Chương 5 KẾ TOÁN CPSX VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SP THEO CP ĐỊNH MỨC __________________________________________________________________
I.
KHÁI QUÁT VỀ CPSX VÀ GIÁ THÀNH ĐỊNH MỨC.
II. MỤC TIÊU KẾ TOÁN CPSX VÀ TÍNH GT SP
THEO CP ĐỊNH MỨC.
III. ĐỊNH MỨC CHI PHÍ SẢN XUẤT. IV. KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU, TẬP HỢP
CPSX VÀ TÍNH GT SP THEO CP ĐỊNH MỨC.
1
I. KHÁI QUÁT VỀ CPSX VÀ GT ĐỊNH MỨC.
1. Khái niệm. CPSX định mức: Khoản CPNVLTT, CPNCTT và CPSXC định mức tiêu hao để SX một SP.
GT định mức: CPSX định mức để SX một SP.
1.
So sánh các mô hình tính giá thành.
Moâ hình
CPNVLTT
CPNCTT
CPSXC
CP thöïc teá
CP thöïc teá
CP thöïc teá
CP thöïc teá
CP thöïc teá
CP thöïc teá
CP döï toaùn
CP thöïc teá keát hôïp CP öôùc tính
CP ñònh möùc
CP ñònh möùc
CP ñònh möùc
CP döï toaùn
2
II. MỤC TIÊU KẾ TOÁN CPSX VÀ
TÍNH GT SP THEO CP ĐỊNH MỨC.
1. Ý nghĩa của định mức chi phí sản xuất.
Căn cứ để lập dự toán. Giới hạn mức chi tiêu để tiết kiệm CP. Căn cứ để đánh giá việc thực hiện định mức CP 2. Mục tiêu KT CPSX và tính GTSP theo CP định mức:
Cung cấp TT để
Kiểm soát thực hiện định mức CPSX. Lập báo cáo tài chính. Định mức CPSX.
3
III.
ĐỊNH MỨC CHI PHÍ SẢN XUẤT.
1. Căn cứ định mức CPSX.
Tiêu chuẩn kỹ thuật (thiết kế). Qui cách, chất lượng NVL. Tình trạng kỹ thuật của MMTB. Trình độ công nhân. Năng lực (công suất) SX … 2. Định mức năng lực (công suất) SX. a. Khái niệm:
Năng lực SX là SL SP ước tính SX trong kỳ.
b. Các loại năng lực sản suất:
NLSX lý thuyết. NLSX thực tế.
4
Định mức năng lực (công suất) SX (tt)
NLSX lý thuyết: SL SP tối đa có thể SX được trong các điều kiện lý tưởng. Máy móc thiết bị : Không hư hỏng. Công nhân SX : Làm việc đúng giờ, không gián đoạn … Cung ứng NVL, DV … : Đầy đủ, kịp thời, không gián đoạn … Định mức không khả thi . NLSX thực tế: SL SP có thể SX được trong các điều kiện hợp lý
hoặc thực tế. Có hai loại định mức NL SX thực tế:
NL SX bình thường: SLSPSX hợp lý bình quân của nhiều năm. NL SX dự kiến hằng năm: SLSPSX hợp lý được định mức dựa trên NL SX bình thường và những nhân tố có thể ảnh hưởng.
DN thường sử dụng NL SX bình thường để định mức CP.
5
3. Định mức CP nguyên vật liệu trực tiếp.
Căn cứ: SL NVLTT định mức để SX 1 SP và đơn GM định mức NVLTT. Cách tính :
=
CPNVLTTñònh möùc 1 SP
Soá löôïng NVLTT ñònh möùc SX 1 SP
Ñôn GM ñònh möùc NVLTTT
*
4. Định mức chi phí nhân công trực tiếp.
Căn cứ : SL thời gian LĐTT định mức để SX 1 SP và đơn giá thời gian LĐTT định mức. Cách tính :
=
CPNCTTñònh möùc 1 SP
Soá löôïng TGLÑTT ñònh möùc SX 1 SP
Ñôn GM ñònh möùc 1 giôø lñTTT
*
6
5. Định mức chi phí sản xuất chung:
Căn cứ : CPSXC dự toán 1 năm. Định mức NLSX bình thường 1 năm. Định mức thời gian SX 1 SP (giờ máy, giờ LĐ trực tiếp… ). Cách tính : Định mức biến phí SXC 1 giờ máy SX (giờ LĐTT):
Toång BPSXC döï toaùn
=
BPSXC ñònh möùc 1 giôø maùy
Soá giôø maùy SX ñònh möùc
Định mức định phí SXC 1 giờ máy SX (giờ LĐTT) :
Toång ÑPSXC döï toaùn
=
ÑPSXC ñònh möùc 1 giôø maùy
Soá giôø maùy SX ñònh möùc
7
6. Xác định GT định mức của SP:
Giá thành định mức của SP bao
gồm:
CPNVLTT định mức SX 1 SP. CPNCTT định mức SX 1 SP. CPSXC định mức SX 1 SP.
8
IV. KẾ TOÁN NVL, TẬP HỢP CPSX VÀ TÍNH GT SP THEO CP ĐỊNH MỨC.
1. Đặc điểm.
Để cung cấp TT kiểm soát thực hiện ĐMCP, thì CP phải PẢ theo ĐM, còn khoản chênh lệch giữa CPTT và CPĐM PẢ ở TK “chênh lệch” (TK chi tiết). Khoản chênh lệch giữa CPTT và CPĐM được gọi là khoản biến động giữa CPTT và CPĐM.
CPTT < CPĐM : Biến động tốt (T). CPTT > CPĐM : Biến động xấu (X). Khoản chênh lệch giữa CPTT và CPĐM, phải PB cho các đối tượng vào thời điểm lập BCTC (thường vào cuối năm). Nguyên tắc PẢ trên TK “chênh lệch”:
TK“Cheânh leäch”
Bieán ñoäng xaáu (X).
Bieán ñoäng toát (T).
Cuoái kyø K/C khoaûn BÑ toát.
Cuoái kyø K/C khoaûn BÑ xaáu.
9
2. Kế toán nguyên vật liệu.
Nguyên tắc KT: Nhập kho NVL theo SL thực tế và GM định mức. Khoản chênh lệch giữa GMTT và GMĐM phản ảnh ở TK
=
*
BÑ GM NVL
SL nhaäp kho thöïc teá
(Ñôn GMTT - Ñôn GMÑM)
“chênh lệch giá mua”. Xác định BĐ GM NVL :
Sơ đồ kế toán NK NVL: (PP KKTX).
331 152
Ltt * Gtt Ltt * Gñm
CLGM NVL
10
BÑ xaáu BÑ toát
3. Kế toán chi phí NVLTT.
Tập hợp CPNVLTT theo CPĐM. Khoản chênh lệch giữa CPTT và chi CPĐM phản ảnh ở TK
Nguyên tắc kế toán:
=
*
BÑ löôïng NVLTT
Ñôn GM ñònh möùc
(Löôïng TT söû duïng - Löôïng ÑM söû duïng)
“chênh lệch lượng NVLTT”. Xác định BĐ lượng NVLTT:
Sơ đồ kế toán CPNVL: (KTHTK PP KKTX).
152
621
Ltt * Gñm
Lñm * Gñm
CL löôïng NVL BÑ xaáu BÑ toát
11
4.
Kế toán chi phí nhân công trực tiếp.
Nguyên tắc kế toán: Tập hợp CPNCTT theo CPĐM. Khoản chênh lệch giữa CPTT và CPĐM phản ảnh ở tk “chênh lệch lượng LĐTT” và “chênh lệch giá LĐTT”.
Xác định BĐ CPNCTT: Xác định BĐ lượng LĐTT:
=
*
-
Giaù ÑM 1 giôø LÑTT
Soá giôø LÑ TT thöïc teá ñeå SX SL SP TT
Soá giôø LÑTT ÑM ñeå SX SLSPTT
BÑ Löôïïng LÑTT
12
Kế toán chi phí nhân công trực tiếp. (tt)
=
*
-
Soá giôø LÑ TT thöïc teá ñeå SX SLSP thöïc teá
BÑ giaù LÑTT
Giaù thöïc teá 1 giôø LÑTT
Giaù ÑM 1 giôø LÑTT
Xác định BĐ giá LĐTT:
Sơ đồ kế toán CPNCTT: (KTHTK PP KKTX). 334,338
622
Ltt * Gtt
Lñm * Gñm
CL löôïng LÑTT
BÑ xaáu BÑ toát
CL giaù LÑTT
BÑ xaáu BÑ toát
13
5. Kế toán chi phí sản xuất chung.
Nguyên tắc kế toán:
Tập hợp CPSXC TT phát sinh, PẢ bên nợ của TK 627 (chi
tiết) – CPSXC kiểm tra.
Phân bổ CPSXC cho từng đối tượng tính GT theo CPĐM, PẢ
bên có của TK 627 (chi tiết) – CPSXC phân bổ.
Khoản chênh lệch giữa CPTT và CPĐM phân bổ, phản ở TK
“chênh lệch CPSXC” . Xác định BĐ CPSXC:
CPSXC
=
-
Toång BÑ CPSXC
CPSXC thöïc teá
döï toaùn phaân boå
14
Trường hợp xác định tổng BĐ CPSXC:
Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất chung:
111,152
627 kieåm tra
627 phaân boå
154
T/H CPTT
CPTT
CP döï toaùn PB CP döï toaùn PB
CL CPSXC
BÑ xaáu
BÑ toát
This image cannot currently be displayed.
15
6. Kế toán tổng hợp CPSX và tính GT.
Tổng hợp CPSX cho từng đối tượng tính GT theo CPĐM. Đánh giá SPDD theo SLHTTĐTB, FIFO và CPSXĐM –
Nguyên tắc kế toán: TP nhập kho PẢ theo GTĐM. Sơ đồ kế toán: (KTHTK PP KKTX).
như đã trình bày ở chương 3.
621,622,627 154 155 632
This image cannot currently be displayed.
16
K/C CP SXÑM GT ñònh möùc GT ñònh möùc
Xác định GT thực tế của sản phẩm:
GT thực tế = GT định mức + Biến động tốt – Biến động xấu BẢNG TÍNH GIÁ THÀNH THỰC TẾ SP …………… Số lượng …………
Toång giaù thaønh
Giaù thaønh ñôn vò
Ñònh möùc Cheânh leäch ÑM
Thöïc teá Ñònh möùc
Thöïc teá
621
622
627 COÄNG
17
7. Xử lý khoản chênh lệch giữa CPTT và CPĐM.
Chênh lệch nhỏ: Khoản chênh lệch CPTT và CPĐM được PB
Sự cần thiết: lập báo cáo tài chính . Thời điểm xử lý: Thời điểm lập BCTC (thường là cuối năm). Cách xử lý :
vào GV hàng bán.
Chênh lệch lớn: Khoản chênh lệch CPTT và CPĐM được PB vào CPSXDDCK, GT thành phẩm, GV hàng bán và trị giá NVL tồn kho… Tiêu thức PB: Số lượng SP, trọng lượng NVL … Sơ đồ kế toán:
TK cheânh leäch …
152,154,155,632
TK cheânh leäch …
Phaân boå BÑ xaáu
Phaân boå BÑ toát
18