Bài giảng Thăm khám khớp vai

THĂM KHÁM KHỚP VAI

Bác sĩ Vũ Văn Tiến – Khoa YHCT

GIẢI PHẪU KHỚP VAI

Các gân cơ chóp xoay

GIẢI PHẪU KHỚP VAI

Cơ delta

Cơ nhị đầu

GIẢI PHẪU KHỚP VAI

Thần kinh trên vai, thần kinh nách

KHÁM

 Tƣ Thế chuẩn bị:

• Ngƣời đƣợc khám: ở trần:

+ Đứng thẳng ngay ngắn trên mặt đất bằng phẳng hoặc

+ Ngồi ngay ngắn trên một ghế đẩu

• Thầy thuốc: đứng quan sát và khám ở:

+ Phía trƣớc

+ Phía sau

+ Bên cạnh (ở phía định khám

 Phía trƣớc và phía sau

 Độ cao của vai và xƣơng bả vai

 Sự bất đối xứng

 Các biến dạng rõ ràng

 Vết bầm

 Teo cơ

 Vùng :Trên gai, Dƣới gai, Delta

KHÁM  MỤC TIÊU CẦN QUAN SÁT:

KHÁM  NHÌN: - Hình dáng bình thƣớng khớp Vai a R ã Khớp ức đòn

Xƣơng bả vai

Xương b ả

Khớp cùng đòn

Xương đòn n Kh ớ Xương đ

ò

Rãnh delta ngƣc̣

ò Kh ớ p ứ c đ

 NHÌN TRƢỚC:

Bình thƣờng

A: khớp ức đòn nhô lên B: biến dạng xƣơng đòn C: khớp cùng đòn nhô lên D: Teo cơ Deltoid

KHÁM

 NHÌN BÊN :  Khi có sự sung lên của khớp:gợi ý sự nhiễm trùng hoặc phản ứng viêm: viêm calci hóa gân cơ trên gai,

nhiễm trùng khớp vai hoặc chấn thƣơng

Có sự sƣng lên của khớp

Bình thƣờng

KHÁM

Xƣơng bả vai lệch lên trên và vào trong

Bình thƣờng

KHÁM  NHÌN SAU:

Nhìn lại sƣ̣ sƣng lên của vai, sƣ̣ biến dạng của xƣơng đòn, không đối xứng của hố trên đòn

KHÁM  NHÌN TRÊN :

Trật khớp cùng đòn

Gãy xƣơng đòn

KHÁM  MỘT VÀI TRƢỜNG HỢP BỆNH LÝ :

 MỘT VÀI TRƢỜNG HỢP BỆNH LÝ :

Teo cơ delta

Dấu vai vuông (T), Mất rãnh delta ngực (T)

KHÁM

 SỜ :

3 khớp xƣơng mỏm cùng, mấu động lớn, mỏm quạ tạo nên 1 tam giác vuông

KHÁM

 SỜ: Mặt trƣớc ngoài khớp vai: đau, gợi ý nhiễm trùng hoặc viêm calci hóa gân cơ trên gai

Rãnh nhị đầu

KHÁM

SỜ :

Trên khớp cùng đòn: * Đau Sau trật khớp, thoái hóa khớp

KHÁM

Sờ dọc theo xƣơng đòn

SỜ : Bên dƣới mỏm cùng và dạng cánh tay: đau đột ngột Viêm hoặc rách gân cơ chóp xoay và /hoặc túi hoạt dịch dƣới delta

KHÁM

KHÁM VẬN ĐỘNG : 3 cặp vận động: - Dang – khép - Đƣa trƣớc – đƣa sau - Xoay ngoài – xoay trong  Cần phân biệt: - Vận động khớp vai đơn thuần (Cánh tay – vai) - Vận động vòng vai (vận động khớp vai+ vận động của khớp vai lồng ngực và cùng đòn, ức đòn)

 VẬN ĐỘNG:Xƣơng vai di động khi vận động vòng vai

KHÁM

 VẬN ĐỘNG:Để khám riêng vận động khớp vai ( vai - cánh tay)

cần phải giữ không cho xƣơng bả vai di động

Cách 1: Giữ góc xƣơng vai không cho xƣơng vai di động

KHÁM

Cách 2 : Đè giữ trên vai không cho xƣơng bả vai di động

KHÁM  VẬN ĐỘNG:

 VẬN ĐỘNG:Dạng - Khép

KHÁM

 VẬN ĐỘNG: Đƣa trƣớc – Đƣa sau

KHÁM

 VẬN ĐỘNG:Xoay trong – Xoay ngoài

Cách 1:

KHÁM

 VẬN ĐỘNG: Xoay Trong – Xoay ngoài

Cách 2

KHÁM

KHÁM  SỨC CƠ:  Khám và So sánh 2 bên: Cho 1 cơ hoặc 1 nhóm cơ  Phân độ sức cơ từ 0 → 5: +0 : Không co cơ +1 : cơ nhúc nhích; không có vận động +2 : cử động đƣợc, nhƣng không chống lại đƣợc trọng lực +3 : cử động chống lại đƣợc trọng lực, nhƣng không có kháng lực +4 : cử động chống lại đƣợc kháng lực +5 : sức cơ bình thƣờng

 Xoay ngoài:

Khám các cơ chóp xoay xoay ngoài vai

Cơ dƣới gai

Cơ tròn bé

Cánh tay sát thân mình

Khuỷu gấp 90 độ

Xoay ngoài cánh tay chống lại kháng lực

KHÁM  SỨC CƠ

 SỨC CƠ :

 Xoay trong:

Khám các cơ chóp xoay xoay trong vai

Cơ dƣới vai, Nhƣng cơ ngực lớn tham gia

Cách khám: +Cánh tay sát thân mình

+Khuỷu gấp 90 độ

+Xoay trong cánh tay chống lại kháng lực

NP: Lift-Off Test khám cơ dƣới vai(loại trừ cơ ngực lớn)

KHÁM

 SỨC CƠ :Cơ Trên gai  Tests cơ trên gai :“Empty can" test, Jobe’s Test Chú ý : Cố gắng tách khỏi cơ delta +Tƣ thế ngồi +Cánh tay dang thẳng ra +Khuỷu duỗi thẳng + Ngón cái chỉ xuống + Cánh tay ở 30 độ (Theo mặt phẳng xƣơng bả vai) + Cố gắng nâng cánh tay chống lại kháng lực

KHÁM

THẦN KINH :

Thần kinh nách

KHÁM

 THẦN KINH :

Thần kinh trên vai

Cơ dưới gai

Cơ trên vai

KHÁM

 THẦN KINH:

Thần kinh ngực dài

KHÁM

 MỘT SỐ NGHIỆM PHÁP CHUYÊN BIỆT:  Rách chóp xoay:

+Rách một phần bề dày

Rách hoàn toàn bề dày

Có thể do:

Bắt chẹn

Thoái hoá

Hoạt động quá độ

Chấn thƣơng

KHÁM

 MỘT SỐ NGHIỆM PHÁP CHUYÊN BIỆT:

 Rách chóp xoay : Drop - arm Test

- Cánh tay dạng sau đó thả chậm

Có thể có khả năng thả chậm cánh, tay đến 90 độ (chức năng cơ delta)

Cánh tay sẽ rơi vào thân mình nếu rách chóp xoay

- Test dƣơng tính:

Bệnh nhân không thể thả chậm thêm cánh tay có kiểm soát

Nếu có thể giữ đƣợc ở 90 độ, ấn lên cổ tay sẽ làm cánh tay rơi

KHÁM

 MỘT SỐ NGHIỆM PHÁP CHUYÊN BIỆT:

- Thoái hóa gân nhị đầu:

*Thƣờng do chấn thƣơng đầu dài gân nhị đầu:

+ Điển hình là chấn thƣơng do hoạt

động quá mức : nâng lên quá đầu

nhiều lần.

KHÁM

 MỘT SỐ NGHIỆM PHÁP CHUYÊN BIỆT: - Thoái hóa gân nhị đầu: Yergason’s Test Khuỷu gấp 90 độ

Khởi đầu ở tƣ thế sấp Gấp và ngửa chủ động chống lại kháng lực Sờ gân cơ nhị đầu Đau hay có tiếng pop là test dƣơng tính :

- Thoái hoá khớp - Bán trật khớp

KHÁM

 MỘT SỐ NGHIỆM PHÁP CHUYÊN BIỆT: - Mất vững khớp vai : Là thất bại trong việc giữ chỏm xƣơng cánh tay ở trung tâm ổ chảo: Trật : Mất hoàn toàn sự thẳng trục của khớp Bán trật : Trật một phần Lỏng lẻo: + Lỏng khớp + Có thể bình thƣờng hoặc bất thƣờng

KHÁM

 MỘT SỐ NGHIỆM PHÁP CHUYÊN BIỆT: - Mất vững : Apprehension Test + Mất vững phía trƣớc: Vai dạng 90° Ấn nhẹ lên chỏm xƣơng cánh tay hƣớng ra phía trƣớc Trong khi đó xoay ngoài vai  Test dƣơng tính khi thấy e sợ bởi vì cảm thấy mất vững hoặc doạ trật  Cẩn thận dƣơng tính giả

KHÁM

LINK TÀI LIỆU:

Giải phẫu khớp vai 3D:

 Shoulder Anatomy Animated Tutorial :

https://www.youtube.com/watch?v=D3GVKjeY1FM&t=98s

Các nghiệp pháp khám:

 Jobe’s Test : https://www.youtube.com/watch?v=NXYN9bnu0C0

 Drop arm test : https://www.youtube.com/watch?v=Dk9KTNbcaZ8

 Yergason’s Test : https://www.youtube.com/watch?v=rQ2Mp6aSi88

 Apprehension Test : https://www.youtube.com/watch?v=hy7zgoEsbzQ

Bài giảng Thăm khám khớp vai – BS. Vũ Văn Tiến