ng trình theo

ố ượ

Bài 8: Thi h

ế ế ươ t k  ch ướ ng đ i t

ng.

ệ ố

ể

ạ

Các giai đo n phát tri n h  th ng

ề

ệ ố

ể

ầ

•   Năm giai đo n đ  phát tri n h  th ng ph n m m

theo h

ng.

ặ ả

ể ạ ố ượ ng đ i t ầ  yêu c u(Requirement analysis)

ế ế

ướ •   Đ c t •   Phân tích (Analysis)  •   Thi t k  (Design)  ậ •   L p trình (Programming)  ể •   Ki m tra (Testing)

ệ ố

ể

ạ

Các giai đo n phát tri n h  th ng

ầ

•   Đ c t

ườ

ng h p s  d ng (use­case) qui

ặ ả  yêu c u: ể • Tìm hi u các tr ệ ụ

ợ ử ụ ầ ủ

ủ

ề ả

ế

trình nghi p v , yêu c u c a khách hàng, c a  ấ v n đ  gi

i quy t.

ố

• Thông qua các use case tìm ra các nhân t

tham gia

ượ

ỗ

ả ằ

ặ ả

ả

ệ ố vào h  th ng. • M i use case đ

b ng văn b n, đ c t

ầ ủ

c mô t yêu c u c a khách hàng.

ệ ố

ể

ạ

Các giai đo n phát tri n h  th ng

•   Phân tích:

ừ

ặ ả

• T  các đ c t

yêu c u , h  th ng b ở

ớ

ướ ầ ượ c đ u đ c  ng và

ố ượ ủ ệ ố

ơ ế ể ễ ả

ho t đ ng c a h  th ng.

ớ

ệ ố ệ ạ ộ ư ả  các l p ch a đi sâu vào

ầ mô hình hóa b i các khái ni m l p, đ i t các c  ch  đ  di n t ỉ ướ c này ch  mô t ậ ế ỹ t k  thu t.

• Trong b các chi ti

ệ ố

ể

ạ

Các giai đo n phát tri n h  th ng

•   Thi

ế ế t k :

ả

• Trong giai đo n thi

ạ ở ộ

ỹ

ệ

ứ

ế ế ế t k , k t qu  quá trình phân  ượ ả ậ tích đ c m  r ng thành gi i pháp k  thu t. Các  ớ ơ ở ư ớ ớ ượ c thêm vào nh  l p giao di n, l p c  s   l p đ ớ ữ ệ d  li u, l p ch c năng…

•   L p trình:

ặ ả

ế ế

ả ủ ướ

chi ti

t k t qu  c a b

c

ậ ướ •  B c này đ c t ế ế t k .

thi •  Các b

c c a l p thi

ế ế ượ t k  đ ữ ậ

ố

ể c chuy n thành  ướ ng đ i

ướ ủ ớ ồ ng nào đó.

mã ngu n theo ngôn ng  l p trình h ượ t

ạ

ể

• Ki m tra: Có 4 hình th c ki m tra h  th ng.

ệ ố ệ ố đượ

đơ

ể

ể

ể § Ki m tra t ng

c dùng ki m tra

đơ

ớ

Các giai đo n phát tri n h  th ng ứ ừ ể ặ các l p ho c các nhóm

ể n th  (unit testing)  n.

đượ

ợ § Ki m tra tính tích h p (integration testing),

ế ợ c k t h p

ầ

ki m tra xem chúng

đ

ớ để ể ng v i nhau có  úng không.

ki m tra xem

ớ ệ ố đ

§ Ki m tra h  th ng (system testing) ch   ứ

đượ

ứ

ườ

ỉ để ể ă c ch c n ng mà ng

i dùng yêu

§ Ki m tra tính ch p nh n

ể ớ v i các thành ph n và các l p  ạ độ ho t  ể ệ ố h  th ng có  áp  ng  ầ c u không. ể ể

ệ ể

c(acceptance testing), vi c  c th c hi n b i khách hàng, vi c ki m

ở ư ể

ệ ố

ậ đượ ự ệ ố

ấ đượ ệ

ũ

ệ ki m tra này  ự tra c ng th c hi n gi ng nh  ki m tra h  th ng

Cách tìm l pớ

•

ớ

ớ

c tìm t

ễ

•

ặ ừ  pham vi bài toán, nên đ t tên l p trùng v i tên  ự ả ờ

ố ượ ớ

ớ ượ  L p đ các đ i t ể  Đ  tìm l p tr  l

ng th c mà ta bi u di n. i các câu h i sau:

ể ỏ ữ

§ Có thông tin nào c n l u tr  hay phân tích không?  N u có, c n t o

ầ ư ầ ạ ế

§ Có h  th ng bên ngoài hay không? H  th ng ngoài có th  đ ủ

l p.ớ

ệ ố ứ ệ ố ớ ể ượ c xem  ớ ặ ươ ệ ố ư nh  các l p mà  h  th ng c a chúng ta ch a ho c t ng tác v i nó.

§ Có các m u thi

ầ

t k , th  vi n l p, thành ph n, … hay không? Các  ồ ướ ừ ừ các project tr c đó, t các đ ng

ư ệ ớ ượ c xây d ng t ấ ả ệ ẫ ế ế ự ầ thành ph n này đã đ ặ nghi p ho c các nhà s n xu t?

§ Có thi

ứ ả ế ị ượ t b  nào đ c

t b  nào mà h  th ng ph i đáp  ng? B t c  thi ể ế ị ố ớ ệ ố ệ ố ể ấ ứ ể ớ ự n i v i h  th ng có th  chuy n thành l p d  tuy n.

§ Tác nhân đóng vai trò nh  th  nào trong h  th ng? Các vai di n này  ị

ễ

ư ế ư ườ ử ụ ượ ườ ả ệ ố i s  d ng, khách hàng, ng ớ c xem là l p nh  ng i qu n tr … nên đ

ướ ầ

Các b

c c n thi

t đ  thi

ế ế ươ t k  ch

ng

•

ự

ả

ươ

ố ượ

ng ph i xây d ng

ế ể trình ng trình theo h ế ừ

ệ ữ

ướ ng đ i t ố

ế ế ộ t k  m t ch ả ệ

ố

ng.

•

ướ c sau: ủ ng (l p) c a bài toán.

ự đị § Xác  nh các d ng  ế § Tìm ki m các

ớ ữ ệ ạ đố c tính chung (d  li u chung) trong các d ng i

ượ t

ể  Đ  thi ộ m t cây ph  h  mang tính k  th a và m i quan h  gi a các đ i  ượ t ả ệ ả ể  Đ  xây d ng cây ph  h  tr i qua các b ạ đố ượ i t đặ ữ c l p c  s  d a trên c  s  các

ơ ở ủ c tính chung c a

ẻ ng này, nh ng gì chúng cùng nhau chia s . đặ ơ ở ự đị § Xác  nh  ạ các d ng  ừ ớ đượ ớ đố ượ ng. i t ơ ở ử ụ ệ ổ ệ

§ T  l p c  s , s  d ng quan h  t ng quát hóa  ấ ạ ủ

ầ ớ

đư để đặ ả   c t  trong vi c  đặ ữ c tính  ng. Bên c nh  ó, ta còn a

đố ượ i c a d ng  i t ơ ở ớ ệ ớ ạ ẫ ớ ớ đư ẫ ứ a ra các l p d n xu t ch a các thành ph n, nh ng  đ ạ không chung còn l ấ ra các l p có quan h  v i các l p c  s  và l p d n xu t

ướ ầ

Các b

c c n thi

ế ế ươ t k  ch

ng

t đ  thi

ế ể trình

• Đ i v i các bài toán ph c t p:

§

ố ớ

ề

ậ

ộ

ủ

đố ượ i t

ậ ự ng c a bài toán theo tr t t

Phân tích m t cách c n th n v  các  ừ ướ t  d

i lên (bottom up).

ữ

đặ

đố ượ i t

ng, nhóm các

c tính này

ế ế đượ

ồ ạ § Tìm ra nh ng gì t n t i chung gi a các  ơ ở ớ c các l p c  s . ừ ướ ướ ng t  d

i lên, chúng ta thi t k

c các

đố ượ i t

ng

ữ ạ để đượ i  l   ế ụ § Ti p t c theo h phù h p.ợ

ứ ạ ẩ

ướ ầ

Các b

c c n thi

ế ế ươ t k  ch

ng

t đ  thi

ế ể trình

• Sau đó:

đặ ừ ướ ằ ố ng t  trên xu ng b ng cách cài t đố ượ i t

ng  ấ đặ ơ ở

ơ ở đặ c tính chung

t theo h § Cài  ớ l p c  s  chung nh t. ấ ớ t các l p d n xu t trên c  s  các  đố ượ i t

ệ ố ủ đượ đặ đố ượ i t ng c a h  th ng c cài t

§ Cho  xong

ẫ ng. ạ ả ệ đặ ế ụ § Ti p t c cài  ủ ừ c a t ng nhóm  ấ ả đế n khi t t c  các d ng  để đượ   c cây ph  h

Ví d  1ụ

ề ươ

ủ

ơ

ng c a các nhân viên trong c  quan theo các

ạ

ườ

độ

ươ

§ D ng ng

ạ

n

ươ

ườ

đượ

ừ ng t  ngân sách Nhà  ứ ế c g i là cán b , công ch c (d ng biên ch ).  ủ ơ ừ ng t  ngân sách c a c   ợ đồ

ng lãnh l ộ ng lãnh l ườ

i lao  ọ i lao  ọ

Tính ti n l d ng khác nhau: ạ ướ đượ c  ạ § D ng ng quan

độ c g i là ng

i làm h p

ng.

Ví d  1ụ

•

ệ ố

ố ượ

ế

ợ

ồ

ng: Biên ch  và h p đ ng.

•

ứ

ặ

ng này có đ c tính chung đó là viên ch c làm

ệ

H  th ng có hai đ i t ạ ố ượ  Hai lo i đ i t ơ vi c cho c  quan.  ể ạ

ớ

ộ

ứ

ớ ơ ở ể

ồ

•

ự

ạ ế ừ ừ ớ ơ ở

  có th  t o nên l p c  s  đ  qu n lý m t viên ch c (l p  Nguoi) bao g m mã s , h  tên và l  Sau đó xây d ng các l p còn l

ớ

ứ

ồ

l p c  s  trên: ớ BienChe) g m các

ộ

thu c tính: h  s  l

ả ố ọ ươ ng. ớ i k  th a t ộ § L p dành cho cán b , công ch c (l p  ứ ụ ụ ấ ệ ố ươ ng, ti n ph  c p ch c v . ồ ườ

ớ

i làm h p đ ng (l p

§ L p dành cho ng

ớ HopDong) g m các

ệ

ộ

ố

ờ

ề ợ ồ ộ ề thu c tính: ti n công lao đ ng, s  ngày làm vi c trong  ệ ố ượ tháng, h  s  v

t gi

.

Ví d  2ụ

ố ă

ưở

ọ ầ  s  cu i n m h c c n trao gi ả

ng cho các sinh viên  ọ đượ

ả i th ề

c

ả ử ấ ắ ố

ạ

Gi xu t s c và các gi ng viên có nhi u công trình khoa h c  công b  trên t p chí.

Ví d  2ụ

ả ệ Các l p trong cây ph  h :

ồ ơ ả

ề

ả ớ l p ớ Nguoi  qu n lý h  s  cá nhân  ả l p ớ SinhVien qu n lý v  sinh viên  ả l p ớ GiangVien qu n lý gi ng viên.

ả ể ọ ứ ượ ưở ươ ứ ng th c ki m tra kh  năng đ c khen th ng. Đây là ph ng th c

ứ ươ ươ ầ ả ứ ấ ng th c xu t. Đây là ph ng th c thu n  o.

ả ượ ưở c khen th ng.

ữ ệ ươ ươ ể ấ ể ứ ng th c ki m tra kh  năng đ ứ ng th c xu t.

ả ượ ưở c khen th ng.

ữ ệ ươ ươ + L p ớ Nguoi: ữ ệ           ­ D  li u h  và tên. ươ           ­ Ph ầ ả thu n  o.           ­ Ph + L p ớ SinhVien:           ­ D  li u đi m trung bình.           ­ Ph           ­ Ph + L p ớ GiangVien: ể          ­ D  li u đi m trung bình. ể ứ ng th c ki m tra kh  năng đ          ­ Ph ấ ứ ng th c xu t          ­ Ph

Ví d  3ụ

ả ử ầ

ả ạ

ữ

ự

ộ

ậ  s  c n ph i t o các hình: hình tròn và hình ch  nh t  ả c tô theo hai màu red và blue. Xây d ng m t cây ph

ệ để

ả

Gi đượ h

qu n lý các hình này

ữ

ướ

ế ầ

l u tr  thông tin chung cho

c h t c n có l p c  s

đ

ơ ở Shape  ẫ ớ

Ví d  3ụ để ư ữ ấ Rectangle v  hình hình ch   ề

ề

tâm.

đườ

ng biên.

ươ

ầ ả

ứ

ứ ứ ẽ

ươ ươ

Đ

ng th c thu n  o.

ế ậ ng th c thi t l p tô màu. ng th c v  hình.  ây là ph

ề ộ ứ ẽ ng th c v  hình.

ươ

ớ Tr các hình, sau  ó là hai l p d n xu t  ậ Circle v  hình tròn. nh t và  + L p ớ Shape: ọ độ         ­ T a          ­ Màu          ­ Màu tô.         ­ Ph         ­ Ph + L p ớ Rectangle: ề          ­ Chi u dài và chi u r ng. ươ          ­ Ph + L p ớ Circle:          ­ Bán kính.          ­ Ph

ứ ẽ ng th c v  hình.