Bài giảng Kinh tế vĩ mô: Chương 3

TỔNG CHI TIÊU VÀ MÔ HÌNH SỐ NHÂN

Chương 3

Nguyễn Thanh Xuân

Nội dung: C + I + G + NX

Tiêu dùng và tiết kiệm cá nhân Đầu tư (I) Chi tiêu chính phủ (G) Xuất khẩu ròng (NX) Cân bằng chi tiêu Thay đổi của khuynh hướng chi tiêu biên Mô hình số nhân

Nguyễn Thanh Xuân

Cơ cấu tổng chi tiêu (% GDP theo giá hiện hành) của Việt Nam 1990-2005

2006 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005

84,8 73,6 66,5 64,9 65,1 64,9 65,1 63,6 62.8 C

12,3 8,2 6,4 6,3 6,2 6,9 6,4 6,2 5.9 G

12,6 27,1 29,6 31,2 33,2 35,1 35,5 35,4 35.7 I

36,0 32,8 55,0 54,6 56,8 60,3 65,7 69,0 73.5 X

Nguyễn Thanh Xuân

41,9 57,5 56,9 62,0 67,9 73,3 73,6 -76.8 M 45,3

Cơ cấu theo tổng chi tiêu

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

445000

NX

345000

Đầu tư

245000

145000

Chi tiêu chính phủ

45000

Tiêu dùng tư nhân

-55000

Nguyễn Thanh Xuân

Cơ cấu tổng chi tiêu của Việt Nam (tích lũy từ 1990 đến 2005)

Tiêu dùng hộ GĐ

6%

Chi tiêu chính phủ

28%

33%

61%

5%

Đầu tư

Xuất khẩu ròng

Nguyễn Thanh Xuân

Tiêu dùng và tiết kiệm cá nhân

 Hàm tiêu dùng (C)  Hàm tiết kiệm (S)  Khuynh hướng tiêu dùng trung bình (APC)  Khuynh hướng tiêu dùng biên (MPC)  Khuynh hướng tiết kiệm trung bình (APS)  Khuynh hướng tiết kiệm biên (MPS)  Mối quan hệ giữa APC và MPC  Sự dịch chuyển của đường tiêu dùng

Nguyễn Thanh Xuân

Nhắc lại

DI (Yd) = GDP + NFFI – De – Ti – Prnộp và giữ lại + Tr

– Tcá nhân

= W + R + i + Prchia + Tr – Tcá nhân – BHXH

= C + S

Tiêu dùng và tiết kiệm có mối quan hệ như “nước trong hai bình thông nhau”.

Nguyễn Thanh Xuân

Hàm tiêu dùng (C)

C = Co + Cm.Yd

Trong đó: Co : tiêu dùng tự định Cm : tiêu dùng biên (hay MPC)

Nguyễn Thanh Xuân

Hàm tiết kiệm (S)

S = So + SmYd = - Co + (1 - Cm)Yd

C0 + S0 = 0

Cm + Sm = 1

Nguyễn Thanh Xuân

Bảng tiêu dùng và tiết kiệm

ổ

Tiêu dùng

Tiêu

T ng tiêu

ng ứ dụ

dùng ự t đ nhị

(MPC.Yd)

dùng (Co+ MPC.Yd)

(Co)

ứ T ng m c t ế ti ki mệ (So+ MPS.Yd)

Thu nhậ p kh ả d nụ g

250 1.000 1.750 2.500 3.250 4.000

0 750 1.500 2.250 3.000 3.750

250 250 250 250 250 250

250 0 250 500 750 1.000

t ế kiệ m ng ứ dụ MPS.Yd 0 250 500 750 1.000 1.250

0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 MPC = 0,75; MPS = 1 - MPC = 1 – 0,75 = 0,25

Nguyễn Thanh Xuân

Hàm tiêu dùng và hàm tiết kiệm

Hàm tiêu dùng C = 250 +0,75Yd

3250

1000

250

1000 4000

t ế

Hàm ti ki mệ

tiết kiệm

Nguyễn Thanh Xuân

1000 Yd 0 -250

Khuynh hướng tiêu dùng trung bình (APC)

APC

C Yd

APC = 1 : chi tiêu bằng thu nhập APC > 1 : chi tiêu nhiều hơn thu nhập APC < 1 : chi tiêu ít hơn thu nhập

Nguyễn Thanh Xuân

Khuynh hướng tiêu dùng biên (MPC)

MPC (C ) =

C Y

Khuynh hướng tiêu dùng biên là phần của đồng thu nhập khả dụng tăng thêm được sử dụng để chi tiêu tiêu dùng

Nguyễn Thanh Xuân

APS & MPS

MPS (S ) =

APS =

S Y

APC + APS = 1; MPC + MPS = 1

Nguyễn Thanh Xuân

Mối quan hệ giữa APC và MPC

ổ

T ng tiêu

K.h

ướ

K. h

dùng

Thu nh p ậ ả ụ kh d ng

ng tiêu dùng TB (APC)

ướ ng tiêu dùng biên (MPC)

C0 +MPC Yd

0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000

250 1.000 1.750 2.500 3.250 4.000

1,000 0,875 0,833 0,812 0,800

0,75 0,75 0,75 0,75 0,75

Nếu MPC < APC : Khi Yd tăng => APC giảm

Nguyễn Thanh Xuân

Đường C dịch chuyển

thu nhập khả dụng (+) thu nhập dự đoán (+) lãi suất (-)

Nguyễn Thanh Xuân

Đầu tư (I)

Các nhân tố chính tác động đến I Hàm cầu đầu tư (ID) ICOR

Nguyễn Thanh Xuân

Đầu tư đối với tăng trưởng GDP

120

100

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

T ỷ trọng đóng góp của đầu tư

Nguyễn Thanh Xuân

ố

ề

Đ u t

Ti n vay còn ạ

Năm

ầ ư ban đ uầ

Doanh thu ròng d ự đoán

l i sau m i nămỗ

ả Lãi v n vay tr hàng năm (lãi su t ấ 5%)

ố V n vay ượ ả c tr đ h ng ằ năm

1.000

0 1 2 3

400 500 200

50 32,5 9,125

350 467,5 182,5

1.000 650 182,5 0

ố

ề

Đ u t

Năm

ầ ư ban đ uầ

Doanh thu ròng d ự đoán

Ti n vay còn ạ l i sau m i nămỗ

ả Lãi v n vay tr hàng năm (lãi su t ấ 10%)

ố V n vay ả ượ c tr đ h ng ằ năm

1.000

0 1 2 3

400 500 200

100 70 27

300 430 173

1.000 700 270 90

Nguyễn Thanh Xuân

19 90

Các nhân tố chính

Lãi suất (-) Sản lượng (+) Lạm phát dự đoán (+) Lợi nhuận dự đoán (+) Khấu hao (+)

Nguyễn Thanh Xuân

Hàm cầu đầu tư (ID)

=

+

I

. r m

. Y m

I

 đầu tư biên theo lãi suất < 0  đầu tư biên theo sản lượng > 0

Nguyễn Thanh Xuân

Bảng ID

th c (I)

Đ u t

Lãi su tấ ự th c (r)

ầ ư ự ỉ ồ (t đ ng)

ạ

Bi quan

L c quan

Trung bình 80 100 120

100 120 140

a b c

6 4 2

60 80 100

Nguyễn Thanh Xuân

Đường ID

r %

a

6 ID0

b

4 c

2 ID

2 ID2

ID1

80

100

120 I

80

100

120 I

Nguyễn Thanh Xuân

ICOR

 I(t) : tổng vốn đầu tư năm

 ICOR(t) = I(t-1)/∆Y(t)

 ICOR(t) = i(t-1)/g(t)

 ∆Y(t) =Y(t) - Y(t-1),

 i(t-1) : tỷ lệ đầu tư trên

GDP năm t-1,

 g(t) : tỷ lệ tăng trưởng

cuả Y năm t

Nguyễn Thanh Xuân

Chi tiêu chính phủ (G)

 TX = TX0 + Tm.Y

 Sản lượng  Thuế

Nhắc lại

 TX = Ti + Td

 TX = TN + Tr

 TX = Tcá nhân + Tdoanh nghiệp

Nguyễn Thanh Xuân

Xuất khẩu ròng (NX)

X; N

M

NX = X – M NX = X – M

250 = X – Mm.Y

X

1250

GDPr

M = M0 + Mm.Y

50 GDPr

1250

0 -50

NX

Nguyễn Thanh Xuân

Biểu xuất khẩu ròng

ấ

GDP th cự (Y)

ẩ ấ Xu t kh u (EX)

ẩ ậ Nh p kh u (IM)

ẩ Xu t kh u ròng (NX = EX IM)

1000 1100 1200 1300 1400

250 250 250 250 250

200 220 240 260 280

50 30 10 10 30

Nguyễn Thanh Xuân

Nhân tố ảnh hưởng NX

Xuất khẩu

 GDP của nước ngoài  Mức độ chuyên môn hóa sản xuất toàn cầu  Giá tương đối của HH

Nhập khẩu  GDP trong nước  Mức độ chuyên môn hóa sản xuất toàn cầu  Giá tương đối của HH ở

được SX trong nước và HH tương tự ở nước ngoài

nước ngoài và HH tương tự được SX trong nước

 Tỉ giá hối đoái.

Nguyễn Thanh Xuân

Cân bằng chi tiêu

Xu hướng hội tụ đến điểm cân bằng Y = AE = C + I + G + NX

 Chi tiêu biên = Cm(1-Tm) + Im - Mm Chi tiêu tự định:

A = C0 + I0 + G + X – M0

Nguyễn Thanh Xuân

Y = C + I + G + X - M

 G = G  X = X  M = Mo + Mm.Y

 C = Co + Cm.Yd  Yd = Y - T  I = Io + Im.Y  T = To + Tm.Y  C = Co + Cm.(Y – T)  I = Io + Im.Y

Nguyễn Thanh Xuân

Khuynh hướng chi tiêu biên

Ban đ uầ M iớ GDP

ổ ổ

Chi tiêu t ị ự đ nh (A) ứ ứ th c ự (Y)

Chi tiêu ụ ng d (N0) Chi tiêu ụ ng d (N1)

1000 600 a 500 T ng chi tiêu (AE0) 1100 a’ T ng chi tiêu (AE1) 1200 600

1100 600 b 550 1150 b’ 660 1260

600 c 600 720 1320 1200 1200 c’

1300 600 d 650 1250 d’ 780 1380

1400 600 e 700 1300 e’ 840 1440

600 f 750 1350 f’ 900 1500 1500

Nguyễn Thanh Xuân

1600 600 g 800 1400 g’ 960 1560

Thay đổi chi tiêu biên

 Khuynh hướng tiêu

dùng biên theo GDP thực (+).

A D AD2

 Khuynh hướng nhập

khẩu biên (-).

AD1

 Suất thuế biên (-).

450 0

Y1 Y2 Yp

GDP thực

ướ ng chi

Nguyễn Thanh Xuân

Hình 3.4: Gia tăng khuynh h tiêu biên

Chi tiêu tự định

Ban đ uầ

M iớ

GDP

ổ

tiêu

ứ

th c ự (Y)

Chi tiêu ụ ng d (N)

T ng chi tiêu (AE0)

T ng chi tiêu (AE1)

1000

500 a

Chi ự t ị đ nh (A0) 600

1100 a’

Chi ự t ị đ nh (A1) 650

1150

1.100

550 b

1150 b’

650

600

1200

600 c

650

600

1250

1200

1200 c’

650 d

1250 d’

650

600

1300

1400

700 e

1300 e’

650

600

1350

Nguyễn Thanh Xuân

Thay đổi chi tiêu tự định

AD2

AD1

 chính phủ thuê người chôn vàng;  dự án mía đường,

E1 650

600

450

 xi măng của Việt Nam.  Cầu đường

1200 1300 GDP thực

Nguyễn Thanh Xuân

ự ị Hình 3.5: Gia tăng chi tiêu t đ nh

Mô hình số nhân

Số nhân (k) cho biết

Y AD

số đơn vị tăng thêm của tổng sản lượng (Y) khi tổng cầu (AD) tăng thêm một đơn vị.

(cid:0)

)T1(C1 m

MI m

∆AD = ∆C + ∆G + ∆I + ∆X - ∆M

Nguyễn Thanh Xuân

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

Dạng 2: Chính sách tài chính

Bài tập số nhân: 3.5 Đề thi mẫu: câu 6: a, b, c.

Nguyễn Thanh Xuân

Bài tập số nhân: 3.5

a) Tính số nhân k? (2,3) b) Tính sản lượng cân

bằng (1181,8)

c) Nếu G tăng thêm 100 thì sản lượng cân bằng mới là bao nhiêu? (1181,8+230)

d) Nếu chính phủ giảm

 Một nền kinh tế có:  C = 300 + 0,7Yd  G = 200  X = 50  I = 100 + 0,1Y  T = 100 + 0,2Y  M = 60 + 0,1Y

thuế 100 thì sản lượng cân bằng mới là bao nhiêu? (1181,8+161) e) Từ kết quả câu (c) và (d) anh chị cho nhận xét.

Nguyễn Thanh Xuân

a) Tính số nhân k?

K = 1/(1-0,7(1-0,2)- 0,1+0,1) = 2,3

(cid:0)

)T1(C1 m

MI m

Nguyễn Thanh Xuân

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

b) Tính sản lượng cân bằng

C = 300 + 0,7Yd; Yd = Y – T (cid:0) C = 300 + 0,7(Y- (100 + 0,2Y)) (cid:0) C = 230+0,56Y AD=AS=Y=C+I+G+X-M => Y= 230+0,56Y+ 100 + 0,1Y+200+50-(60 +

0,1Y)

=>Y=520/0,44 = 1.181

Nguyễn Thanh Xuân

c) ∆G = 100; Y’: ?

k = ∆Y/∆AD => ∆Y = k.∆AD = k.∆G = 2,3x100 = 230 Y’ = Y + ∆Y = 1181 + 230 = 1.411

Nguyễn Thanh Xuân

d) ∆T = -100; Y’’: ?

kT = -k.Cm = -2,3.0,7 = -1,61 ∆Y = kT .∆T = -1,61.(-100) = 161 (tỷ

đồng)

(Y’’cb= Ycb +∆Y = 1181+161=1342) (tỷ

đồng)

Nguyễn Thanh Xuân

Bài giảng Kinh tế vĩ mô: Chương 3 - GV. Nguyễn Thanh Xuân

TỔNG CHI TIÊU VÀ MÔ HÌNH SỐ NHÂN

Cơ cấu tổng chi tiêu (% GDP theo giá hiện hành) của Việt Nam 1990-2005

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

445000

NX

345000

Đầu tư

245000

145000

Chi tiêu chính phủ

45000

Tiêu dùng tư nhân

-55000

Cơ cấu tổng chi tiêu của Việt Nam (tích lũy từ 1990 đến 2005)

6%

28%

33%

61%

5%

Hàm tiêu dùng (C)

Hàm tiết kiệm (S)

Bảng tiêu dùng và tiết kiệm

ổ

ổ

ứ T ng m c t ế ti ki mệ (So+ MPS.Yd)

0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 MPC = 0,75; MPS = 1 - MPC = 1 – 0,75 = 0,25

Hàm tiêu dùng và hàm tiết kiệm

Khuynh hướng tiêu dùng trung bình (APC)

Khuynh hướng tiêu dùng biên (MPC)

Mối quan hệ giữa APC và MPC

ổ

ướ

Thu nh p ậ ả ụ kh d ng

ướ ng tiêu dùng biên (MPC)

Nếu MPC < APC : Khi Yd tăng => APC giảm

Đầu tư đối với tăng trưởng GDP

=

+

+

I

I

. r m

. Y m

I

I

r %

r %

a

6

6

ID0

b

4

4

c

2

ID

2

ID2

ID1

80

100

120

I

80

100

120

I

X; N

M

NX = X – M NX = X – M

250

= X – Mm.Y

X

1250

GDPr

M = M0 + Mm.Y

50

GDPr