng và nghi p v trong h
th ng hi n t i
Yêu c u phi ch c năng thư ng không l rõ
thư ng do ngư i phát tri n ñ xu t
36
18
- ð c t yêu c u
Mô t chi ti t các yêu c u ñã phân tích
Có th s d ng các c u trúc tài li u ñ c t yêu c u
khác nhau
ch ng h n c u trúc IEEE
Tuy nhiên, ph i ch a ít nh t các thông tin
ñ nh nghĩa h th ng ph n m m
m c ñích tài li u ñ c t yêu c u
gi i h n c a h th ng ph n m m
yêu c u ch c năng
yêu c u phi ch c năng
các ñi u ki n mà trong ñó h th ng ñ xu t s v n
hành
37
H p th c hóa yêu c u
Ch ra r ng các yêu c u th c s là cái
khách hàng c n
L i bư c ñ c t yêu c u chi phí r t l n
chi phí s a m t l i yêu c u sau khi ñã giao
s n ph m có th l n g p 100 l n l i cài ñ t
K thu t nguyên m u r t hi u qu ñ h p
th c hóa yêu c u
38
19
- H p th c hóa yêu c u
Ki m tra các tính ch t
H pl
• h th ng ph n m m có cung c p các ch c năng
h tr t t nh t cho khách hàng ?
Ch c ch n
• có các yêu c u nào mâu thu n nhau ?
ð yñ
• t t c các yêu c u c a khách hàng ñã ñư c ñ c
t ?
Th c t
• t t c các yêu c u có th th c hi n v i công ngh
và ngân sách hi n t i ?
39
H p th c hóa yêu c u
Th m ñ nh các yêu c u (reviews)
Thư ng xuyên th m ñ nh yêu c u
C khách hàng và ngư i phát tri n ñ u ph i th m
ñ nh yêu c u
Th m ñ nh có th t ch c hình th c ho c không hình
th c
Trao ñ i gi a ngư i phát tri n, khách hàng và ngư i
s d ng cu i có th gi i quy t s m các khó khăn
40
20
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
