Bài giảng Kinh tế học vĩ mô: Chương 1

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

CH

NG I

ƯƠ

KHÁI QUÁT V KINH T VĨ MÔ Ề

Ế

ạ

Biên so n chính: Th.S. Hoàng Văn Kình Th.S. Phan Th Công

ế

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

Gi

i thi u tµi liÖu tham kh¶o

ớ

ệ

 Gi¸o tr×nh c hÝnh: Kinh tÕ häc VÜ m«, Bé Gi¸o

dô c vµ §µo t¹o , 2005.  S ¸c h tham kh¶o :

 Nguyên ly Kinh tê hoc tâp 2, N.Gregory Mankiw, NXB Thông Kê  Kinh tê hoc tâp 2 Paul A.Samuelson và William D.Nordhaus,

́ ́ ̣ ̣ ́

NXB Chinh tri Quôc gia

́ ̣ ̣

́ ̣ ́

ng ĐHTM – Ths Vu Thi Minh

ườ

́ ̣ ̣ ́ ̣

 Kinh tê hoc tâp 2 David Begg, Stanley Fisher, NXB Giao duc.  Macroeconomics, R.Dornbusch & S.Fischer, 8th Edition,  Macroeconomics, N.Gregory Mankiw, Fourth Edition  Economics, David Begg, Fourth Edition,  Bai tâp Kinh tê vi mô, Tr ng, NXB Thông Kê.

ươ

̀ ̣ ́ ̃ ̃ ̣

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

Giíi thiÖu né i dung c h¬ng tr×nh

1. Kh¸i qu¸t kinh tÕ häc vÜ m« 2. Lý thuyÕt x¸c ®Þnh s ¶n lîng 3. ChÝnh s ¸ch tµi kho ¸ 4. TiÒn tÖ vµ c hÝnh s ¸ch tiÒn tÖ 5. L¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp 6. Kinh t vĩ mô c a n n kinh t ủ ề ế m ế ở

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

Né i dung c ña c h¬ng

1. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cø u c ña Kinh

tÕ vÜ m«

 Mô c tiªu s ¶n lîng , viÖc lµm, æ n ®Þnh g i¸ c ¶, kinh tÕ ®è i

2. Kh¸i niÖm c ¬ b¶n vµ hÖ thè ng kinh tÕ vÜ m« 3. Môc tiªu vµ c «ng c ô c ña Kinh tÕ vÜ m«

ng o ¹i, ph©n phè i thu nhËp c «ng b»ng

 C«ng c ô : ChÝnh s ¸c h tµi kho ¸, tiÒn tÖ, thu nhËp, kinh tÕ

®è i ng o ¹i

 Tæ ng c ung , tæ ng c Çu, c ©n b»ng tæ ng c ung vµ tæ ng c Çu.

1. Tæ ng cung vµ tæ ng cÇu

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

I. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu Kinh tÕ vÜ m«

1. Kinh tÕ vÜ m« vµ mét s è luËn ®iÓm

 Co i träng c hÝnh s ¸c h (tiÒn tÖ, tµi kho ¸)  Co i träng ®iÒu c hØnh tù ®é ng  Thùc c hø ng kiÓm ®Þnh 1. §èi tîng nghiªn cø u

 C¸c c hØ tiªu kinh tÕ vÜ m«: T¨ng trë ng , l¹m ph¸t, thÊt

ng hiÖp, xuÊt nhËp khÈu, ...

 ChÝnh s ¸c h, c «ng c ô c ña kinh tÕ vÜ m«  C¸c quan hÖ kinh tÕ vÜ m« 1. Ph¬ng ph¸p nghiªn c øu

 Ph¬ng ph¸p ph©n tÝc h thùc ng hiÖm  Ph¬ng ph¸p s uy luËn l«g Ýc  Ph¬ng ph¸p ®Þnh lîng

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

II. Kh¸i niÖm c¬ b¶n vµ hÖ thèng KTVM

 C¸c yÕu tè s ¶n xuÊt, Giíi h¹n kh¶ n¨ng s ¶n xuÊt, c hi

phÝ c ¬ hé i,  YÕu tè s ¶n xuÊt: Lao ®é ng , vè n, c «ng ng hÖ kü thuËt, ®Êt ®ai, ...  Giíi h¹n kh¶ n¨ng s ¶n xuÊt – khan hiÕm ng uån lùc  Chi phÝ c ¬ hé i vµ quy luËt c hi phÝ c ¬ hé i t¨ng dÇn

 Quy luËt thu nhËp g i¶m dÇn vµ quy luËt c hi phÝ t¨ng  BiÓu c Çu vµ ®ê ng c Çu, biÓu c ung vµ ®ê ng c ung

 BiÓu c Çu vµ ®ê ng c Çu  BiÓu c ung vµ ®ê ng c ung

 Mé t s è thuËt ng ÷:

 GDP, GNP, GNP b×nh qu©n ®Çu ng ê i, GNP danh ng hÜa, GNP

thùc , t¨ng trë ng kinh tÕ, l¹m ph¸t, thÊt ng hiÖp

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

Ế

S THI U H T S N L

NG

CHU KỲ KINH T VÀ Ụ Ả ƯỢ

Ế

là s giao đ ng c a GNP th c

Ự  Chu kỳ kinh t

ự ộ ế

ủ ng tăng lên c a s n ủ ả

ự xung quanh xu h ướ ng ti m năng.

ữ ả ượ

ề  Đ l ch gi a s n l ng th c t

t ế l ượ ộ ệ l ượ  S n l ả ượ ề g i là s thi u h t s n l ế ứ ả ượ

ế

ả c trong đi u ki n toàn d ng nhân công ng ti m năng và s n ả ng. ụ ả ượ ự i ng t ố có kh năng s n xu t ấ ụ ệ ượ

ự ế ọ ng ti m năng là m c s n l ề đa mà n n kinh t ả ề đ và không gây l m phát.

 S thi u h t s n l ề ạ ụ ả ượ ự ả ượ ng ti m ề

ế năng – S n l ng th c t ả ượ ng = (S n l ). ự ế

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

HÖ thèng kinh tÕ vÜ m«

 The o P.A. Samuels on (1915), hÖ thèng kinh tÕ vÜ m« ®îc ®Æc trng bëi ®Çu ra, ®Çu vµo, vµ hé p ®en kinh tÕ vÜ m«

 §Çu vµo: c ¸c biÕn s è phi kinh tÕ (thêi tiÕt,

chiÕn tranh, d©n s è,…), c¸c t¸c ®éng chÝnh s ¸c h (c ¸c c«ng cô cña Nhµ níc).

 §Çu ra: S¶n lîng, viÖc lµm, gi¸ c¶, xuÊt –

nhËp khÈu.

 YÕu tè trung t©m cña hÖ thè ng lµ hép ®e n

ng quy t đ nh h p đen là t ng ế ị ộ ổ

kinh tÕ vÜ m«, cßn gäi lµ nÒn kinh tÕ vÜ m«. Hai l c l ự ượ cung và t ng c u. ổ ầ

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

III. Môc tiªu vµ c«ng cô cña Kinh tÕ vÜ m« S¶n lîng

N¨m

GDP

% t¨ng

N¨m

GDP

% t¨ng

1994

1785349

2000

273666

8.3

6.8 1995

195567

2001

292535

9.5

6.9 1996

213833

2002

313247

9.3

7.1 1997

231264

2003

336242

8.1

7.3 1998

244596

2004

362435

5.8

7.8 1999

256272

2005

392989

4.8

8.4 KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

CÁC M C TIÊU CHUNG

Ụ

 §¹t s ¶n lîng thùc tÕ cao, t c đ tăng tr ng ố ộ ưở

ệ ế ạ đ i ngo i. ạ ị ở ộ

 M c tiêu t o ra nhi u công ăn - vi c làm. ạ ề  M c tiêu n đ nh giá c , ki m ch l m phát. ả ổ  M c tiêu m r ng kinh t  M c tiêu phân ph i công b ng. nhanh. ụ ụ ụ ụ ề ế ố ằ ố

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

T¨ng trë ng kinh tÕ c ña mé t s è níc c h©u ¸ tõ 19992004

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM GDP ®Çu ng ê i tÝnh the o s ø c mua t¬ng ®¬ng 19992003

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

ViÖc lµm, thÊt nghiÖp – Tû lÖ thÊt nghiÖp thµnh thÞ ViÖt Nam (%)

6.42 2000

6.01 2002

5.78 2003

5.60 2004

5.31 2005

2006

2007

2008

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

ViÖc lµm, thÊt nghiÖp (tiÕp)

 T¹o nhiÒu viÖc lµm, thÊt nghiÖp thÊp  C¬ cÊu viÖc lµm phï hîp víi ngµnh vµ nghÒ

®µo t¹o

 Phï hîp vÒ kh«ng gian vµ thêi gian

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

T L L M PHÁT

VI T NAM

Ỷ Ệ Ạ

Ở Ệ

1994

14.4 2000

0.6 1995

12.3 2001

0.8 1996

4.5 2002

4.0 1997

3.8 2003

3.0 1998

9.2 2004

9.5 1999

0.7 2005

8.4 KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

Môc tiªu æn ®Þnh gi¸ c¶

 æn ®Þnh gi¸ c¶ vµ kiÒm c hÕ l¹m ph¸t  L¹m ph¸t d¬ng, thÊp (l¹m ph¸t mé t con s è)  Tè c ®é l¹m ph¸t æ n ®Þnh ë møc 2%5% ë ViÖt

Nam.

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

M C TIÊU KINH T Đ I NGO I Ạ

Ế Ố

Ụ

 æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i  Më ré ng c ¸c chÝnh s ¸c h ®èi ngo¹i (chÝnh s ¸c h

ngo ¹i giao)

 XuÊt nhËp khÈu  §Çu t trùc tiÕp  §Çu t g i¸n tiÕp

 C©n b»ng c ¸n c ©n thanh to¸n

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

Kim ng c h xuÊt khÈu (USD)

ạ

N¨m

XK

% t¨ng

N¨m

XK

% t¨ng

4054

36 1994

14482

26 2000

5449

34 1995

15029

4 2001

7255

33 1996

16706

11 2002

9185

27 1997

20149

20 2003

9360

2 1998

26485

31 2004

11541

23 1999

32442

22 2005

2006

2008

2007

2009

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

Ph©n phè i thu nhËp c «ng b»ng

 HÖ s è ®¸nh g i¸ ph©n

phè i thu nhËp c ©n b»ng

=

Gini

A

A + BA

B

n ồ d g n ộ c p ậ h n u h T

Dân s c ng d n ố ộ

ồ

 ViÖt Nam: Gini=3.4

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

C«ng c ô – ChÝnh s ¸c h tµi kho¸

 Chi tiªu c hÝnh phñ  ThuÕ

 Hai c «ng c ô

 T¸c ®é ng ng¾n h¹n  Thay ®æ i tæ ng c Çu  T¸c ®é ng ®Õn g i¸ c ¶ vµ s ¶n lîng c ña nÒn kinh tÕ

 Thay ®æ i c ¬ c Êu kinh tÕ  T¨ng trë ng dµi h¹n

 T¸c ®é ng dµi h¹n

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

C«ng c ô – ChÝnh s ¸c h tiÒn tÖ

 Dù tr÷ b¾t bué c  ThÞ trê ng më  L·i s uÊt c hiÕt khÊu

 §iÒu khiÓn cung tiÒn th«ng qua

 Thay ®æ i l·i s uÊt  Thay ®æ i ®Çu t t nh©n, thay ®æ i tiªu dïng  T¸c ®é ng tíi GNP ng ¾n h¹n qua ®Çu t ng ¾n h¹n  T¸c ®é ng tíi GNP dµi h¹n qua ®Çu t dµi h¹n

 T¸c ®é ng

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

C«ng c ô – ChÝnh s ¸c h thu nhËp

 Thay ®æ i thu nhËp thùc tÕ th«ng qua c¸c

c«ng cô  TiÒn c «ng  Gi¸ c ¶

 T¸c ®é ng tíi tæ ng c Çu, do ®ã t¸c ®é ng tíi thu

nhËp vµ gi¸ c¶.

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

ChÝnh s ¸c h kinh tÕ ®è i ngo¹i

 æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i vµ c¸n c©n thanh to¸n  BiÖn ph¸p æ n ®Þnh tû gi¸  BiÖn ph¸p vÒ thuÕ vµ phi thuÕ ¸p dông víi

XNK

 BiÖn ph¸p tµi chÝnh tiÒn tÖ kh¸c t¸c ®é ng vµo

®Çu t vµ xuÊt nhËp khÈu

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

© B MÔN KINH T H C - Ộ ĐHTM

IV. T NG CUNG VÀ T NG C U

Ổ

Ầ

 Hµm tæ ng c ung Y = f(w, i, T, R, X, E, ...)  §ê ng tæ ng c ung ng ¾n h¹n: H×nh d¸ng , ng uyªn nh©n, c huyÓn

 Tæ ng c ung:

dÞc h,

 §ê ng tæ ng c ung dµi h¹n: h×nh d¸ng , ng uyªn nh©n,

 Hµm tæ ng c Çu AD = f(P, i, E, c , m, t, ...)  §ê ng tæ ng c Çu  Nh©n tè t¸c ®é ng tíi tæ ng c Çu, c huyÓn dÞc h c ña ®ê ng tæ ng

 Tæ ng c Çu:

c Çu

 §iÓm c ©n b»ng ,  ChuyÓn dÞc h c ña ®ê ng c ung ®ê ng c Çu vµ ®iÓm c ©n b»ng  ChÝnh s ¸c h ®iÒu c hØnh

 C©n b»ng cung cÇu

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

T NG C U (AD) Ầ

Ổ

ầ ệ ổ

ị  Khái ni m: T ng c u là t ng kh i l ổ ụ ổ

ề

s s d ng ng ng v i m c giá c , thu nh p và các ả

khác đã cho. ng hàng ố ượ hóa và d ch v (t ng s n ph m qu c dân) mà ố ẩ ả các tác nhân trong n n kinh t ế ẽ ử ụ t ậ ớ ứ ứ ươ bi n s kinh t ế ố ế

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

T NG C U PH THU C VÀO... Ụ

Ộ

Ổ

Ầ

 Giá c , ả  Thu nh p c a công chúng,  D đoán c a các hãng kinh doanh v tình ự ề

hình kinh t ậ ủ ủ .ế

ủ ủ

ng ti n t ề ệ

 Các chính sách thu , chi tiêu c a chính ph ế  Kh i l ố ượ  Lãi su tấ  Chi tiêu c a các h gia đình  Đ u t ộ c a các doanh nghi p t nhân,... ủ ầ ư ủ ệ ư

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

T NG C U (AD) Ầ

Ổ

P

 AD = C + I + G + X – IM  Tr c tung là m c giá chung (ch ng

ẳ

ứ h n ch s CPI). ỉ ố  Tr c hoành là s n l

ng th c t

(Y)

ụ ạ ụ

ả ượ

ự ế

0 S n l

ng th c t

ả ượ

ự ế

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

T NG CUNG (AS)

Ổ

ổ ồ

ổ ẩ

ộ ấ

ệ ả ẽ ả ứ ớ ả ả

 Khái ni m: T ng cung bao g m t ng kh i ố ng s n ph m qu c dân mà các doanh l ố ượ nghi p s s n xu t và bán ra trong m t th i ờ ệ ng ng v i giá c , kh năng s n xu t kỳ t ấ ả ươ và chi phí s n xu t đã cho. ấ ả

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

T NG CUNG (AS) PH THU C VÀO...

Ộ

Ổ

Ụ

t, khí h u,...  Giá cả  Chi phí  Lao đ ngộ  V nố  Tài nguyên thiên nhiên và công nghệ  Đi u ki n th i ti ệ ờ ế ề ậ

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

Đ

NG T NG CUNG DÀI H N (ASL)

ƯỜ

Ổ

Ạ

 Là đ

ườ

ớ

P

ụ

ASL

ng

ng song song v i tr c tung và c t tr c ắ ụ m c s n l hoành ở ứ ả ượ ti m năng.

ạ ề

ỉ

ề ề ặ ầ

ệ

ả

ộ ng.

 V m t dài h n, chi phí đ u vào đã đi u ch nh, các doanh nghi p không còn đ ng c tăng s n ơ l ượ

 Giá c s tăng lên nhanh ả ẽ chóng đ đáp ng v i s ớ ự ể thay đ i c a c u.

0 ng th c t

ự ế

Y*

ứ ổ ủ ầ 30

S n l ả ượ

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

Đ

NG T NG CUNG NG N H N (ASS)

ƯỜ

Ổ

Ắ

Ạ

 Ban đ u t

ầ ươ

P

ASL

ể

ASS

ng đ i n m ố ằ t qua ượ ng ti m ề ng t ng cung ổ c lên. ượ

ngang, sau khi v đi m s n l ả ượ năng, đ ườ s d c ng ẽ ố ướ

ứ

ổ

ẽ

ầ

ỏ ề ế ệ ng đ đáp ể

ng nhu c u đang tăng.

 D i m c Y*, m t s ộ ự thay đ i nh v giá c ả đ u ra s khuy n khích các doanh nghi p tăng nhanh s n l ả ượ ầ ứ

0 S n l

ng th c t

ự ế

Y*

ả ượ

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

S D CH CHUY N T NG CUNG – T NG C U

Ể Ổ

Ự Ị

Ổ

Ầ

KINH T H C VĨ MÔ I – MACROECONOMICS I

Ế Ọ

CH

NG I

ƯƠ

Ế Ọ

Ố

Ế

CÁC M I QUAN H GI A CÁC BI N S KINH T VĨ MÔ

Ệ Ữ Ế

Ố

 Tăng tr ng và th t nghi p: Theo quy lu t ệ ậ

ưở ế ấ ự ế

ẽ ả ỷ ệ ấ tăng 2,5% trong vong ệ

th t nghi p s gi m đi 1% ấ ầ

c phát tri n) ướ ể

ng và l m phát: thông th ườ ạ

ng tăng ng cao thì l m phát tăng, tuy nhiên cung i. ườ ạ ng h p ng ợ

c l ượ ạ ệ

ng l m phát và th t nghi p Okun, n u GNP th c t 1 năm thì t l (quy lu t này mang tính ch t g n đúng ch ủ ậ các n y u ế ở  Tăng tr ưở tr ưở có tr ạ ch c u ứ ở ươ  L m phát và th t nghi p: s đ ẽ ượ ấ c nghiên ệ ấ ạ