2011
BÁO CÁO
ĐIỀU TRA CỘNG ĐỒNG DOANH NGHIỆP
VỀ CÁC VẤN ĐỀ HỘI NHẬP
NGÀNH DỆT MAY
PHÒNG THƯƠNG MẠI VÀ CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
1
MỤC LỤC
PHẦN I: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CUỘC ĐIỀU TRA....................................................2
PHẦN II: KẾT QUẢ TÌNH HÌNH HỘI NHẬP CỦA MỘT SỐ DOANH NGHIỆP...............4
TRONG NGÀNH.............................................................................................................4
A. CẢM NHẬN CỦA DOANH NGHIỆP VỀ HỘI NHẬP............................................4
1. Kênh cung cấp thông tin hội nhập cho doanh nghiệp......................................4
2. Nhận định của doanh nghiệp về hội nhập........................................................5
B. TÁC ĐỘNG CỦA HỘI NHẬP ĐẾN DOANH NGHIỆP DỆT MAY.........................6
1. Sự thay đổi các yếu tố sản xuất chính của doanh nghiệp................................6
2. Lợi thế của doanh nghiệp dệt may trong hội nhập.........................................10
3. Khó khăn của doanh nghiệp khi hội nhập......................................................12
4. Các rào cản cho hàng dệt may thâm nhập thị trường nước ngoài.................14
5. Việc tiếp cận các nguồn vốn của doanh nghiệp.............................................16
6. Khó khăn của doanh nghiệp dệt may khi mở rộng thị trường........................17
7. Bộ phận chuyên trách của doanh nghiệp.......................................................18
C. ĐỀ XUẤT TỪ DOANH NGHIỆP........................................................................18
1. Các loại thông tin cần thiết đối với doanh nghiệp...........................................18
2. Các lĩnh vực cần sự hỗ trợ............................................................................19
PHẦN III: ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ.................................................................................22
2
PHẦN I
GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CUỘC ĐIỀU TRA
Việt Nam đã gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO) hơn 4 năm, đã cùng với
ASEAN ký kết 06 Hiệp định thương mại tự do với các nước khác. Bên cạnh đó Việt Nam
cũng tham gia vào hầu hết các kênh hội nhập khác nhau. Tiến trình hội nhập kinh tế
quốc tế đã mở ra nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp Việt Nam, nhưng vẫn còn
không ít những thách thức mà các doanh nghiệp đang phải đối mặt. Trong bối cảnh nền
kinh tế thế giới có nhiều biến động khó lường, Đề án “Điều tra cộng đồng doanh nghiệp
về các vấn đề hội nhập” được xây dựng với mục đích và ý nghĩa hết sức quan trọng là
nhằm nhận diện rõ hơn, đầy đủ hơn, thực chất hơn và toàn diện hơn về tác động của
hội nhập kinh tế quốc tế đến các doanh nghiệp Việt Nam.
A. THÔNG TIN VỀ CUỘC ĐIỀU TRA
Cuộc điều tra về tình hình hội nhập của các doanh nghiệp ngành dệt may nằm
trong tổng thể cuộc “Điều tra cộng đồng doanh nghiệp về các vấn đề hội nhập”.
Đơn vị chủ trì: Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam
Đơn vị thực hiện: Viện Tin học Doanh nghiệp trực thuộc Phòng Thương mại và
Công nghiệp Việt Nam
Hình thức điều tra: Gọi điện thoại trực tiếp đến doanh nghiệp để phỏng vấn
Tổng số doanh nghiệp điều tra: 3550 doanh nghiệp
Tổng số doanh nghiệp điều tra đối với ngành dệt may: 537 doanh nghiệp
Đối tượng điều tra:
Trong số 537 doanh nghiệp tham gia điều tra về tình hình hội nhập theo kết quả
của đề án này có 260 công ty TNHH chiếm tỷ lệ 48%. Số lượng công ty cổ phần cũng
chiếm tỷ lệ tương đối với 169 công ty tương ứng với tỷ lệ 31%. Số lượng các doanh
nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có 85 doanh nghiệp tương ứng với tỷ lệ 16%. Các loại
hình khác như Liên doanh, nhà nước, hợp danh…. chiếm tỷ lệ nhỏ. Số lượng công ty
liên doanh với nước ngoài là 9, công ty nhà nước 5 và công ty hợp danh là 1.
B. THÔNG TIN CHUNG VỀ NGÀNH DỆT MAY
Một lĩnh vực rất nhạy cảm khi đàm phán và giải quyết các tranh chấp trong quan
hệ thương mại giữa các quốc gia đó là Dệt may. Ở Việt Nam, dệt may cũng là một trong
những ngành được chú trọng phát triển khi Việt Nam thực hiện công nghiệp hóa, hiện
3
đại hóa. Với những ưu thế về nguồn nhân công dồi dào, lượng vốn đầu tư không lớn,
khả năng thu hồi vốn nhanh, Việt Nam có thể đẩy mạnh hoạt động của ngành dệt may
để vừa thu về giá trị xuất khẩu lớn, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của đất nước,
vừa giải quyết được việc làm cho phần lớn người lao động. Như vậy, vị trí của ngành
dệt may trong nền kinh tế là vô cùng quan trọng.
Trong những năm gần đây, ngành dệt may Việt Nam đã có những bước phát triển
đáng kể với tốc độ trên dưới 20%/năm, kim ngạch xuất khẩu chiếm 15% kim ngạch xuất
khẩu cả nước. Giá trị sản xuất công nghiệp của ngành dệt may trong năm 2007 tăng
17,9% so với năm 2006. Các sản phẩm chủ yếu đều tăng như sợi toàn bộ tăng 11%; vải
lụa thành phẩm tăng 8,9%; sản phẩm quần áo dệt kim tăng 8,8%; quần áo may sẵn tăng
12,6%. Sự phát triển ấn tượng của ngành may mặc đã góp phần đưa Việt Nam trở
thành một trong chín nước xuất khẩu hàng may mặc lớn nhất trong số 153 nước xuất
khẩu hàng dệt may trên toàn thế giới. Dệt may đang vươn lên và tham gia vào những
mặt hàng xuất khẩu có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD của Việt Nam, bên cạnh
những mặt hàng khác như dầu thô, giày dép, thuỷ sản v.v. Năm 2007, kim ngạch xuất
khẩu dệt may của Việt Nam đạt 7,8 tỷ USD, tăng 33,4% so với năm 2006 và bằng
khoảng 16% giá trị xuất khẩu hàng hoá năm 2007. Hơn nữa, trong năm 2007, dệt may
đã vượt qua dầu thô và trở thành mặt hàng mang lại kim ngạch xuất khẩu lớn nhất. Kể
từ sau Hiệp định Thương mại Việt – Mỹ và đặc biệt khi Việt Nam trở thành viên chính
thức của WTO, thị trường và thị phần xuất khẩu hàng may mặc của Việt Nam ngày càng
phát triển. Trong đó, thị trường Mỹ đứng đầu với kim ngạch xuất khẩu năm 2007 là 4,5
tỷ USD (chiếm khoảng 57,7% tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may năm 2007); tiếp theo là
EU với 1,5 tỷ USD (chiếm khoảng 19,2%) và Nhật Bản. Ngoài ra còn các thị trường khác
như: Đài Loan, Canada, Hàn Quốc v.v. Đặc biệt sau khi Mỹ đã xóa bỏ hạn ngạch cho
hàng may mặc của Việt Nam vào đầu năm 2007 thì hàng may mặc của Việt Nam xuất
khẩu vào Mỹ đã tăng mạnh, tăng 46,7% so với năm 2006, lớn hơn nhiều so với hàng
Trung Quốc (chỉ tăng 23% so với năm 2006 khi xuất sang thị trường Mỹ).
4
PHẦN II
KẾT QUẢ TÌNH HÌNH HỘI NHẬP
CỦA MỘT SỐ DOANH NGHIỆP TRONG NGÀNH
A. CẢM NHẬN CỦA DOANH NGHIỆP VỀ HỘI NHẬP
1. Kênh cung cấp thông tin hội nhập cho doanh nghiệp
Theo kết quả khảo sát, hơn 80% doanh nghiệp ngành dệt may nắm được các
thông tin về hội nhập thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng như internet,
báo, đài, tivi… Với ưu thế về độ bao phủ rộng, khả năng cập nhật thông tin nhanh
chóng, kênh truyền thông đa phương tiện truyền thông là cầu nối thông tin về hội nhập
hữu ích cho các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp ngành dệt may nói riêng.
Bên cạnh đó, các lớp tập huấn của VCCI cũng được doanh nghiệp đánh giá cao
về khả năng cung cấp thông tin. Với ưu thế kiến thức chuyên sâu từ các chuyên gia và
tính tương tác với các doanh nghiệp, VCCI được các doanh nghiệp tin cậy và coi như
một trong các kênh thông tin chính khi tìm hiểu các vấn đề về hội nhập. Có 45% các
doanh nghiệp ngành dệt may biết đến các thông tin về hội nhập từ nguồn thông tin của
VCCI.
Các cơ quan chức năng liên quan đến hội nhập cũng đã có nhiều đóng góp vào
việc nâng cao nhận thức doanh nghiệp về hội nhập thông qua việc tổ chức các lớp tập
huấn, hội thảo, tọa đàm… về hội nhập. Hơn 20% doanh nghiệp tiếp cận các kiến thức
về hội nhập bằng kênh thông tin này.
Vẫn tồn tại một thực tế là còn một số lượng không nhỏ các doanh nghiệp vẫn
chưa nắm được các thông tin về hội nhập, hoặc chỉ biết thông tin thông qua các kênh
không chính thống như bạn hàng, đối tác nước ngoài. Số lượng các doanh nghiệp như
vậy chiếm khoảng 22% mẫu khảo sát.
Như vậy, có thể thấy cùng lúc doanh nghiệp sử dụng nhiều kênh khác nhau để
thu thập thông tin về hội nhập, trong đó quan trọng nhất là các kênh truyền thông đại
chúng, kế đến là các lớp học, hội thảo… được tổ chức bởi các cơ quan chức năng
hoặc các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp như VCCI. Kết quả này thể hiện thông qua biểu
đồ 1.