Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ - Chương 6: Lãi suất

Lãi suất đóng vai trò trung tâm trong mọi nền kinh tế, là công cụ thiết yếu để điều tiết dòng vốn và ảnh hưởng trực tiếp đến các quyết định kinh tế vĩ mô và vi mô. Việc hiểu rõ bản chất, các phương pháp đo lường, và các loại lãi suất khác nhau là nền tảng quan trọng cho cả nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và cá nhân. Chương này cung cấp cái nhìn tổng quan về bản chất và vai trò của lãi suất, từ các quan điểm kinh tế học khác nhau đến chức năng điều tiết kinh tế. Đồng thời, nó tập trung vào việc hướng dẫn đo lường lãi suất thông qua các phương pháp tính lãi suất đơn và lãi suất kép, cũng như giới thiệu khái niệm giá trị thời gian của tiền và các phân biệt quan trọng về lãi suất danh nghĩa và lãi suất hoàn vốn.

Sinh viên các ngành kinh tế, tài chính, ngân hàng; các nhà phân tích tài chính; và bất kỳ ai quan tâm đến nguyên lý cơ bản của lãi suất và vai trò của chúng trong nền kinh tế.

Tài liệu này đi sâu vào khái niệm lãi suất, một yếu tố tài chính cốt lõi, bắt đầu bằng việc phân tích bản chất và vai trò của lãi suất dưới nhiều góc độ học thuật, từ định nghĩa truyền thống của Karl Marx, quan điểm về chi phí cơ hội của các nhà kinh tế học, đến cách Ngân hàng Thế giới và các nhà kinh tế hiện đại nhìn nhận. Lãi suất không chỉ là giá cả của việc sử dụng vốn mà còn là công cụ vĩ mô quan trọng để điều tiết GDP, lạm phát, dòng vốn và ổn định tỷ giá. Ở cấp độ vi mô, lãi suất ảnh hưởng trực tiếp đến các quyết định về tiết kiệm, tiêu dùng, và đầu tư của cá nhân, cũng như sự tồn tại và phát triển của các ngân hàng thương mại. Phần tiếp theo trình bày chi tiết các phương pháp đo lường lãi suất, bao gồm việc giải thích và áp dụng lãi suất đơn và lãi suất kép. Cả hai phương pháp này được minh họa bằng các ví dụ cụ thể, giúp người đọc dễ dàng hình dung sự khác biệt về số tiền lãi tích lũy theo thời gian. Khái niệm giá trị thời gian của tiền được giới thiệu thông qua quá trình chiết khấu dòng tiền, giải thích cách quy đổi giá trị tương lai về giá trị hiện tại. Cuối cùng, tài liệu làm rõ một số phân biệt quan trọng về lãi suất, đặc biệt là lãi suất danh nghĩa – mức lãi suất được công bố, và lãi suất hoàn vốn – lãi suất cân bằng giá trị hiện tại của khoản tín dụng với các khoản thanh toán trong tương lai. Sự hiểu biết sâu sắc về những khái niệm và phương pháp này là rất cần thiết cho việc phân tích tài chính và ra quyết định trong môi trường kinh tế.