HỘI CHỨNG ĐAU
THẮT LƯNG - HÔNG
TS NguyÔn Träng Hùng Bé m«n ThÇn kinh- ĐH Y Hà Nội Trëng khoa ThÇn kinh
MỞ ĐẦU
• Đau th¾t lưng h«ng lµ bÖnh lý thêng gÆp
• Căn nguyªn nh©n cña rÊt ®a d¹ng
• 85% c¸c trêng hîp kh«ng thÊy râ căn nguyªn cô thÓ Nguyªn nh©n c¬ häc hay gÆp nhÊt ë løa tuæi díi 45 vµ ®øng thø ba ë løa tuæi muén h¬n
• Gäi lµ cÊp tÝnh khi tiÕn triÓn díi 1 th¸ng • Gäi lµ m¹n tÝnh nÕu kÐo dµi h¬n hoÆc t¸i ph¸t
giẢi phÉu-sinh lý
• Thân đốt sống, đĩa đệm, các dây chằng, các khối cơ cạnh sống; đĩa đệm (nhân keo nhầy ở trung tâm bao quanh bởi vòng xơ rất dai và chắc)
• Các rễ thần kinh đi ra ngoài qua các khe liên đốt tương
ứng
• Chóp cùng tủy sống ở ngang L1 hoặc L2 ; các rễ thần
kinh tạo thành đuôi ngựa
• Cấu trúc nhận cảm đau: Thân đốt sống, màng xương, màng cứng, các diện khớp, các vòng xơ quanh nhân nhày, các tĩnh mạch ngoài màng cứng, dây chằng dọc
HỎI BỆNH
• Đặc điểm của đau
• Phân bố của đau theo giải phẫu
• Hoàn cảnh xuất hiện và diễn biến của đau
• Các yếu tố ảnh hưởng đến cường độ đau
• Các triệu chứng phối hợp khác: H/c đuôi ngựa
(++)
• Hỏi các bệnh nội khoa khác trong tiền sử hoặc
Triệu chứng lâm sàng
• Triệu chứng cột sống
• Cột sống thắt lưng biến dạng hoặc mất
đường cong sinh lý
• ấn một số điểm đau ở vùng thắt lưng-hông
• Bất thường các động tác cột sống :Nghiệm
pháp tay đất, nghiệm pháp Schober…
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
Các triệu chứng thần kinh
• Liệt vận động cơ vùng chậu hông và chi dưới
• Rối loạn phản xạ
• Rối loạn cảm giác
• Tổn thương các rễ và dây thần kinh : Nghiệm pháp căng rễ (Lasègue, Bonnet), bấm chuông, điểm Vaillex…
• Rối loạn thần kinh tự động
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
Triệu chứng các khớp • Khớp háng : Nghiệm pháp Patrick • Khớp cùng-chậu : ép bửa khung chậu
Triệu chứng toàn thân
Bệnh lý của các tạng trong ổ bụng, trong tiểu khung hoặc sau phúc mạc... có thể đau thắt lưng hông (đau phóng chiếu)
CÁC NGUYÊN NHÂN THƯỜNG GẶP
• Tổn thương cột sống thắt lưng - cùng
• Thoái hoá cột sống (spondylolysis
• Trượt đốt sống (spondylolisthesis)
• Viêm đốt sống (spondylosis)
• Viêm cột sống dính khớp (ankylosing spondylitis)
CÁC NGUYÊN NHÂN
THƯỜNG GẶP
• Ở người có tuổi, thoái hoá đĩa đệm
• Ở người trẻ, đang độ tuổi lao động, lồi đĩa đệm
hoặc thoát vị đĩa đệm thường gặp cấp tính
• Bệnh lý đĩa đệm
• Gẫy hay vỡ đốt sống sau chấn thương • Gẫy xương tự phát
• Chấn thương
CÁC NGUYÊN NHÂN
THƯỜNG GẶP
• Ung thư
• Nguyên phát : U màng tuỷ, u đốt sống, u thần
kinh...
• Thứ phát : Sau các ung thư biểu mô (tuyến tiền
liệt, vú, phổi, thận, đường tiêu hoá), bệnh đa u tuỷ
xương, u lympho (Hodgkin và không Hodgkin)
CÁC NGUYÊN NHÂN THƯỜNG GẶP
• Nhiễm trùng
• Viêm cột sống do vi khuẩn
• Tụ cầu • Lao
• Áp xe ngoài màng cứng
CÁC NGUYÊN NHÂN KHÁC
• Hẹp ống sống thắt lưng
• Phỡ đại diện khớp (facet joint hypertrophy)
• Viêm màng nhện dầy dính
• Đau thắt lưng hông phóng chiếu
• Đau thắt lưng hông do nguyên nhân tâm lý
ĐIỀU TRỊ
• Giảm đau: Thuốc chống viêm không steroid hoặc các
dẫn xuất của thuốc phiện
• Thuốc giãn cơ nếu có co cứng cơ phối hợp
• Phương pháp vật lý trị liệu, sóng ngắn, điện phân, châm
cứu
• Phục hồi chức năng vùng thắt lưng hông giúp giảm đau,
tránh teo cơ, cứng khớp, tắc mạch và nhiễm trùng cơ
hội
