Baøi 5: BIEÁN ÑOÅI MAÕ HIEÄU
I. Moâ taû Noùi ñeán bieán ñoåi maõ hieäu laø noùi ñeán maõ hoùa (encoder) vaø giaûi maõ (decoder). Maõ hoaù laø quaù trình bieán ñoåi quen thuoäc sang khoâng quen thuoäc. Giaûi maõ laø quaù trình bieán ñoåi thöïc hieän khoâng quen thuoäc sang quen thuoäc.
encoder
decoder
Tín hieäu khoâng quen thuoäc 0000 0001 0010 0011 0100
Tín hieäu quen thuoäc 0 1 2 3 4
II. Maïch maõ hoaù
Töø ñoù ta vieát A = 1 + 3 + 5 + 7 + 9 B = 2 + 3 + 6 + 7 C = 4 + 5 + 6 + 7 D = 8 + 9
D C B A
0 0 1 1 0 0 1 1 0 0
0 1 0 1 0 1 0 1 0 1
0 0 0 0 0 0 0 0 1 1
0 0 0 0 1 1 1 1 0 0
Thaäp phaân 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Quan saùt baûng traïng thaùi ta thaáy raèng, bít A xuaát hieän döôùi daïng 1 nhieàu laàn ôû caùc soá 1, 3, 5, 7, 9. Hay ta noùi, bít A chính laø ngoõ ra cuûa 1 haøm OR maø caùc ngoõ vaøo laø 1, 3, 5, 7, 9.
VCC
0
1
2
3
4
5
6
7
8
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
10 A
1 2 3 12 13
9
1 2 8
6
3 4 5
B
6
3 4 5
C
ÑK = 0: cho pheùp
1: khoâng cho pheùp
D
Taäp hôïp caùc coång OR taïo thaønh maïch maõ hoaù. ÔÛ moãi ngoõ vaøo ta theâm 1 ñieän trôû R noái xuoáng mass ñeå bieåu dieãn traïng thaùi ban ñaàu baèng 0.
Ta theâm 1 ngoõ ñieàu khieån ñeå
cho pheùp maõ hoaù hay khoâng.
Muoán maõ hoaù soá 5 ta chæ vieäc cho daây soá 5 leân ñieän theá + VCC vaø ôû ngoõ ra ta coù caùc bít nhò phaân töông öùng vôùi noù.
BCD (Binary codeddecimal): maõ cuûa soá thaäp phaân ñöôïc maõ hoaù theo nhò phaân.
II. Maïch giaûi maõ
Quan saùt traïng thaùi (maïch maõ hoaù), ta thaáy raèng maõ soá thaäp phaân seõ töông öùng vôùi moät daïng soá duy nhaát cuûa soá nhò phaân hay ta noùi: moãi soá thaäp phaân laø ngoõ ra cuûa coång AND maø caùc ngoõ vaøo laø caùc bít nhò phaân töông öùng vôùi noù vaø caùc taäp hôïp caùc coång AND naøy taïo thaønh maïch giaûi maõ.
ÔÛ moãi coång AND ta theâm moät ngoõ vaøo ñeå cho pheùp giaûi maõ hay khoâng.
1
3
3
3
2
4
4
4
ABCD0 (cid:0)
1
9
ÑK = 0: khoâng cho pheùp
1: cho pheùp
D C B A
Thí duï: IC 7447: giaûi maõ BCD sang 7 ñoaïn
Led 7 ñoaïn: anod chung; catod chung
Baøi 6: MAÏCH ÑA HÔÏP VAØ GIAÛI ÑA HÔÏP
(Multiplexer, Demultiplexer)
I. Moâ taû
Trong phöông phaùp truyeàn tin ñeå truyeàn ñöôïc nhieàu tín hieäu treân cuøng 1 keânh sao cho ôû ñaàu thu ta coù theå laáy laïi döõ kieän ñuùng nhö döõ kieän luùc ban ñaàu.
Maïch laáy caùc tín hieäu ñeán song song vaø truyeàn tín hieäu döôùi daïng laàn löôït noái tieáp treân keânh truyeàn chung Y goïi laø maïch ña hôïp hay maïch choïn döõ kieän.
Maïch laáy tín hieâu laàn löôït noái tieáp treân keânh truyeàn chung Y ñeå veõ ra n ñöôøng ra khaùc nhau maø ñöôøng naøo laø phuï thuoäc vaøo maõ soá maø ta gaùn cho noù. Ñoù goïi laø maïch phaân boá döõ kieän hay maïch giaûi ña hôïp.
Ñaàu phaùt Ñaàu thu
0 1 0 1 Y
MUX DEMUX
N N
II. Maïch ña hôïp
Bieán soá
Haøm soá Y
0 0 1 1
0 1 0 1
x1 x2 x3 x4
c1 c2
Ñeå thieát keá 1 maïch ña hôïp coù N = 16 tín hieäu (0 -> 15) thì moãi tín hieäu ta gaùn cho noù 1 ñòa chæ coù chieàu daøi laø n bít sao cho 2n ≥ N, vôùi n nhoû nhaát vaø ta coù theå noùi: moãi tín hieäu laø 1 haøm soá AND cuûa tín hieäu ñoù, vaø n bít ñòa chæ maø ta gaùn cho noù.
Nhöng maïch ña hôïp coù keânh truyeàn chung Y döôùi daïng laàn löôït noái tieáp neân Y chính laø ngoõ ra cuûa caùc haøm OR, vôùi caùc ngoõ vaøo laø caùc ngoõ ra cuûa caùc haøm AND ôû treân.
Ta theâm moät ngoõ ñieàu khieån
ñeå cho pheùp ña hôïp hay khoâng.
1
3
3
3
2
4
4
4
0
1
A B C D
15
ÑK = 0: khoâng cho pheùp
1: cho pheùp
Y
