10/4/2009
1
Chương 6
Lãi suất và cơ chế lan truyền
tiềntệ
tiền
tệ
Th. S Lê Thị Kim Dung
Ngân hàng thương mại
là lọai hình doanh nghiệp có họat
động chính là nhận tiền gửi và cho
vay.
Kinh doanh tiềntệvì mụcđích lợi
Kinh
doanh
tiền
tệ
vì
mục
đích
lợi
nhuận.
24.1
Bảng tổng kết tài sản của
một NHTM
Ghi rõ các tài sản có và tài sản nợ
của NH
–Tài sản có: tất cả tài sản mà NH sở hữu.
–Tài sản nợ: tất cả những thứ mà NH nợ
các hộ gia đình và doanh nghiệp khác
24.2
10/4/2009
2
Bảng tổng kết tài sản của
một NHTM
Tài sảncó
(tỷđồng)
Tài sảnnợ
(tỷđồng)
Tài sảndựtrữ
Dựtrữtại NHTW
D
tữ
tiề
ặt
60
29
31
Tiềngửicóthểphát hành
séc
Tiề
tiết
kiệ
682
653
D
ự
t
r
ữ
tiề
nm
ặt
Tài sản thanh khoản(2)
Đầutưchứng khoán
Cho vay(3)
Tài sản có khác
Tổng cộng
31
205
701
2271
293
3530
Tiề
ng
tiết
kiệ
m
Tiềngửicókỳhạn
Tài sảnnợkhác (1)
Tổng cộng
653
1155
1040
3530
24.3
Bảng tổng kết tài sản của
một NHTM
(1) Tài sản nợ khác: những khoản có
liên quan đến thị trường bán buôn về
tiền gửi (cho vay lẫn nhau giữa các
NH và các tổ chức tín d
ụ
n
g
khác
)
ụg)
(2) Tài sản thanh khỏan: các khỏan
cho vay có thể chuyển đổi lập tức
sang tiền mặt mà không có rủi ro.
(3) Cho vay: hầu hết để tài trợ chi phí
mua thiết bị và hàng tồn kho, ngòai
ra là cho hộ gia đình vay mua sắm tài
sản lâu bền. 24.4
Ngân hàng trung ương
Bảng tổng kếttàisảncủamột NHTW
Tài sảncó
(ngàn tỷ)
Tài sảnnợ
(ngàn tỷ)
Vàng và ngọai tệ
Chứng khóan nhà
nước
Tài sản có khác
21
282
50
Tiềngiấy phát
hành
Tiềngửicủacác
NHTM
Cơsởtiềntệ
Tài sảnnợkhác
288 (1)
29 (2)
317 (3)
36 (4)
Tổng cộng 353 Tổng cộng 353 (5)
24.5
10/4/2009
3
Ngân hàng trung ương
(2) Tiền gửi của các NHTM chủ yếu là
dự trữ bắt buộc
(4) Tài sản nợ khác: các tài khoản nội
tệ đang đượcgiữbởi các NHTW
tệ
đang
được
giữ
bởi
các
NHTW
nước khác
–Ngaân haøng trung öông ñöôïc xem nhö “ngaân
haøng cuûa caùc ngaân haøng” bôûi vì chæ coù caùc
ngaân haøng (vaø ñoâi khi chính phuû caùc nöôùc)
coù theå môû taøi khoaûn maø thoâi.
24.6
Chức năng của ngân hàng
trung ương (NHTW)
Quản lý các NHTM và các tổ chức tín
dụng, quản lý thị trường tiền tệ, thực
thi chính sách tiền tệ quốc gia
Thanh toán liên ngân hàng đ
iều hoà
Thanh
toán
liên
ngân
hàng
,
đ
iều
hoà
hoạt động của hệ thống ngân hàng,
hỗ trợ các ngân hàng khi gặp khó
khăn tài chánh
24.7
Chức năng của ngân hàng
trung ương (NHTW)
Quản lý tỷ giá hối đoái và dự trữ
ngoại tệ quốc gia, thương thuyết liên
quốc gia về các vấn đề kinh tế
Ngườichovaycuối cùng trong hệ
Người
cho
vay
cuối
cùng
trong
hệ
thống ngân hàng.
Chứcnăng quan trọng nhấtlàkiểm
sóat khốitiềntệquốcgia.
24.8
10/4/2009
4
NHTW và cung tiền
Có ba loại công cụ được sử dụng để
thay đổi lượng cung tiền:
–thay đổi tỉ lệ dự trữ bắt buộc
th đổitỉ ấthiếtkhấ
–
th
ay
đổi
tỉ
su
ất
c
hiết
khấ
u
–hoạt động thị trường mở
24.9
Thay đổi tỉ lệ dự trữ bắt buộc
Tỉ lệ dự trữ bắt buộc 20 %: Số nhân
tiền gửi là 1/ 0,2 hay là 5: $100 tỉ dự
trữ có $500 tỉ ($100 tỉ x 5) ký gửi.
Khi ngân hàng trung ương muốn
Khi
ngân
hàng
trung
ương
muốn
tăng lượng cung tiền: giảm tỉ lệ dự
trữ
Nếu tỉ lệ dự trữ giảm còn 12,5%: số
nhân tiền gửi là 1/0,125, hay là 8. 100
tỉ dự trữ có 800 triệu tiền ký gửi thay
vì chỉ là 500 triệu.
24.10
Thay đổi tỉ suất chiết khấu
là tỉ suất ngân hàng thương mại trả
cho các khoản vay của ngân hàng
trung ương.
Ngân hàng thương mại vay của ngân
hàng trung ương làm tăng lượng
cung tiền.
Tăng tỉ suất chiết khấu làm cho ngân
hàng thương mại giảm vay tiền, làm
giảm dự trữ và giảm tiền ký gửi.
24.11
10/4/2009
5
Hoạt động thị trường mở
Việc mua chứng khoán chính phủ
làm tăng dự trữ và tăng lượng cung
tiềnbằng với số nhân tiền gửi nhân
cho sự thay đổi dự trữ.
V
iệc bán chứng khoán chính phủ làm
giảm dự trữ và giảm lượng cung
tiềnbằng với số nhân tiền gửi nhân
cho sự thay đổi dự trữ.
24.12
NHTW mua CK nhà nướctừcác
NHTM
Bảng tổng kếttàisảncủa NHTW (tỷđồng)
Thay đổitàisản có Thay đổitàisảnnợ
Chứng khóan nhà nước: + 100 Tiềngửicủa NHTM
(
dự
trữ
)
+
100
(
dự
trữ
)
100
Bảng tổng kếttàisảncủa các NHTM (tỷđồng)
Thay đổitàisản có Thay đổitàisảnnợ
Tiềngửitại NHTW (dựtrữ): + 100
Chứng khóan nhà nước: - 100
24.13
NHTW mua CK nhà nướctừcác
thểnhân khác
Bảng tổng kếttàisảncủa NHTW (tỷđồng)
Thay đổitàisản có Thay đổitàisảnnợ
Chứng khóan nhà nước: + 100 Tiềngửicủa NHTM
(dựtrữ) + 100
Bảng
tổng
kết
tài
sản
của
các
NHTM (
tỷ
đồng
)
Bảng
tổng
kết
tài
sản
của
các
NHTM
(
tỷ
đồng
)
Thay đổitàisản có Thay đổitàisảnnợ
Tiềngửitại NHTW (dựtrữ): + 100 Tiềngửi: + 100
Bảng TKTS của các thểnhân khác (tỷđồng)
Thay đổitàisản có Thay đổitàisảnnợ
Tiềngửi: + 100
Chứng khóan nhà nước: - 100 24.14