ch( ra cách t chc và s ph thuc ca các thành phn(component). Nó liên
quan t#i biu ñ- l#p, trong ñó mt thành phn thưng ánh x t#i mt hay
nhiu l#p, giao din , collaboration.
Quan h Tha k (Generalization)
ch( ra cu hình ca h thng khi thc thi.
7. Các quy tc ca UML
Các thành phn ca UML không th ng*u nhiên ñt cnh nhau. Như bt c
mt ngôn ng nào, UML có nhng quy t c ch( ra rng mt nh tt s)
như th nào. Mt hình tt hình mang tính nht quán s kt
hp hài hòa gia các mô hình có liên quan ca nó.
UML có mt s quy t c dành cho vic:
ðt tên: ñ th truy xut các phn t ca nh thì phi ñt tên
cho chúng như tên ca các quan h, biu ñ-...
Xác ñnh phm vi: ng cnh mang li mt ý nghĩa c th cho mt cái
tên
Tính nhìn thy ñưc: ñ ñưc s ñơn gin và d kim soát thì
nhng ng cnh khác nhau cn ch( ra rng mt cái tên hin hu
ñưc s dng bi nhng ñi tưng khác như th nào.
Tính toàn vn: mi th quan h mt cách ñúng ñ n nht quán v#i
nhau như th nào.
8. Các k thut chung ca UML
8.1 C th hóa
Như ñã trình bày phn trên, vic th hin trc quan giúp chúng ta hiu vn
ñ d dàng hơn ch không nghĩa các mô t bng li không
ích.Cho nên UML không ch( mt t'p các hiu ñ- ha. Bên cnh các
hiu ñ- ha còn có các phát biu bng li ñ ch( rõ ng nghĩa ca các kí hiu
ñó. Ví d như trong kí hiu ca mt l#p( mt hình ch nh't) còn có th ñưc
ch( rõ ra các thuc tính, các phương thc ca l#p ñó.
8.2 Trang trí
Tt c các phn t trong UML ñu mt hình dng phân bit ñi v#i các
phn t khác. ð-ng thi chúng cũng ñưc thit k ñ th hin nhng mt
quan trng nht ca ñi tưng. d như hiu cho mt l#p mt hình
ch nh't rt d v) bi l#p mt thành phn quan trng, xut hiên rt
nhiu trong các mô hình hư#ng ñi tưng. Và hiu này th hin ñưc c 3
thành phn quan trng ca l#p ñó tên l#p, các thuc tính và các phương
thc ca nó. Ngoài ra nó còn bao g-m các chi tit như: l#p ñó phi l#p
tru tưng không, các thuc tính, phương thc ca thuc loi (public,
private hay protected). Nói tóm li c hiu trong UML giúp ta nh'n bit
các ñc ñim quan trng ca ñi tưng, khái nim ñưc t mt ch d
dàng và nhanh chóng.
8.3 Phân chia
Phân bit rõ phn tru tưng và c th.
Trư#c tiên l#p ñi tưng. Mt l#p mt s tru tưng hóa, mt ñi
tưng mt th hin c th ca s tru tưng ñó. Trong UML ta th
hình l#p và ñi tưng.
rt nhiu th tương t. d như mt Use case mt th hin ca Use
case, mt component và mt th hin ca component
8.4 K thut m rng
UML cung cp nhng thành phn cơ bn ñ l'p nên mt nh cho mt
phn mm. Nhưng không th nào bao quát ht theo thi gian mi
hình trong mi lĩnh vc. Do ñó UML ñưc thit k m theo nghĩa ngưi
dùng th m rng mt s thành phn ñ th áp dng mt cách tt nht
cho h thng ca h mà li không phi thay ñi hay thit k li các thành
phn cơ s ca UML. Cơ ch ñó bao g-m:
Stereotypes (khuôn mu): m rng t'p t vng ca UML, cho phép
to nhng thành phn m#i k tha nhng ñc ñim ca nhng thành
phn ñã ñ-ng thi cha thêm nhng ñc ñim riêng g n v#i mt
bài toán c th nào ñó.
Tagged values (giá tr th ): m rng thuc tính ca các thành phn
ca UML, cho phép ta to thêm nhng thông tin m#i v mt phn
t. d như khi làm vic hp tác ñ to ra mt sn ph&m, ta mun
ch( ra các phiên bn và tác gi ca mt ñi tưng nào ñó. ðiu này
không ñưc xây dng s.n trong UML th thc hin thông qua
vic thêm vào mt giá tr th/.
Constraints (ràng buc): m rng ng nghĩa ca các thành phn ca
UML, cho phép to ra nhng quy t c m#i hoc sa cha nhng quy
t c ñã có.
9. Kin trúc ca h thng
Khi xem xét mt h thng, chúng ta cn xây dng các hình t nhng
khía cnh khác nhau, xut phát t thc t nhng ngưi làm vic v#i h
thng v#i nhng vai trò khác nhau s) nhìn h thng t nhng khía cnh khác
nhau.
UML xét h thng trên 5 khía cnh:
1. Use-Case View
Bao g-m các Use Case t ng x ca h thng theo cách nhìn nh'n ca
ngưi dùng, ngưi phân tích h thng. không ch( ra cách cu trúc ca h
thng phn mm, nó ch( dùng ñ nhìn nh'n mt cách tng quát nhng gì
h thng s) cung cp, thông qua ñó ngưi dùng th kim tra xem các yêu
cu ca mình ñã ñưc ñáp ng ñy ñ hay chưa hoc chc năng nào ca
h thng là không cn thit. Biu ñ- dùng ñn là biu ñ- Use Case.
2. Logical View
ðưc dùng ñ xem xét các phn t bên trong h thng và mi quan h, s
tương tác gia chúng ñ thc hin các chc năng mong ñi ca h thng.
3. Process View
Chia h thng thành các tin trình(process) lu-ng(thread), mô t vic
ñ-ng b hóa các x ñ-ng thi. Dùng cho ngưi phát trin và tích hp
h thng, bao g-m các biu ñ- sequence, collaboration, activity và state.
4. Implementation View
Bao g-m các component file to nên h thng v't lý. ch( ra s ph
thuc gia các thành phn này, cách kt hp chúng li v#i nhau ñ to ra
mt h thng thc thi.
5. Deployment View
Ch( ra cu hình phn cng mà h thng s) chy trên ñó. Nó th hin s phân
tán, cài ñt các phn to nên kin trúcv't ca h thng. Biu ñ- ñưc
s dng là biu ñ- Deployment.
UMLBài2:TìmUseCase
0ng x ca h thng, tc là nhng chc năng mà h thng cung cp s) ñưc
mô t trong hình Use case. Trong ñó mô t nhng chc năng (Use case),
nhng thành phn bên ngoài( Actor) tương tác v#i h thng và mi quan
h gia Use case và Actor (biu ñ- Use case).
Mc ñích quan trng nht ca mô hình Use case là phc v cho vic trao ñi
thông tin. Nó cung cp phương tin ñ khách hàng, nhng ngưi dùng tương
lai ca h thng nhng ngưi phát trin h thng có th trao ñi v#i nhau
bin nhng yêu cu v mt nghip v ca ngưi dùng thành nhng yêu
cu c th mà l'p trình viên có th hiu mt cách rõ ràng.
Actor
1. ðnh nghĩa actor
Actor không phi mt phn ca h thng. th hin mt ngưi hay mt
h thng khác tương tác v#i h thng. Mt Actor có th:
Ch( cung cp thông tin cho h thng.
Ch( ly thông tin t h thng.
Nh'n thông tin t h thng và cung cp thông tin cho h thng
2. Mô t
Thông thưng, các actor ñưc tìm thy trong phát biu bài toán bi s trao
ñi gia phân tích viên v#i khách hàng các chuyên gia trong lĩnh
vc(domain expert). Các câu hi thưng ñưc s dng ñ xác ñnh actor cho
mt h thng là:
ði v#i mt vn ñ c th nào ñó thì Ai là ngưi quan tâm ?
H thng ñưc dùng nơi nào trong t chc?
Ai là ngưi ñưc li khi s dng h thng?
Ai là ngưi cung cp thông tin cho h thng, s dng thông tin ca h
thng và xóa các thông tin ñó?
Ai là ngưi h, tr và bo trì h thng?
H thng có s dng ngu-n lc nào t bên ngoài?