IT4772 X lý ngôn ng t nhiênử ữ ự
Vi n CNTT-TT, ĐHBKHNệ
2
Ch ng 3 Nh n d ng th c th có ươ ậ ạ ự ể
tên
Th c th có tênự ể
H ng d n gán nhãnướ ẫ
Ph ng pháp d a trên h c máy có giám sátươ ự ọ
3
Ch ng 3 Nh n d ng th c th có tênươ ậ ạ ự ể
Th c th có tênự ể
●Th c th : t t c nh ng th t n t i m t cách c ự ể ấ ả ữ ứ ồ ạ ộ ụ
th ho c tr u t ngể ặ ừ ượ
●Vd:
–Th c th v t lý: cây, gi ng đng, Bphoneự ể ậ ả ườ
–Th c th phi v t lý: ph ng phápự ể ậ ươ
–Th c th s ng: mèo, chóự ể ố
–Th c th khác: r ng, lân, thiên đng, đa ng cự ể ồ ườ ị ụ
4
Th c th có tênự ể
●Các đi t ng v t lý ho c tr u t ng có mang ố ượ ậ ặ ừ ượ
tên riêng
●Vd:
–Hà n iộ
–Đi h c Bách khoa Hà n iạ ọ ộ
–IBM, Bitcoin, Cortana
5
Rigid-designator
●Ch đn cùng m t th trong t t c các tr ng ỉ ế ộ ứ ấ ả ườ
h p khác nhauợ
●Ví d :ụ
–Hà n i là rigid-designatorộ
–“Th đô c a Vi t nam” là flaccid-designatorủ ủ ệ
6
●“Lý Nam Đ” là m t rigid-designatorế ộ
●“Hoàng đ đu tiên c a Vi t nam” không ph i là ế ầ ủ ệ ả
m t rigid-designator (?)ộ
7
INFORMATION EXTRACTION
NATURAL LANGUAGE UNDERSTANDING
NATURAL LANGUAGE GENERATION
DATA + LINGUISTICS + MACHINE LEARNING
END-TO-END
APPLICATIONS
8
Ch ng 3 Nh n d ng th c th có tênươ ậ ạ ự ể
H ng d n gán nhãnướ ẫ
●Các lo i th c th có tên ph bi nạ ự ể ổ ế
–Ng iườ
–T ch cổ ứ
–Đa đi mị ể
–S n ph mả ẩ
–Th i gianờ
9
Ng iườ
●Ch ng iỉ ườ
–H Chí Minh, Donald Trumpồ
–Harry Porter
●Ch dòng hỉ ọ
–dòng h [Nguy n]ọ ễ
PER
10
●Không l y các danh x ng đi kèm (?)ấ ư
●Ví d :ụ
–Ch t ch [H Chí Minh]ủ ị ồ
PER
–President [Donald Trump]
PER
11
T ch cổ ứ
●Ví d :ụ
–Đi h c Bách khoa Hà n iạ ọ ộ
–B môn H th ng Thông tinộ ệ ố
●‘Seagames’ không ph i là m t th c th có tên ả ộ ự ể
mà là m t s ki nộ ự ệ
12
Đa đi mị ể
●Đt n cấ ướ
–Vi t Namệ
●Thành ph , t nhố ỉ
–H Chí Minh, Ngh Anồ ệ
●Núi, sông, hồ
–Tr ng S n, Ti n Giangườ ơ ề
●C s v t ch t: b nh vi n, tr ng đi h cơ ở ậ ấ ệ ệ ườ ạ ọ
13
●Không l y đn v đi kèm (?)ấ ơ ị
●Ví dụ
–th đô [Hà n i]ủ ộ
LOC
–t nh [Qu ng bình]ỉ ả
LOC
14
●[Vi t Nam]ệ
LOC
giành th ng l i tr c [Qatar]ắ ợ ướ
LOC
trên ch m ph t đn.ấ ạ ề
15
S n ph mả ẩ
●Hôm nay, [Apple]
ORG
ra m t [Iphone 8]ắ
PRO
●[Viettel]
ORG
cung c p d ch v [4G]ấ ị ụ
PRO
●tr lý o [Cortana]ợ ả
PRO
c a [Microsoft]ủ
ORG
16
Th i gianờ
●[Hôm nay]
DATE
, [Apple]
ORG
ra m t [Iphone 8]ắ
PRO
17
Ví d 1ụ
- K ho ch g p m t gi a anh và ông Pierre Francois Flores trong ngày hôm ế ạ ặ ặ ữ
nay 26/2 nh th nào?ư ế
- Thông qua truy n thông, Pierre Francois Flores tuyên b mu n thách đu ề ố ố ấ
v i tôi. Sáng nay tôi có đi n tho i thì phía võ s ng i Canada nói đang ớ ệ ạ ư ườ ở
sân bay r i Hà N i.ờ ộ
- Pierre Francois Flores mu n đu đ ph c h n tr n thua trong quá kh , ố ấ ể ụ ậ ậ ứ
quan đi m c a anh nh th nào?ể ủ ư ế
- N u là giao l u võ thu t thì khác, g p nhau lúc nào cũng đc. Còn thách ế ư ậ ặ ượ
đu mang tính ch t khác, có th ng có thua. Flores nói không xin đc gi y ấ ấ ắ ượ ấ
phép đ đu. Tôi nói luôn n u c u y nh t quy t mu n, tôi s đng ra xin ể ấ ế ậ ấ ấ ế ố ẽ ứ
gi y phép. Tôi là ng i Vi t Nam, s ng và làm vi c tuân th theo pháp lu t, ấ ườ ệ ố ệ ủ ậ
không th đu “chui”.ể ấ
18
Ví d 2ụ
Khách m t 245 t đng ti n g i ti t ki mấ ỷ ồ ề ử ế ệ
L i d ng lòng tin c a khách hàng VIP, Phó giám đc Eximbank chi nhánh ợ ụ ủ ố
TP HCM đã làm gi h s đ chi m đo t 245 t đng ti n g i ti t ki m.ả ồ ơ ể ế ạ ỷ ồ ề ử ế ệ
Thông tin ban đu cho bi t, t năm 2007, bà Bình - m t ng i có ti ng ầ ế ừ ộ ườ ế
trong kinh doanh thu s n b t đu giao d ch g i ti t ki m t i chi nhánh TP ỷ ả ắ ầ ị ử ế ệ ạ
HCM c a Eximbank. Do bà g i s ti n khá l n nên đc nhà băng này ủ ử ố ề ớ ượ
chăm sóc theo tiêu chu n khách hàng VIP.ẩ
Ông Lê Nguyên H ng, Phó giám đc chi nhánh này là ng i tr c ti p th c ư ố ườ ự ế ự
hi n các giao d ch v i bà Bình. L i d ng s tin t ng c a bà Bình, ông ệ ị ớ ợ ụ ự ưở ủ
H ng nhi u l n cùng nhân viên c a Eximbank đn nhà riêng c a bà đ trình ư ề ầ ủ ế ủ ể
bày nh ng kho n đã t t toán d a theo kỳ h n g i.ữ ả ấ ự ạ ử
19
Ví d 1ụ
- K ho ch g p m t gi a anh và ông ế ạ ặ ặ ữ [Pierre Francois Flores]PER trong ngày
hôm nay 26/2 nh th nào?ư ế
- Thông qua truy n thông, ề[Pierre Francois Flores]PER tuyên b mu n thách ố ố
đu v i tôi. ấ ớ Sáng nay tôi có đi n tho i thì phía võ s ng i ệ ạ ư ườ [Canada]LOC nói
đang sân bay r i ở ờ [Hà N i]ộLOC.
- [Pierre Francois Flores]PER mu n đu đ ph c h n tr n thua trong quá kh , ố ấ ể ụ ậ ậ ứ
quan đi m c a anh nh th nào?ể ủ ư ế
- N u là giao l u võ thu t thì khác, g p nhau lúc nào cũng đc. Còn thách ế ư ậ ặ ượ
đu mang tính ch t khác, có th ng có thua. ấ ấ ắ [Flores]PER nói không xin đc ượ
gi y phép đ đu. Tôi nói luôn n u c u y nh t quy t mu n, tôi s đng ra ấ ể ấ ế ậ ấ ấ ế ố ẽ ứ
xin gi y phép. Tôi là ng i ấ ườ [Vi t Nam]ệLOC, s ng và làm vi c tuân th theo ố ệ ủ
pháp lu t, không th đu “chui”.ậ ể ấ
20
Ví d 2ụ
Khách m t 245 t đng ti n g i ti t ki mấ ỷ ồ ề ử ế ệ
L i d ng lòng tin c a khách hàng VIP, Phó giám đc ợ ụ ủ ố [Eximbank]ORG chi
nhánh [TP HCM]LOC đã làm gi h s đ chi m đo t 245 t đng ti n g i ti t ả ồ ơ ể ế ạ ỷ ồ ề ử ế
ki m.ệ
Thông tin ban đu cho bi t, t năm 2007, bà ầ ế ừ [Bình]PER - m t ng i có ti ng ộ ườ ế
trong kinh doanh thu s n b t đu giao d ch g i ti t ki m t i chi nhánh ỷ ả ắ ầ ị ử ế ệ ạ [TP
HCM]LOC c a ủ[Eximbank]ORG. Do bà g i s ti n khá l n nên đc nhà băng ử ố ề ớ ượ
này chăm sóc theo tiêu chu n khách hàng VIP.ẩ
Ông [Lê Nguyên H ng]ưPER, Phó giám đc chi nhánh này là ng i tr c ti p ố ườ ự ế
th c hi n các giao d ch v i bà ự ệ ị ớ [Bình]PER. L i d ng s tin t ng c a bà ợ ụ ự ưở ủ
[Bình]PER, ông [H ng]ưPER nhi u l n cùng nhân viên c a ề ầ ủ [Eximbank]ORG đn ế
nhà riêng c a bà đ trình bày nh ng kho n đã t t toán d a theo kỳ h n g i.ủ ể ữ ả ấ ự ạ ử