Bài giảng Sinh học 10 phần 3 chương 3 bài 32: Bệnh truyền nhiễm và miễn dịch

Ề

Ễ

Ệ

Ị

Bài 32 : B NH TRUY N NHI M Ễ VÀ MI N D CH.

Ệ

Ề

Ễ

I. B NH TRUY N NHI M

ế ặ ể Quan sát các hình sau và cho bi t đ c đi m

ệ ả chung cu các b nh này?

ệ

ậ B nh đ u mùa

ệ

ầ

ạ B nh b ch h u

ệ

ở ở ẻ

ệ

ổ B nh lao ph i

B nh s i

tr em

ườ ị ệ

i b b nh than

Ệ

Ề

Ễ

I. B NH TRUY N NHI M

ễ

ệ

ề

1.B nh truy n nhi m:

ừ ệ ề ệ ể cá th này

ể

ỷ ậ Thế nào là bệnh truyền nhiễm?  B nh truy n nhi m là b nh lây lan t ễ sang cá th khác. VD : B nh thu đ u, Cúm, HIV/AIDS,…. ệ

Ễ

Ề

Ệ I. B NH TRUY N NHI M Tác nhân gây b nhệ

ệ

ầ

ệ

ộ ố ẩ ạ

ễ ẩ

ề

Vi khu n b ch h u

ệ Vi khu n gây b nh than

Vi khu n gây b nh ho gà

M t s tác nhân gây b nh truy n nhi m ẩ

ạ

ẩ

ị

ẩ

ươ

ẩ Vi khu n lao

Vi khu n d ch h ch

Vi khu n th

ng hàn

Ệ

Ề

Ễ

I. B NH TRUY N NHI M

Virut H5N1

Virut viêm gan C

Virut viêm não NB

ộ ố

ễ

ề

ệ

M t s tác nhân gây b nh truy n nhi m

ậ Virut đ u mùa

Virut S iở

Virut cúm

ễ

ệ

Vi nấm dermatophytes gây Trùng roi gây bệnh gia liễu bệnh viêm da. ề ộ ố M t s tác nhân gây b nh truy n nhi m

Trùng Sốt rét

Trùng Kiết lị

Ệ

I. B NH TRUY N NHI M

Ễ ễ

ệ ạ

ấ ẩ

Ề  Tác nhân gây b nh truy n nhi m r t đa d ng: Vi ấ ề • Tác nhân gây bệnh truyền nhiễm? ậ ộ khu n, vi n m, đ ng v t nguyên sinh, vi rút…..

Ệ

Ề

Ễ

I. B NH TRUY N NHI M

ộ ự

ả

Muốn gây bệnh phải có đủ những 3 điều kiện : Muốn gây bệnh phải có đủ những điều kiện ứ - Đ c l c ( t c kh năng gây nào? b nh)ệ

ố ượ

ủ ớ

ễ

- S l

ng nhi m đ l n

ườ

ợ

- Con đ

ậ ng xâm nh p thích h p

Ệ

Ề

Ễ

I. B NH TRUY N NHI M

2. Phương thức lây truyền

- Truyền ngang

- Truyền dọc

Có mấy phương thức lây truyền bệnh truyền nhiễm ?

Ệ

Ề

Ễ

I. B NH TRUY N NHI M

2. Phương thức lây truyền

a. Truyền ngang

 Qua sol khí (các giọt keo nhỏ nhiễm vi sinh vật bay trong không khí) bắn ra khi ho hoặc hắt hơi. Em hãy cho biết truyền ngang qua những  Qua đường tiêu hoá, vi sinh vật từ phân vào cơ thể con đường nào và đặc điểm của từng con qua thức ăn, nước uống bị nhiễm. đường đó ?  Qua tiếp xúc trực tiếp, qua vết thương, qua quan hệ tình dục, hôn nhau hay qua đồ ăn hàng ngày…  Qua động vật cắn hoặc côn trùng đốt.

Ệ

Ề

Ễ

I. B NH TRUY N NHI M

2. Phương thức lây truyền

b. Truyền dọc

 Truyền từ mẹ sang thai nhi qua nhau thai, nhiễm khi sinh nở hoặc qua sữa mẹ. Sau một thời gian ủ bệnh, các triệu chứng sẽ xuất hiện như viêm và đau tại chổ hay tác động tới các cơ quan ở xa. Em hãy cho biết đặc điểm của truyền dọc ?

Ệ

Ề

Ễ

I. B NH TRUY N NHI M

ả

3. Các bệnh truyền nhiễm thường gặp do virut Hãy hoàn thành b ng sau?

Nội dung

Cách xâm nhập

Bệnh thường gặp

Loại bệnh

Bệnh đường hô hấp

Bệnh đường tiêu hoá

Bệnh hệ thần kinh

Bệnh đường sinh dục

Bệnh da

Ệ

Ề

Ễ

I. B NH TRUY N NHI M

Nội dung

Cách xâm nhập

Bệnh thường gặp

Loại bệnh

Bệnh viêm phổi, viêm phế quản, viêm họng, SARS, cúm ….

Bệnh đường hô hấp

Virut từ sol khí đi qua niêm mạc vào mạch máu rồi tới các nơi khác nhau cuả đường hô hấp.

Bệnh đường tiêu hoá

Bệnh viêm gan, quai bị, tiêu chảy, viêm dạ dày - ruột….

Virut xâm nhập qua miệng nhân lên trong mô bạch huyết, rồi vào máu tồi tới các cơ quan khác nhau cuả hệ tiêu hoá.

Bệnh viêm não, viêm màng não, bại liệt…

Bệnh hệ thần kinh

Virut vào vào máu rồi tới hệ thần kinh trung ương hoặc theo dây thần kinh ngoại vi.

Lây trực tiếp qua hệ sinh dục.

Bệnh đường sinh dục

HIV/AIDS, hecpet, viêm gan B….

Bệnh da

Virut vào cơ thể qua đường hô hấp, sau đó vào máu rồi mới đi đến da.

Bệnh đậu mùa, mụn cơm, sởi…

Ễ Ễ Ề Ề Ệ Ệ Ị Ị

Ễ Bài 32: Bài 32: B NH TRUY N NHI M VÀ MI N D CH Ễ B NH TRUY N NHI M VÀ MI N D CH Ị Ễ Ị Ễ II MI N D CH II MI N D CH

ượ ượ ể ể

ể ạ ể ạ ứ ứ ễ ễ

nguyên Kháng nguyên Kháng ấ ạ ấ ạ (KN) là ch t l (KN) là ch t l (Pr) kích thích c ơ (Pr) kích thích c ơ th t o ra KT th t o ra KT ng mi n đáp đáp ng mi n ị ịd ch. d ch. ể ể Kháng th ( KT) Kháng th ( KT) ữ ữ là nh ng Protein là nh ng Protein ấ ả ấ ả c s n xu t đ c s n xu t đ ự ứ ứ ự ng s đ đáp ng s đ đáp ủ ấ ủ ấ xâm nh p c a xâm nh p c a .ạ .ạ kháng nguyên l kháng nguyên l

ệ ớ ệ ớ

ể ể

ặ ả ứ ặ ả ứ Kháng nguyên ph n ng đ c hi u v i kháng Kháng nguyên ph n ng đ c hi u v i kháng Ổ ơ ế khóa – Chìa khóa Ổ khóa – Chìa khóa ơ ế th theo c ch th theo c ch

BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH Bài 32: BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH Bài 32: Ạ Ạ

Ễ Ễ

1 CÁC LO I MI N D CH : 1 CÁC LO I MI N D CH :

ễ ễ

Ị Ị Ễ Ễ

Ị Ị

MI N D CH MI N D CH

ị ị ơ ơ

là kh ả là kh ả Mi n d ch Mi n d ch ố ể ố ể năng c th ch ng năng c th ch ng ạ ạl i các tác nhân gây i các tác nhân gây l b nh ệb nh ệ ệ ặ ệ ặ MD đ c hi u MD đ c hi u

MD không đ c ặ MD không đ c ặ hi uệhi uệ

Ế ẾMD T BÀO MD T BÀO

Ể Ị Ể Ị

MD TH D CH MD TH D CH

(dÞch d¹ dµy, dÞch mËt, interferon)

ệ ệ

ề ề

ễ ễ

ị ị

Ị Ị Ạ Ạ

Ễ Ễ

Ị Ị

BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH Bài 32: BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH Bài 32: ễ ễ Bài 32: B nh truy n nhi m và mi n d ch B nh truy n nhi m và mi n d ch Bài 32: Ễ Ễ II MI N D CH II MI N D CH 1 CÁC LO I MI N D CH : 1 CÁC LO I MI N D CH :

MD không đ c ặ MD không đ c ặ hi uệhi uệ

ị ị

ễ ễ

ẩ

( DỊCH DẠ ( DỊCH DẠ DÀY, DỊCH DÀY, DỊCH MẬT. MẬT. INTERFERON INTERFERON ))

ả ả

ị ễ ị ễ d ch Mi n Mi n d ch ệ ặ ệ ặ không đ c hi u không đ c hi u ự ự là mi n d ch t là mi n d ch t nhiên mang tính nhiên mang tính ẩb m sinh, không b m sinh, không ỏ ỏ đòi h i ph i có đòi h i ph i có ớ ự ế ớ ự ế s ti p xúc v i s ti p xúc v i kháng nguyên. kháng nguyên.

ệ ệ

ề ề

ễ ễ

ị ị

Ễ Ễ

Ị Ị

ễ ễ

ặ ặ

BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH Bài 32: BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH Bài 32: ễ ễ Bài 32: B nh truy n nhi m và mi n d ch B nh truy n nhi m và mi n d ch Bài 32: Ễ Ị Ễ Ị II MI N D CH II MI N D CH Ạ Ạ 1 CÁC LO I MI N D CH : 1 CÁC LO I MI N D CH : ệ ặ ệ ặ MD đ c hi u MD đ c hi u

ễ ễ ệ ệ

ư

ệ ệ

ế ứ ế ứ

(cid:0) (cid:0)

ộ ủ ộ ủ

ế ế

ủ ủ

ộ ộ

ị ị Mi n d ch đ c Mi n d ch đ c hi u ệhi u ệ có vai trò có vai trò ọ ọ quan tr ng khi quan tr ng khi ế ơ ế ơ c ch mi n c ch mi n ặ ị ị ặ d ch đ c hi u d ch đ c hi u ưch a phát huy ch a phát huy tác d ng. ụ tác d ng. ụ ặ ặ MD đ c hi u MD đ c hi u ả ảx y ra khi có x y ra khi có ậ ự ậ ự s xâm nh p s xâm nh p ủ ủc a kháng c a kháng nguyên. Chia nguyên. Chia làm 2 lo i:ạ làm 2 lo i:ạ

Là MD có s ự Là MD có s ự Ể Ể MD TH DICH MD TH DICH tham gia c a ủ tham gia c a ủ TB Limpho T TB Limpho T ộ ộ đ c(tuy n c) đ c(tuy n c) Khi phát hi n ệ Khi phát hi n ệ TB nhi m ễ TB nhi m ễ t Pr đ c h y ti t Pr đ c h y ti TB nhi m.ễ TB nhi m.ễ ạ ạ

ộ ộ Tác d ng c a Tác d ng c a VSV ngo i bào VSV ngo i bào

Là MD s n ả Là MD s n ả Ế ẾMD T BÀO MD T BÀO ấ ấxu t kháng kháng xu t ằ ể ằ ể n m th n m th ị ị d ch trong d ch trong ể ểth ( máu, th ( máu, ị ữ ị ữ d ch s a, d ch s a, ế ạ ế ạ b ch huy t, b ch huy t, Tác đ ng c a VSV Tác đ ng c a VSV …..)…..) ộ ộn i bào( VD: Virut) n i bào( VD: Virut)

Biện pháp tốt nhất để phòng bệnh là gì ?

3. PHÒNG CHỐNG BỆNH TRUYỀN NHIỄM :

3. PHÒNG CHỐNG BỆNH TRUYỀN NHIỄM : - Tiêm vắc xin - Kiểm soát vật trung gian có nguy cơ truyền bệnh. - Giữ gìn vệ sinh cá nhân và cộng đồng.

Ủ Ủ

Ố Ố

NG C C NG C

ệ ệ ễ ễ ề ề Câu Câu 1: 1: B nh truy n nhi m là: B nh truy n nhi m là:

L©y tõ thÕ hÖ tríc sang thÕ hÖ sau do m«i trêng sèng bÊt lîi A.A. L©y tõ thÕ hÖ tríc sang thÕ hÖ sau do m«i trêng sèng bÊt lîi B. BÖnh do gen quy ®Þnh ®îc truyÒn tõ c¸ thÓ nµy sang c¸ thÓ kh¸c B. BÖnh do gen quy ®Þnh ®îc truyÒn tõ c¸ thÓ nµy sang c¸ thÓ kh¸c

C. BÖnh truyÒn tõ c¸ thÓ nµy sang c¸ thÓ kh¸c do t¸c C. BÖnh truyÒn tõ c¸ thÓ nµy sang c¸ thÓ kh¸c do t¸c

ề ề ệ ệ ệ ệ ể ể ễ ễ ầ ầ Câu 2: Đ gây b nh truy n nhi m c n 3 đi u ki n gì ? Câu 2: Đ gây b nh truy n nhi m c n 3 đi u ki n gì ?

D. BÖnh bÈm sinh, sinh ra ®· cã ®«i khi liªn quan tíi vi sinh vËt D. BÖnh bÈm sinh, sinh ra ®· cã ®«i khi liªn quan tíi vi sinh vËt ề ề A. §éc lùc ®ñ m¹nh + Kh«ng cã kh¸ng thÓ + HÖ h« hÊp suy yÕu A. §éc lùc ®ñ m¹nh + Kh«ng cã kh¸ng thÓ + HÖ h« hÊp suy yÕu

§éc lùc ®ñ m¹nh + Sè lîng ®ñ lín B. §êng x©m nhiÔm phï hîp + §éc lùc ®ñ m¹nh + Sè lîng ®ñ lín B. §êng x©m nhiÔm phï hîp +

C. Sè lîng nhiÔm ®ñ lín + HÖ miÔn dÞch yÕu + HÖ tiªu ho¸ yÕu C. Sè lîng nhiÔm ®ñ lín + HÖ miÔn dÞch yÕu + HÖ tiªu ho¸ yÕu

Ủ Ủ ứ ứ

ứ ứ ươ ươ

Ố Ố NG C C NG C ề ề ng th c lây truy n theo hình th c ng th c lây truy n theo hình th c

Đâu là ph Câu 3Câu 3: : Đâu là ph ề ọ :: ề ọ truy n d c truy n d c

A. TruyÒn tõ mÑ sang con khi sinh në, hoÆc qua s÷a mÑ A. TruyÒn tõ mÑ sang con khi sinh në, hoÆc qua s÷a mÑ A. TruyÒn tõ mÑ sang con khi sinh në, hoÆc qua s÷a mÑ A. TruyÒn tõ mÑ sang con khi sinh në, hoÆc qua s÷a mÑ

B. Sol khÝ b¾n ra hoÆc do c«n trïng ®èt B. Sol khÝ b¾n ra hoÆc do c«n trïng ®èt C. Tiªu ho¸, VSV vµo c¬ thÓ qua ¨n, uèng C. Tiªu ho¸, VSV vµo c¬ thÓ qua ¨n, uèng

D. TiÕp xóc trùc tiÕp, qua vÕt th¬ng, quan hÖ D. TiÕp xóc trùc tiÕp, qua vÕt th¬ng, quan hÖ

t×nh dôc, dïng chung ®å dïng…. t×nh dôc, dïng chung ®å dïng…. ự ự

ị ị ượ ọ ượ ọ nhiên còn đ nhiên còn đ c g i là gì? Có tính c g i là gì? Có tính

ễ ễ Câu 4: Mi n d ch t Câu 4: Mi n d ch t ch t?ấch t?ấ

A. MiÔn dÞch kh«ng ®Æc hiÖu vµ ®¸p øng ®Æc hiÖu A. MiÔn dÞch kh«ng ®Æc hiÖu vµ ®¸p øng ®Æc hiÖu B. MiÔn dÞch kh«ng ®Æc hiÖu, kh«ng ®¸p øng ®Æc B. MiÔn dÞch kh«ng ®Æc hiÖu, kh«ng ®¸p øng ®Æc B. MiÔn dÞch kh«ng ®Æc hiÖu, kh«ng ®¸p øng ®Æc B. MiÔn dÞch kh«ng ®Æc hiÖu, kh«ng ®¸p øng ®Æc

víi kh¸ng nguyªn víi kh¸ng nguyªn hiÖu kh¸ng nguyªn hiÖu kh¸ng nguyªn hiÖu kh¸ng nguyªn hiÖu kh¸ng nguyªn

C. MiÔn dÞch ®Æc hiÖu, tiÕt kh¸ng thÓ vµo dÞch thÓ C. MiÔn dÞch ®Æc hiÖu, tiÕt kh¸ng thÓ vµo dÞch thÓ D. MiÔn dÞch ®Æc hiÖu, kh«ng ®¸p øng kh¸ng D. MiÔn dÞch ®Æc hiÖu, kh«ng ®¸p øng kh¸ng

nguyªn

Ủ Ủ

Ố Ố

ề ệ ề ệ

ệ ệ

ể ể

ễ ễ

ễ ễ ề ề

ề ừ ề ừ

cá th này sang cá cá th này sang cá

ể

ơ ể ơ ể ơ ể ơ ể

ể ể ể ể

ệ ệ ệ ệ

ề ề ề ề ả ứ ả ứ

ơ ể ơ ể

ệ ệ

ể ể

ộ ộ

ề ề

ệ ệ

ầ ầ 3 đi u ki n: M m b nh và đ c 3 đi u ki n: M m b nh và đ c

ợ ợ

ệ ệ ễ ễ ng xâm nhi m thích h p. ng xâm nhi m thích h p.

ng đ l n, con đ ng đ l n, con đ ệ ệ

ệ ệ ả ả

ệ ệ

ạ ạ ạ ạ

ệ ệ ệ ệ ệ

NG C C NG C ộ ộ Câu 5: Câu nào sau đây có n i dung sai khi nói v b nh Câu 5: Câu nào sau đây có n i dung sai khi nói v b nh ề ề truy n nhi m: truy n nhi m: ệ ệ A. B nh truy n nhi m là b nh lây truy n t A. B nh truy n nhi m là b nh lây truy n t ểth khác th khác ỉ ầ ỉ ầ ỉ ầ ỉ ầ B. Ch c n có tác nhân gây b nh vào c th là có th gây b nh B. Ch c n có tác nhân gây b nh vào c th là có th gây b nh B. Ch c n có tác nhân gây b nh vào c th là có th gây b nh B. Ch c n có tác nhân gây b nh vào c th là có th gây b nh ấ ứ ấ ứ ấ ứ ấ ứ b t c trong đi u ki n nào. b t c trong đi u ki n nào. b t c trong đi u ki n nào. b t c trong đi u ki n nào. C. Không ph i c có tác nhân gây b nh vào c th là có th gây C. Không ph i c có tác nhân gây b nh vào c th là có th gây b nhệb nhệ ố ả ộ ụ ệ ố ả ộ ụ ệ D. Mu n gây b nh ph i h i t D. Mu n gây b nh ph i h i t ườ ủ ớ ố ố ượ ườ ủ ớ ố ố ượ , s l t t , s l b nh sau, b nh nào không ph i là Câu 6: Trong các b nh sau, b nh nào không ph i là Câu 6: Trong các ễ ề ễ ề b nh truy n nhi m: b nh truy n nhi m: ệ ệA. B nh lao A. B nh lao ạ ệ ạ ệ C. B nh d i C. B nh d i

ạ ạ ạ ạ B. B nh b ch t ng B. B nh b ch t ng B. B nh b ch t ng B. B nh b ch t ng ệD. B nh viêm gan A D. B nh viêm gan A

Ủ Ủ

Ố Ố

NG C C NG C

ễ ễ ị ị

ị ị ẩ ẩ

ự ự

ả ả ả ả ả ả ể ị ễ ể ị ễ Câu 7: Mi n d ch th d ch là mi n d ch: Câu 7: Mi n d ch th d ch là mi n d ch: Mang tính b m sinh. A.A. Mang tính b m sinh. ộ ủ ế ủ ế ộ B. Có s tham gia c a t bào T đ c B. Có s tham gia c a t bào T đ c ể ấ ể ấ ể ấ ấ ể C. S n xu t ra kháng th . C. S n xu t ra kháng th . C. S n xu t ra kháng th . C. S n xu t ra kháng th . ấ ấ D. S n xu t ra kháng nguyên D. S n xu t ra kháng nguyên

ị ị ễ ễ ế ế bào là mi n d ch: bào là mi n d ch:

ủ ế ủ ế

ẩ ẩ

ả ả

ự ự ự ự

ị ễ ị ễ Câu 8: Mi n d ch t Câu 8: Mi n d ch t bào. C a t A.A. C a t bào. B. Mang tính b m sinh. B. Mang tính b m sinh. ể ấ ể ấ C. S n xu t ra kháng th . C. S n xu t ra kháng th . ủ ế ộ ủ ế ủ ế ủ ế ộ bào T D. Có s tham gia c a t bào T đ c D. Có s tham gia c a t bào T D. Có s tham gia c a t bào T đ c D. Có s tham gia c a t đ cộđ cộ

D¹y

Tè t

häc

Tè t