Bài giảng Lập trình hướng đối tượng Chương 2: ĐH Ngoại ngữ

Click to edit Master subtitle style Click to edit Master subtitle style CHƯƠNG 2:

LỚP VÀ ĐỐI TƯỢNG

Khoa Công nghệ thông tin Trường Đại học Ngoại ngữ - Tin học, TP.HCM

NỘI DUNG

• Tạo Lớp

– Thêm Field

– Thêm Constructor

– Thêm Phương thức (method/function)

• Tạo đối tượng

• Từ khóa ‘static’

• Mảng đối tượng

3 nguyên tắc lập trình hướng đối tượng

• Đóng gói (Encapsulation) và Giao diện

(Interface) – Ẩn chi tiết của lớp (Đóng gói), chỉ cung cấp các

phương thức cần thiết để dùng (Giao diện)

• Thừa kế (Inheritance)

– Tạo lớp mới thừa kế lớp đã có

• Đa hình (Polymorphism)

– Khả năng tạo ra các lớp dẫn xuất, cài đặt cùng một method của lớp cơ sở theo những cách 4 khác nhau (tùy từng lớp dẫn xuất)

TẠO LỚP

Tạo lớp

• Lớp (class) dùng để mô hình các đối tượng thực thành các đối tượng trong chương trình

(fields)

(methods)

• Lớp (class) gồm có: – Dữ liệu (dùng biến) – Phương thức – Cách tạo đối tượng

(constructors)

Tạo lớp

• Cú pháp:

[access modifier] class [:BaseClassName] {

// Khai báo biến (Fields) [access modifier] VarName;

// Constructors [public] ClassName([Parameters]) {}

// Phương thức (Methods) [access modifier] MethodName([Parameters]) {}

}

Tạo lớp

using System; using System.Collections.Generic; using System.Linq; using System.Text; using System.Threading.Tasks;

namespace CreatingClass { class Book { } }

Thêm instance variable (field)

• Bước 1: Thêm các biến (field) vào lớp – Giả sử lớp Book chứa các thông tin: tựa

sách, tác giả, số trang, số từ using System; using System.Collections.Generic; using System.Linq; using System.Text; using System.Threading.Tasks;

namespace CreatingClass { class Book { private string title; private string author; private int pages; private int wordCount; } }

Thêm instance variable (field)

• Giải thích:

– Các field là các biến cục bộ (local variable) – Các field có thể truy cập (dùng hoặc thay đổi)

mọi nơi trong lớp • Từ các Phương thức trong lớp • Từ các Constructors

– Access Modifier của Field

• private: field được truy cập trong lớp, ngoài lớp

không truy cập được

• public: field được truy cập mọi nơi, kể cả ngoài lớp

Thêm các constructors

• Bước 2: Cho biết cách tạo đối tượng

– Xem xét lại các field: Khi đối tượng tạo ra,

field nên có giá trị gì thì hợp lý?

– Ví dụ:

• Khi tạo 1 quyển sách mà không có title được

không?

• Khi tạo 1 quyển sách, phần lớn một quyển sách có

thông tin thông thường gì?

• Khi tạo 1 quyển sách, chúng ta muốn cung cấp đầy

đủ thông tin không?

Thêm các constructors

using System; using System.Collections.Generic; using System.Linq; using System.Text; using System.Threading.Tasks;

class Book {

namespace CreatingClass {

private string title; private string author; private int pages; private int wordCount;

public Book(string title) {

this.title = title;

}

Thêm các constructors

• Giải thích:

– public access modifier: Muốn người ngoài lớp

có thể tạo đối tượng Book.

– Constructor giống method, nhưng có 2 khác

biệt: • Tên constructor giống tên lớp (Book) • Không có kiểu trả về

– Nếu không viết constructor thì trình biên dịch sẽ tạo cho chúng ta constructor không tham số

public Book() { }

Từ khóa ‘this’

namespace CreatingClass { class Book {

private string title; private string author; private int pages; private int wordCount;

public Book(string title) {

this.title = title;

}

} }

Từ khóa ‘this’

• Phạm vi của biến (variable scope)?: Là

những nơi trong chương trình mà biến có thể truy cập

– Class scope: Truy cập trong cả lớp

– Method scope: Truy cập trong method

– Block scope: Truy cập trong khối

Từ khóa ‘this’

• Name hiding

class Book {

private string title; private string author; private int pages; private int wordCount;

public Book(string title)

Console.Write(title);

{ } }

Từ khóa ‘this’

• Giải quyết vấn đề Name hiding: Có 3 cách

– Đặt tên tham số khác với tên field – Tên field bắt đầu là m_ (member):

• m_title, • m_author, …

– Dùng từ khóa ‘this’

• Đặt tên field và tên tham số giống nhau (name hiding

xảy ra)

• Dùng từ khóa this khi muốn tham chiếu đến field

Từ khóa ‘this’

• Từ khóa ‘this’

– this tham chiếu đến đối tượng hiện tại mà

chúng ta đang ở trong đó

– Khi ở trong lớp, có thể truy cập mọi thành viên

(field và method) của lớp thông qua this • Ví dụ: this.title, this.MethodName()

– Cách dùng this

• Thông thường không cần dùng this • Khi name hiding xảy ra, dùng this để truy cập đến

field của lớp

class Book {

private string title; private string author; private int pages; private int wordCount;

public Book(string title) {

this.title = title;

}

public Book(string title, string author) {

this.title = title; this.author = author;

}

public Book(string title, string author, int pages, int

this.title = title; this.author = author; this.pages = pages; this.wordCount = wordCount;

}

wordCount) { }

Thêm Methods

• Bước 3: Hình dung lớp cần cung cấp những

chức năng gì (method nào)?

• Ví dụ: Người dùng lớp Book có muốn

– Truy cập lấy title của Book? – Gán title khác cho Book? – Gán số từ cho Book dựa trên nội dung cung cấp,

…?

Thêm Methods

class Book { private string title; private string author; private int pages; private int wordCount; …

public string GetTitle() { return title; }

public void SetTittle(string title) { this.title = title; }

public void SetWordCoutFromText(string text) { wordCount = text.Split(' ').Length; } }

Thêm Methods

• Giải thích:

– Access Modifier của method:

• public: người dùng ở ngoài lớp có thể gọi phương

thức

• private: Phương thức chỉ được gọi bên trong lớp

– Phương thức bắt đầu Get, Set • Get: Phương thức trả về giá trị • Set: Phương thức gán giá trị (thường kiểm tra giá trị

trước khi gán)

TẠO ĐỐI TƯỢNG

Tạo đối tượng

class Program { static void Main(string[] args) { Book book = new Book("Mindset", "Carol Dweck");

Console.WriteLine(book.GetTitle());

book.SetTittle("Mindset: How You Can Fulfil Your

Potential"); Console.WriteLine(book.GetTitle()); } }

TỪ KHÓA ‘static’

Từ khóa ‘static’

• Thành viên được đánh dấu static

(objects/instances)

• Static variable

– Thành viên này không thuộc đối tượng (object/instance) – Thành viên được shared cho các đối tượng

class Something {

public static int sharedNum;

}

– Biến được đánh dấu static phía trước – Biến này shared cho các đối tượng – Dùng tên lớp để truy cập biến

Từ khóa ‘static’

• Static method

– Method được đánh dấu static phía trước – Gọi Method không cần tạo đối tượng – Dùng tên lớp để gọi method – Trong static method, không được truy cập

instance variable

class Something {

public static void SharedMethod() { }

}

Từ khóa ‘static’

• Static class

– Class được đánh dấu static phía trước – Tất cả member đều phải là static – Thường dùng để tạo các method tiện ích • Ví dụ 1: Lớp Console, Console.WriteLine() • Ví dụ 2:

static class Something {

public static int shareNumber;

public static void SharedMethod() {

}

Từ khóa ‘static’

• Static constructor

– Constructor được đánh dấu static phía trước – Dùng để khởi tạo các biến static – Hàm static constructor được chạy khi lần

đầu tiên dùng lớp

class Something {

public static int sharedNumber;

static Something() {

sharedNumber = 8;

}

CLASS ACCESS MODIFIER

Class access modifier

• Lớp (class) có 2 access modifier:

– internal: Lớp chỉ được dùng trong 1 project

hay 1 assembly

– public: Lớp được dùng trong các project hay

các assembly

internal class Something { }

public class Something { }

class Something { }

Bài tập

Cho bài toán đăng ký học phần (DangKyHP). Hãy thiết kế lớp đối tượng theo yêu cầu sau: • Thông tin đối tượng “học phần” (HocPhan): Mã học phần, tên học phần, số lượng đăng ký tối đa và số lượng đăng ký hiện tại

• Chức năng: Cho phép người dùng đăng ký một SV vào lớp, hủy đăng ký một SV và hiển thị thông tin học phần, sao cho: • Thông báo “không thể đăng ký” nếu số đăng