GIỚI THIỆU VỀ Y TẾ DỰ PHÒNG TẠI VIỆT NAM
Viện Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý Ngành Y tế
CHUẨN ĐẦU RA
1. Trình bày tầm quan trọng của công tác y tế dự phòng trong chăm sóc sức khỏe nhân dân
2. Mô tả đặc điểm và sự vận hành hệ thống
y tế dự phòng tại Việt Nam
3. Trình bày những thành công, hạn chế,
thách thức của YTDP hiện nay
Phần 1
Tầm quan trọng của công tác dự phòng trong chăm sóc sức khỏe nhân dân
Bối cảnh Việt Nam hiện nay
• Thực hiện phương châm “Phòng bệnh hơn
chữa bệnh”
• Đất nước đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa - làm nảy sinh nhiều vấn đề về môi trường, thay đổi lối sống - thay đổi mô hình bệnh tật
• Y tế nói chung và YTDP nói riêng cần có
những chuyển biến tích cực để theo kịp xu hướng thế giới và thực hiện mục tiêu phát triển của đất nước
Các yếu tố tác động đến phát triển mạng lưới YTDP
1. Yếu tố tự nhiên, môi trường
◦ Khí hậu nóng ẩm dễ phát sinh dịch bệnh ◦ Có 8 khu vực địa lý
2. Yếu tố kinh tế, xã hội
◦ HDI (chỉ số phát triển con người) khác nhau giữa các vùng: ĐB sông Hồng và Đông Nam bộ > Đông Bắc Bộ, duyên hải miền Trung > Tây Bắc, Tây Nguyên ◦ Từ thời kì đổi mới đạt nhiều thành tựu ◦ Chênh lệch giàu nghèo ngày càng tăng ◦ Ảnh hưởng 2 chiều của toàn cầu hóa tới SK
Các yếu tố tác động đến phát triển mạng lưới YTDP
3. Mô hình bệnh tật tử vong
◦ Đan xen giữa các bệnh truyền nhiễm và không lây nhiễm, giữa cấp và mãn tính. Có sự gia tăng các bệnh không truyền nhiễm ◦ Tình hình các bệnh truyền nhiễm gây dịch nguy hiểm vẫn diễn biến phức tạp: SARS, H1N1, H5N1, sốt xuất huyết, thương hàn, bệnh tả...
Phần 2
Thực trạng tổ chức và hoạt động YTDP Việt Nam hiện nay
SƠ ĐỒ TỔ CHỨC HỆ THỐNG YTDP
CHÍNH PHỦ
CÁC BỘ NGÀNH KHÁC BỘ Y TẾ
• Đơn vị sự
-Cục YTDP -Cục PC HIV/AIDS -Cục ATTP -Cục QL Môi trường YT nghiệp y tế trực thuộc Bộ chủ quản Các đơn vị trực thuộc Bộ: - 4 Viện VSDT/Pasteur - 3 Viện SR-KST-CT - Viện YTCC HCM - Viện SK nghề nghiệp & môi trường -Viện Vắc xin và sinh phẩm y tế -Viện Dinh dưỡng -Viện Kiểm nghiệm ATVSTP QG
UBDN tỉnh
SỞ Y TẾ
• Có nhiệm vụ quản lý sức khoẻ người lao động thuộc các Bộ, ngành
Các đơn vị trực thuộc Sở: - TT KSBT (CDC)/ YTDP - Chi cục ATTP - ……
UBDN huyện
PHÒNG Y TẾ
Trung tâm y tế huyện (đa chức năng)
GHI CHÚ
TRẠM Y TẾ XÃ
Quản lý Nhà nước Quản lý chuyên môn
HỆ THỐNG TỔ CHỨC YTDP
Bộ Y tế
YTDP, HIV/AIDS, MTYT, ATTP
Viện VS YTCC TP.HCM
Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương
Viện Dinh dưỡng quốc gia
Viện SR – KST - CT Trung ương
Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên
Viện SK nghề nghiệp và Môi
Viện SR – KST - CT Quy Nhơn
Viện Pasteur TP.HCM
trường
Viện SR – KST - CT TP.HCM
Viện Pasteur Nha Trang
Viện Kiểm nghiệm ATVSTP QG
Viện Kiểm định QG VX và SPYT
TT KSBT (CDC) TTYTDP tỉnh/TP
TTYT huyện
TYT xã
NHIỆM VỤ Y TẾ DỰ PHÒNG
Thực hiện chức năng quản lý nhà nước và tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về lĩnh vực y tế dự phòng bao gồm:
Phòng, chống BTN, bệnh xã hội, HIV/AIDS
Phòng, chống BKLN; SKTH & Dinh dưỡng cộng đồng
Kiểm dịch y tế biên giới
Sử dụng VX & SPYT; xét nghiệm & ATSH
Phòng, chống bệnh nghề nghiệp, tai nạn thương tích, vệ sinh môi trường, chất lượng nước, quản lý hóa chất và chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong gia dụng và y tế
Quản lý, kiểm tra, giám sát về thực hiện ATTP
Nghị định số 75/2017/NĐ-CP ngày 20/6/2017 của Chính phủ về chức năng, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế
CƠ CẤU TỔ CHỨC TRUNG TÂM KIỂM SOÁT BỆNH TẬT TỈNH
BAN LÃNH ĐẠO
Thông tư số 26
PHÒNG CHỨC NĂNG
KHOA CHUYÊN MÔN
1. Phòng Tổ chức - Hành chính. 2. Phòng Kế hoạch - Nghiệp vụ. 3. Phòng Tài chính - Kế toán.
1. Khoa Phòng, chống BTN. 2. Khoa Phòng, chống HIV/AIDS. 3. Khoa Phòng, chống bệnh không lây nhiễm. 4. Khoa Dinh dưỡng. 5. Khoa SKMT- Y tế trường học - BNN. 6. Khoa Sức khỏe sinh sản. 7. Khoa Truyền thông, giáo dục sức khỏe. 8. Khoa Ký sinh trùng - Côn trùng. 9. Khoa Kiểm dịch y tế quốc tế. 10. Khoa Dược - Vật tư y tế. 11. Khoa XN - Chẩn đoán hình ảnh – TDCN 12. Phòng khám đa khoa, chuyên khoa
CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ TRUNG TÂM KIỂM SOÁT BỆNH TẬT TỈNH
1. Chức năng: Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (CDC) có chức năng tham mưu và tổ chức thực hiện các hoạt động chuyên môn về phòng, chống dịch, bệnh truyền nhiễm; bệnh không lây nhiễm; phòng, chống tác động của các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe; quản lý sức khỏe cộng đồng; khám phát hiện, điều trị dự phòng và các dịch vụ y tế khác phù hợp với lĩnh vực chuyên môn trên địa bàn tỉnh theo quy định của pháp luật.
Thông tư số 26/2017/TT-BYT ngày 26/6/2017 của Bộ Y tế về Hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của CDC tỉnh/TP trực thuộc Trung ương
CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ TRUNG TÂM KIỂM SOÁT BỆNH TẬT TỈNH
2. Nhiệm vụ: CDC tuyến tỉnh thực hiện các hoạt động chuyên môn, chỉ đạo, hướng dẫn, quản lý, kiểm tra, giám sát về các lĩnh vực của y tế dự phòng bao gồm:
Phòng chống bệnh truyền nhiễm Phòng, chống bệnh không lây nhiễm Vắc xin, sinh phẩm y tế, xét nghiệm, an toàn sinh học An toàn thực phẩm HIV/AIDS Kiểm dịch y tế Bệnh nghề nghiệp, môi trường y tế Quản lý sức khoẻ cộng đồng…
Thông tư số 26/2017/TT-BYT ngày 26/6/2017 của Bộ Y tế về Hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của CDC tỉnh/TP trực thuộc Trung ương
CƠ CẤU TỔ CHỨC TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN
BAN LÃNH ĐẠO
Thông tư số 37
PHÒNG CHỨC NĂNG
KHOA CHUYÊN MÔN
a) Phòng Tổ chức - Hành chính; b) Phòng Kế hoạch - Nghiệp vụ; c) Phòng Tài chính - Kế toán; d) Phòng Điều dưỡng.
a) Khoa Kiểm soát bệnh tật và HIV/AIDS; b) Khoa Y tế công cộng và Dinh dưỡng; c) Khoa An toàn thực phẩm; d) Khoa Chăm sóc sức khỏe sinh sản; đ) Khoa Khám bệnh/Phòng khám đa khoa; e) Khoa Hồi sức cấp cứu; g) Khoa Nội tổng hợp; h) Khoa Ngoại tổng hợp; i) Khoa Nhi; k) Khoa Y học cổ truyền và PHCN; l) Khoa Liên chuyên khoa (RHM-Mắt-TMH); m) Khoa Dược - Trang thiết bị - Vật tư y tế; n) Khoa Truyền nhiễm; o) Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn; p) Khoa Xét nghiệm và Chẩn đoán hình ảnh.
CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN
Trung tâm Y tế huyện có chức năng cung cấp dịch vụ chuyên môn, kỹ thuật về y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng và các dịch vụ y tế khác theo quy định của pháp luật
Phòng chống BTN, BKLN, HIV/AIDS…
Phòng chống bệnh nghề nghiệp, tai nạn thương tích
Quản lý ATTP
Thực hiện hoạt động tiêm chủng, xét nghiệm, ATSH
Thực hiện hoạt động CSSKSS, dinh dưỡng cộng đồng
Tuyên truyền, chỉ đạo tuyến
Thông tư số 37/2016/TT-BYT ngày 25/10/2016 của Bộ Y tế về Hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Trung tâm Y tế huyện
CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN
Trung tâm Y tế huyện có chức năng cung cấp dịch vụ chuyên môn, kỹ thuật về y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng và các dịch vụ y tế khác theo quy định của pháp luật
Phòng chống BTN, BKLN, HIV/AIDS…
Phòng chống bệnh nghề nghiệp, tai nạn thương tích
Quản lý ATTP
Thực hiện hoạt động tiêm chủng, xét nghiệm, ATSH
Thực hiện hoạt động CSSKSS, dinh dưỡng cộng đồng
Tuyên truyền, chỉ đạo tuyến
Thông tư số 37/2016/TT-BYT ngày 25/10/2016 của Bộ Y tế về Hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Trung tâm Y tế huyện
Nguồn lực cho YTDP
Cơ sở vật chất: chưa đáp ứng được nhu
cầu ở tất cả các tuyến
Trang thiết bị: vẫn còn lạc hậu, thiếu nhiều TTB hiện đại, nhiều TTB hiện có không sử dụng được
Đầu tư kinh phí:
◦ Chi cho YTDP còn thấp, không quá 25% tổng chi tiêu y tế từ ngân sách nhà nước. ◦ Từ 2008: quy định dành ít nhất 30% ngân
sách y tế cho YTDP
Nguồn nhân lực cho y tế dự phòng
Tuyến trung ương:
◦ ◦
68,1% có trình độ trên đại học 98,6% có trình độ đại học
Tuyến tỉnh:
◦
◦
46,9% có trình độ đại học trong đó 26,8% có trình độ trên đại học 41% có trình độ trung cấp, trong đó 34,2% là KTV • Tuyến huyện
◦ Phần lớn cán bộ YHTDP chưa được đào tạo
chuyên khoa
Phần 3
Những thành tựu, những khó khăn, thách thức cơ bản hiện nay của công tác YTDP
Thảo luận
Những thành tựu của Hệ thống Y tế dự phòng Việt Nam?
Tồn tại và thách thức của Hệ thống Y tế dự phòng Việt Nam?
Những thành tựu của YTDP
1. Tiêm chủng mở rộng: các bệnh truyền nhiễm ở trẻ em giảm 10 – 100 lần so với trước khi có TCMR. Thanh toán được đậu mùa và bại liệt
2. Phòng chống sốt rét: Tỷ lệ mắc và chết
giảm mạnh, không xảy ra dịch lớn
3. Phòng chống HIV/AIDS: triển khai mạnh mẽ IEC, xây dựng chiến lược quốc gia. Tỷ lệ mới mắc HIV giảm dần
4. VSATTP: ban hành các văn bản quy phạm, thực hiện thanh kiểm tra, tuyên truyền cho người dân - giảm số vụ ngộ độc
Những thành tựu (tiếp) 5. Dinh dưỡng: tỷ lệ SDD trẻ dưới 5 tuổi giảm rõ rệt, thể thấp còi từ 32,6% (2008) còn 24,6% (2015), thể nhẹ cân từ 19,9% (2008) còn 14,1%. Tình trạng thiếu vitamin A giảm rõ rệt
6. Sức khỏe môi trường: tỷ lệ hộ gia đình được dùng nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh tăng mạnh
7. Y tế trường học được khôi phục và phát triển 8. Y học lao động: trở thành hoạt động thường
trực của hệ thống YTDP từ TW đến địa phương
9. Phòng chống một số dịch mới xuất hiện:
Covid-19
Tồn tại và thách thức
Về nhận thức: YTDP chưa được quan tâm
thích đáng
Cơ chế chính sách:
◦ Nhiều bất cập trong tổ chức mạng lưới ◦ Chính sách thu hút nhân lực, đầu tư chưa đủ mạnh ◦ Chính sách đãi ngộ cán bộ YTDP còn thiếu • Cơ sở hạ tầng: chưa đáp ứng nhu cầu • Kinh phí: còn thấp dưới 30% tổng chi cho y
tế
• Nhân lực: chất lượng chưa cao
Tồn tại và thách thức (tiếp)
Cơ cấu bệnh tật thay đổi:
◦ Bệnh truyền nhiễm gây dịch có nguy cơ bùng
phát trở lại
◦ Xuất hiện dịch bệnh mới nguy hiểm ◦ Tăng các bệnh không truyền nhiễm ◦ Ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng ◦ Hệ thống kiểm dịch biên giới chưa hoàn chỉnh - khó khăn ngăn chặn các bệnh lây qua biên giới
Một số thay đổi về mô hình tổ chức y tế địa phương
