Bài giảng Sơ cứu vết thương

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI BỘ MÔN ĐIỀU DƯỠNG

SƠ CỨU VẾT THƯƠNG

Sơ cứu vết thương 1 GV. VŨ VĂN TIẾN

MUÏC ÑÍCH CUÛA VIEÄC SÔ CÖÙU VEÁT THÖÔNG

1. Khống chế sự chảy máu bằng các phương pháp

cầm máu thích hợp

2. Duy trì các chức năng sinh tồn cho nạn nhân:

 Đảm bảo hô hấp  Duy trì tuần hoàn  Dự phòng và xử lý shock

3. Hạn chế đến mức thấp nhất nguy cơ nhiễm khuẩn

vết thương

GV. VŨ VĂN TIẾN

Sơ cứu vết thương

THỰC HIỆN CẦM MÁU VẾT THƯƠNG CHẢY MÁU NGOÀI

1. Xác định tổn thương:  Chảy máu mao mạch?  Chảy máu tĩnh mạch?  Chảy máu động mạch?

2. Thực hiện các biện pháp cầm máu tạm thời phù hợp  Băng ép cầm máu  Ấn đường đi của mạch máu Gấp chi, băng chèn có trọng điểm cũng là một hình thức tương tự ấn động mạch  Garo cầm máu

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 3

BĂNG ÉP CẦM MÁU

 Áp dụng cho hầu hết các trường hợp chảy máu  Có tác dụng trong các trường hợp vết thương mao

mạch và tĩnh mạch

 Ít hiệu quả trong trường hợp vết thương động mạch

lớn.

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 4

ẤN ĐƯỜNG ĐI CỦA MẠCH MÁU

 Là động tác ấn vào động mạch chi phối vùng có vết

thương

 Điểm ấn là một điểm mà động mạch đi trên một

nền cứng (xương)

 Gây cắt đứt luồng máu cung cấp cho vết thương với mục đích kềm chế sự chảy máu và tạo điều kiện cho vết thương tự cầm máu

 Áp dụng cho các trường hợp chảy máu động mạch

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 5

GV. VŨ VĂN TIẾN

Sơ cứu vết thương

GV. VŨ VĂN TIẾN

Sơ cứu vết thương

CHỈ ĐỊNH GARO

 Chảy máu động mạch lớn mà thất bại với các

phương pháp cầm máu khác

 Chi bị cắt cụt  Chi bị dập nát, chảy máu ồ ạt

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 8

HÌNH ẢNH GARO

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 9

HÌNH ẢNH GARO

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 10

HÌNH ẢNH GARO

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 11

NGUYÊN TẮC ĐẶT GARO  Chặn đường đi của động mạch tới vết thương cách mép

vết thương 2 – 3 cm

 Không đặt trực tiếp garo lên da nạn nhân  Không đặt garo quá 6h, nới garo 1h/lần, mỗi lần không

quá 1 phút

 Chi bị dập nát nhiều (không nới garo)  Ghi phiếu garo đúng quy định:

 Đặt ở nơi dễ nhìn  Ghi đầy đủ nội dung và yêu cầu

 Vận chuyển về tuyến có khả năng phẫu thuật theo chế độ

ưu tiên số 1

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 12

PHIẾU GARO Cấp cứu số 1 (Ghi chữ màu đỏ)

- Họ tên nạn nhân:……………………………… Tuổi:………… - Địa chỉ:………………………………………………………… - Nơi xảy ra tai nạn: …………………………………………...... - Vị trí bị thương:………………………………………………... - Ngày giờ đặt garo:…………………………………………….. - Họ tên người đặt garo:…………………..Chức vụ:……………. - Ngày giờ chuyển:……………………………………………….  Nới garo lần 1:………………..giờ Người nới:………………………………….Chức vụ:……………  Nới garo lần 2:………………..giờ Người nới:………………………………….Chức vụ:……………  Nới garo lần 3:………………..giờ Người nới:………………………………….Chức vụ:……………

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 13

CHẢY MÁU TRONG  Chảy máu có thể dễ dàng nhận thấy trong các trường hợp

vết thương hở

 Đối với những trường hợp vết thương kín (xuất huyết nội) việc xác định chảy máu không phải là việc dễ dàng, chủ yếu dựa vào các dấu hiệu toàn thân do mất máu, nhưng không phải lúc nào cũng có thể nhận biết một cách chắc chắn trong cấp cứu ban đầu.

 Do vậy, bất kỳ một nạn nhân nào trong tình trạng shock do bị chấn thương đều được coi như là có chảy máu trong cho đến khi được chứng minh là do nguyên nhân khác.

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 14

CÁC DẤU HIỆU MẤT NHIỀU MÁU

 Toàn thân mệt mỏi, da xanh nhợt, lạnh, vã mồ hôi  Rối loạn tri giác: từ hốt hoảng, giãy giụa, kích thích

đến lú lẫn, lẫn lộn, hôn mê

 Thở nhanh nông  Mạch nhanh và yếu  Tiến triển dần đến tình trạng shock

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 15

NGUYÊN TẮC XỬ LÝ TRƯỜNG HỢP CHẢY MÁU TRONG  Đặt tư thế nạn nhân phù hợp với tình trạng hiện tại  Giữ ấm cho nạn nhân  Theo dõi sát tri giác, mạch, HA, nhịp thở  Tiến hành cấp cứu tim – phổi nếu nạn nhân ngưng

tuần hoàn hô hấp

 Theo dõi số lượng, màu sắc, tính chất các dịch tiết

của cơ thể (đàm, nước tiểu, phân…)

 Chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế có điều kiện phẫu

thuật an toàn

 Không cho NN ăn uống bất kỳ một thứ gì

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 16

SƠ CỨU VẾT THƯƠNG PHẦN MỀM

1. Định nghĩa: Vết thương phần mềm là vết thương gây rách dưới da và thương tổn các mô mềm dưới da (mô liên kết dưới da và cân cơ)

2. Mục đích sơ cứu nhằm hạn chế tới mức thấp nhất

nhưng nguy cơ có thể xảy ra như:  Chảy máu  Nhiễm trùng  Khuyết mất mô và chậm lành vết thương

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 17

NGUYÊN TẮC SƠ CỨU VẾT THƯƠNG PHẦN MỀM  Cầm máu bằng phương pháp thích hợp với từng trường hợp

chảy máu

 Xử lý, che chở vết thương tránh bội nhiễm  Không bôi hoặc nhét bất kỳ vật gì vào vết thương  VT có bề mặt rộng, sâu  tiến hành khâu vết thương nếu

hội đủ các điều kiện:  Không có đất cát, dị vật  Xảy ra chưa quá 12h  Không có khả năng tìm được CBYT chuyên khoa hoặc có chuyên

môn, tay nghề cao hơn và cũng không thể chuyển NN đến BV

 Dự phòng và chống choáng

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 18

KHÂU VẾT THƯƠNG

GV. VŨ VĂN TIẾN

Sơ cứu vết thương

SƠ CỨU VẾT THƯƠNG THÔNG ĐẾN CƠ QUAN

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 20

TRƯỜNG HỢP CƠ QUAN BÊN TRONG CHƯA PHÒI RA

 Băng ép vô khuẩn bảo vệ vết thương không để cơ

quan phòi ra

 Không thăm dò vết thương  Trường hợp vết thương thấu ngực băng kín vết thương ngăn cách với môi trường bên ngoài bằng tấm nilon, giấy kiếng hoặc gạc có phủ chất trơn.

 Dự phòng và chống shock  Nhanh chóng chuyển nạn nhân về tuyến có khả

năng phẫu thuật an toàn

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 21

GV. VŨ VĂN TIẾN

Sơ cứu vết thương

3

GV. VŨ VĂN TIẾN

Sơ cứu vết thương

TRƯỜNG HỢP CƠ QUAN BÊN TRONG PHÒI RA NGOÀI

 Không chạm vào khối cơ quan phòi ra  Tuyệt đối không được đẩy cơ quan phòi ra vào bên

trong

 Tiến hành băng che chở cơ quan theo kiểu vòng đê  Vết thương thấu bụng: không cho nạn nhân ăn uống

bất kỳ một thứ gì

 Dự phòng và chống shock  Nhanh chóng chuyển nạn nhân về tuyến có khả

năng phẫu thuật an toàn

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 24

SƠ CỨU VT ĐÂM XUYÊN CÒN DỊ VẬT

 Không rút dị vật ra khỏi vết thương  Cố định dị vật bằng kiểu băng vòng đê  Băng ép cầm máu vết thương  Dự phòng và chống shock cho nạn nhân  Chuyển nạn nhân về tuyến có thể phẫu thuật an

toàn

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 25

GV. VŨ VĂN TIẾN

Sơ cứu vết thương

CHĂM SÓC VẾT THƯƠNG

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 27

MỤC ĐÍCH CHĂM SÓC VẾT THƯƠNG

1. Thấm hút các chất tiết giúp khô ráo 2. Che chở vết thương tránh nhiễm trùng 3. Cố định tổ chức mô giúp mau liền vết thương 4. Đắp thuốc nếu cần

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 28

PHIM KỸ THUẬT THAY BĂNG VẾT THƯƠNG

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 29

NGUYÊN TẮC CHUNG KHI CHĂM SÓC VẾT THƯƠNG

1. Nhận định, đánh giá được tình trạng vết thương 2. Phải thực hiện nghiêm túc việc rửa tay trước và sau

khi thay băng cho một bệnh nhân 3. Không được sờ mó vào vết thương 4. Sử dụng bộ dụng cụ riêng, vô khuẩn cho từng bệnh

nhân

5. Thực hiện kỹ thuật thay băng đảm bảo các nguyên

tắc vô khuẩn

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 30

NGUYÊN TẮC CHUNG KHI CHĂM SÓC VẾT THƯƠNG

6. Thực hiện đúng nguyên tắc rửa vết thương 7. Thực hiện các y lệnh cắt chỉ, rút dẫn lưu… đúng kỹ thuật 8. Quan sát và ghi đầy đủ và trung thực tình trạng, diễn tiến của vết thương vào hồ sơ. Báo ngay khi diễn tiến xấu 9. Chú ý không thực hiện thay băng khi mắc bệnh nhiễm khuẩn như ho, hắt hơi…

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 31

Nhaän ñònh tình traïng veát thöông

1. Söng 2. Noùng 3. Ñoû 4. Ñau veát thöông 5. Tieát dòch:

(soá löôïng, maøu saéc, tính chaát)

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 32

GV. VŨ VĂN TIẾN

Sơ cứu vết thương

Nguyeân taéc röûa veát thöông

1. Röûa moät chieàu 2. Röûa töø vuøng saïch ñeán vuøng keùm saïch hôn 3. Neân röûa töø treân xuoáng döôùi, töø xa ñeán gaàn 4. Phaûi lau khoâ veát thöông khi keát thuùc 5. Phaûi saùt khuaån roäng vuøng da chung quanh veát thöông sau khi röûa saïch vaø lau khoâ.

GV. VŨ VĂN TIẾN Sơ cứu vết thương 34