GI
I THI U LU T NGÂN HÀNG
Ớ
Ệ
Bài 1: Ậ
• HO T Đ NG NGÂN HÀNG
• L CH S HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRI N
Ộ Ạ
Ử Ể Ị
• PHÁP LU T V NGÂN HÀNG Ề
LU T NGÂN HÀNG VI T NAM Ậ Ệ
Ậ
HO T Đ NG NGÂN HÀNG
Ộ
Ạ
Ho t đ ng ngân hàng là vi c kinh doanh, ạ ộ ệ
cung ng th ứ ườ ng xuyên m t ho c m t s ộ ố ặ ộ
• Nh n ti n g i; ử
các nghi p v sau đây: ụ ệ
• C p tín d ng;
ề ậ
• Cung ng d ch v thanh toán qua tài ụ
ụ ấ
ứ ị
kho nả
Ị
Ử
Ậ
Ệ
Ể
L CH S HÌNH THÀNH & PHÁT TRI N LU T NGÂN HÀNG VI T NAM c năm 1945
• Giai đo n tr
• Giai đo n t
ướ ạ
• Giai đo n t
ạ ừ năm 1945 đ n năm 1951 ế
• Giai đo n t
ạ ừ năm 1951 đ n năm 1987 ế
• Giai đo n t
ạ ừ năm 1987 đ n năm 1990 ế
năm 1990 đ n nay ạ ừ ế
PHÁP LU T NGÂN HÀNG
Ậ
• KHÁI NI MỆ
• Đ I T
• PH
NG ĐI U CH NH Ố ƯỢ Ề Ỉ
• QUAN H PHÁP LU T NGÂN HÀNG
NG PHÁP ĐI U CH NH ƯƠ Ề Ỉ
• NGU N LU T NGÂN HÀNG Ậ
Ậ Ệ
Ồ
KHÁI NI M LU T NGÂN HÀNG Ậ
Ệ
Lu t ngân hàng là t ng h p các quy ậ ổ ợ
ph m pháp lu t đi u ch nh các quan h xã ề ệ ạ ậ ỉ
h i phát sinh trong quá trình nhà n ộ c t ướ ổ
ch c và qu n lý ho t đ ng ngân hàng, các ạ ộ ứ ả
quan h v t ch c, ho t đ ng c a các t ệ ề ổ ạ ộ ủ ứ ổ
ch c tín d ng và ho t đ ng ngân hàng c a ạ ộ ứ ụ ủ
các t ch c khác ổ ứ
Đ I T
Ủ
Ỉ
• Quan h t
ứ c VN
NG ĐI U CH NH C A Ề Ố ƯỢ LU T NGÂN HÀNG Ậ ch c và ho t đ ng c a Ngân ủ ạ ộ ệ ổ hàng Nhà n ướ
ch c và ho t đ ng c a các t ạ ộ ứ ủ ổ
• Quan h t ứ
• Quan h kinh doanh ngân hàng c a các
ch c tín d ng ệ ổ ụ
ủ ệ
ụ ả ổ
ứ c nhà n ứ c cho phép th c hi n ho t ự ch c tín d ng ạ ệ
ch c không ph i là t t ổ đ ướ ượ đ ng kinh doanh ngân hàng ộ
PH
NG PHÁP ĐI U CH NH
Ề
Ỉ ƯƠ C A LU T NGÂN HÀNG Ủ
Ậ
• Ph
ươ ng th c m nh l nh ph c tùng (đ i ố ụ ứ ệ ệ
v i các quan h qu n lý nhà n ệ ả ớ ướ c v ề
• Ph
ngân hàng)
ng th c bình đ ng, tho thu n (các ươ ứ ẳ ả ậ
quan h t ch c và kinh doanh ngân ệ ổ ứ
hàng)
Ệ
Ậ
ệ
ệ
c v ngân hàng và ề
ữ
ạ ộ ự
QUAN H PHÁP LU T NGÂN HÀNG Quan h pháp lu t v ngân hàng là ậ ề nh ng quan h xã h i phát sinh trong quá ộ ữ trình qu n lý nhà n ướ ả nh ng quan h xã h i phát sinh trong lĩnh ộ ệ v c ho t đ ng ngân hàng đ ph m pháp lu t ngân hàng đi u ch nh. ậ
• Ch th c a quan h pháp lu t ngân hàng ệ
ủ ể ủ
ậ
• Khách th c a quan h pháp lu t ngân hàng
ể ủ
ệ
ậ
• N i dung c a quan h pháp lu t ngân hàng ệ
ủ
ậ
ộ
c các quy ượ ỉ ề ạ
NGU N LU T NGÂN HÀNG
Ồ
Ậ
• Hi n pháp 1992
• Lu t Ngân hàng Nhà n
ế
c VN ậ ướ
• Lu t các t ậ
ch c tín d ng ổ ứ ụ
• B lu t dân s 2005, Lu t th ự
ộ ậ ng m i ạ ậ
ậ
• Pháp l nhệ
• Ngh đ nh, Thông t
2005, Lu t doanh nghi p, Lu t HTX, Lu t đ u t ậ , Lu t t ươ ậ ệ ch c Chính ph ầ ư ậ ổ ứ ủ
liên quan ị ị ư
Bài 2:
NGÂN HÀNG NHÀ N
C VI T
ƯỚ
Ệ
• KHÁI NI M, CH C NĂNG, NHI M V Ụ
Ệ Ệ
NAM Ứ
• H TH NG T CH C NHNNVN Ổ
C A NHNNVN Ủ
• CÁC HO T Đ NG C A NHNNVN
Ứ Ố Ệ
Ộ Ủ Ạ
KHÁI NI M NHNN Ệ
c Vi Ngân hàng Nhà n ệ ướ
ủ ộ ướ c C ng hoà xã h i ộ
t Nam là c ơ quan ngang b c a Chính ph , là Ngân ộ ủ ng c a n hàng trung ủ t Nam ch nghĩa Vi ươ ệ ủ
ướ
c là pháp nhân, có c, có ở ữ ướ
v n pháp đ nh thu c s h u nhà n tr s chính t Ngân hàng Nhà n ộ ị ủ i Th đô Hà N i ộ ố ụ ở ạ
Ứ
Ụ
CH C NĂNG, NHI M V Ệ C A NHNNVN
Ủ
• Ch c năng ứ
– Qu n lý nhà n
c
ả
ướ
– Ngân hàng trung
ngươ
• Nhi m v , quy n h n (đ.4 LNHNN)
ụ ề ệ ạ
Ệ Ố
Ổ Ứ
• C c u t
ch c
H TH NG T CH C NHNNVN ứ ►
ơ ấ ổ
– V , c c ụ ụ
– Chi nhánh
– Văn phòng đ i di n
ệ
ạ
– Các đ n v s nghi p, doanh nghi p
ị ự
ệ
ệ
ơ
• Lãnh đ o và đi u hành
Tr s chính ụ ở
► ề ạ
Ủ
CÁC HO T Đ NG C A Ạ Ộ NHNNVN • Th c hi n chính sách ti n t
• Phát hành ti nề
• Ho t đ ng tín d ng
qu c gia ố ề ệ ự ệ
• Ho t đ ng thanh toán và ngân qu
ạ ộ ụ
ạ ộ ỹ
• Qu n lý nhà n đ ng ngo i h i ạ ố
c v ngo i h i và ho t ướ ề ạ ạ ố ả
• Thanh tra ngân hàng
• Các ho t đ ng khác (thông tin, đào
ộ
ạ ộ
t o….) ạ
Ị
Ụ
Bài 3: Đ A V PHÁP LÝ Ị C A T CH C TÍN D NG Ủ Ổ Ứ Ể
• KHÁI NI M, Đ C ĐI M, PHÂN LO I Ạ
• H TH NG CÁC TCTD
Ặ Ệ
• C C U T CH C, QU N LÝ, ĐI U Ứ
Ố Ệ
Ả Ề Ơ Ấ
• HO T Đ NG C A TCTD
Ổ HÀNH TCTD
• QUY CH KI M SOÁT Đ C BI T
Ộ Ủ Ạ
• PHÁ S N, GI
Ế Ể Ặ Ệ
I TH , THANH LÝ TCTD Ả Ả Ể
KHÁI NI M TCTD Ệ
T ch c tín d ng là doanh nghi p th c ứ ự ụ ệ ổ
hi n m t, m t s ho c t t c các ho t đ ng ộ ố ặ ấ ả ạ ộ ệ ộ
ngân hàng. T ch c tín d ng bao g m ngân ứ ụ ồ ổ
hàng, t ch c tín d ng phi ngân hàng, t ổ ụ ứ ổ
ch c tài chính vi mô và qu tín d ng nhân ứ ụ ỹ
dân.
Đ C ĐI M C A TCTD
Ủ
Ặ
Ể
• Là m t pháp nhân
• Là 1 doanh nghi p đ c bi
ộ
• Đ i t
ệ ặ t ệ
• Ho t đ ng kinh doanh chính, ch y u,
ng kinh doanh là ti n t ố ượ ề ệ
ng xuyên mang tính ngh nghi p là ề ủ ế ệ
• Ch u s qu n lý nhà n
th ho t đ ng ngân hàng. ạ ộ ườ ạ ộ
c c a Ngân hàng ả ướ ủ
ị Nhà n ự cướ
PHÂN LO I TCTD
Ạ
• Căn c vào ph m vi đ ho t đ ng ngân hàng
c th c hi n các ạ ượ ự ệ
• Căn c vào hình th c s h u v n đi u l ứ
ứ ạ ộ
• Căn c vào hình th c c a TCTD:
ở ữ ề ệ ứ ố
– Công ty TNHH
– Công ty c ph n
ầ
ổ
– H p tác xã
ợ
ứ ủ ứ
H TH NG CÁC TCTD
Ệ Ố
• Ngân hàng
NHTM nhà n c; NHCS; NHTMCP ; ướ
ố
• T ch c tín d ng phi ngân hàng
CNNHNN; NHLD ; NH 100% v n NN; VPĐDNHNN; NHHTX.
ứ
ụ
ổ
ụ ứ ổ
Công ty tài chính; Công ty cho thuê tài chính; Qu tín d ng nhân dân; T ch c tài ỹ chính vi mô
Ơ Ấ Ổ Ứ
Ả
Ủ
• C c u t
C C U T CH C, QU N LÝ C A TCTD ch c ứ
– TCTD là công ty c ph n
ầ
ổ
– TCTD là công ty TNHH
– TCTD là ngân hàng HTX, qu tín d ng ND
ụ
ỹ
• M ng l ạ
ơ ấ ổ
– Tr s chính
ụ ở
– S giao d ch, chi nhánh, VPĐD, đ n v s ị ự
ở
ơ
ị
nghi pệ
ỹ ế
ị
t ki m, đi m giao ể
ệ
– Phòng giao d ch, qu ti d ch, máy giao d ch
ị
ị
ướ i ho t đ ng ạ ộ
Ả
C C U T CH C, QU N LÝ C A TCTD (tt)
Ơ Ấ Ổ Ứ Ủ
• Nhân sự
– Không thu c tr
ng h p b c m đ m nhi m
ườ
ị ấ
ệ
ả
ợ ộ ch c v (đ.33 LCTCTD)
ứ ụ
– Đ t tiêu chu n, đi u ki n (đ.50 LCTCTD)
ề
ệ
ẩ
ạ
– Không đ
ượ
c đ ng th i đ m nhi m ch c v ứ ụ
ờ ả
ệ
ồ (đ.34 LCTCTD)
– Ph i đ
ả ượ
c NHNN ch p thu n (-TTg b nhi m) ậ
ệ
ấ
ổ
– Có th b mi n nhi m, bãi nhi m (đ.36 ệ
ệ
ễ
ể ị LCTCTD)
HO T Đ NG C A TCTD
Ạ Ộ
Ủ
• Ho t đ ng huy đ ng v n
• Ho t đ ng c p tín d ng
ạ ộ ộ ố
• Ho t đ ng cung ng các d ch v thanh
ạ ộ ụ ấ
ạ ộ ứ ụ ị
• Các ho t đ ng kinh doanh khác
toán và ngân quỹ
ạ ộ
HUY Đ NG V N Ộ
Ố
• Nh n ti n g i ử
• Phát hành gi y t
ề ậ
• Vay v n c a các t
có giá ấ ờ
ch c tín d ng, t ủ ố ổ ứ ụ ổ ch c ứ
• Vay v n c a NHNN
tài chính khác
ủ ố
HO T Đ NG C P TÍN D NG
Ộ
Ụ
Ạ
Ấ
• Cho vay
• Chi
ng phi u và gi y t có giá t kh u th ấ ươ ấ ờ ế
• B o lãnh ngân hàng
ế khác
• Cho thuê tài chính
• Bao thanh toán
ả
Ứ
Ụ
Ị
CUNG NG D CH V THANH TOÁN VÀ NGÂN QUỸ
• Cung ng các ph ứ
• Tham gia h th ng thanh toán, th c hi n
ng ti n thanh toán ươ ệ
ệ ố ự ệ
• Th c hi n các d ch v thu h chi h ị
các d ch v thanh toán ụ ị
• T ch c h th ng thanh toán n i b
ự ụ ệ ộ ộ
• Th c hi n các ho t đ ng ngân qu
ệ ố ộ ộ ứ ổ
ạ ộ ự ệ ỹ
Ạ Ộ
• Góp v n mua c ph n
HO T Đ NG KINH DOANH KHÁC ầ ổ
• Tham gia th tr
ố
• Kinh doanh ngo i h i, vàng
ng ti n t ị ườ ề ệ
• Kinh doanh, cung ng các d ch v b o ứ
ạ ố
ụ ả ị
• Th c hi n các nghi p v u thác, đ i lý ệ
hi mể
• T v n, b o qu n tài s n, cho thuê t
ụ ỷ ự ệ ạ
• Môi gi
két ư ấ ả ả ả ủ
i ti n t ớ ề ệ ư , l u ký ch ng khoán ứ
Ạ
Ả
CÁC H N CH Đ Đ M B O AN TOÀN HO T Đ NG ng h p c m c p tín d ng
• Các tr
Ế Ể Ả Ạ Ộ ụ ấ
• Các tr
ườ ấ ợ
• Gi
ng h p h n ch c p tín d ng ườ ế ấ ụ ạ ợ
• Gi
i h n c p tín d ng ớ ạ ụ ấ
• Duy trì các t l
i h n góp v n, mua c ph n ớ ạ ầ ố ổ
• Ph i d phòng r i ro
b o đ m an toàn ỉ ệ ả ả
• Không đ
ả ự ủ
ượ ấ ộ ả
ổ
c kinh doanh b t đ ng s n, góp v n, mua c ph n c a cty con, cty ủ ầ liên k t, cty ki m soát ố ế ể
B O HI M TI N G I Ử
Ả
Ề
Ể
• Ch th quan h b o hi m ti n g i ử
ủ ể ệ ả ể ề
• Các lo i ti n g i đ ạ ề
• Các lo i ti n g i không đ
c b o hi m ử ượ ể ả
• Gi
c b o hi m ạ ề ử ượ ể ả
• Phí b o hi m ti n g i ử ể
i h n s ti n b o hi m ớ ạ ố ề ể ả
• S ki n b o hi m
ề ả
• Chi tr ti n b o hi m
ự ệ ể ả
ả ề ể ả
Ế Ể
Ặ
QUY CH KI M SOÁT Đ C BI TỆ
• Khái ni mệ
• Đ i t
• Trình t
ng b áp d ng ki m soát đ c bi ố ượ ụ ể ặ ị t ệ
• Ch m d t ki m soát đ c bi ể
ự ế ti n hành ki m soát đ c bi ể ặ t ệ
ứ ấ ặ t ệ
Ệ
Ặ
ự
ả ệ ơ ấ
ả
ệ ố ằ ả
KHÁI NI M KI M SOÁT Đ C Ể BI TỆ t là bi n pháp qu n lý • Ki m soát đ c bi ệ ệ ặ ể t do NHNN th c hi n đ i c đ c bi nhà n ố ệ ặ ướ ch c tín d ng có nguy c m t v i các t ứ ổ ớ ụ kh năng chi tr , m t kh năng thanh ả ấ ả toán nh m đ m b o an toàn h th ng các ả TCTD
t là vi c m t t ệ
ị ặ ướ ự ể
• Ki m soát đ c bi ể ặ d ng b đ t d ụ c a Ngân hàng Nhà n ủ m t kh năng chi tr , m t kh năng thanh ấ toán
ch c tín ệ ứ ộ ổ i s ki m soát tr c ti p ế ự c do có nguy c ướ ơ ấ ả ả ả
Đ I T
Ố ƯỢ
NG ÁP D NG KSĐB Ụ
• Có nguy c m t kh năng chi tr
• N không có kh năng thu h i có nguy c ơ
ơ ấ ả ả
ồ
• S l
ả d n đ n m t kh năng thanh toán ả ợ ẫ ế ấ
ố ỗ
ơ ớ và các ứ ố
• Hai năm liên t c b x p lo i y u kém
ch c tín d ng l n h n lũy k c a t ụ ế ủ ổ 50% giá tr th c c a v n đi u l ề ệ ủ ị ự qu d tr ỹ ự ữ
ạ ế ị ế ụ
ộ
l • M t năm liên t c không duy trì đ c t ụ ượ ỷ ệ i thi u ho c 6 tháng liên t c ụ ố ố ể ặ
an toàn v n t < 4%
TRÌNH T TI N HÀNH KSĐB
Ự Ế
• Ra quy t đ nh KSĐB, thành l p ban
ế ị ậ
• Ban KSĐB th c hi n nhi m v :
KSĐB
– Ch đ o và giám sát xây d ng ph
ng án
ỉ ạ
ự
ươ
ch c & ho t đ ng
c ng c t ủ
ố ổ
ạ ộ
ứ
– Báo cáo, ki n ngh NHNN ế
ị
• X lý ki n ngh c a ban KSĐB
ự ụ ệ ệ
ị ủ ử ế
CH M D T KSĐB Ứ
Ấ
• Ho t đ ng c a TCTD tr l ủ
• TCTD đ
i bình th ng ạ ộ ở ạ ườ
ượ c sáp nh p, h p nh t vào m t ợ ậ ấ ộ
• TCTD không khôi ph c đ
TCTD khác
ụ ượ c kh năng ả
thanh toán
PHÁ S N TCTD Ả
ả ấ
ợ ế ụ
• TCTD lâm vào tình tr ng m t kh năng ạ thanh toán n đ n h n sau khi ch m d t ứ ạ ho c không áp d ng KSĐB thì ph i m ở ặ th t c gi i quy t yêu c u tuyên b phá ủ ụ s nả
ấ ả ố ế ả ầ
• Th t c phá s n TCTD đ ị
ả ủ ụ ượ ự ệ
ủ ả ậ
ậ
c th c hi n theo quy đ nh c a Lu t phá s n (2004), Lu t các TCTD (2010), NĐ 05/2010/NĐ- CP và các văn b n liên quan ả
GI
I TH TCTD
Ả
Ể
• Ch m d t s t n t trong s ĐKKD. ổ
• Các tr
i, xoá tên m t TCTD ấ ứ ự ồ ạ ộ
ệ
ự
ể
i th , có kh năng thanh ả
ả c Ngân hàng Nhà n
ướ
c ch p ấ
– T nguy n xin gi toán h t n , đ ế ợ ượ thu nậ
– H t th i h n ho t đ ng
ạ ộ
ờ ạ
ế
– B thu h i Gi y phép ồ
ấ
ị
ườ ng h p gi ợ ả i th : ể
THANH LÝ TCTD
• Thanh lý TCTD b tuyên b phá s n ị
• Thanh lý TCTD gi
ả ố
i th d i s giám sát ả ể ướ ự
• TCTD b thanh lý có trách nhi m thanh
c a NHNN ủ
ệ ị
toán các chi phí liên quan đ n vi c thanh ế ệ
lý tài s nả
Bài 4: H P Đ NG TÍN D NG
Ợ Ồ
Ụ
• KHÁI NI M, Đ C ĐI M
• NGUYÊN T C KÝ K T H P Đ NG
Ặ Ể Ệ
• KÝ K T H P Đ NG TÍN D NG
Ế Ợ Ồ Ắ
• N I DUNG C B N
Ế Ợ Ồ Ụ
Ơ Ả Ộ
KHÁI NI M HĐTD Ệ
HĐTD là s tho thu n b ng văn b n ự ằ ả ậ ả
gi a TCTD và khách hàng, theo đó, TCTD ữ
chuy n giao m t s ti n cho bên vay s ử ộ ố ề ể
d ng trong m t th i h n nh t đ nh, v i đi u ờ ạ ấ ị ụ ề ớ ộ
ki n hoàn tr c g c và lãi ả ả ố ệ
Đ C ĐI M C A HĐTD
Ủ
Ặ
Ể
• Mang đ c đi m c a HĐ vay tài s n. ủ
• HĐ th
ể ặ ả
• M t bên bao gi
ng m i hay HĐ dân s ươ ạ ự
• Xác đ nh m c đích s d ng v n vay
cũng là TCTD ộ ờ
• Đ c l p b ng văn b n ằ
ử ụ ụ ố ị
• Đ i t
ượ ậ ả
ng đ i hình th c ố ượ ượ c th hi n d ể ệ ướ ứ
ti n tề ệ
PHÂN LO I HĐTD
Ạ
• Căn c vào th i h n s d ng v n vay
• Căn c vào m c đích s d ng v n vay
ờ ạ ử ụ ứ ố
• Căn c m c đ đ m b o v n vay ộ ả
ử ụ ứ ụ ố
ứ ứ ả ố
• Căn c vào ph ứ
ng th c cho vay ươ ứ
NGUYÊN T C KÝ K T HĐ
Ắ
Ế
• Nguyên t c chung
• Năng l c ch th ự
ắ
• Có m c đích s d ng v n h p pháp ử ụ
ủ ể
• Có kh năng tài chính đ m b o tr n ả ợ
ụ ợ ố
ả ả ả
• Có ph
trong th i h n cam k t ế ờ ạ
ươ ng án s d ng v n kh thi, hi u ố ử ụ ệ ả
quả
NGUYÊN T C KÝ K T HĐ (tt)
Ắ
Ế
• Th c hi n các quy đ nh v b o đ m ti n ị
ề ả ự ệ ề ả
• Tuân th các quy đ nh v gi
vay
• Nh ng tr ữ
i h n cho vay ề ớ ạ ủ ị
ườ ng h p c m cho vay ấ ợ
• Nh ng tr ữ
ng h p h n ch cho vay ườ ế ạ ợ
KÝ K T HĐTD
Ế
• H s vay v n
• Th m đ nh h s vay v n
ồ ơ ố
• Quy t đ nh cho vay
ồ ơ ẩ ố ị
• Ký k t h p đ ng tín d ng
ế ị
ế ợ ụ ồ
N I DUNG C B N
Ơ Ả
Ộ
• Đi u ki n vay v n ệ
Các đi u kho n: ề ả
• Đ i t
ề ố
• Ph
ng h p đ ng ố ượ ồ ợ
• Th i h n s d ng v n vay ử ụ
ng th c cho vay ươ ứ
• Lãi su tấ
• M c đích s d ng v n vay ử ụ
ờ ạ ố
ụ ố
• Ph lãi
• Gi
ng th c thanh toán ti n vay v n và ươ ứ ề ố
i quy t tranh ch p h p đ ng ả ế ấ ồ ợ
Ề
Ệ
Ệ Ự Ủ
ĐI U KI N CÓ HI U L C C A H P Đ NG Ợ Ồ • Ch th tham gia h p đ ng ph i có đ ủ ồ ợ
• M c đích h p đ ng không trái PL và đ o
ả năng l c PL và năng l c hành vi ủ ể ự ự
ụ ạ ồ ợ
đ c XHứ
• Có s đ ng thu n ý chí gi a các bên cam nguy n, bình đ ng ắ ự
ự ồ ữ ậ
ệ ẳ
• Hình th c h p đ ng ph i phù h p v i quy
k t trên nguyên t c t ế do ý chí và t ự
ả ồ ợ ớ ứ
ợ đ nh c a PL ủ ị
CÂU H IỎ
• Hãy cho bi
t l ch s hình thành và nguyên ử
• T cách pháp nhân c a NHNN th hi n
nhân ra đ i c a các ngân hàng. ế ị ờ ủ
ể ệ ở ủ
• H i đ ng t ộ ồ
ư ữ nh ng đi m nào? ể
ư ấ ề ệ qu c ố
• U ban giám sát tài chính qu c gia là c ơ
v n chính sách ti n t gia là c quan tr c thu c NHNN? ộ ự ơ
ố ỷ
quan tr c thu c NHNN? ự ộ
CÂU H IỎ
• Gi y t
ấ ờ ị
c phép giao d ch ng m c a NHNN? có giá nào đ qua nghi p v th tr ệ ượ ụ ị ườ ở ủ
