Bài giảng Phát triển ứng dụng: Chương 3.1

Ể Ứ

Ụ

Môn: PHÁT TRI N NG D NG

ươ

ể ứ

ụ

Ch

ng 3. Phát tri n ng d ng

ả

ụ ụ

ộ ố ứ ệ ơ ả ứ ụ

ộ N i dung ầ ủ ứ yêu c u c a ng d ng 3.1. Mô t ự ứ ỹ 3.2. K năng xây d ng ng d ng ụ 3.3. Mô hình hóa ng d ng 3.4. M t s tài li u và báo cáo c b n cho ng d ng

ươ

ể ứ

ụ

ng 3. Phát tri n ng d ng

ụ

ầ ủ ứ yêu c u c a ng d ng ứ ươ

ụ

ụ ứ ể ng trình ng d ng có th ng trình ng d ng đó

ề ứ ả ọ

ả 3.1. Mô t ộ ự ể o Đ xây d ng m t ch ươ ự ự ượ c th c s , ch dùng đ ầ ả ạ ượ c yêu c u gì? ph i đ t đ o Yêu c u v ch c năng có ph i là quan tr ng

ầ nh t không?

ầ ủ ứ ầ ị ấ ầ

o C n xác đ nh đ y đ , rõ ràng các yêu c u ch c năng. N u không thì s x y ra v n đ gì?

ẽ ả ế ề ấ

ụ

(cid:0) ầ ẽ

ứ ầ ặ ứ Yêu c u ch c năng mô t ả ứ Yêu c u ch c năng mô t ể ứ ươ ng 3. Phát tri n ng d ng Ch ả ệ ố h th ng s làm gì. các ch c năng ho c các 3

ụ ủ ệ ố ộ ị ế d ch v c a h th ng m t cách chi ti t.

ụ

́ ́ ̉ ̣ ̉

̀ ̃ ̀ ́ ̣ ̣ c viê t 1 ca ch cân ̃ ư ự

̀ ̉ ̉ ̉ ̣

ầ ủ ứ ả yêu c u c a ng d ng 3.1. Mô t ụ ầ ứ ả yêu c u ng d ng (tt)Các cách mô t ̉ ượ o Văn ban: Ta i liêu phai đ ̀ ́ thân, co bô cuc ro ra ng bă ng ngôn ng t nhiên. ̀ o Mô hi nh: ́

́ ̣ ̉

́ ̀ ́ ̣

́ ơ

́ ̀ ̀ ̣ ̉ ̣ ́ ư xa c đinh ca c yêu câ u bă ng

ươ

̣ ́ đê mô ta quy tri nh biê n đôi, trang ́ ̀ ́ ̃ ư a chu ng, tha i hê thô ng va ca c thay đôi gi ́ ̀ ̃ ơ ̣ ư ca c quan hê d liêu, do ng logic, l p va mô i ̃ ́ ̣ ư a ca c l p. quan hê gi ̀ ́ o Đăc ta hi nh th c: ̃ ́ ư ngôn ng logic toa n hoc. ụ ể ứ ng 3. Phát tri n ng d ng

ọ Ch n cách nào?

ỹ

ự ứ ậ

ụ

ụ 3.2. K năng xây d ng ng d ng ầ ệ ụ 3.2.1.Phân tích nghi p v và thu nh n yêu c u ị ủ ứ ụ 3.2.2. Xác đ nh m c tiêu c a ng d ng ụ ạ ứ ị 3.2.3. Xác đ nh lo i ng d ng ạ ế ậ 3.2.4. L p k ho ch

ươ

ể ứ

ụ

ng 3. Phát tri n ng d ng

ệ ụ

ầ

ị

Xác đ nh yêu c u

ế

ậ

ọ ự Ch n l a ươ ng án thi kế

3.2.1. Phân tích nghi p v và thu ầ nh n yêu c u

ấ

ầ

C u trúc hoá yêu c u

ươ

ố ượ

ng pháp đ i t

ng UML

ươ

ấ

ng pháp c u trúc

ạ ộ

Mô hình ho t đ ng

Mô hình x lýử

Mô hình Use case

ữ ệ Mô hình d li u

Mô hình Class

ươ

ể ứ

ụ

ng 3. Phát tri n ng d ng

ệ ụ

ả

ệ ụ

3.2.1. Phân tích nghi p v … (tt) ầ Kh o sát yêu c u ớ ế ậ o Ti p c n v i nghi p v chuyên môn, môi ườ

o Tìm hi u vai trò, ch c năng, nhi m v và cách ủ ệ ố

ủ ệ ố ng c a h th ng. ứ ệ ụ

th c ho t đ ng c a h th ng.

ể ạ ế ấ ậ ủ ệ c các đi m h n ch , b t c p c a h

ượ ư ả

ề ủ ệ ố ả ượ ổ ầ ứ ữ c nh ng c nghiên c u

ươ

ể ạ ộ ứ ượ o Nêu ra đ ầ ố th ng c n ph i thay đ i. Đ a ra đ ấ v n đ c a h th ng c n ph i đ thay đ i. ổ

ể ạ ệ ạ ộ ụ o Các m c tiêu ho t đ ng c a công ty/t ụ ng 3. Phát tri n ng d ng Ch ệ ế ượ chi n l ổ ứ ủ ch c, ể ứ 7 ụ ự c, công vi c th c hi n đ đ t m c

tiêu.

o Thông tin v ngu n d li u bên trong và bên

ồ ữ ệ ề

ồ ơ ổ ể ậ ẫ ngoài: Các h s , s sách, t p tin, Bi u m u,

ứ ắ ị báo cáo, qui t c, quy đ nh, công th c, Các qui

ự ệ ữ ệ ắ ộ ị t c, qui đ nh ràng bu c lên d li u, Các s ki n

ữ ệ ả ộ tác đ ng lên d li u khi nó x y ra

ệ ụ

ướ ự

3.2.1. Phân tích nghi p v … (tt) Các b

ệ c th c hi n

ầ

ằ ệ i h n c a vi c phân tích

ị ế ự ệ

ệ ụ ữ ự B1: Tiên đoán, d trù nh ng nhu c u và nghi p v ớ ạ ủ nh m xác đ nh gi ả ạ B2 L p k ho ch kh o sát và th c hi n ế ữ ệ ậ ỹ ậ K thu t tìm ki m d li u, thông tin

ỹ ậ ệ ố K thu t h th ng hóa

ươ

ể ứ

ụ

ng 3. Phát tri n ng d ng

ặ ả B3 Đ c t ầ yêu c u

ệ ụ

3.2.1. Phân tích nghi p v … (tt) Ph

ố ề

ả ế t)

ệ ng

ấ

ườ i dùng (JADJoin

ươ ầ ị ng pháp xác đ nh yêu c u: ươ Ph ng pháp truy n th ng n Ph ng v n ấ ỏ n L p b ng câu h i (vi ậ ỏ n Nghiên c u tài li u ệ ứ n Quan sát hi n tr ườ n Ph ng v n nhóm ỏ ạ ệ ươ ng pháp hi n đ i Ph n Thi ế ế ế ợ t k k t h p ng ụ ể ứ ươ ng 3. Phát tri n ng d ng Application Design)

n S d ng m u (Prototype)

ử ụ ẫ

ệ ụ

ả

ề

ụ

3.2.1. Phân tích nghi p v … (tt) ầ ỏ ấ ậ L p b ng câu h i l y yêu c u ệ ủ ụ § Trình bày m c đích c a vi c đi u tra. Nêu rõ ướ ỏ ữ

ữ ề ẫ

ả ờ i.

ỏ i b ng câu h i đã tr l

ả ờ i. ọ ễ ự

ở ạ ả ả ụ ể ả ờ ươ ph i.

§ Hình th c b ng câu h i ph i ti n d ng cho

m c đích nh ng câu h i. H ng d n đi n nh ng câu tr l ờ ạ § Th i h n g i l ỏ § Câu h i ph i c th , rõ ràng, d l a ch n ng án tr l ứ ả ỏ

ả

ụ

ề ỏ

ằ ể ứ ứ ợ ể ễ ả ệ ụ ế ầ ẫ ạ ườ i chuyên viên sau này. N u c n qu n lý ng ệ ả vi c đi u tra b ng máy tính thì m u câu h i ph i ươ ng 3. Phát tri n ng d ng có hình th c h p lý đ d dàng n p vào máy tính.

§ Ch a đ ch đ tr l

ừ ủ ỗ ể ả ờ i.

§ Có ch đ nh n xét.

ỗ ể ậ

§ Có ph n nh n xét chung/yêu c u gì.

ậ ầ ầ

§ Trong b ng câu h i c n ghi rõ h tên/ký tên xác

ỏ ầ ả ọ

ủ ệ ậ ườ ả ờ ể nh n trách nhi m thông tin c a ng i tr l i đ

ệ ệ ạ ổ ti n vi c liên l c, trao đ i.

ệ ụ

3.2.1. Phân tích nghi p v … (tt) Phân nhóm yêu c uầ

Mong munố

ầ ệ ố

ở Nhu c u nâng cao, m ẫ ồ ạ ộ r ng, h th ng v n t n t i ầ ế n u không có yêu c u này

Cn thi

t ế

ầ

ề ớ

ủ ệ ố Ti m năng c a h th ng ể m i, dùng đ so sánh các ươ ng án

ng ng

C s cho t C s cho t ệ ố ệ ố

Căn bn, bt buc ộ

ắ

ả

ấ ả ươ ấ ả ươ t c ph t c ph ớ ế ớ ế ầ ầ

ơ ở ơ ở án, h th ng m i n u án, h th ng m i h u không có các yêu c u này không có các yêu c u này thì không có ý nghĩa thi không có ý nghĩa

ươ

ể ứ

ụ

ng 3. Phát tri n ng d ng

ệ ụ

ng án ố ươ ng án t

ể i thi u ả

ể ậ

ươ i đa

ỹ

ể ứ

ụ

o Ch

ươ ng lai

ươ ổ ơ ủ ươ ố

3.2.1. Phân tích nghi p v … (tt) Phát sinh ph ươ Ph nCh c năng căn b n, b t bu c ắ ứ ộ nGi ả ỹ ề ệ ớ ạ i h n v hi u qu , k thu t tri n khai nChi phí th pấ ố ng án t Ph nCung c p tính năng m r ng, mong mu n ố ấ ở ộ nK thu t cao, chi phí cao ậ nCó kh năng m r ng trong t ở ộ ả Ph ng án trung hòa ươ ng 3. Phát tri n ng d ng nT ng h p tính căn c c a ph ợ

12 ể i thi u

ng án t

ượ ộ ủ ươ ố và tính năng v t tr i c a ph ng án t i đa

ệ ụ

ệ

ầ

ươ

3.2.1. Phân tích nghi p v … (tt) ọ ự Ch n l a ph

ệ Tài li u yêu c u h th ngố

ươ

Phát sinh ph

ng án

ươ

ng án 1

ng án 2

ng án n

ề

ọ ự Ch n l a

ệ Đi u ki n ràng bu cộ

ươ

ố

ng án t

ấ t nh t

ươ

ể ứ

ụ

ng 3. Phát tri n ng d ng

ng án

ươ ậ

ệ ụ ố ể i thi u, t ậ ặ

ấ

t c thông tin v bán hàng, đ t hàng, nh p xu t kho, thu chi và công

ả n .ợ

3.2.1. Phân tích nghi p v … (tt) ố ng án t i đa và trung o VD: L p ph ề ữ ấ ả Qu n lý l u tr t Y1 hòa cho các yêu c u:ầ

ợ ủ

ề ộ

ứ

ế

ộ

ờ

Cho phép tìm ki m t c th i các thông tin v c ng n c a m t khách hàng

ự ộ

ồ

ạ

ể

ờ

ố

T đ ng tính toán t n kho t

i th i đi m cu i ngày

ự ộ

ả T đ ng tính toán và in b ng doanh thu theo tháng

ứ

ừ ỉ

ộ ầ

ậ

ượ

ấ ở ấ ả

Các thông tin ch ng t

ch nh p m t l n và đ

c truy xu t b i t

t c phòng ban liên

quan

ể

ế

ể

ẫ

ố

ấ Các bi u m u hoá đ n, phi u giao hàng, th ng kê có th in ra gi y

ợ

ạ Thông báo và in danh sách các khách hàng n quá h n

ư ộ

ồ

ạ ấ ỳ ờ

ể ạ

ừ

ể

T đ ng tính t n kho t

i b t k th i đi m nào trong ngày, theo t ng th lo i băng đĩa

b t kấ ỳ

ươ

ể ứ

ụ

Ch Y9

ả ự ộ ng 3. Phát tri n ng d ng T đ ng tính toán và in b ng doanh thu theo ngày

ố ượ

ủ

ợ

ấ ạ ấ ỳ ờ

ể

ặ

Y10 Tr giúp cho th kho tính toán s l

ng đ t mua nhà cung c p t

i b t k th i đi m nào

trong ngày

ứ ồ

ề

ậ

ấ

ố

ừ

ể

ạ

ợ

Y11 L p đ xu t m c t n kho t

i thi u h p lý cho t ng lo i băng đĩa

ị

ượ

ả ng trình

ủ ứ ụ 3.2.2. Xác đ nh m c tiêu c a ng ị ụ ả c xác đ nh rõ, tránh d ngụo M c tiêu ph i rõ ràng và đ ơ ồ ặ ụ ặ đ t m c tiêu m h ho c chung chung vì không ầ ủ ướ ạ ị ng đ y đ . i đ nh h mang l ề ầ ủ ụ ụ o Ví d : M c tiêu c a ph n m m QLSV: n H tr qu n lý quá trình h c, ch ỗ ợ ươ ọ ả ọ ậ ế ạ đào t o và k t qu h c t p ỗ ợ ệ

ế ố

n H tr vi c báo cáo th ng kê, tìm ki m,.. n Giúp sinh viên, ph huynh có kh năng theo ả ụ t vi c h c t p c a sinh viên ể ứ

ươ

ụ

ng 3. Phát tri n ng d ng

ệ ọ ậ ủ ố dõi t

ụ

3.2.3. Xác đ nh lo i ng d ng

ụ

ạ ứ ị

ề ả ự

ị ầ ượ ng d ng c n đ

c xác đ nh d a trên n n t ng

Ứ nào (HĐH)

ệ ả

ầ

ỗ ợ ữ ậ o Ngôn ng l p trình h tr (C#/Java, …) ị ơ ở ữ ệ o H qu n tr c s d li u o Các thành ph n khác liên quan (components) ạ ứ o Lo i ng d ng

ươ

ể ứ

ụ

ng 3. Phát tri n ng d ng

ụ n Desktop application n Web application n Mobile application

ậ

ế

ậ

ế ậ t l p ph m vi công ụ ụ ạ ự ế ậ . L p ị i m c tiêu và xác đ nh

ế ủ ạ ng đi t

ặ ạ ự ệ i các công

ự

ậ ị ự ị

ể ủ ự ế ự ệ

ạ 3.2.4. L p k ho ch ầ ạ o L p k ho ch là yêu c u thi ể ứ ệ viêc c a vi c phát tri n ng d ng th c t ạ ỉ ẽ ề ế k ho ch s đi u ch nh l ụ ớ ườ đ i m c tiêu đó. ạ ậ ế Quy trình l p k ho ch th c hi n (l p l vi c)ệ ệ o L p l ch th c hi n ạ ộ ệ o Th c hi n các ho t đ ng theo l ch trình ệ o Theo dõi s ti n tri n c a vi c th c hi n, so

ươ

ớ ị sánh v i l ch trình ụ ể ứ ng 3. Phát tri n ng d ng Ch ạ ấ o Đánh giá l ề i các v n đ liên quan

o L p l

ậ ạ ị ệ ự ự ề ấ i l ch th c hi n d án cho các v n đ

m iớ

o Th a thu n l

ậ ạ ỏ ẩ ả ộ i các ràng bu c và s n ph m bàn

ủ ỗ ờ ố giao c a m i m c th i gian

o N u có v n đ n y sinh thì xem xét l

ề ả ế ấ ạ i các kĩ

ở ầ ư ệ ậ ầ ế thu t kh i đ u đ a ra các bi n pháp c n thi t

ụ

ứ ồ

ử ệ

ứ ế

3.3. Mô hình hóa ng d ng ằ 4.3.1. Mô hình hóa b ng lu ng x lý công vi c (workflow) 4.3.2. Chi ti

ươ

ể ứ

ụ

ng 3. Phát tri n ng d ng

t hóa các ch c năng

ằ

ộ ỹ

ồ ậ ể

ể ệ ụ ủ ộ ố ổ ứ

ử 3.3.1. Mô hình hóa b ng lu ng x ệ ụ o Mô hình hóa nghi p v là m t k thu t đ tìm lý công vi c ệ ch c.

ị ệ ụ

hi u quy trình nghi p v c a m t s t Mô hình nghi p v xác đ nh các quy trình ệ ụ nghi p v nào đ c h tr b i h th ng.

ụ

ẽ c c u trúc và các ho t đ ng s

ươ

ệ ố ứ ấ ề ệ ạ ấ ượ ỗ ợ ở ệ ố ệ ụ o M c tiêu c a mô hình hóa nghi p v : ạ ộ ụ c tri n khai h th ng ng d ng i trong và v n c các v n đ hi n t

ủ n Hi u đ ể ượ ấ ể ượ đ n Hi u đ ể ượ ề ầ ả ế đ c n c i ti n ệ ụ o Mô hình hóa nghi p v : ụ ể ứ ng 3. Phát tri n ng d ng Ch

n Xác đ nh quy trình (process)

n Các vai trò (role)

ị

n Các nhi m v , tình hu ng x lý

ụ ử ệ ố

n Mô hình đ i t

ố ượ ệ ụ ng nghi p v (business

object model)

ồ

ằ

ậ

ế ứ

ứ ế

ế

ử 3.3.1. Mô hình hóa b ng lu ng x ệ ụ o Mô hình hóa nghi p v (Business Modeling) Là lý (tt) ệ ụ ỹ k thu t mô hình hóa ti n trình nghi p v n Mô hình hóa các ch c năng c a t ủ ổ ứ ch c n Quan tâm đ n góc nhìn ch c năng. n Không phân bi ệ ượ ự ộ c t đ ễ ể

ệ ụ ẽ t các ti n trình nghi p v s ủ ệ ể ự đ ng hóa hay th c hi n th công ệ ụ ằ ồ o Bi u di n mô hình nghi p v b ng bi u đ

nghi p vệ ụ

ệ ặ ươ ồ ộ o M t workflow (lu ng công vi c) là th t ụ ể ứ ươ ng 3. Phát tri n ng d ng Ch ụ ự ệ ướ b c, tác v , s ki n ho c t ứ ự các 20 ng tác làm nên

ể ự ệ ệ ộ ộ m t quy trình đ th c hi n m t công vi c nào

ề ể ậ ộ đó. Quy trình này có th có nhi u b ph n, cá

nhân tham gia.

ằ

ồ

ử 3.3.1. Mô hình hóa b ng lu ng x lý (tt)

ươ

ể ứ

ụ

ng 3. Phát tri n ng d ng

ế

ứ

ễ ụ ể

ả ứ ậ ơ

ệ

ự ỗ ệ ượ

3.3.2. Chi ti t hóa các ch c năng ứ o Mô hình phân rã ch c năng (BFD – Business ệ Function Diagram) là công c bi u di n vi c ệ ầ phân rã có th b c đ n gi n các công vi c c n th c hi n. o M i công vi c đ

c chia ra làm các công vi c

ố ứ ỡ ộ

ệ

ể ứ

ụ

ứ ừ ổ ế ề ổ ứ ầ ch c c n làm và ợ t ng h p đ n chi

ệ ộ ụ con, s m c chia ra ph thu c kích c và đ ứ ạ ủ ệ ố ph c t p c a h th ng. ứ o Ch c năng là công vi c mà t ượ đ c phân theo nhi u m c t t. ế ti ươ ng 3. Phát tri n ng d ng

ứ

ộ

ữ ứ ổ ợ

ế t hóa các ch c năng ứ ấ ế t

ứ

Ch c năng

ử

ệ

3.3.2. Chi ti ứ o Mô hình phân c p ch c năng: phân rã m t ch c (tt) năng t ng h p thành nh ng ch c năng chi ti h n.ơ ụ

ả H qu n lý c a hàng

ứ ể

ế

ả

ồ

Kinh doanh

K toán

Qu n lý t n kho

ả

ậ

Bán lẻ

Báo cáo t nồ

ả Qu n lý đ n hàng

ả Qu n lý công nợ

Qu n lý nh p hàng

ả Qu n lý xu tấ

ươ

ể ứ

ụ

ng 3. Phát tri n ng d ng

ủ ệ ố o Ví d : Bi u di n các ch c năng c a h th ng ệ Quan h bao hàm ạ ễ Đ i lý băng đĩa

ế

ứ

t hóa các ch c năng

3.3.2. Chi ti o Ví dụ (tt)

ươ

ể ứ

ụ

ng 3. Phát tri n ng d ng

ế

t hóa các ch c năng

ứ ứ

ụ

3.3.2. Chi ti ủ o M c đích c a mô hình phân rã ch c năng: (tt)

n Xác đ nh ph m vi c a h th ng c n phân

ủ ệ ố ạ ầ ị

tích

ứ

ứ ặ ả ầ khái quát d n các ch c năng ự ế ộ ch c m t cách tr c ti p, khách quan, ế ệ ượ c ch c năng thi u ho c trùng

n T o đi u ki n thu n l ệ ề ế ế ứ

ữ ợ

i khi h p tác gi a ườ ử ụ i s d ng

n Cho phép mô t ủ ổ ứ c a t phát hi n đ l p ặ ạ ậ ợ ụ nhà thi t k ng d ng và ng trong qua trình phát tri n h th ng.

ể ứ

ụ

ươ

ng 3. Phát tri n ng d ng

ệ ố ể

o Ti n hành phân rã ch c năng

ứ ế

n B c 1: Xác đ nh ch c năng

ướ ứ ị

n B c 2: Phân rã các ch c năng

ướ ứ

n B c 3: Mô t

ướ ả ế ứ ứ chi ti t ch c năng m c lá

ộ ố ế ng pháp vi

ị ả ầ ủ ả

ề ươ ự ớ ụ c m c đích yêu c u c a b n ườ ỳ ng k hay báo cáo chuyên ơ ở ể ng đó m i có c s đ xây d ng đ c

ng khái quát.

ạ ả i so n th o

ườ ợ ọ

ươ

ữ ầ ầ

ệ 3.4. M t s tài li u & báo cáo ộ ả ươ t m t b n báo cáo Công tác Ph ị ẩ chu n b : ựơ Ph i xác đ nh đ báo cáo, báo cáo th ề ừ đ , t báo cáo. ề ươ ự o Xây d ng đ c ỗ ạ o Tùy theo m i lo i báo cáo mà ng ộ ố ụ ự l a ch n m t b c c cho thích h p, ngoài ầ ề nh ng ph n tiêu đ , tên c quan, tên báo cáo… ụ ể ứ ng 3. Phát tri n ng d ng ườ ộ ph n n i dung th

ỏ ng có 3 ph n nh :

n Ph n 1ầ

ặ ả ự : Đánh giá tình hình ho c mô t s

ệ ượ ệ ả vi c, hi n t ng x y ra.

n Ph n 2ầ

ề ệ : Phân tích nguyên nhân, đi u ki n

ủ ự ệ ệ ượ c a s vi c, hi n t ng, đánh giá tình hình,

ệ ầ ế ụ ữ ị ả xác đ nh nh ng công vi c c n ti p t c gi i

quy t.ế

ệ 3.4. M t s tài li u & báo cáo (tt)

n Ph n 3ầ

ộ ố : o Nêu nh ng ph

ế ữ

ữ ế

o Thu th p tài li u, s li u đ đ a vào báo

ươ ữ ụ ệ ướ ng h ng, nhi m v ệ ể ế ụ ả chính đ ti p t c gi i quy t các bi n ồ ạ ổ ứ ệ ự pháp t ch c th c hi n, nh ng t n t i ụ ệ ả ầ i quy t, nh ng nhi m v đang c n gi ế ụ ặ ti p t c đ t ra. ệ ậ ố ệ ể ư

cáo.

ọ ọ ợ ự ệ ệ

ươ

ệ ầ ọ

ủ 27

ố ổ o Ch n l c tài li u, t ng h p s ki n và s ụ ụ li u ph c v các yêu c u tr ng tâm c a ụ ể ứ ng 3. Phát tri n ng d ng báo cáo.

o Đánh giá tình hình qua tài li u, s li u

ố ệ ệ

ộ m t cách khái quát.

o D ki n nh ng đ xu t ki n ngh

ự ế ữ ế ề ấ ị

ộ ố ế ự