CHƢƠNG IV THUỶ QUYỂN
UYEN, 2010 1
MỤC TIÊU:
- Trình bày được sự phân bố của nước trong thuỷ quyển, chú ý tỷ lệ và phân bố của phần nước ngọt: nước dưới đất và nước chứa trong sông suối, ao hồ.
- Mô tả các đới nước dưới đất; sự tích trữ, sự di chuyển và khai thác nước từ trong đất. Nêu các ảnh hưởng của việc khai thác nước dưới đất
- Mô tả các thể nước trên mặt đất: nước trong các sông suối, ao hồ. Tích trữ, vận hành của các thể nước này và một số vấn đề liên quan: lũ lụt.
- Trình bày được thành phần và đặc tính của nước biển. Mô tả các quá trình vận động của biển: sóng, triều và hải lưu. Mô tả một số hiện tượng liên quan: El Nino, La Nina
- Mô tả địa hình đáy biển. - Mô tả các nhóm SV biển; Biết giữ cho biển sạch và khoẻ.
UYEN, 2010 2
I. NƢỚC NGỌT TRÊN TRÁI ĐẤT
1. Phân bố nước trong thuỷ quyển 2. Nước dưới đất (nước ngầm) 3. Nước trên mặt đất
UYEN, 2010 3
1. Phân bố nƣớc trong thuỷ quyển
UYEN, 2010 4
Nƣớc: nguồn tài nguyên tái tạo!
UYEN, 2010 5
Chu trình nöôùc (water cycle)
UYEN, 2010 6
2. Nƣớc dƣới mặt đất
- Độ xốp và độ thấm của đất
1. Phương cách nước đi vào trong đất: 2. Các đới nước dưới đất: độ sâu của mực thuỷ cấp 3. Sự di chuyển của nước dưới đất 4. Tầng chứa nước- Aquifer 5. Khai thác nước dưới đất: giếng có áp, giếng phun 6. Các vấn đề xảy ra do khai thác nước dưới đất
UYEN, 2010 7
Phƣơng cách nƣớc đi vào trong đất
UYEN, 2010 8
Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán ñoä xoáp
UYEN, 2010 9
Độ thấm
UYEN, 2010 10
Caùc ñôùi nöôùc döôùi ñaát
UYEN, 2010 11
UYEN, 2010 12
Dao động của mực thuỷ cấp
UYEN, 2010 13
Sự di chuyển của nước dưới đất
UYEN, 2010 14
Khai thác nƣớc dƣới đất
Haï möïc thuûy caáp khi bôm huùt nöôùc döôùi ñaát
UYEN, 2010 15
Giếng có áp (artesi) và giếng phun
UYEN, 2010 16
Caùc vaán ñeà xaûy ra do khai thaùc nöôùc döôùi ñaát
- Haï möïc thuûy caáp - Luùn ñaát OÂ nhieãm nöôùc döôùi ñaát
UYEN, 2010 17
Hạ mực thuỷ cấp làm giếng bị nhiễm bẩn và nhiễm mặn
UYEN, 2010 18
Doøng chaûy bò caïn nöôùc do möïc thuûy caáp trong vuøng bò haï thaáp
UYEN, 2010 19
Lún đất do khai thác nước ngầm ở vùng thung lũng California, USA
UYEN, 2010 20
Nước dưới đất hoà tan đá vôi tạo nên hang động ngầm
UYEN, 2010 21
Hang động ở Phong Nha Quảng Bình
UYEN, 2010 22
Vịnh Hạ Long
UYEN, 2010 23
Thạch Lâm (Trung Quốc)
UYEN, 2010 24
Bề mặt dễ bị sụp tạo nên các hố trũng
Hố địa ngục ở Triết Giang (TQ) sụp ngày
Hố địa ngục ở Guatamala sụp ngày 29/5/2010
UYEN, 2010 25
Bề mặt dễ bị sụp tạo nên các hố trũng
Hố tử thần trên đường Hai Bà Trưng (Tp.HCM)
Hố tử thần trên đường Lê Văn Lương (Hà Nội) 23/8/2012
UYEN, 2010 26
Sự sụt, lún của mặt đất do tác dụng của nước ngầm
UYEN, 2010 27
3. Nƣớc trên mặt đất
1. Nước chảy tràn: 2. Nước chảy dòng 3. Kiểu hình dòng chảy 4. Dòng chảy 5. Lũ lụt
UYEN, 2010 28
3. Nƣớc trên mặt đất: nước chảy tràn, mương xói, rãnh xói
UYEN, 2010 29
Cánh quạt phù sa (nón phóng vật)
UYEN, 2010 30
UYEN, 2010 31
3. Nƣớc trên mặt đất: dòng chảy (stream)
Các phần cơ bản của sông
UYEN, 2010 32
Lưu vực và đường phân thuỷ
UYEN, 2010 33
Caùc daïng kieåu hình doøng chaûy
UYEN, 2010 34
Hình dạng các tam giác châu (delta)
UYEN, 2010 35
AÛnh Landsat Naêm 1989 khu vực đồng bằng sông Cửu Long
UYEN, 2010 36
Lũ lụt: lũ ở thượng nguồn và lũ lụt ở châu thổ, sự thay đổi mực nước lũ do đô thị hoá
Ñoà thò ghi möïc nöôùc luõ cuûa doøng soâng thay ñoåi do ñoâ thò hoùa
UYEN, 2010 37
Lũ lụt trên sông Mekong
UYEN, 2010 38
Phaùt trieån ñoàng luõ laøm gia taêng chieàu cao cuûa möïc nöôùc luõ
UYEN, 2010 39
Soâng Ñoàng Nai - Saøi Goøn – Vaøm Coû
UYEN, 2010 40
UYEN, 2010 41
II. BIỂN VÀ ĐẠI DƢƠNG
1. Đặc tính của nước biển 2. Vận hành của nước biển: sóng, thuỷ triều,
hải lưu
3. Địa hình đáy biển Các quần thể sinh vật ở biển Giữ cho biển sạch và khoẻ
UYEN, 2010 42
Caùc ñaïi döông lôùn treân theá giôùi
UYEN, 2010 43
Một số biển nội địa
UYEN, 2010 44
2009
Sự khô cạn của biển Aral
UYEN, 2010 45
Thaønh phaàn vaø ñaëc tính cuûa nöôùc bieån:
Thành phần:
Đặc tính: màu, nhiệt độ,…
UYEN, 2010 46
Dead Sea có độ mặn khoảng 33.7%
UYEN, 2010 47
Nhieät ñoä cuûa nöôùc bieån: thermocline
UYEN, 2010 48
Vận hành của nước biển: sóng, thuỷ triều, hải lưu
a. Sóng trên mặt: gây xâm thực bờ, vận chuyển vật
liệu dọc bờ và tích tụ bờ
b. Thuỷ triều: Spring tide: triều lớn, triều cường
Neap tide: triều thấp
c. Hải lưu: hải lưu mặt, hải lưu ngầm
hải lưu ấm, hải lưu lạnh
UYEN, 2010 49
Chuyeån ñoäng cuûa soùng
UYEN, 2010 50
Hoaït ñoäng cuûa doøng chaûy ven bôø
UYEN, 2010 51
Caùc daïng ñòa hình ven bieån
UYEN, 2010 52
MUÕI ÑAÁT - HEADLAND
UYEN, 2010 53
HANG CHAÂN SOÙNG
Chuøa Hang – Haø Tieân, 02/2005
UYEN, 2010 54
Hoøn Phuï töû – Haø Tieân
UYEN, 2010 55
Hoøn Phuï töû – Haø Tieân
UYEN, 2010 56
TÍCH TUÏ LÖÔN CAÙT (Bar)
UYEN, 2010 57
UYEN, 2010 58
UYEN, 2010 59
UYEN, 2010 60
UYEN, 2010 61
UYEN, 2010 62
Tombolo - Vuõng taøu – 1999 (cuûa Peter A Bird)
UYEN, 2010 63
UYEN, 2010 64
Thuyû trieàu
UYEN, 2010 65
Quan sát sự thay đổi của mực nước do triều
UYEN, 2010 66
Haûi löu:
UYEN, 2010 67
Hải lưu mặt và hải lưu sâu ở vùng Đại Tây Dương và Địa Trung Hải
UYEN, 2010 68
Hiện tượng El Nino
El Nino/Southern Oscillation (ENSO)
UYEN, 2010 69
UYEN, 2010 70
Thay đổi nhiệt độ trên bề mặt Thái Bình Dương khi El Nino và La Nina xảy ra
UYEN, 2010 71
Các thay đổi về khí hậu vào tháng 12-02 khi có El Nino
UYEN, 2010 72
Các thay đổi về khí hậu vào tháng 6-8 khi có El Nino
UYEN, 2010 73
Các thay đổi về khí hậu vào tháng 12-02 khi có La Nina
UYEN, 2010 74
Các thay đổi về khí hậu vào tháng 6-8 khi có La Nina
UYEN, 2010 75
El Nino Index
UYEN, 2010 76
The Pacific Decadal Oscillation (PDO)
warm phase
cool phase
UYEN, 2010 77
Ñòa hình ñaùy bieån
UYEN, 2010 78
UYEN, 2010 79
Ñôøi soáng cuûa sinh vaät ôû bieån
- Nhóm plankton - Nhóm nekton - Nhóm benthos
UYEN, 2010 80
Các nhóm sinh vật thuộc plankton
Vi khuẩn
Tảo
Một số loài thuộc nhóm plankton
UYEN, 2010 81
Các nhóm sinh vật thuộc Nekton
UYEN, 2010 82
Các nhóm sinh vật thuộc Benthos
UYEN, 2010 83
Hình thaønh cuûa aùm tieâu san hoâ hình voøng
Atoll
UYEN, 2010 84
Đảo san hô hình vòng Quần đảo Tahiti
Đảo Bora-bora, Tahiti
UYEN, 2010 85
http://uashome.alaska.edu/%7Ejsat2/Project/017/PYHS103ProjectAiTakaha shi2-3.html http://www.csun.edu/science/books/sourcebook/chapters/8- organizing/files/earth-systems-interactions.html
UYEN, 2010 86
