1/24/2024
54
Chuyển động tịnh tiến Chuyển động quay
xφ
v=dx
dt ω=dφ
dt
a=dv
dt β=dω
dt
mI=Σmr(momen quán tính)
F M (momen lực)
F=ma M=Iβ
p=m.v L=Iω(momen động lượng)
F=dp
dt M=dL
dt
1
2mv1
2Iω
A=F.s A=M.φ
P
=
F
.
v
P
=
M
.
ω
Bộ môn Lý – Khoa Cơ bản
1/24/2024
55
NỘI DUNG
Bài 1 – CÔNG CỦA LỰC TÁC DỤNG
Bài 2 – ĐỘNG NĂNG
Bài 3 – TRƯỜNG LỰC THẾ
Bài 4 – THẾ NĂNG
Bài 5 – CƠ NĂNG
§1. CÔNG CỦA LỰC TÁC DỤNG
1) CÔNG
Định nghĩa: Lực Fkhông đổi, điểm đặt của nó chuyển
dời một đoạn thẳng MM′=s.
=.′=..
•A > 0 khi αnhọn, lực F sinh công phát động
•A < 0 khi αtù, lực F sinh công cản
Tổng quát: dA=F.ds
Công tổng cộng A của Ftrong chuyển dời CD bằng:
A
=
dA
=
F
.
d
s
1/24/2024
56
2. Công suất
•Công suất trung bình: P=

Công suất trung bình là công trung bình của lực sinh ra trong một đơn vị thời
gian.
•Công suất tức thời: P=lim
→
 =

Công suất có giá trị bằng đạo hàm theo thời gian của công.
dA=P.dt=F.ds
Mà v=
nên P=F.v
Công suất bằng tích vô hướng của lực tác dụng với vectơ vận tốc của chuyển
dời.
3. Công và công suất của lực trong chuyển động quay
Trong trường hợp vật rắn quay quanh một trục
Δ, các lực tác dụng lên vật đều là lực tiếp
tuyến.
Công vi phân của một lực tiếp tuyến F cho bởi:
dA = Ft.ds = Ft.r.dθ
Mà Ft.r = M = Momen của lực F đối với trục Δ
dA = M.dθ
Từ đó suy ra biểu thức của công suất
P
=
dA
dt
=
M
.
dθ
dt
hay
là
P
=
M
.
ω
1/24/2024
57
§2. ĐỘNG NĂNG
Hệ biến đổi từ trạng thái 1 sang trạng thái 2
Độ biến thiên năng lượng W−Wcủa hệ có giá trị bằng công A:
A=W−W
Độ biến thiên năng lượng của một hệ trong quá trình nào đó có giá trị bằng
công mà hệ nhận được từ bên ngoài trong quá trình đó.
1. Định lý về năng lượng
Động năng là phần cơ năng tương ứng với sự chuyển động của các vật.
Xét một chất điểm khối lượng m, chịu tác dụng của lực F, chuyển dời từ
vị trí 1 sang vị trí 2. Công của lực Ftrong chuyển dời từ 1 sang 2
A=F.ds
Lại có F=ma=m
 →A=∫F.ds
=∫m
.ds
Mà 
=v→=∫.=
−
1/24/2024
58
•Theo đó, công A có trị số bằng độ biến thiên động năng. Vậy ta có
thể định nghĩa:

= động năng chất điểm tại vị trí 1 = Wđ

= động năng chất điểm tại vị trí 2 = Wđ
Định nghĩa động năng: đ=
Định lý động năng: Độ biến thiên động năng của một chất điểm trong
một quãng đường nào đó có giá trị bằng công của ngoại lực tác dụng
lên chất điểm sinh ra trong quãng đường đó.
2. Động năng trong trường hợp vật rắn quay
•Trong chuyển động quay quanh một trục, biểu thức của công vi
phân: dA=M ω.dt
Lại có M=I
 nên dA=
 .ωdt=I.d
•Tích phân hai vế : A=
−
•Ta suy ra biểu thức sau của động năng của vật rắn quay:
đ
=
