BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
TRẦN THỊ THANH HÒA
QUẢN LÝ TIỀN ĐIỆN TỬ TẠI VIỆT NAM
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ
HÀ NỘI - 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
TRẦN THỊ THANH HÒA
QUẢN LÝ TIỀN ĐIỆN TỬ TẠI VIỆT NAM
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã ngành: 9340201
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ
Người hướng dẫn khoa học:
Hướng dẫn 1: PGS.TS. Đỗ Thị Kim Hảo
Hướng dẫn 2: PGS.TS. Phạm Thị Hoàng Anh
HÀ NỘI - 2024
1
MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu
Trong nhiều thập kỷ qua, những tiến bộ không ngừng trong công nghệ đã tạo
ra những dịch chuyển mang tính chuyển đổi lớn trong phương thức hoạt động của
nền kinh tế toàn cầu, trong đó có cả cách thức mà hàng hóa, sản phẩm dịch vụ và
tài sản được trao đổi. Một trong những sự phát triển quan trọng trong quá trình
này là sự xuất hiện của tiền điện tử với nhiều lợi ích tiềm năng phù hợp với xu thế
số hóa, trong đó có việc nâng cao tốc độ và hiệu quả thanh toán, đóng góp tích
cực vào việc thúc đẩy tài chính toàn diện. Tuy nhiên, chúng cũng đồng thời gây
ra những rủi ro đáng kể cho cộng đồng tài chính nói riêng và xã hội nói chung khi
là những phương tiện tiềm năng để rửa tiền, tài trợ khủng bố, trốn thuế và lừa đảo.
Đồng thời, chúng cũng có thể gây hại cho hiệu quả của chính sách tiền tệ và sự
ổn định tài chính khi các sản phẩm này không được quản lý hiệu quả và người sử
dụng không hiểu đúng bản chất của sản phẩm. Chính vì vậy, các khuôn khổ quản
lý đối với tiền điện tử cũng được xây dựng đầy đủ với nhiều khía cạnh cụ thể tại
nhiều quốc gia và trở thành chủ đề được nhiều nhà nghiên cứu và hoạch định
chính sách quan tâm.
Tại Việt Nam, các sản phẩm tiền điện tử đã tồn tại dưới các hình thức thẻ trả
trước ngân hàng, các sản phẩm ví điện tử, và gần đây mới bắt đầu triển khai thí
điểm dịch vụ tiền di động (mobile money). So với các nước, tiền điên tử ở Việt
Nam chưa có lịch sử lâu dài, vì vậy, các khuôn khổ quản lý cho lĩnh vực này mặc
dù đã hình thành để bắt kịp với thực tiễn phát triển của các công cụ thanh toán
trong nước và quốc tế nhưng vẫn còn ở các bước đầu xây dựng, thí điểm và điều
chỉnh, hoàn thiện dần. Với những lý do nêu trên, nghiên cứu sinh lựa chọn chủ đề
“Quản lý tiền điện tử tại Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu Luận án tiến sỹ nhằm
cung cấp cơ sở lý luận, thực tiễn từ một góc nhìn khách quan cho các nhà hoạch
định chính sách của Việt Nam, góp phần phát triển thị trường tiền điện tử phù hợp
với nhu cầu, xu hướng của nền kinh tế số, thực hiện mục tiêu tài chính toàn diện,
hài hòa với các tiêu chuẩn quốc tế nhưng vẫn đảm bảo an toàn cho người sử dụng
và sự phát triển lành mạnh của thị trường.
2. Tổng quan nghiên cứu và khoảng trống trong lĩnh vực nghiên cứu
2.1. Tổng quan nghiên cứu
Các công trình nghiên cứu về tiền điện tử hiện nay khá đa dạng, dưới hình
thức các văn bản nghiên cứu/ đánh giá chính sách, các tài liệu kỹ thuật hay khuyến
nghị của các tổ chức đa quốc gia, các tổ chức tài chính tiền tệ như EU, IMF,
BIS…; các hiệp hội ngành nghề, các quỹ hỗ trợ như AFI, GSMA, CGAP, Bill
&Melinda Gates Foundation…; hay các nghiên cứu, đánh giá của NHTW các
