Bài giảng Độc học và độc học môi trường

Chia sẻ: Lê Thị Na | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:57

Thêm vào BST

Báo xấu

122
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung bài giảng trình bày một số khái niệm cơ bản về hóa chất, độc chất học và độc học môi trường; những khái niệm cơ bản về mức phơi nhiễm an toàn đối với hóa chất, phương pháp xác định mức phơi nhiễm an toàn; quy trình và kỹ thuật kiểm soát nhiễm độc hóa chất; khái niệm và ứng dụng của giám sát sinh học trong phơi nhiễm hóa chất môi trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Độc học và độc học môi trường

HANOI SCHOOL OF PUBLIC HEALTH ĐỘC HỌC VÀ ĐỘC HỌC MÔI TRƯỜNG Nguyễn Ngọc Bích Khoa Sức khoẻ Môi trường - nghề nghiệp
Mục tiêu bài học • Sau khi học xong bài này, học viên có khả năng: 1. Trình bày một số khái niệm cơ bản về hóa chất, độc chất học và độc học môi trường 2. Trình bày được những khái niệm cơ bản về mức phơi nhiễm an toàn đối với hóa chất, phương pháp xác định mức phơi nhiễm an toàn. 3. Giải thích được quy trình và kỹ thuật kiểm soát nhiễm độc hóa chất. 4. Trình bày được khái niệm và ứng dụng của giám sát sinh học trong phơi nhiễm hóa chất môi trường. www.hsph.edu.vn
Họ là ai? www.hsph.edu.vn
Các thảm hoạ môi trường do hoá chất www.hsph.edu.vn
Các thảm hoạ môi trường do hoá chất www.hsph.edu.vn
Khái niệm chung về hóa chất • Hóa chất là những chất (đơn chất, hợp chất) được tạo thành từ các nguyên tử hoặc phân tử có công thức cấu tạo nhất định, theo sự phát triển của hóa học, có hóa chất tự nhiên và có hóa chất tổng hợp nhân tạo. • Chất độc là một chất khi xâm nhập vào cơ thể dù với liều lượng nhỏ cũng gây nên những rối loạn chức năng hoặc tổn thương thực thể ở các cơ quan, hệ thống của cơ thể, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe, thậm chí có thể tử vong. www.hsph.edu.vn
• Kể từ đầu thế kỷ 20 đến nay, đã có khoảng 10 triệu chất hóa học khác nhau được con người tổng hợp trong phòng thí nghiệm, khoảng 1% trong số này được sản xuất bán trên thị trường. • Năm 1980, WHO (Tổ chức y tế thế giới), UNICEF và ILO đã thành lập chương trình thế giới về An toàn hóa chất (IPCS) www.hsph.edu.vn
Khái niệm về độc học • Độc học (Toxicology) là môn khoa học nghiên cứu về lượng và chất của phản ứng tương hỗ giữa các tác nhân hóa học với các hệ thống sinh học tạo ra một phản ứng trả lời hay đáp trả (response) ở cơ thể sinh vật sống • Độc học môi trường (Environmental toxicology) là một ngành khoa học của độc học, chuyên nghiên cứu về các tác nhân độc tồn tại trong môi trường gây tác động nguy hại đối với cơ thể sống trong môi trường đó. www.hsph.edu.vn
Định nghĩa • The science and study of chemicals and their adverse systemic effects, including source, chemical composition, action, tests, and anti- dotes. (Lewis, 2000) • Environmental toxicology is defined as the study of the fate and effects of chemicals in the environment (Ernest, 2010) www.hsph.edu.vn
Phân loại theo độ độc (WHO, 1998) www.hsph.edu.vn
Phân loại độc chất học theo độc chất Xếp Đặc điểm LD50 mg/kg IS50, ppm loại qua miệng qua không khí thở/giờ 1 Cực độc 100000 www.hsph.edu.vn
Độc tính • Độc tính (toxicity) là thuộc tính vốn có của mỗi hóa chất, biểu hiện bằng mức độ đáp trả của cơ thể đối với tác dụng của các liều lượng khác nhau của hóa chất. • Trên thực tế, hầu hết tất cả các hóa chất ở một liều lượng cao nhất định đều trở thành một chất độc www.hsph.edu.vn
Độc tính của một chất phụ thuộc vào • Dạng tồn tại của độc chất • Đường hấp thụ • Các yếu tố môi trường • Các yếu tố sinh học của người nhiễm độc – Di truyền – Tuổi – Giới – Tình trạng sức khỏe và dinh dưỡng • Liều lượng và thời gian tiếp xúc www.hsph.edu.vn
Liều lượng độc (dose) • là một đơn vị của sự xuất hiện các tác nhân hóa học, vật lý hay sinh học. • Đơn vị đo liều lượng: • Khối lượng hay thể tích trên một đơn vị trọng lượng cơ thể: mg/g hoặc mg/kg • Khối lượng hay thể tích trên một đơn vị diện tích bề mặt (mg, g, ml/m2 bề mặt cơ thể). www.hsph.edu.vn
Độ độc cấp tính (acute toxicity) • là độ độc tính thường được xác định bằng nồng độ của một hóa chất, một tác nhân gây độc tác động lên một nhóm sinh vật thử nghiệm trong thời gian ngộ độc ngắn trong điều kiện có thể kiểm soát www.hsph.edu.vn
Liều lượng (Dose) • Là mức độ phân bố của chất độc trên cơ thể sống • Đơn vị của liều lượng – mg/kg, g/kg, ml/kg thể trọng. – mg/m2, g/m2, ml/m2 bề mặt cơ thể – mg/l, mg/m3 không khí (Còn gọi là nồng độ) – ppm: một phần triệu (mg/kg) – ppb: một phần tỷ (µg/kg) www.hsph.edu.vn
Đáp ứng • Là phản ứng của toàn bộ cơ thể, hay của một hoặc vài bộ phận của cơ thể sinh vật, đối với chất kích thích, hay chất gây đáp ứng. • Phản ứng có lợi hoặc có hại www.hsph.edu.vn
LD 50 Trên đường cong đáp ứng www.hsph.edu.vn
Mối quan hệ liều – đáp ứng • Đáp ứng phụ thuộc vào liều lượng. • Ớ mức liều lượng thấp độc chất chưa gây đáp ứng. Tồn tại một ngưỡng (Threshold), điểm bắt đầu xuất hiện phản ứng. • Ngưỡng gây độc càng nhỏ và hệ số góc a/b của đường cong càng lớn thì tính độc càng cao. www.hsph.edu.vn
Đánh giá độc tính cấp tính • Đại lượng – LD (lethal dose): liều lượng gây chết – LC (lethal concentration): nồng độ gây chết – ED (effective dose): liều lượng gây ảnh hưởng – EC (effective concentration): nồng độ gây ảnh hưởng – LT (lethal time): thời gian gây chết động vật thí nghiệm • Các đại lượng này được ghi kèm theo các thông số: thời gian thí nghiệm, sinh vật được sử dụng trong thí nghiệm, % đáp ứng. • Ví dụ: LD5024giờ(chuột) : là liều lượng gây chết 50% số chuột đem đi thí nghiệm, với thời gian phơi nhiễm độc chất là 24 giờ. www.hsph.edu.vn