Sinh lý tiêu hóa
I. Ñaët tính tieâu hoùa ôû caùc loøai ñoäng
vaät
Döïa vaøo taäp tính aên uoáng ngöôøi ta chia
ñoäng vaät laøm 3 loaïi:
- aên thòt = enzyme – leân men vi sinh vaät
- aên coû: Chia 2 nhoùm:
+ Dd ñôn: ngöïa, thoû = enzyme – vsv
+ Dd keùp: traâu, boø, deâ, cöøu = leân men vi
sinh vaät – enzyme – vsv
- aên taïp = enzyme – leân men vi sinh vaät (heo, ngöôøi)
Ñieàu hoøa hoaït ñoäng tieâu hoùa nhôø vaøo hai
yeáu toá:
- Thaàn kinh dinh döôõng (Meissner, Auerbach)
Noäi tieát
Caùc phaàn ruoät non
Sô ñoà toå chöùc maïng thaàn kinh ruoät
Kích thích toá chuû yeáu ñieàu hoøa hoaït ñoäng tieâu
hoùa
Kích thích toá Vò trí Chaát kích thích
tieát
Taùc ñoäng
Gastrin Haï vò daï
daøy
Peptide vaø axít
amin daï daøy. pH
daï daøy cao. Kích
thích thaàn kinh
meâ taåu
Kích thích tieát axít daï daøy. Kích thích co
boùp vaø phaùt trieån bieåu moâ daï daøy
Secretin Taù traøng Axít ôû taù traøng Kích thích tieát bicarbonate tuyeán tuïy
Cholecystokinin
(CCK)
Taù traøng
ñeán hoài
traøng. Teá
baøo thaàn
kinh naõo
Axít beùo,
monoglyceride vaø
axít amin ôû ruoät
non
Kích thích tieát enzym tuyeán tuïy. Co thaét cô
voøng tuùi maät. Giôùi haïn di chuyeån thöùc
aên töø daï daøy xuoáng ruoät. Söû duïng CCK
nhieàu laøm tình traïng ñoùi chaäm xaûy ra,
thuù no laâu
Gastric inhibitory
peptide (GIP)
Taù traøng
vaø phaàn
treân
khoâng
traøng
Môõ, glucose vaø
axít amin ôû ruoät
non
Giaûm saûn xuaát axít daï daøy. ÖÙc cheá cöû
ñoäng daï daøy. Kích thích tieát insulin
Motilin Taù traøng
vaø khoâng
traøng
Acetylcholine Ñieàu hoøa nhòp co boùp ruoät giöõa caùc
böõa aên. Ñieàu tieát tröông löïc cô voøng thöïc
quaûn