CHƯƠNG VI
TÍNH CHẤT CƠ – LÝ – HOÁ - CỦA ĐIỆN MÔI
6.1. TÍNH HÚT ẨM CỦA ĐIỆN MÔI
6.1.1. Độ ẩm của không khí
- Độ ẩm tuyệt đối của không khí được đánh giá bằng
khối lượng (mg) của hơi nước chứa trong một đơn vị thể
tích không khí (m3). Hình 6-1 đưa ra hệ số ẩm bão hoà
tuyệt đối của không khí (mmax) theo nhiệt độ.
-Độ ẩm tương đối : Độ ẩm tương đối của không khí
được tính bằng tỷ số phần trăm giữa độ ẩm tuyệt đối với
độ ẩm tuyệt đối tối đa.
.
6.1.2. Độ ẩm của vật liệu
- Khi vật liệu cách điện làm việc ở trong môi trường không khí với
độ ẩm φ% và nhiệt độ t0C nào đo, sau một thời gian độ ẩm của
vật liệu là φvl - là lượng hơi nước chứa trong vật liệu sẽ đạt tới
giới hạn độ ẩm cân bằng tương ứng với độ ẩm của môi trường
không khí.
với M1, M2 - trọng lượng của mẫu vật liệu trước và sau khi bị ẩm.
- Đối với những vật liệu dệt hay những vật liệu khác như: giấy, bìa
các tông người ta dùng khái niệm độ ẩm quy ước, tương ứng với
độ ẩm cân bằng khi đặt để trong không khí ở điều kiện bình
thường.
- Ở điện áp xoay chiều, tham số thay đổi nhiều nhất là: tgδ và ε của
vật liệu khi độ ẩm của vật liệu thay đổi. Vì vậy, trong nhiều
trường hợp người ta đo trị số điện dung để xác định vật liệu có
bị ngấm ẩm hay không.
21
1
M - M
= .100%
M
vl
Sấy khô
(thoát ẩm)
Hút ẩm
φ%
φcb
τ (h)
Hình 6.3. Sự biến đổi độ ẩm φ của vật liệu
6.1.3. Tính thấm ẩm
- Là khả năng cho hơi nước đi qua bản thân nó
Đặc điểm này rất quan trọng khi đánh giá chất lượng của vật liệu
dùng để sơn, phủ bảo vệ chống sự xâm nhập ẩm vào bên trong
những vật liệu hay chi tiết cần được bảo vệ.
-Lượng hơi ẩm m (g) trong thời gian giờ đi qua mặt phẳng S (cm2)
của lớp vật liệu cách điện có chiều dày h (cm) dưới tác dụng của
hiệu số áp suất hơi nước P1 và P2 (mm Hg) ở hai phía bề mặt vật
liệu được tính bằng công thức:
Trong đó: Φ - độ thấm ẩm của vật liệu.
- Khi sử dụng lâu dài các thiết bị điện trong điều kiện nhiệt đới, trên
các điện môi hữu cơ có thấy nấm mốc phát triển. Sự xuất hiện
nấm mốc làm cho điện trở suất mặt của điện môi xấu đi, làm tăng
tổn hao điện môi, làm cho độ bền cơ học giảm đi và gây nên sự
ăn mòn các bộ phận kim loại tiếp xúc với nó.
12
(P -P )S τ
h
m
- Trong vùng nhiệt đới nóng - ẩm cần phải tính đến khả
năng gây hư hỏng cách điện , vỏ cáp bởi các côn
trùng, mối, kiến, hay các động vật khác, ngay cả khi
chuyển chở hay lưu giữ. Do vậy khi chọn vật liệu
cho các thiết bị điện làm việc ở môi trường nhiệt đới
cần phải thí nghiệm xác định tính bền nhiệt đới và
tuổi thọ của vật liệu để thiết bị làm việc tốt nhất đem
lại hiệu quả kinh tế cao.
- Để khắc phục và chấm nấm mốc của vật liệu cách
điện hữu cơ người ta đưa thêm vào thành phần của
nó chất fungixít hoặc phủ lên chất cách điện lớp sơn
có chưa fungixít. Đây là chất độc hạn chế nấm mốc
phát triển.