Bài giảng Điều trị tràn dịch màng phổi - ThS. BS. Dương Minh Ngọc

Tràn dịch màng phổi là tình trạng tích tụ dịch bất thường trong khoang màng phổi. Các triệu chứng cơ năng thường gặp bao gồm đau ngực kiểu màng phổi, khó thở và ho khan. Về mặt thực thể, bệnh nhân có thể biểu hiện hội chứng ba giảm, tiếng cọ màng phổi hoặc tiếng dê kêu.

Tài liệu này được biên soạn dành cho sinh viên y khoa, bác sĩ nội trú và các chuyên gia y tế quan tâm đến chẩn đoán và điều trị tràn dịch màng phổi, cung cấp kiến thức chuyên sâu và cập nhật về các phương pháp quản lý bệnh lý này.

Tài liệu này cung cấp hướng dẫn toàn diện về điều trị tràn dịch màng phổi, tập trung vào các chỉ định và phương pháp điều trị cụ thể cho từng nguyên nhân. Mục tiêu chính của điều trị là giảm triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và điều trị nguyên nhân gây bệnh. Các phương pháp điều trị chung bao gồm thở oxy khi có suy hô hấp và chọc tháo dịch màng phổi để giảm khó thở. Đối với tràn dịch màng phổi do suy tim, điều trị ban đầu là thuốc lợi tiểu, và nếu kháng trị hoặc lượng dịch nhiều gây khó thở, có thể cần chọc tháo dịch nhiều lần, xơ hóa màng phổi hoặc đặt ống dẫn lưu. Tràn dịch màng phổi do xơ gan được quản lý bằng hạn chế muối, lợi tiểu, và trong trường hợp kháng trị, có thể xem xét TIPS hoặc ghép gan, hoặc các can thiệp như VATS và xơ hóa màng phổi. Tràn dịch màng phổi do nhiễm trùng đòi hỏi điều trị kháng sinh phù hợp với tác nhân gây bệnh (cộng đồng hoặc bệnh viện) và dẫn lưu màng phổi khi có mủ, cấy vi khuẩn dương tính, hoặc các chỉ số dịch màng phổi bất thường (pH < 7.2, glucose < 60 mg/dL, LDH > 1000 U/L). Can thiệp ngoại khoa như nội soi hoặc bóc vỏ phổi được chỉ định khi điều trị nội khoa thất bại. Tràn dịch màng phổi do lao được điều trị tương tự lao phổi hoạt động, với chọc tháo dịch khi có triệu chứng. Đối với tràn dịch màng phổi do ung thư, tiên lượng thường xấu, mục tiêu điều trị là giảm triệu chứng và tăng chất lượng cuộc sống. Các lựa chọn bao gồm chọc tháo dịch, đặt ống dẫn lưu màng phổi qua đường hầm dưới da (PleurX) hoặc xơ hóa màng phổi (thường dùng bột talc, ưu tiên qua nội soi lồng ngực). Cuối cùng, tràn dịch màng phổi lành tính tái phát có thể được quản lý bằng chọc tháo dịch lặp lại hoặc đặt ống dẫn lưu/xơ hóa màng phổi tùy thuộc vào tình trạng bệnh nhân và kỳ vọng sống.