8/30/2017
1
Chương 3.
Mô hình Use Case
GV: Lê Thị Minh Nguyện
Email: nguyenltm@huflit.edu.vn
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 1
Nội dung
1. Giới thiệu Use case
2. Các khái niệm mô hình hóa UC
3. Luồng sự kiện trong UC
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 2
1. Giới thiệu Use case
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 3
MUA
SODA
1. Giới thiệu Use case
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 4
Đưa tiền
Lựa sản phẩm
Lấy sản phẩm
8/30/2017
2
1. Giới thiệu Use case
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 5
Đưa tiền
Lựa sản phẩm
Không có SP
1. Giới thiệu Use case
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 6
Giả sử tôi quyết định mua một chiếc máy fax mới
Loại máy nào sẽ được chọn đây?
Tôi tự hỏi thật chính xác mình muốn làm gì với chiếc máy fax sẽ mua?
Tôi muốn có những tính năng nào?
Tôi muốn dùng bằng giấy thường hay giấy thermal?
Tôi muốn copy bằng cái máy đó?
Tôi muốn nối nó với máy tính của mình?
Tôi muốn dùng nó vừa làm máy fax vừa làm scanner?
Tôi có cần phải gởi fax thật nhanh đến mức độ cần một chức năng chọn số tăng tốc?
Liệu tôi có muốn sử dụng máy fax này để phân biệt giữa một cú điện thoại gọi tới và một
bản fax gởi tới ?.
1. Giới thiệu Use case
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 7
Giả sử tôi quyết định mua một chiếc máy fax mới
Loại máy nào sẽ được chọn đây?
Tôi tự hỏi thật chính xác mình muốn làm gì với chiếc máy fax sẽ mua?
Tôi muốn có những tính năng nào?
Tôi muốn dùng bằng giấy thường hay giấy thermal?
Tôi muốn copy bằng cái máy đó?
Tôi muốn nối nó với máy tính của mình?
Tôi muốn dùng nó vừa làm máy fax vừa làm scanner?
Tôi có cần phải gởi fax thật nhanh đến mức độ cần một chức năng chọn số tăng tốc?
Liệu tôi có muốn sử dụng máy fax này để phân biệt giữa một cú điện thoại gọi tới và một
bản fax gởi tới ?.
2. Các khái niệm mô hình hóa UC
2.1. Tác nhân (Actor)
2.2. Use case-UC
2.3. Ví dụ xác định Actor và Use case
2.4. Quan hệ (Relationship)
2.5. Biểu đồ Use Case (Use case Diagram)
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 8
8/30/2017
3
2.1. Actor
•Tác nhân (actor) biểu diễn bất cứ thứ gì tương tác
với hệ thống.
•Là đối tượng bên ngoài tương tác với hệ thống theo 3
hình thức:
•Tương tác trao đổi thông tin với hệ thống hoặc sử dụng
chức năng.
•Cung cấp đầu vào hoặc nhận thông tin đầu ra từ hệ thống.
•Không điều khiển hoạt động của hệ thống.
•Có thể là người, máy móc hoặc hệ thống khác mà
chúng ta không phải xây dựng
•Ví dụ như các thiết bị ngoại vi, thậm chí là database
9
Actor
KhachHang
2.1. Actor
•Đặt các câu hỏi sau để tìm ra tác nhân:
•Nhóm người nào yêu cầu hệ thống làm việc giúp họ?
•Nhóm người nào kích hoạt chức năng của hệ thống?
•Nhóm người nào sẽ duy trì và quản trị hệ thống hoạt động?
•Hệ thống có tương tác với các thiết bị ngoại vi hay phần mềm
nào khác không?
•Hệ thống đang xây dựng tương tác với hệ thống khác nào?
•Thông tin về tác nhân:
•Tên tác nhân phải mô tả vai trò của tác nhân đó một cách rõ ràng
•Tên nên là danh từ
•Cần mô tả khái quát khả năng của tác nhân đó
10
Tìm kiếm tác nhân của hệ thống
2.2. Use Case (UC)
•Use case (Chức năng): Mô tả chức năng mà hệ thống có
•Mỗi Use-Case biểu diễn cho một chức năng của hệ thống
•Use-Case là một chuỗi bao gồm nhiều hành động
•Mỗi Use-Case có thể mở rộng (extext) thành nhiều Use-Case
khác
•Mỗi Use-Case có thể bao hàm (include) nhiều Use-Case khác
•Use-Case được đặt bên trong phạm vi hệ thống
•Ký hiệu: hình elip + tên Use-Case (động từ)
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 11
Mượn sách
Use Case
2.2. Use Case (UC)
•Xem các yêu cầu chức năng để tìm ra các UC
•Đối với mỗi tác nhân tìm được, đặt các câu hỏi sau để tì ra các Use
case hệ thống.
•Các tác nhân yêu cầu hệ thống thực hiện chức năng nào
•Các công việc chính(đọc, ghi, tạo lập, bãi bỏ, sửa đổi) mà tác nhân đó muốn
HT thực thi?
•Tác nhân đó có tạo ra hay thay đổi dữ liệu gì của HT?
•Tác nhân đó có phải thông báo gì cho HT?
•Tác nhân đó có cần thông tin thông báo gì từ HT?
•Thông tin về use case:
•Tên của UC nên chỉ rõ kết quả của quá trình tương tác với tác nhân
•Tên nên là động từ
•Mô tả ngắn gọn về mục đích của UC
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 12
Tìm kiếm Use Case của hệ thống
8/30/2017
4
Những điều nên tránh khi tạo Use Case
•Tạo ra các UC quá nhỏ
•Hành động quá đơn giản mà chỉ cần mô tả bởi vài dòng
•Tạo ra quá nhiều Use case (hàng chục)
•Nhóm các Use case liên quan thành một Use case tổng quát
(mức 1)
•Mô tả các Use Case tổng quát ở một sơ đồ khác (mức 2)
•Ví dụ: “Quản lý sách” bao gồm “Nhập sách”, “Xuất sách”, “…”
•Sử dụng các Use-case quá cụ thể, hoặc làm việc với dữ liệu quá cụ
thể. Ví dụ:
•“Tìm sách theo tên” (nên là “Tìm sách”)
•“Nhập Pin vào máy ATM” (nên là “Nhập PIN”)
•“Thêm sách” (nên là “Quản lý sách” bao gồm “Thêm sách”)
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 13
Ranh giới giữa hệ hệ thống và thế giới thực
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 14
Subject/System boundary:
Chỉ ra ranh giới (boundary) giữa system và thế giới thực.
Actor thường nằm bên ngoài system, use cases thường
nằm trong system
Ví dụ: Xác định tác nhân và Use Case
•Xét hệ thống website có các chức năng sau:
•Khách hàng đăng ký tài khoản và mua sản phẩm
•Chủ cửa hàng duyệt các đơn hàng và đăng ký sản phẩm
•Hệ thống website có chức năng xuất báo cáo ra tập tin excel sử dụng phần
mềm MS Excel
•Hệ thống hỗ trợ khách hàng trực tuyến bằng cách trao đổi trực tiếp bằng âm
thanh của micro
•Hệ thống có khả năng giao tiếp với thiết bị đọc mã vạch để phục vụ cho việc
nhập thông tin sản phẩm
•Hệ thống hỗ trợ thanh toán trực tuyến thông qua việc kết nối với Hệ thống
thanh toán Paypal
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 15
Ví dụ: Xác định tác nhân và Use Case
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 16
8/30/2017
5
Ví dụ: Xác định tác nhân và Use Case
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 17
Phân loại Actor
Xác định Use Case
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 18
•Xét hệ thống website có các chức năng sau:
•Khách hàng đăng ký tài khoản và mua sản phẩm
•Chủ cửa hàng duyệt các đơn hàng và đăng ký sản phẩm
•Hệ thống website có chức năng xuất báo cáo ra tập tin excel sử dụng phần
mềm MS Excel
•Hệ thống hỗ trợ khách hàng trực tuyến bằng cách trao đổi trực tiếp bằng âm
thanh của micro
•Hệ thống có khả năng giao tiếp với thiết bị đọc mã vạch để phục vụ cho việc
nhập thông tin sản phẩm
•Hệ thống hỗ trợ thanh toán trực tuyến thông qua việc kết nối với Hệ thống
thanh toán Paypal
Xác định Use Case
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 19
2.3. Quan hệ (Relationship)
•Association
•Include
•Extend
•Generalization/Specializtion
Phân tích thiết kế hướng đối tượng 20