Bài giảng Đại cương bệnh học thủy sản: Chương 1

ĐẠI CƯƠNG BỆNH HỌC THỦY SẢN

Phần lý thuyết: 30

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

GIỚI THIỆU MÔN HỌC

MỤC TIÊU MÔN HỌC  Kiến thức: Môn học này nhằm trang bị cho sinh viên ngành nuôi trồng thủy sản những kiến thức: - Lịch sử phát triển và những thành tựu - Khái niệm về bệnh học và bệnh học thủy sản, - Khái niệm về bệnh truyền nhiễm, bệnh KST và bệnh do yếu tố vô sinh - Quá trình bệnh lý trong cơ thể của ĐVTS - Quan hệ giữa KST- KC -MT - Quản lý sức khỏe ở ĐVTS - Các loại thuốc, tác dụng, cách dùng

> Kỹ năng: - Dùng thuốc trong NTTS

- Biện pháp quản lý sức khỏe ĐVNTS

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

GIỚI THIỆU MÔN HỌC

Các kiến thức chung về bệnh học và bệnh học TS

Biện pháp tổng hợp quản lý sức khỏe ĐVTS

NỘI DUNG CHÍNH

Khái niệm về nhiễm và bệnh ký sinh trùng

Thuốc và dùng thuốc trong NTTS

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Các quá trình bệnh lý cơ bản ở ĐVTS

GIỚI THIỆU MÔN HỌC

Vị trí của môn BHTS

Là lĩnh vực kiến thức quan trọng , đặc biệt khi NT TS thâm canh

Sau các môn cơ bản, cơ sở Cùng lúc hay sau các môn KTCN

Là môn học chuyên ngành

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Học ở học kỳ 7 hoặc 8

GIỚI THIỆU MÔN HỌC

Các môn học Các môn học chuyên ngành chuyên ngành

Môn dinh dưỡng và thức ăn cho NTS Môn quản lý chất lượng nước

CÁC MÔN HỌC CÁC MÔN HỌC LIÊN QUAN LIÊN QUAN

Các môn học Các môn học cơ bản cơ bản

Các môn học Các môn học cơ sở cơ sở

Các môn học chuyên ngành khác Môn quản lý chất lượng nước

Môn sinh lý

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Môn sinh học Môn vi sinh vật học ĐC Môn sinh thái Môn miễn dich Môn hóa học Môn vi vật ứng dụng 5

GIỚI THIỆU MÔN HỌC

 LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA MÔN HỌC BỆNH HỌC TS

 Thế giới

 NC về bệnh ở nhiều đối tượng TS khác nhau: cá, giáp xác, ĐVTM  NC nhiều loại bệnh khác nhau:

• Bệnh do ký sinh trùng ký sinh • Bệnh do virus gây ra ở ĐVTS • Bệnh do vi khuẩn gây ra ở ĐVTS • Bệnh do nấm gây ra ở ĐVTS • Bệnh do các yếu tố vô sinh

 NC thuốc và dùng thuốc để phòng trị bệnh ở ĐVTS: Vaccine, kháng sinh…  Đề xuất các biện pháp chẩn đoán bệnh: đơn giản tới hiện đại

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

• Cuối thế kỷ 19: Bắt đầu nhưng còn sơ khai • Năm 1929: Dogiell đưa ra phương pháp NC ký sinh trùng ở cá • Từ 1929- 1970: các thành tựu NC về ký sinh trùng ở cá • Từ 1970 đến nay:

GIỚI THIỆU MÔN HỌC

 LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA MÔN HỌC BỆNH HỌC TS

 ViỆT NAM

 NC khu hệ KST ký sinh ở cá nước ngọt ở miền Bắc VN- Hà Ký &CTV  NC khu hệ KST ký sinh ở cá nước ngọt ở miền Trung và Tây Nguyên- Nguyễn

Thị Muội, Đỗ Thị Hòa & CTV

 NC khu hệ KST ký sinh ở cá nước ngọt ở miền Nam- Bùi Quang Tề & CTV  NC khu hệ KST ký sinh ở một số loài cá biển có giá trị kinh tế ở Khánh Hòa-

Nguyễn Thị Muội, Đỗ Thị Hòa & CTV

• Trước năm 1960: chưa có • Từ năm 1960 đến 1990: nghiên cứu về KST và bệnh KST ở cá

 Nghiên cứu bênh ở tôm sú nuôi  Nghiên cứu bệnh truyển nhiễm ở cá nước ngọt  Nghiên cứu các phương pháp chẩn đoán và phòng trị bệnh ở tôm, cá

• Từ năm 1990- 2002:

 Nghiên cứu bệnh trên cá biển nuôi  Nghiên cứu bệnh trên ốc hương nuôi  Nghiên cứu bệnh ở cua, tôm hùm nuôi

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Võ Chí Thuần 49bh

• Từ năm 2002-nay

Chương I KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH HỌC VÀ BỆNH HỌC THỦY SẢN

 Định nghĩa về bệnh:

Tác nhân gây bệnh tác động

Xuất hiện các dấu hiệu bệnh lý Con cá này đã bị bệnh

Tác nhân gây bệnh xâm nhập

Hoạt động sống bị rối loạn

Hoạt động sống bị ngừng trệ Hoạt động sống bình thường

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Hoạt động sống bị phá hủy

Chương I KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH HỌC VÀ BỆNH HỌC THỦY SẢN

 Phân loại bệnh – căn cứ vào tác nhân gây bệnh

Bệnh do sinh vật không ký sinh (bệnh địch hại)

Bệnh do sinh vật Bệnh do virus, vi khuẩn, nấm ký sinh (Bệnh truyền nhiễm)

Bệnh do sinh vật ký sinh

BỆNH Bệnh do động vật ký sinh (Bệnh ký sinh trùng)

Bệnh do yếu tố môi trường

Bệnh do yếu tố dinh dưỡng Bệnh do yếu tố vô sinh

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Bệnh do yếu tố di truyền

PHÂN LOẠI BỆNH DỰA VÀO TÁC NHÂN

BỆNH Ở ĐVTS

BỆNH KHÔNG CÓ SỰ CẢM NHIỄM (NON INFECTIOUS DISEASE

BỆNH CÓ SỰ CẢM NHIỄM (INFECTIOUS DISEASES

Bệnh do virus Bệnh do MT Bệnh do

Bệnh do vi khuẩn Bệnh do nấm Bệnh do di truyền

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Bệnh do ký sinh trùng Bệnh do dinh dưỡng dich hai

Chương I KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH HỌC VÀ BỆNH HỌC THỦY SẢN

 Phân loại bệnh – căn cứ vào phạm vi gây tác hại

Gây tác hại bộ phận CẢM NHIỄM CỤC BỘ

BỆNH

Gây tác hại hệ thống CẢM NHIỄM HỆ THỐNG

Tác hại lớn

Võ Chí Thuần 49bh

Nhiễm trùng máu Xâm nhập vào nhiều tổ chức cơ quan PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Chương I KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH HỌC VÀ BỆNH HỌC THỦY SẢN

 Phân loại bệnh – căn cứ vào tổ chức cơ quan bị

tấn công và gây tác hại

Bệnh ở hệ thống tiêu hóa

Bệnh ở hệ thống hô hấp

BỆNH

Bệnh ở hệ thống thần kinh

Bệnh ở hệ thống tuần hoàn

Bệnh ở hệ thống sinh dục

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Chương I KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH HỌC VÀ BỆNH HỌC THỦY SẢN

 Phân loại bệnh – căn cứ vào mức độ nặng nhẹ

của bệnh.

BỆNH

BỆNH MÃN TÍNH BỆNH CẤP TÍNH BỆNH THỨ CẤP TÍNH

Gây chết rải rác

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Bệnh xảy ra đột ngột Diễn biễn bệnh nhanh Tỷ lệ nhiễm cao ở đàn Gây chết cao, tác hại lớn Bệnh xảy ra rất từ từ Diễn biễn bệnh chậm Tác hại chủ yếu lên sinh trưởng 13

Chương I KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH HỌC VÀ BỆNH HỌC THỦY SẢN

 Các thời kỳ phát triển của bệnh

 Thời kỳ ủ bệnh: từ khi xâm nhập đến xuất hiện bệnh lý đầu  Thời kỳ tự phát: Từ khi bắt đầu đến khi bệnh lý rõ ràng  Thời kỳ phát triển: Đây là thời kỳ bệnh nặng nhất  Thời kỳ tiếp theo: • Thời kỳ hồi phục • Thời kỳ chưa hoàn toàn hồi phục • Thời kỳ không hồi phục

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Chương I KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH HỌC VÀ BỆNH HỌC THỦY SẢN

 Đặc điểm của bệnh ở ĐV thủy sản

Đặc điểm của bệnh ở ĐVTS

Trên ĐVTS thường nhiễm TNGB, Bệnh xảy ra ở ĐVTS do nguyên nhân đa yếu tố

Bệnh ở ĐVTS thường khó chữa, tốn kém và ít hiệu quả

Khó phát hiện sớm Khó dùng thuốc

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Sức đề kháng của vật chủ Điều kiện môi trường Độc lực của tác nhân Chữa bệnh quần thể nên tốn 15

KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM

1. ĐỊNH NGHĨA 1.1. Hiện tượng truyền nhiễm

Virus

Vi khuẩn Chưa biểu hiện bệnh lý

Nấm Nhiễm trùng

Biến đổi tổng hợp Khỏe mạnh

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Biến đổi cục bộ

KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM

 Khái niệm bệnh truyền nhiễm

Bệnh truyền nhiễm là kết quả quá trình xâm nhập của tác nhân gây bệnh là Virus, vi khuẩn, nấm và sự cảm thụ của cơ thể vật chủ dưới tác động của các điều kiện ngoại cảnh.

Virus

Xuất hiện bệnh lý đặc thù Vi khuẩn

Nấm Nhiễm trùng

Biến đổi tổng hợp Khỏe mạnh

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Biến đổi cục bộ

Một số ví dụ về bệnh truyền nhiễm

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Máu của tôm hùm bị bệnh sữa và tôm hùm khỏe

BỆNH VIRUS MBV

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

HÌnh ảnh mô bệnh học gan tụy tôm khỏe (trái) và tôm bệnh (phải)

MBV

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

YHV

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

YHV

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

BỆNH HPV(Hepatopanceatic Parvovirus)

Mô bệnh học của gan tụy tôm he

bị bệnh HPV với các các dấu

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

hiệu mô học đặc thù

BỆNH NHIỄM TRÙNG MÁU DO EDWARDSIELLA Ở CÁ

- Nội tạng sưng to, xuất hiện các đốm trắng nhỏ ở lách và thận. Đặc biệt ở đầu thận.

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

BỆNH MỦ GAN Ở CÁ DA TRƠN VN

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

BỆNH NHIỄM TRÙNG MÁU DO

EDWARDSIELLA Ở CÁ

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM

 Đặc trưng chính của bệnh truyền nhiễm

Đặc trưng chính của bệnh truyền nhiễm

BTN có khả năng lây lan mạnh Thường gây ra các bệnh nhiễm trùng hệ thống ở vật chủ BTN hay thể hiện ở dạng bệnh cấp tính BTN thường gây tác hại lớn, khó hoặc không thể chữ trị

Bệnh do vi khuẩn hoặc nấm thì có thể trị nhưng hiệu quả thấp

BTN do virus chưa có thuốc để trị

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Tác nhân gây bệnh BTN có độc lực cao, xâm lấn nhanh

Chương I:….. I. KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM

 Nguồn gốc của tác nhân gây bệnh truyền nhiễm

Nguồn gốc của tác nhân gây BTN

Nguồn gốc bên ngoài

Nguồn gốc bên trong

Tồn tại tự do trong nước, đáy ao Tồn tại trong xác của ĐV bị bệnh VK đã nằm trong cơ thể chờ co hội gây bệnh Sức khỏe của vật chủ cũng quyết định bệnh có hay không Tồn tại ở nguồn thức ăn dùng hàng ngày Võ Chí Thuần 49bh Tồn tại ở sinh vật mang vi rus hay VK PGS.TS Đỗ Thị Hòa

KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM

 Con đường lây lan

Lây theo trục ngang

Lây theo trục dọc

CON ĐƯỜNG LÂY LAN CỦA BTN

Lây theo dòng nước Lây do tiếp xúc Trực tiếp Lây theo Con đường di cư Lây từ mẹ sang con trực tiếp Lây từ mẹ sang con gián tiếp

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Do sự di chuyển của SV mang TNGB Lây theo dụng cụ dùng

< Biological Cycle of WSSV ,

Carrier

;

Latent Infection

BROODSTOCK





Survivors Mortality

JUVENILE

EGGS

Patent Infection

SUB-ADULTS

Disease

POST-LARVAE

MYSIS ZOEA NAUPLII

CANNIBALISM IMMERSION

Vertical Cycle

DISEASE TRIGGER

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Horizontal Cycle 30

CHU KỲ SINH HỌC CỦA MBV

TÔM BỐ MẸ(+)

Trứng (-) Phân (+) MÃN TÍNH, CÒI CỌC,

chết Nauplius (-)

Sống sót

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Zoae (+) Mysis (+) Postlarvae(+)

Chương I:….. I. KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM

CON ĐƯỜNG XÂM NHẬP CỦA TÁC NHÂN GÂY BTN

THEO ĐƯỜNG TIÊU HÓA

THEO ĐƯỜNG HÔ HẤP

QUA CÁC VẾT THƯƠNG

ĐVTS

THEO ĐƯỜNG SINH DỤC

THEO ĐƯỜNG TuẦN HOÀN

CẢM NHIỄM TRỰC TiẾP LÊN DA, PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Võ Chí Thuần 49bh

Chương I:….. I. KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM

CON ĐƯỜNG XÂM NHẬP

Xâm nhập Bị động Xâm nhập Chủ động

Qua các vết thương tổn ở da, mang Xâm nhập qua đường tiêu hóa Xâm nhập qua đường hô hấp Có khả năng bám dính tiết men xâm nhập không cần đến các thương tổn bề mặt

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

CON ĐƯỜNG XÂM NHẬP CỦA TÁC NHÂN GÂY BTN

KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM

 MỐI QUAN HỆ GiỮA BỆNH TRUYỀN NHIỄM Ở ĐVTS VÀ

SỨC KHỎE CON NGƯỜI  Chưa có thông tin nào về bệnh virus ở ĐVTS có thể lây sang người  Có một số vi khuẩn gây bệnh ở ĐVTS có thể gây bệnh ở người:

 Chưa có thông tin nào về nấm gây bệnh ở ĐVTS có thể lây nhiễm

và gây bệnh cho con người

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

• Vibrio parahaemolyticus • Vibrio alginolyticus • Clostridium botulinum, • Salmonella enteritidis, • Proteus vulgaris • Salmonella suipestifer,

. KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH KÝ SINH TRÙNG

Hiện tượng KS

CÁC PHƯƠNG THỨC SỐNG CỦA SINH VẬT

SỐNG TỰ DO SỐNG HỘI SINH SỐNG HOẠI SINH SỐNG KÝ SINH

SỐNG CỘNG SINH

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Chương I:….. II. KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH KÝ SINH TRÙNG

Sán lá song chủ

KHÁI NỆM VỀ BỆNH KÝ SINH TRÙNG

Thể hiện ra bên ngoài các dấu hiệu bệnh lý

Ký sinh ở trên bề mặt cơ thể

Ký sinh ở trong cơ thể

Sán lá đơn chủ

Lấy chất dinh dưỡng

Phá hủy các tổ chức cơ quan

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Gầy yếu, chậm lớn, chết

Chương I:….. II.KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH KÝ SINH TRÙNG

 Một số khái niệm về bệnh KST

Ký sinh trùng

Ký chủ

Ký chủ trung gian

Ký chủ cuối cùng

Ký chủ bắt buộc

Ký chủ không bắt buộc

Ký chủ dự trữ Ký chủ dự trữ

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Ký chủ đặc hữu

Chương I:….. II.KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH KÝ SINH TRÙNG

Ký sinh tạm thời

Căn cứ vào tính chất ký sinh của ký sinh trùng

Ký sinh cố định

Ký sinh cố định giai đoạn

CÁC HÌNH THỨC KÝ SINH CỦA KST Ký sinh cố định vĩnh viễn

Ký sinh Cố định vĩnh viễn có thay đổi KC

Ký sinh Cố định vĩnh viễn không thay đổi KC

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Hình thức siêu ký sinh

Bệnh trùng bào tử Goussiosis

Hình thức sinh sản và chu kỳ phát triển của bào tử trùng

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Bệnh do Digenea ký sinh ở ĐVTS

Chu kỳ phát triển của sán lá song chủ Opisthorchis

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

II. KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH KÝ SINH TRÙNG

 Căn cứ vào vị trí ký sinh

KS ở đường tiêu hóa

KS ở trong mạch máu

Nội ký sinh

KS ở các nội tạng: gan, thận, lách, não…

CÁC HÌNH THỨC KÝ SINH CỦA KST KS ở mang

Ngoại ký sinh KS ở da, vây

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

KS ở hốc mũi, khe mang Ngoại nội bào

II. KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH KÝ SINH TRÙNG

SINH VẬT SỐNG TỰ DO

DO SỰ QUYEN DẦN CỦA MỐI QUAN HỆ DINH DƯỠNG

DO SỰ QUYEN DẦN CỦA HiỆN TƯỢNG RƠI NGẪU NHIÊN VÀO RUỘT MỘT SV KHÁC

KHẢ NĂNG THÍCH NGHI CỦA SINH VẬT VỚI ĐiỀU KiỆN SỐNG

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

CHUYỂN SANG ĐỜI SỐNG KY SINH

KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH KÝ SINH TRÙNG

 Sự thích nghi của KST với đời sống ký sinh

Các đặc điểm thích nghi

Sinh vật sống tự do Sinh vật sống ký sinh

Cơ quan bám phát triển

Cơ quan vận động kém phát triển Chủ động

Bị động

Cơ quan sinh sản phát triển

Cơ quan tiêu hóa kém phát triển

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Cơ quan Cảm giác kém phát triển Sự thay đổi trong hoạt động sinh lý

II. KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH KÝ SINH TRÙNG

Giun đầu gai Sán dây Trichodina spp

Một số loại cơ quan bám của KST

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Copepoda KS Cơ quan bám của sán lá đơn chủ

III. QUAN HỆ GIỮA SVKS- KÝ CHỦ-MÔI TRƯỜNG

Sinh vật ký sinh Ký chủ

Sinh vật ký sinh Môi trường

Ký chủ Sinh vật Ký sinh

SV ký sinh SV ký sinh

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Môi trường

III. QUAN HỆ GIỮA SVKS- KÝ CHỦ- MÔI TRƯỜNG

 Tác động của SV ký sinh lên ký chủ

Tác động cơ học gây thương tổn

Tác động đè nén làm tắc

Tác động hóa học gây rối loạn hoạt động của các tổ chứ cơ quan SINH VẬT KÝ SINH

Lấy chất dinh dưỡng gây suy kiệt sức khỏe

Mở đường cho tác nhân khác cảm nhiễm

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

KST có thể là sinh vật trung gian truyền bệnh

Cá bống tượng bị bệnh do VK Flexibacter ký sinh

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

BỆNH COLUMNARIS Ở CÁ NƯỚC MẶN

Cá mú bị bệnh thối đuôi do Flexibacter maritimus

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

BỆNH DO VI KHUẨN VIBRIO (Bệnh Vibriosis)

Bệnh đỏ mang và đỏ thân trên tôm sú có liên quan tới sự cảm nhiễm của Vibrio spp trong gan tụy tôm bệnh

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Bệnh Vibriosis

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

) BỆNH DO VI KHUẨN VIBRIO (Bệnh Vibriosis

Cá mú bị bệnh xuất huyết lở loét do cảm nhiễm VK Vibrio spp

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Bệnh do Aeromonas spp di động

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Cá trắm cỏ bị bệnh xuất huyết do Aeromonas spp có tiên mao, có khả năng di động

BỆNH ĐỈA CÁ

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Sán lá đơn chủ ký sinh ở mang cá nước ngọt, lợ và mặn

Monogenea ký sinh ở mang của cá

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Bệnh do giun đầu gai- Acanthocephala

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Tác động của vật chủ lên sinh vật ký sinh

Rào chắn tế bào

SINH VẬT KÝ SINH

Rào chắn ngoại biên

Rào chắn dịch thể

Hệ thống miễn dịch tự nhiên (cá,giáp xác, ĐVTM)

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Hệ thống miễn dịch đặc hiệu (ĐV có xương sống)

Tác động của vật chủ lên sinh vật ký sinh

 Rào chắn ngoại biên (rào chắn cơ học)

- Vỏ kitin của giáp xác - Vỏ đá vôi của ĐVTM - Da và vẩy của cá - Niêm mạc ruột

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Tác động của vật chủ lên sinh vật ký sinh

 Rào chắn tế bào

 Một số bạch cầu ở cá có khả năng thực bào để

tiêu diệt tác nhân gây bệnh- đại thực bào  Khả năng tiêu diệt TNGB của tế bào giết tự

nhiên (tế bào có tính độc tự nhiên)

 Tăng sinh để bao vây tạo kén, cô lập tác nhân

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Tác động của vật chủ lên sinh vật ký sinh

 Rào chắn dịch thể

 Kháng thể (antibody) ở cá  Các chất gây ngưng kết, kết hoạt tác nhân

gây bệnh

 Các loại enzyme  Protein hoạt hóa C  …….

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

HỆ THỐNG MIỄN DỊCH CỦA CÁ VÀ GIÁP XÁC

Chỉ có 1 hệ thống miễn dịch 1. Hệ thống miễn dịch tự nhiên

Có 2 hệ thống miễn dịch 1. Hệ thống miễn dịch tự nhiên 2. Hệ thống miễn dịch đặc hiệu

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

SỰ GIỐNG VÀ KHÁC NHAU CỦA 2 HỆ THỐNG MIỄN DỊCH

MIỄN DỊCH ĐẶC HIỆU

MIỄN DỊCH TỰ NHIÊN

 Tồn tại 3 rào chắn  Phản ứng chậm hơn, cần

 Tồn tại 3 rào chắn  Phản ứng ngay tức thời

khoảng thời gian mới có đáp ứng MD

khi có kháng nguyên xâm nhập vào cơ thể

 Có khả năng nhận biết

kháng nguyên và phản ứng lựa chọn, ưu tiên

 khả năng ghi nhớ cấu trúc

 Không có tính đặc hiệu với từng kháng nguyên  Không có khả năng ghi nhớ cấu trúc của kháng nguyên

kháng nguyên, có đáp ứng nhắc lại nhanh và mạnh hơn lần đầu

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI ĐÁP ỨNG MIỄN DỊCH Ở ĐVTS

BẢN CHẤT LOÀI CỦA ĐVTS

ĐỘC TỐ

BỆNH MÃN TÍNH

ĐÁP ƯNG MiỄN DỊCH Ở ĐVTS

MÔI TRƯỜNG

TRÌNH ĐỘ QUẢN LÝ

HÓA CHẤT KHÁNG SINH

DINH DƯỠNG

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Tác động của môi trường lên SVKS & vật nuôi

Kích thích sự phát triển của SVKS

Kìm hãm sự phát triển của SVKS

Tính mùa vụ của bệnh

Phân bố địa lý của bệnh

Tăng sức khỏe của vật nuôi MÔI TRƯỜNG NGOẠI CẢNH Phòng bệnh

Gây sốc giảm sức khỏe của ĐVTS

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Kích thích bệnh Bùng phát

Quan hệ giữa ký sinh trùng với ký sinh trùng

QUAN HỆ HỢP ĐỒNG

Ký sinh trùng có cùng nhu cầu dinh dưỡng và sinh thái thường ký sinh trên 1 KC và xuất hiện cùng 1 mùa

QUAN HỆ ĐỐI KHÁNG

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Ký sinh trùng có nhu cầu dinh dưỡng và sinh thái khác nhau, thường không ký sinh trên 1 KC và Không xuất hiện cùng 1 mùa

MỘT SỐ BỆNH LÝ CƠ BẢN Ở ĐVTS

KHÁI NIỆM VỀ QUÁ TRÌNH BỆNH LÝ

SINH VẬT KHỎE MẠNH SINH VẬT BỊ BỆNH

QUÁ TRÌNH BỆNH LÝ

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Các hoạt động Sống diễn ra bình thường Các hoạt động Sống rối loạn, ngừng trệ hoặc bị phá hủy

IV. MỘT SỐ BỆNH LÝ CƠ BẢN

 BỆNH LÝ Ở HỆ TUẦN HOÀN  BỆNH LÝ Ở HỆ HÔ HẤP  BỆNH LÝ Ở HỆ TIÊU HÓA  BỆNH LÝ Ở HỆ THẦN KINH  BỆNH LÝ Ở CƠ QUAN SINH SẢN

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

BỆNH LÝ Ở HỆ THỐNG TUẦN HOÀN

 Xuất huyết  Tắc mạch máu  Thiếu máu  Thay đổi thành phần máu

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Hiện tượng xuất huyết

NGUYÊN NHÂN: HẬU QUẢ:

Xuất huyết trong

-Tác động cơ học - Thiếu máu

-Tác động hóa học

Xuất huyết ngoài

- Độc tố của vi khuẩn - Rối loạn các chức năng sống

Hiện tượng xuất huyết

- Độc tố của virus - Mang nhợt nhạt

- Chết

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

- Cơ quan bám của KST

Hiện tượng tắc mạch máu

Do ký sinh trùng KS ở trong mạch máu

Do hiện tượng đông máu Do hiện tượng bọt khí

Hiện tượng tắc mạch máu

HẬU QuẢ: - Máu không lưu thông - Thiếu máu cục bộ - Ứ đọng máu ở một tổ chức nào đó -Tổ chức thiếu oxy và ứ đọng co2

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Do hiện tượng chèn ép

Hiện tượng tắc mạch máu

 Cơ chế bệnh bọt khí do oxy

MANG ĐVTS

Phụ thuộc: DO, T0C, pH

Hb + 02 Hb02

TỔ CHỨC CƠ QUAN

Phụ thuộc vào O2 và C02

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

Hb02 02 + Hb

HiỆN TƯỢNG THIẾU MÁU

 Quá trình bệnh lý ở hệ tuần hoàn (tiếp theo)

Do hiện tượng xuất huyết

Dấu hiệu:

-Nhợt nhạt Thiếu máu số lượng

Do ký sinh trùng ký sinh

-Mang tái

Do thiếu dinh dưỡng

-Gầy yếu HiỆN TƯỢNG THIẾU MÁU

Do nhiễm các bệnh mãn tính

-Chậm lớn

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

-Chết Thiếu máu chất lượng

HIỆN TƯỢNG THAY ĐỔI THÀNH PHẦN MÁU

Do sinh lý: Thay đổi số lượng bạch cầu

- Giai đoạn phát triển

Thay đổi số lượng hồng cầu - Thời điểm no hay đói

-Sự phát triển tuyến sinh dục Thay đổi công thức bạch cầu HIỆN TƯỢNG THAY ĐỔI THÀNH PHẦN MÁU

Do bệnh lý: Thay đổi hàm lượng protein

- Bệnh do dinh dưỡng

- KST hút máu, dinh dưỡng

- Các bệnh TN

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

- Hiện tượng xuất huyết

bệnh lý ở hệ thống hô hấp

Mang tiết nhiều dịch nhầy

Mang thương tổn hoại tử

NGUYÊN NHÂN:

Mang đổi màu sắc không BT

-Hàm lượng oxy thấp

-Hàm lượng oxy quá cao

Cơ thể ĐVTS có màu đen tối

ĐVTS bị bệnh thường nổi đầu

-Vi khuẩn, virus, nấm , KST

Diễn biến bệnh lý thường gặp

-Phản ứng miễn dịch của KC

ĐVTS bị bệnh thường dạt bờ

Chết rải rác tới hành loạt

Võ Chí Thuần 49bh

PGS.TS Đỗ Thị Hòa

-Các bệnh về tuần hoàn