Báo cáo tổng kết khoa học kỹ thuật đề tài cấp nhà nước: Nghiên cứu xây dựng giải pháp nâng cao hiệu quả kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Bé khoa häc vµ c«ng nghÖ Bé n«ng nghiÖp & pTNT ch−¬ng tr×nh KC - 07 ViÖn Khoa häc thuû lîi

b¸o c¸o tæng kÕt khoa häc kü thuËt §Ò tµi cÊp nhµ n−íc

Nghiªn cøu x©y dùng gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n theo h−íng c.n.h – h.®.ho¸ m∙ sè KC -07 - 28

c¬ quan chñ tr× ®Ò tµi: viÖn khoa häc thuû lîi c¬ quan céng t¸c: - Tr−êng ®¹i häc giao th«ng - ViÖn n¨ng l−îng chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS. TS hµ l−¬ng thuÇn Chñ nhiÖm hîp phÇn G.t.n.t: GS.TSKH Nghiªm v¨n DÜnh Chñ nhiÖm hîp phÇn L.®.n.t: Th.S vò THanh H¶i

6468 20/8/2007

Hµ Néi, th¸ng 6 n¨m 2006

b¶ng chó gi¶i c¸c ch÷ viÕt t¾t, ký hiÖu ch÷ quy −íc, ký hiÖu dÊu, ®¬n vÞ vµ thuËt ng÷

************************

IMT: ChuyÓn giao qu¶n lý Thuû n«ng

- §L: ®iÖn lùc - CT§L: C«ng ty ®iÖn lùc - L§TANT: L−íi ®iÖn trung ¸p n«ng th«n - §DK: §−êng d©y t¶i ®iÖn trªn kh«ng - TBA: Tr¹m biÕn ¸p - EVN: Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam - TCT§LVN: Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam - HTX: Hîp t¸c x· - TCT: Tæng C«ng ty - DSM: Qu¶n lý phÝa nhu cÇu phô t¶i ®iÖn - WB: Ng©n hµng thÕ giíi - ADB: Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ - ASSH: ¸nh s¸ng sinh ho¹t - L§NT: L−íi ®iÖn n«ng th«n - NM§: Nhµ m¸y ®iÖn - §KHNT: §iÖn khÝ hãa n«ng th«n - FAO: Tæ chøc N«ng l−¬ng cña Liªn hîp quèc - PIM: Dù ¸n t−íi cã sù tham gia cña n«ng d©n - - NIA: Qu¶n lý t−íi quèc tÕ - IA: HiÖp héi t−íi - HQT: HiÖu qu¶ t−íi - HDN: Héi dïng n−íc - NDN: Ng−êi dïng n−íc - HTTN: HÖ thèng thuû n«ng - PRA: §¸nh gi¸ nhanh cã sù tham gia cña ng−êi d©n - GIS: HÖ thèng th«ng tin ®Þa lý - CTTL: C«ng tr×nh thuû lîi - QLKT: Qu¶n lý khai th¸c - TNCS: Thuû n«ng c¬ së - HTX: Hîp t¸c x· - PTNT: Ph¸t triÓn n«ng th«n - DNNN: Doanh nghiÖp nhµ n−íc - HTXDN: Hîp t¸c x· dïng n−íc - QLTN: Qu¶n lý thuû n«ng - QLNN: Qu¶n lý nhµ n−íc - QL: Qu¶n lý - GTNT: Giao th«ng n«ng th«n - CNH – H§H: C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ - GTVT: Giao th«ng vËn t¶i - §BSCL: §ång b»ng s«ng cöu long - ATGT: An toµn giao th«ng - GT§T: Giao th«ng ®« thÞ

§Ò tµi cã sù tham gia chÝnh cña:

* ViÖn Khoa häc Thuû lîi - C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi, nghiªn cøu hîp phÇn

HÖ thèng t−íi, gåm c¸c c¸n bé sau:

- PGS.TS Hµ L−¬ng ThuÇn - Chñ nhiÖm ®Ò tµi.

- TS Lª Trung Tu©n

- Th.S Lª Xu©n Quang

- KS Ph¹m Trung Kiªn

- Th.S Vò §×nh Xiªm

- KS Ph¹m §×nh Kiªn

* ViÖn N¨ng l−îng - Nghiªn cøu hîp phÇn L−íi ®iÖn n«ng th«n, gåm c¸c

c¸n bé sau:

- Th.S Vò Thanh H¶i- Chñ nhiÖm hîp phÇn

- KS NguyÔn V¨n Phóc

- KS Lª nh− NghÜa

- Th.S NguyÔn §øc H¹nh

- Th.S NguyÔn ThÞ Hoµng Hµ

- Th.S NguyÔn §×nh Hoµ

- KS. Hoµng Tïng

- KS. NguyÔn H¶i §«ng

* Tr−êng §¹i häc Giao th«ng, nghiªn cøu hîp phÇn Giao th«ng n«ng

th«n, gåm c¸c c¸n bé sau:

- GS.TSKH Nghiªm V¨n DÜnh - Chñ nhiÖm hîp phÇn

- PGS.TS Ph¹m V¨n Vang

- Th.S NguyÔn Thanh Ch−¬ng

- Th.S Lª Minh CÇn

- Th.S Hoµng V¨n Hµo

Tãm t¾t b¸o c¸o

Nghiªn cøu ®Ò tµi : “Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kÕt cÊu

h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i

ho¸” nh»m môc tiªu “x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ vµ m«

h×nh qu¶n lý nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu h¹

tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ x· héi theo

h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸.”

S¶n phÈm nghiªn cøu cña ®Ò tµi gåm:

1. B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc kü thuËt ®Ò tµi “Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i

ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n

theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸”

2. B¸o c¸o “ HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng

th«n”

3. B¸o c¸o “ C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp

n«ng th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸”

4. B¸o c¸o “ Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö

dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n”

5. B¸o c¸o“ X©y dùng m« h×nh qu¶n lý hÖ thèng t−íi vµ giao th«ng n«ng th«n”

6. C¸c m« h×nh thÝ ®iÓm

- 1 m« h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n t¹i x· §«ng c¸c, huyÖn §«ng

H−ng, Th¸i b×nh

- 2 m« h×nh qu¶n lý hÖ thèng t−íi t¹i huyÖn Cao phong vµ L−¬ng s¬n tØnh

Hßa b×nh

7. C¸c tµi liÖu h−íng dÉn do Nhµ XuÊt b¶n N«ng nghiÖp in gåm:

- H−íng dÉn thµnh lËp tæ chøc qu¶n lý thñy n«ng c¬ së.

- H−íng dÉn qu¶n lý vËn hµnh l−íi ®iÖn h¹ ¸p n«ng th«n

- H−íng dÉn tæ chøc qu¶n lý b¶o d−ìng söa ch÷a hÖ thèng giao th«ng n«ng

th«n

8. C¸c s¶n phÈm kh¸c:

H−íng dÉn 2 luËn v¨n Cao häc:

- “ Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng qu¶n lý hÖ thèng t−íi vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i

ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c hÖ thèng t−íi tØnh Hßa b×nh”- Th¹c sÜ NguyÔn

Quang M·i

- “ Nghiªn cøu ®Ò xuÊt m« h×nh tæ chøc qu¶n lý c¸c hÖ thèng t−íi tØnh B¾c

c¹n.”- Th¹c sÜ Hoµng ThÞ Na

C¸c kÕt qu¶ chÝnh ®−îc tr×nh bÇy trong b¸o c¸o nµy - B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc kü

thuËt cña ®Ò tµi gåm c¸c néi dung sau:

- HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n (PhÇn 2

trang 18). Tæng quan ®−îc t×nh h×nh thÕ giíi vµ ViÖt nam vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn

quan ®Õn qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n. Nªu ®−îc hiÖn

tr¹ng qu¶n lý vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong thùc tÕ hiÖn nay, nh÷ng th¸ch

thøc ®èi víi n©ng cao hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng

th«n.

- C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng

th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸ (PhÇn 3 trang 53). §©y lµ phÇn

chÝnh yÕu cña kÕt qu¶ nghiªn cøu. Nªu ®−îc vai trß vµ néi dung c¬ chÕ chÝnh s¸ch

cÇn cã ®Ó phôc vô cho qu¶n lý h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n. §Ò xuÊt

m« h×nh qu¶n lý phï hîp, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña n©ng cao hiÖu qu¶ cña kÕt

cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n trong bèi c¶nh CNH – H§H. §−a ra

®−îc c¸c néi dung tæ chøc, h−íng dÉn qu¶n lý vËn hµnh cho c¸c m« h×nh.

- Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö dông kÕt cÊu h¹

tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n (PhÇn 4 trang 89). Nªu kh¸i niÖm cña gi¸m

s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö dông kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp

n«ng th«n. C¸c chØ tiªu, néi dung gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c cña c¸c

kÕt cÊu h¹ tÇng ®−îc nghiªn cøu

- 2 M« h×nh qu¶n lý thuû lîi t¹i Hoµ b×nh vµ 1 M« h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng

th«n cÊp x· t¹i tØnh Th¸i B×nh còng ®−îc giíi thiÖu trong b¸o c¸o (PhÇn 5 trang

124). Tr×nh tù vµ néi dung x©y dùng m« h×nh vµ kÕt qu¶ x©y dùng m« h×nh ®·

®−îc m« t¶. Ng−êi h−ëng lîi n¾m ®−îc kü n¨ng qu¶n lý tæ chøc vµ qu¶n lý c«ng

tr×nh. C«ng tr×nh ®−îc qu¶n lý tèt vµ b−íc ®Çu n©ng cao ®−îc hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn

v÷ng cña c«ng tr×nh.

KÕt qu¶ nghiªn cøu mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh vai trß cña qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü

thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n trong bèi c¶nh CNH – H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n

hiÖn nay. Sù ph¸t triÓn vµ bÒn v÷ng cña c¸c m« h×nh qu¶n lý phô thuéc vµo m«i

tr−êng chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ cña tõng nghµnh vµ m«i tr−êng chÝnh s¸ch chung.

Môc lôc

Trang

Lêi më ®Çu

A. §Æt vÊn ®Ò 1

B. Giíi thiÖu chung ®Ò tµi 2

C. Néi dung nghiªn cøu 3

PhÇn 1: Tæng quan chung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

1.1. T×nh h×nh nghiªn cøu cña n−íc ngoµi 7

1.2. T×nh h×nh nghiªn cøu trong n−íc 10

1.3. Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn trong nghiªn cøu 15

1.3.1. §èi t−îng nghiªn cøu 15

1.3.2. Ph¹m vi nghiªn cøu 16

1.3.3. TiÕp cËn ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 16

1.3.4. Tæ chøc nghiªn cøu 17

PhÇn 2: HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng

kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

2.1. HiÖn tr¹ng qu¶n lý hÖ thèng t−íi tiªu 18

2.1.1. Tæng quan qu¶n lý Thuû N«ng trªn thÕ giíi 18

2.1.2. Tæng quan vÒ qu¶n lý hÖ thèng t−íi ë ViÖt Nam 22

2.1.3. §¸nh gi¸ chung vÒ hiÖn tr¹ng qu¶n lý hÖ thèng t−íi tiªu 28

2.2. HiÖn tr¹ng qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n 29

2.2.1. Tæng quan qu¶n lý l−íi ®iÖn trªn thÕ giíi 29

2.2.2. Ph¸t triÓn vµ qu¶n L§NT ë ViÖt Nam 32

2.2.3. HiÖn tr¹ng qu¶n lý L§NT t¹i khu vùc nghiªn cøu ®iÓn h×nh 38

2.3. HiÖn tr¹ng qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n 39

2.3.1. Tæng quan vÒ qu¶n lý GTNT mét sè n−íc trªn thÕ giíi 39

2.3.2. Tæng quan vÒ qu¶n lý GTNT ViÖt Nam 42

2.3.3. Nh÷ng tån t¹i cña qu¶n lý GTNT hiÖn nay 50

PhÇn 3: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu

h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n

theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸

3.1. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ hÖ thèng t−íi 53

3.1.1. C¬ së khoa häc cho c¸c gi¶i ph¸p 53

3.1.2. Gi¶i ph¸p chÝnh s¸ch 54

3.1.3. ChuyÓn giao qu¶n lý Thuû N«ng 56

3.1.4. Ph¸t triÓn m« h×nh qu¶n lý Thuû N«ng c¬ së 57

60 3.1.5. øng dông c«ng nghÖ trong qu¶n lý hÖ thèng t−íi

3.1.6. PP tiÕp cËn vµ n©ng cao n¨ng lùc trong trong QL Thuû N«ng 61

3.2. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ l−íi ®iÖn n«ng th«n 64

3.2.1. C¬ së khoa häc cho c¸c gi¶i ph¸p 64

3.2.2. Gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ m« h×nh qu¶n lý 65

3.2.3. Gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ vµ n©ng cao n¨ng lùc 68

3.2.4. Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vµ an toµn L§NT 70

3.3. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ hÖ thèng GTNT 72

3.3.1. Gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch 72

3.3.2. X©y dùng m« h×nh tæ chøc b¶o d−ìng söa ch÷a ®−êng GTNT 77

3.3.3. KiÕn nghÞ m« h×nh tæ chøc qu¶n lý GTNT 80

3.3.4. Gi¶i ph¸p khoa häc kü thuËt trong qu¶n lý hÖ thèng GTNT 84

3.3.5. Gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý GTNT 87

PhÇn 4: Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kÕt cÊu h¹ tÇng

Kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n 4.1. Giíi thiÖu chung

4.2. Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ hÖ thèng t−íi 91

4.2.1. KiÕn nghÞ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ 91

4.2.2. Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña tæ chøc dïng n−íc 104

4.3. Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ L§NT 105

4.3.1. C¬ së khoa häc cña vÊn ®Ò gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ 105

4.3.2. ChØ tiªu vÒ gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c L§NT 107

4.3.3. Néi dung gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c L§NT 111

4.4. Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hÖ thèng GTNT 115

4.4.1. TÝnh hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng cña GTNT 115

4.4.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hÖ thèng GTNT 116

4.4.3. KiÓm tra t×nh tr¹ng kü thuËt cña c«ng tr×nh GTNT 121

4.5. KÕt luËn 123

124

PhÇn 5: X©y dùng c¸c m« h×nh qu¶n lý

5.1. X©y dùng m« h×nh qu¶n lý hÖ thèng t−íi 124

5.1.1. Lùa chän hÖ thèng t−íi ®Ó x©y dùng m« h×nh 124

5.1.2. Tr×nh tù vµ néi dung x©y dùng m« h×nh 125

5.1.3. KÕt qu¶ x©y dùng m« h×nh 129

5.1.4. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ m« h×nh qu¶n lý 133

5.2. X©y dùng m« h×nh qu¶n lý GTNT 135

5.2.1. Lùa chän ®Þa ®iÓm x©y dùng m« h×nh 135

5.2.2. Tr×nh tù vµ néi dung x©y dùng m« h×nh 135

5.2.3. KÕt qu¶ x©y dùng m« h×nh 143

5.2.4. §¸nh gi¸ x©y dùng m« h×nh 144

KÕt luËn

147

tµi liÖu tham kh¶o

149

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Lêi më ®Çu

A. ®Æt vÊn ®Ò

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y víi chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng vµ b»ng chÝnh s¸ch ph¸t

triÓn kinh tÕ ®óng ®¾n ®· kªu gäi ®−îc sù ®ång t×nh ñng hé cña mäi tÇng líp nh©n d©n

cïng ®ång lßng gãp søc x©y dùng ®Êt n−íc vµ ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ to lín trong

viÖc ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n gãp phÇn ph¸t triÓn kinh

tÕ x· héi vµ n©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng cho nh©n d©n vïng n«ng th«n. Nhµ n−íc ta

®· tËp trung x©y dùng ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÐ

quèc d©n, trong ®ã KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n còng ®−îc chó träng ®¸ng kÓ.

Ch−¬ng tr×nh quèc gia N−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n, Ch−¬ng tr×nh 135,

Ch−¬ng tr×nh hç trî cho c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n ®· tËp trung vµo c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng

nh− : Thuû lîi, Giao th«ng, Tr¹m x¸, Tr−êng häc…ngoµi ra c¸c dù ¸n vay vèn cña WB,

ADB còng chñ yÕu tËp trung cho ph¸t triÓn n«ng th«n, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Trong thùc

tÕ hÇu nh− tËp trung x©y dùng nhiÒu h¬n mµ ch−a chó ý ®Õn tæ chøc qu¶n lý, n©ng cao

hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh. Ch−a chó ý ®Õn n©ng cao n¨ng lùc cña ®Þa

ph−¬ng ®Ó gióp hä qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng c«ng tr×nh.

KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ®· cã vai trß to lín trong ph¸t

triÓn x· héi, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Tuy vËy nghiªn cøu vÒ thùc tr¹ng sù ph¸t triÓn

vµ qu¶n lý cña kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng nghiÖp n«ng th«n còng chØ ra r»ng kÕt cÊu h¹

tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ®ang phØ ®èi mÆt víi sù xuèng cÊp vµ kÐm

hiÖu qu¶ do tr×nh ®é qu¶n lý yÕu kÐm. Thùc tÕ cho thÊy:

- Trong thêi gian qua, ®Çu t− cho c«ng t¸c qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ cu¶ KCHTKT

ch−a t−¬ng xøng víi møc ®é ®Çu t−.

- C¸c c«ng tr×nh KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®−îc gäi lµ “§Þa ph−¬ng qu¶n lý”

chiÕm tû träng lín nh−ng hiÖn nay ch−a cã khung ph¸p lý cho ph¸t triÓn m« h×nh

qu¶n lý ë lÜnh vùc nµy.

- ThiÕu nh÷ng h−íng dÉn cô thÓ cho ®Þa ph−¬ng, ng−êi h−ëng lîi ®Ó gióp hä tæ chøc

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

vËn hµnh, b¶o d−ìng c«ng tr×nh. ThiÕu c¸c ph−¬ng tiÖn, h×nh thøc n©ng cao n¨ng

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

lùc cho ®Þa ph−¬ng. S¸ch, tµi liÖu nãi vÒ “qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng

th«n” hÇu nh− rÊt Ýt vµ cã thÓ nãi lµ kh«ng cã.

- MÆc dï mong muèn n©ng cao hiÖu qu¶, bÒn v÷ng cña KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng

th«n nh−ng ®Çu t− nghiªn cøu vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch, vÒ lÜnh vùc qu¶n lý ch−a ®¸p

øng ®−îc víi sù ph¸t triÓn, c¬ chÕ thÞ tr−êng vµ trong bèi c¶nh diÔn ra CNH-H§H

- Ýt cã nh÷ng nghiªn cøu nµo ®i s©u vµo viÖc ph¸t triÓn c¸c m« h×nh qu¶n lý (tõ h−íng

dÉn thµnh lËp ®Õn néi dung ho¹t ®éng) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu x· héi ho¸ vÒ qu¶n lý

KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n. C¸c nghiªn cøu ch−a chó träng tíi ®èi t−îng

h−ëng lîi, ng−êi sö dông KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®Ó ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p

n©ng cao n¨ng lùc nh»m gióp hä cã thÓ qu¶n lý mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng

KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

Trªn c¬ së ®ã ®Ò tµi: “Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶

kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp

ho¸ hiÖn ®¹i ho¸” víi môc tiªu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, khoa häc c«ng

nghÖ vµ m« h×nh qu¶n lý nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña

kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh

tÕ x· héi theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.

B. Giíi thiÖu chung ®Ò tµi

• Tªn ®Ò tµi:

Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu h¹ tÇng

kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i

ho¸. M· sè: KC-07-28, Ch−¬ng tr×nh KC-07

• Thêi gian thùc hiÖn: 22 th¸ng. (Tõ th¸ng 01/2004 ®Õn th¸ng 10/2005 )

• CÊp qu¶n lý: Bé Khoa häc c«ng nghÖ

• Kinh phÝ: Tæng sè: 1.450 triÖu ®ång.

Trong ®ã, tõ Ng©n s¸ch SNKH: 1450 triÖu ®ång. • Chñ nhiÖm ®Ò tµi:

- Hä vµ tªn: Hµ L−¬ng ThuÇn, Häc hµm/häc vÞ: PGS.TiÕn sü

- Chøc danh khoa häc: Nghiªn cøu viªn chÝnh

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

- §Þa chØ c¬ quan: Ngâ 165, §−êng Chïa Béc, §èng §a, Hµ Néi

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi

- Tªn tæ chøc KH&CN: ViÖn Khoa häc Thuû lîi

- §iÖn tho¹i: 04 8522086 , E-mail Vienkhtl@hn.vnn.vn

- §Þa chØ: 171 T©y S¬n - §èng §a - Hµ Néi.

• Môc tiªu cña ®Ò tµi:

X©y dùng c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ m« h×nh qu¶n lý

nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña KÕt CÊu H¹ TÇng Kü

ThuËt (KCHTKT) n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh

tÕ – x· héi theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸.

C. Néi dung nghiªn cøu

C¨n cø vµo môc tiªu, ®Ò tµi cã c¸c néi dung nghiªn cøu sau ®©y :

• Nghiªn cøu tæng quan

- Tæng quan vÒ ph¸t triÓn vµ qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n

- Tæng quan thÕ giíi vÒ ph¸t triÓn vµ qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp vµ n«ng

th«n.

Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng •

- HiÖn tr¹ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch, m« h×nh Tæ chøc qu¶n lý

- Nghiªn cøu hiÖn tr¹ng øng dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ vµ KHCN.

- Nghiªn cøu thùc tr¹ng cña c«ng t¸c gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ hiÖn nay.

- §¸nh gi¸ x¸c ®Þnh nhu cÇu phôc vô cho ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña kÕt

cÊu h¹ tÇng kü thuËt.

• Nghiªn cøu c¬ chÕ chÝnh s¸ch, m« h×nh Tæ chøc qu¶n lý

- Nghiªn cøu kiÕn nghÞ c¬ chÕ chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn qu¶n lý KCHT KT

n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng.

• Nghiªn cøu m« h×nh tæ chøc qu¶n lý KCHT KT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

- C¸c lo¹i h×nh tæ chøc ( thiÕt lËp c¸c môc tiªu, nguyªn t¾c, ®iÒu kiÖn cho

x©y dùng m« h×nh qu¶n lý, quy m«, c¬ cÊu tæ chøc …

- Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh cña c¸c m« h×nh tæ chøc qu¶n lý

- Nghiªn cøu néi dung n©ng cao n¨ng lùc trong qu¶n lý h¹ tÇng kü thuËt

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

•

Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ vµ KHCN phôc vô n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ cña KCHT KT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

- Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông, hiÖu qu¶ kinh tÕ,

hiÖu qu¶ x· héi

- Nghiªn cøu tµi chÝnh trong qu¶n lý

- Nghiªn cøu quy tr×nh c«ng nghÖ qu¶n lý vËn hµnh

•

Nghiªn cøu c¸c chØ tiªu, ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña KCHT KT n«ng nghiÖp, n«ng th«n

- Nghiªn cøu x¸c ®Þnh nh÷ng th«ng sè ®Ó gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶

- Nghiªn cøu quy tr×nh ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸

• øng dông kÕt qu¶ nghiªn cøu, x©y dùng m« h×nh qu¶n lý c¬ së

- §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ c«ng tr×nh tr−íc khi x©y dùng dù

¸n.

- ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p KHCN hiÖn cã vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Ó n©ng cao

hiÖu qu¶ KCHTKT cña m« h×nh

- §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña m« h×nh, tæng kÕt rót kinh nghiÖm.

D. S¶n phÈm cña ®Ò tµi theo hîp ®ång

• Danh môc s¶n phÈm

* S¶n phÈm 1: B¸o c¸o “ HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng

nghiÖp, n«ng th«n”

* S¶n phÈm 2: B¸o c¸o “ C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng

nghiÖp n«ng th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸”

* S¶n phÈm 3: B¸o c¸o “ Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶

khai th¸c sö dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n “

* S¶n phÈm 4: C¸c m« h×nh qu¶n lý:

- 2 M« h×nh qu¶n lý thuû lîi t¹i Hoµ b×nh

- 1 M« h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n t¹i tØnh Th¸i B×nh

* S¶n phÈm 5: §µo t¹o sau ®¹i häc; C¸c bµi b¸o

• Yªu cÇu khoa häc ®èi víi s¶n phÈm t¹o ra (d¹ng kÕt qu¶ II, III)

* B¸o c¸o “ HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng

th«n”

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

Yªu cÇu khoa häc

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Tæng quan ®−îc t×nh h×nh thÕ giíi vµ ViÖt nam vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn

quan ®Õn qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n

- Nªu ®−îc hiÖn tr¹ng vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong thùc tÕ hiÖn nay, nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n

- Minh ho¹ b»ng c¸c chØ sè, biÓu ®å biÓu thÞ hiÖn tr¹ng vµ nhu cÇu qu¶n lý

KCHTKT

- Nªu ®−îc hiÖn tr¹ng vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong thùc tÕ, nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n

* B¸o c¸o “ C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng

th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸”

Yªu cÇu khoa häc

- C¬ chÕ chÝnh s¸ch, m« h×nh qu¶n lý phï hîp víi xu thÕ cña thÕ giíi vµ chñ

tr−¬ng cña nhµ n−íc vµ ®¸p øng CNH – H§H.

- §−a ra ®−îc c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ m« h×nh qu¶n lý nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña HÖ thèng giao th«ng n«ng th«n

- §Ò xuÊt ®−îc c¸c néi dung ®Ó tæ chøc, h−íng dÉn qu¶n lý vËn hµnh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ KCHTKT(dÔ phæ biÕn , ®¸p øng yªu cÇu cña thùc tÕ )

* B¸o c¸o “ Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö

dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n “

Yªu cÇu khoa häc

- Nªu ®−îc hiÖn tr¹ng t×nh h×nh gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö

dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n

- Nªu ®−îc c¬ së lý luËn, sù cÇn thiÕt cña giam s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai

th¸c sö dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n

- Nªu ®−îc c¸c chi tiªu, ph−¬ng ph¸p tr×nh tù gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸

- §Ò xuÊt ®−îc néi dung h−íng dÉn gi¸m s¸t ®¸nh gi¸

* C¸c m« h×nh qu¶n lý: 2 M« h×nh qu¶n lý thuû lîi t¹i Hoµ b×nh; 1 M« h×nh

qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n cÊp x· t¹i tØnh Th¸i B×nh

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

Yªu cÇu khoa häc

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Ng−êi h−ëng lîi tham gia qu¶n lý c«ng tr×nh.

- Cã ®iÒu lÖ vµ quy chÕ ho¹t ®éng.

- Ng−êi h−ëng lîi n¾m ®−îc kü n¨ng qu¶n lý tæ chøc vµ qu¶n lý c«ng tr×nh

- Tµi chÝnh ®¸p øng ®−îc yªu cÇu qu¶n lý.

- C«ng tr×nh ®−îc qu¶n lý tèt

- N©ng cao ®−îc hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

- Cã kh¶ n¨ng triÓn khai diÖn réng

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

PhÇn 1

Tæng quan chung vµ

ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

1.1 t×nh h×nh nghiªn cøu cña n−íc ngoµi

KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt (KCHTKT) n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®ãng vai trß rÊt lín

trong ph¸t triÓn x· héi, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ®Æc biÖt ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn.

Trong thêi gian tõ 19÷23/5/1997 “Héi th¶o quèc tÕ vÒ H¹ tÇng c¬ së n«ng th«n –

International Workshop on Rural Infrastructure” ®−îc tæ chøc ë trô së Ng©n hµng

ThÕ giíi t¹i Washington D.C. T¹i héi th¶o nµy KCHTKT ®−îc ®Ò cËp ®Õn bao

gåm: Giao th«ng n«ng th«n, ®iÖn n«ng th«n, n−íc sinh ho¹t vµ hÖ thèng t−íi.

Còng t¹i ®©y, c¸c nhµ qu¶n lý khoa häc còng ®· ®−a ra nhiÒu gi¶i ph¸p x©y dùng,

qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n. “Phi tËp trung ho¸” lµ ph−¬ng ph¸p

tiÕp cËn ®−îc khuyÕn c¸o h−íng tíi ph¸t triÓn vµ qu¶n lý n©ng cao hiÖu qu¶

KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

VÒ lÜnh vùc thuû lîi, ngay tõ gi÷a nh÷ng n¨m 1980, c¸c n−íc trong khu vùc Ch©u

¸ Th¸i B×nh D−¬ng ®· nhËn ra r»ng: trong lÜnh vùc t−íi tiªu, hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn

v÷ng c«ng tr×nh rÊt thÊp. Trong bèi c¶nh ®ã ®· ra ®êi ViÖn Qu¶n lý t−íi quèc tÕ (

IIMI ) cã trô së t¹i Srilanka vµo n¨m 1984. IIMI ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu c¬ së lý

luËn vÒ qu¶n lý hÖ thèng t−íi, c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña hÖ thèng t−íi.

Nghiªn cøu cña IIMI chØ ra r»ng cÇn chuyÓn giao tõng phÇn tr¸ch nhiÖm qu¶n lý

hÖ thèng t−íi cho n«ng d©n vµ n©ng cao vai trß tham gia cña ng−êi d©n. Gi÷a

nh÷ng n¨m 1990 th× “M¹ng l−íi n«ng d©n tham gia qu¶n lý t−íi” ra ®êi gäi t¾t lµ

INPIM. Riªng vÒ HiÖu qu¶ t−íi ®· cã tíi 5 héi nghÞ héi th¶o quèc tÕ bµn vÒ chñ ®Ò

nµy.

Ng©n hµng thÕ giíi (WB) ®¸nh gi¸: “trong hai thËp kû qua, c¸c n−íc ®ang ph¸t

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

triÓn mÊt ®i kho¶ng 45 tû USD c¬ së vËt chÊt h¹ tÇng mµ lÏ ra hoµn toµn cã thÓ

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

gi÷ l¹i ®−îc nÕu chi kho¶ng 12 tû USD b¶o d−ìng” “B¸n ®−êng cho d©n” – B¸o Lao

§éng sè 252/2003 ra ngµy 9/9/2003.

Nh− vËy, thùc chÊt lµ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ®· kh«ng chó ý nhiÒu tíi c«ng t¸c

qu¶n lý, thiÕu (hoÆc kh«ng dµnh tiÒn) chi cho c«ng t¸c vËn hµnh b¶o d−ìng.

§èi víi N¨ng l−îng cho n«ng th«n – cã tÝnh ®Æc thï so víi hÖ thèng thuû lîi, n−íc

sinh ho¹t n«ng th«n vµ giao th«ng n«ng th«n. ViÖc ph¸t triÓn m¹ng l−íi ®−îc chó

ý nhiÒu h¬n víi sù tham gia cña lÜnh vùc t− nh©n vµ c¸c nguån n¨ng l−îng kh¸c,

chó ý vÒ an toµn ®iÖn nhiÒu h¬n. Nghiªn cøu cña Ng©n hµng thÕ giíi (2000) ®−a ra

nh÷ng h−íng chÝnh s¸ch khuyÕn c¸o lµ t¹o ra sù c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ cung cÊp

n¨ng l−îng vÒ mÆt chÊt l−îng còng nh− gi¸ c¶.

Nghiªn cøu vÒ lÜnh vùc ph¸t triÓn vµ qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n

ph¶i kÓ ®Õn Ng©n hµng thÕ giíi (WB) vµ Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB).

Trong b¸o c¸o “Rural Infrastructure in Africa – Policy Direction” ®· tËp trung

nghiªn cøu N−íc s¹ch vÖ sinh n«ng th«n, Giao th«ng n«ng th«n, §iÖn n«ng th«n,

Th«ng tin liªn l¹c. §Ó ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp,

n«ng th«n, kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· chØ ra chiÕn l−îc ho¹t ®éng víi 4 néi dung sau:

- ThiÕt lËp chÝnh s¸ch vµ c«ng cô ®iÒu hµnh;

- §éng viªn Tµi chÝnh cho ®Çu t− víi sù t¸c ®éng lín nhÊt;

- X©y dùng ThÓ chÕ vµ n©ng cao n¨ng lùc;

- Nh÷ng dù ¸n thö nghiÖm.

N¨m 2000, Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ còng ®Çu t− mét dù ¸n gi¸ trÞ

600.000USD ®Ó thuª mét nhãm chuyªn gia quèc tÕ nghiªn cøu x¸c ®Þnh vµ

khuyÕn c¸o thùc thi nh÷ng ho¹t ®éng tèt nhÊt vµ tr×nh tù c¸c b−íc ho¹t ®éng nh»m

ph¸t triÓn vµ qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ë c¸c n−íc ®ang ph¸t

triÓn.

N¨m 2000, AusAID, the World Bank Water and Sanitation Program – East Asia

and Pacific (WSP-EAP) vµ chÝnh phñ Philippin ®· tµi trî cho mét ch−¬ng tr×nh

nghiªn cøu t¹i Philippin vÒ N−íc s¹ch vµ vÖ sinh. Môc tiªu cña nghiªn cøu nµy lµ

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

®−a ra mét b¸o c¸o ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng qu¶n lý vËn hµnh, b¶o d−ìng, c¸c

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

chÝnh s¸ch cã liªn quan vÒ cÊp n−íc n«ng th«n. Nghiªn cøu ®· tËp trung vµo

nh÷ng néi dung sau:

- T×nh h×nh ph¸t triÓn lÜnh vùc cÊp n−íc n«ng th«n.

- C¸c tæ chøc qu¶n lý.

- C¸c yÕu tè b¶o ®¶m bÒn v÷ng vµ hiÖu qu¶.

- KhuyÕn c¸o cho ChÝnh phñ.

Nghiªn cøu vÒ qu¶n lý , tiÕn sü Mark Svenden ®· chØ ra r»ng: “ Kh«ng cã mét bé

phËn nµo cña c«ng tr×nh h¹ tÇng ®¶m b¶o chøc n¨ng lµm viÖc qu¸ 1 n¨m trõ khi

nã ®−îc mét tæ chøc vËn hµnh, duy tu b¶o d−ìng vµ n©ng cÊp nã.”(Héi th¶o” ®èi

tho¹i vÒ qu¶n lý t−íi “- 1995)

Bµi häc kinh nghiÖm vµ nh÷ng tån t¹i hoÆc thÊt b¹i trong ph¸t triÓn qu¶n lý

KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®· ®−îc chØ ra trong c¸c nghiªn cøu cña Ng©n

hµng thÕ giíi lµ:

- ChÝnh s¸ch kh«ng thÝch hîp; ®· bá qua ph¸t triÓn ThÓ chÕ tæ chøc

- ThiÕu sù cam kÕt cña ChÝnh phñ;

- ThiÕu c«ng nghÖ thÝch hîp;

- Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ céng t¸c nhiÒu bªn; thiÕu sù céng t¸c cña ng−êi h−ëng

lîi;

Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu, c¸c tæ chøc quèc tÕ còng nh− mét sè quèc gia ®· biªn so¹n

c¸c tµi liÖu h−íng dÉn vÒ thµnh lËp Tæ chøc qu¶n lý cÊp c¬ së, h−íng dÉn ng−êi sö

dông c¸c qu¶n lý duy tu, b¶o d−ìng c«ng tr×nh. ChiÕn l−îc n©ng cao n¨ng lùc cña

®Þa ph−¬ng trong ®ã cã ng−êi h−ëng lîi ®−îc c¸c n−íc hÕt søc chó träng vµ coi lµ

c¬ së ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh.

Tõ nghiªn cøu cña thÕ giíi rót ra nh÷ng kÕt luËn sau:

* Tõ thËp kû 80 thÕ giíi ®· chó träng ®Õn qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ cña

KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ ®· ®Çu t− nghiªn cøu lÜnh vùc nµy.

* Trong nhiÒu lo¹i h×nh c¬ së h¹ tÇng nh−ng c¸c nghiªn cøu tËp trung chñ yÕu

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

vµo: hÖ thèng t−íi, N−íc sinh ho¹t vµ VÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n, Giao

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

th«ng n«ng th«n, §iÖn n«ng th«n vµ Th«ng tin liªn l¹c.

* KÕt qu¶ nghiªn cøu còng chØ ra r»ng sù ph¸t triÓn cña KCHTKT n«ng nghiÖp,

n«ng th«n ®ang ph¶i ®èi mÆt víi sù xuèng cÊp vµ kÐm hiÖu qu¶ do tr×nh ®é

qu¶n lý yÕu kÐm.T×nh tr¹ng nµy xÈy ra phæ biÒn ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn

* Nh÷ng nghiªn cøu trªn ph¶n ¸nh t×nh h×nh chung cña thÕ giíi vµ khu vùc nhiÒu

h¬n lµ cho tõng n−íc cô thÓ.

* C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®−a ra nh÷ng ®Þnh h−íng sau:

- ChuyÓn giao quyÒn lùc vµ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cho ®Þa ph−¬ng;

- X©y dùng khung thÓ chÕ vµ luËt ph¸p, tµi chÝnh;

- Qu¸ tr×nh c¶i c¸ch ThÓ chÕ, n©ng cao n¨ng lùc phôc vô cho c¶i c¸ch ThÓ

chÕ.

- C¸c gi¶i ph¸p KHCN nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng cña

KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

Mét sè n−íc trong khu vùc ®· tËp trung nghiªn cøu ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶

KCHTKT n«ng th«n . Ph¸t triÓn m¹nh vÒ lÜnh vùc nµy lµ c¸c n−íc Ch©u ¸ Th¸i

B×nh D−¬ng nh−: Trung quèc, In®«nªxia, Malaixia, Th¸i Lan, Ên §é,

1.2 t×nh h×nh nghiªn cøu trong n−íc

Trong h¬n mét thËp kû qua b»ng nhiÒu nguån vèn kh¸c nhau, Nhµ n−íc ta ®· tËp trung

x©y dùng ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÐ quèc d©n,

trong ®ã KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n còng ®−îc chó träng ®¸ng kÓ. Ch−¬ng tr×nh

quèc gia N−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n, Ch−¬ng tr×nh 135, Ch−¬ng tr×nh hç

trî cho c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n ®· tËp trung vµo c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng nh− : Thuû lîi,

Giao th«ng, Tr¹m x¸, Tr−êng häc…ngoµi ra c¸c dù ¸n vay vèn cña WB, ADB còng chñ

yÕu tËp trung cho ph¸t triÓn n«ng th«n, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Trong thùc tÕ hÇu nh− tËp

trung x©y dùng nhiÒu h¬n mµ ch−a chó ý ®Õn tæ chøc qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ vµ

tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh. Ch−a chó ý ®Õn n©ng cao n¨ng lùc cña ®Þa ph−¬ng ®Ó gióp

hä qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng c«ng tr×nh.

VÒ ®iÖn: §Õn cuèi n¨m 2000, 96,4% sè huyÖn cã l−íi ®iÖn quèc gia, 81,9% sè x· ®· cã

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

®iÖn, vµ s« hé n«ng d©n ®−îc dïng ®iÖn ®¹t 73,5%. ViÖc më réng l−íi ®iÖn quèc giao

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

®Õn c¸c vïng thuéc ®ång b»ng S«ng Hång, vïng §«ng Nam bé vµ ®ång b»ng s«ng Cöu

Long t−¬ng ®èi thuËn lîi. Do ®ã hÇu hÕt c¸c ®Þa ph−¬ng ë nh÷ng khu vùc nµy ®· ®−îc sö

dông ®iÖn l−íi quèc gia (chiÕm 90-100% tæng sè x·). Trong khi ®ã, ®iÖn l−íi míi chØ ®Õn

®−îc kho¶ng trªn 1/2 tæng sè x· ë vïng nói phÝa B¾c. §©y còng chÝnh lµ vïng nghÌo

nhÊt t¹i ViÖt nam. T©y Nguyªn chiÕm vÞ trÝ thø hai trong c¸c vïng nghÌo nhÊt t¹i ViÖt

Nam còng ®−îc xÕp thø hai vÒ sè x· ch−a cã ®iÖn. ViÖc huy ®éng vèn ®Çu t− ®Ó ph¸t

triÓn c¬ së h¹ tÇng vÒ diÖn cho c¸c x· n«ng th«n hiÖn nay ®−îc thùc hiÖn theo ph−¬ng

ch©m “Nhµ n−íc vµ nh©n d©n cïng lµm”. Nhµ n−íc ®Çu t− ®−êng d©y ®iÖn cao thÕ, m¸y

biÕn ¸p trung thÕ vµ c«ng t¬ tæng. Tõ sau c«ng t¬ tæng, c¸c x· tæ chøc qu¶n lý vµ b¸n ®iÖn

tíi hé n«ng d©n theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, ®ã lµ:

- Ban ®iÖn x·: §©y lµ m« h×nh phæ biÕn nhÊt hiÖn nay, tÝnh ®Õn n¨m 2000 cã

kho¶ng 57,6% sè x· ®· nèi l−íi ®iÖn tõ l−íi ®iÖn quèc gia theo ph−¬ng ph¸p

nµy;

- Tæng C«ng ty ®iÖn lùc chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc b¸n lÎ ®iÖn (cã 19,8% sè x·

thùc hiÖn);

- Hîp t¸c x· tiªu thô ®iÖn n¨ng (chiÕm 12,1% tæng sè x·);

- ThÇu t− nh©n (cã kho¶ng 4,2% sè x· thùc hiÖn);

- C«ng ty ®iÖn n−íc n«ng th«n tØnh (cã 2,9% sè x· thùc hiÖn);

- C«ng ty t− nh©n hoÆc nhµ n−íc (cã 1,8% sè x· thùc hiÖn).

Sau c«ng t¬ tæng h¹ ¸p, m¹ng l−íi ®iÖn n«ng th«n ®−îc x©y dùng b»ng nhiÒu nguån vèn

kh¸c nhau, møc ®é ®Çu t− kh¸c nhau, chÊt l−îng kü thuËt còng kh¸c nhau . Do vËy tr×nh

®é qu¶n lý, sù an toµn ®iÖn còng kh¸c nhau. Theo b¸o c¸o nghiªn cøu vÒ ph¸t triÓn ®iÖn ë

ViÖt nam (do WB tµi trî) th× phÇn lín trong sè 6500 x· cã m¹ng l−íi ®iÖn n«ng th«n

®ang tån t¹i mét vÊn ®Ò hÕt søc nghiªm träng lµ c¸c hÖ thèng ®iÖn kh«ng ®−îc söa ch÷a

b¶o d−ìng – mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh lµ kh«ng ®ñ kinh phÝ cho kh«i phôc,

söa ch÷a, b¶o d−ìng. ViÖc tæn thÊt ®iÖn n¨ng lµ do hÖ thèng ph©n phèi ®iÖn kh«ng ®−îc

duy tu b¶o d−ìng, vËn hµnh kh«ng hiÖu qu¶. B¸o c¸o còng khuyÕn c¸o r»ng: “Th¸ch thøc

chÝnh lµ ph¶i t¹o ra mét m« h×nh qu¶n lý thÝch hîp víi sù tham gia lín h¬n cña ng−êi d©n

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

®Þa ph−¬ng”.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

VÒ Giao th«ng n«ng th«n: c¶ n−íc cã kho¶ng 172.000 km ®−êng giao th«ng n«ng th«n

(kh«ng tÝnh ®−êng mßn ra ruéng ), b×nh qu©n 0,52 km/km2. Vïng ph¸t triÓn cao nhÊt lµ

®ång b»ng S«ng Hång 1,71 km/km2 . ë ®ång b»ng S«ng Hång, 100% sè x· ®· cã ®−êng

giao th«ng tíi trung t©m x·. Mét sè tØnh cã m¹ng l−íi ®−êng giao th«ng n«ng th«n kh¸

tèt nh− Th¸i B×nh, Hµ Nam, Nam §Þnh, Hµ Néi, H¶i Phßng ®Õn tõng nhµ d©n trong x·.

Mét sè vïng kh¸c nh− §«ng Nam Bé còng ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n kh¸

tèt.

Theo sè liÖu thèng kª, c¶ n−íc cßn 518 x· ch−a cã ®−êng « t« tíi trung t©m x·, trong ®ã

hÇu hÕt lµ c¸c x· nghÌo (445 x· hay 85,9% sè x· ch−a cã ®−êng) so víi tæng sè x· trong

c¶ n−íc chiÕm 5,8%.

“ViÖc qu¶n lý, b¶o tr× ®−êng bé gÆp nhiÒu khã kh¨n, do vèn ng©n s¸ch chØ ®¸p øng ®−îc

30-40% yªu cÇu... §iÒu Êy cµng béc lé râ khi c«ng tr×nh h¹ tÇng ®Çu t− x©y dùng ngµy

cµng nhiÒu nh−ng l¹i Ýt c«ng tr×nh cã tuæi thä l©u bÒn” – Bµi “B¸n ®−êng cho d©n” – B¸o

Lao §éng sè 252/2003 ra ngµy 9/9/2003.

VÒ hÖ thèng t−íi : Trong nh÷ng n¨m qua, Nhµ n−íc vµ nh©n d©n ta ®· ®Çu t− x©y dùng

nhiÒu c«ng tr×nh thuû lîi. Theo tµi liÖu ®iÒu tra, c¶ n−íc ®· cã 8.265 c«ng tr×nh c¸c lo¹i,

trong ®ã cã 743 hå chøa lo¹i võa vµ lín (ch−a kÓ hµng chôc ng×n hå ®Ëp nhá); 1.017 ®Ëp

d©ng; 4.712 cèng t−íi tiªu lo¹i võa vµ lín, gÇn 2.000 tr¹m b¬m ®iÖn c¸c lo¹i. Tæng gi¸ trÞ

®Çu t− theo thêi gi¸ hiÖn t¹i −íc tÝnh trªn 100.000 tû ®ång. Sè vèn ®Çu t− nµy ®−a diÖn

tÝch ®−îc thuû lîi ho¸ t¨ng tõ 4 triÖu ha n¨m 1980 lªn 5 triÖu ha n¨m 1990 vµ 6 triÖu ha

vµo n¨m 2000.

Qu¶n lý c¸c c«ng tr×nh thuû lîi gåm c¸c xÝ nghiÖp, C«ng ty c«ng Ých cña nhµ n−íc vµ

c¸c tæ chøc tËp thÓ. HiÖn nay, ë mét sè tØnh nh− Tuyªn Quang, B¾c K¹n kh«ng cßn C«ng

ty qu¶n lý mµ hÇu hÕt giao cho ®Þa ph−¬ng. Sè liÖu kh¶o s¸t n¨m 1999 ë NghÖ An cã tíi

89,6% sè c«ng tr×nh chiÕm 57,6% diÖn tÝch t−íi lµ do ®Þa ph−¬ng (huyÖn, x·, HTX) qu¶n

lý. T−¬ng tù, ë Thanh Ho¸ lµ 73,4% sè c«ng tr×nh vµ 37,7% diÖn tÝch. HiÖu qu¶ t−íi cña

c¸c c«ng tr×nh thuû lîi hiÖn nay chØ ®¹t kho¶ng 60%. Sè c«ng tr×nh do ®Þa ph−¬ng qu¶n

lý hÇu hÕt lµ c¸c c«ng tr×nh võa vµ nhá. Theo luËt Tµi nguyªn n−íc th× “mçi c«ng tr×nh

ph¶i cã mét tæ chøc, hoÆc mét c¸ nh©n chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý trùc tiÕp”. Nh− vËy “

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

®Þa ph−¬ng qu¶n lý” lµ kh«ng phï hîp víi tinh thÇn trªn

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

T×nh tr¹ng cña c¸c c«ng tr×nh cÊp n−íc sinh ho¹t n«ng th«n còng t−¬ng tù nh− c«ng tr×nh

thuû lîi. Nhµ n−íc cã “ChiÕn l−îc quèc gia cÊp n−íc s¹ch vµ VÖ sinh m«i tr−êng ®Õn

n¨m 2020”. Trong b¸o c¸o chØ ra r»ng cã 30% sè hé n«ng th«n cã c«ng tr×nh cÊp n−íc.

HiÖn nay, h×nh thøc cÊp n−íc tËp trung ®ang phæ biÕn, ®Æc biÖt lµ vïng miÒn nói. Trong

“ChiÕn l−îc quèc gia cÊp n−íc s¹ch vµ VÖ sinh m«i tr−êng ®Õn n¨m 2020” còng ®−a ra

“nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng”, c¸ch tiÕp cËn dùa trªn nhu cÇu. GÇn ®©y,

th«ng qua nh÷ng Dù ¸n tµi trî, vèn vay cña WB, ADB hoÆc song ph−¬ng, ®· cã mét sè

Dù ¸n chó träng tíi viÖc n©ng cao n¨ng lùc cho ®Þa ph−¬ng vÒ Qu¶n lý dù ¸n còng nh−

qu¶n lý c«ng tr×nh nh−: “Dù ¸n H¹ tÇng c¬ së n«ng th«n” ë 23 tØnh; Dù ¸n “H¹ tÇng c¬

së do céng ®ång lµm chñ” cña Ng©n hµng thÕ giíi...

Thùc tÕ cho thÊy:

- Trong thêi gian qua, ®Çu t− cho c«ng t¸c qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ cu¶

KCHTKT ch−a t−¬ng xøng víi møc ®é ®Çu t−.

- C¸c c«ng tr×nh KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®−îc gäi lµ “§Þa ph−¬ng

qu¶n lý” chiÕm tû träng lín nh−ng hiÖn nay ch−a cã khung ph¸p lý cho ph¸t

triÓn m« h×nh qu¶n lý ë lÜnh vùc nµy.

- ThiÕu nh÷ng h−íng dÉn cô thÓ cho ®Þa ph−¬ng, ng−êi h−ëng lîi ®Ó gióp hä

tæ chøc vËn hµnh, b¶o d−ìng c«ng tr×nh.

- ThiÕu c¸c ph−¬ng tiÖn, h×nh thøc n©ng cao n¨ng lùc cho ®Þa ph−¬ng. S¸ch,

tµi liÖu nãi vÒ “qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n” hÇu nh− rÊt Ýt vµ

cã thÓ nãi lµ kh«ng cã.

C¸c ®Ò tµi nghiªn cøu kh¸c cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi:

+ Giai ®o¹n 1992 – 1994 §Ò tµi KX 08 – 08 “ §Þnh hø¬ng chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p vµ

chuyÓn giao c«ng nghÖ thóc ®Èy ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n ViÖt nam ”

thuéc ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu cÊp Nhµ n−íc KX 08 vÒ “Ph¸t triÓn toµn diÖn kinh

tÕ x· héi n«ng th«n” do ViÖn Quy ho¹ch ®« thÞ N«ng th«n – Bé X©y dùng chñ tr×.

Môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ: §Þnh h−íng, chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p vµ biÖn ph¸p

thóc ®Èy ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n (KCHTNT) ViÖt Nam. §Ò tµi nghiªn

cøu c¸c lo¹i kÕt cÊu h¹ tÇng sau: D©n c−, Giao th«ng, Thuû lîi, N¨ng l−îng, CÊp

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

n−íc – VÖ sinh M«i tr−êng, X©y dùng c«ng tr×nh s¶n xuÊt, C«ng tr×nh c«ng céng,

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Nhµ ë n«ng th«n. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ §Þnh h−íng vµ ChÝnh s¸ch ph¸t

triÓn KCHTNT vµ lùa chän giíi thiÖu mét sè mÉu c«ng nghÖ. Nh− vËy ®Ò tµi nµy

nh»m gãp phÇn ph¸t triÓn KCHT n«ng th«n. LÜnh vùc n©ng cao hiÖu qu¶ vµ tÝnh

bÒn v÷ng cña KCHTNT kh«ng n»m trong néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tµi nµy.

+ H¬n mét thËp kû qua lµ giai ®o¹n ®Çu t− nhiÒu cho KCHTKT n«ng nghiÖp

n«ng th«n. C¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c n−íc viÖn trî còng nh− ChÝnh phñ ViÖt

nam ®· tµi trî, ®Çu t− cho nghiªn cøu vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt ë ViÖt

nam nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t−, tÝnh bÒn v÷ng cña c¸c c«ng tr×nh. VÝ dô

nh− c¸c nghiªn cøu sau:

- Nghiªn cøu vÒ chiÕn l−îc giao th«ng n«ng th«n (2000);

- Nghiªn cøu vÒ n¨ng l−îng n«ng th«n ViÖt nam (2000);

- C¬ së h¹ tÇng vµ nghÌo ®ãi á ViÖt nam (1996);

- Dù ¸n c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n dùa vµo céng ®ångt (2001).

+ Ngoµi nghiªn cøu chiÕn l−îc ph¸t triÓn KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ë

ViÖt nam th× néi dung nghiªn cøu còng ®· b¾t ®Çu h−íng vµo nghiªn cøu

vÒ qu¶n lý nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng KCHTKT n«ng

nghiÖp, n«ng th«n víi . KÕt qu¶ nghiªn cøu chØ ra nh÷ng gi¶i ph¸p cã tÝnh

®Þnh h−íng chiÕn l−îc sau:

- X· héi ho¸ c«ng t¸c ®µu t− ph¸t triÓn vµ qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp

n«ng th«n

- VÊn ®Ò tµi chÝnh trong duy tu, b¶o d−ìng.

- N©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

+ ViÖn khoa häc thuû lîi còng ®· nghiªn cøu 2 ®Ò tµi cã liªn quan:

- Nghiªn cøu ph¸t triÓn m« h×nh PIM ( N«ng d©n tham gia qu¶n lý t−íi ),

®Ò tµi ®−îc tµi trî vµ hîp t¸c cña c¸c tæ chøc Phi chÝnh phñ ) 1999-2001

- Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ nhanh hÖ thèng thuû lîi phôc vô CNH- H§H hÖ

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

thèng thuû lîi - 2003-2004

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Cã thÓ thÊy r»ng c¸c nghiªn cøu trªn ®−a ra h−íng ph¸t triÓn vÒ qu¶n lý nhiÒu

h¬n lµ ra c¸c biÖn ph¸p thùc hµnh ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng

nghiÖp, n«ng th«n

Tr−íc nhu cÇu vµ sù ph¸t triÓn cña KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n, c¸c Bé,

ngµnh ®· cã nh÷ng nghiªn cøu vÒ c¸c lÜnh vùc: chÝnh s¸ch, c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý

nhµ n−íc ®èi víi tõng lo¹i h×nh KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

Thùc tr¹ng nghiªn cøu vµ nh÷ng kÕt qu¶ ë thùc tÕ cho thÊy:

- MÆc dï mong muèn n©ng cao hiÖu qu¶, bÒn v÷ng cña KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng

th«n nh−ng ®Çu t− nghiªn cøu vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch, vÒ lÜnh vùc qu¶n lý ch−a ®¸p

øng ®−îc víi sù ph¸t triÓn, c¬ chÕ thÞ tr−êng vµ trong bèi c¶nh diÔn ra CNH-H§H

- Ýt cã nh÷ng nghiªn cøu nµo ®i s©u vµo viÖc ph¸t triÓn c¸c m« h×nh qu¶n lý (tõ h−íng

dÉn thµnh lËp ®Õn néi dung ho¹t ®éng) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu x· héi ho¸ vÒ qu¶n lý

KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

- C¸c nghiªn cøu ch−a chó träng tíi ®èi t−îng h−ëng lîi, ng−êi sö dông KCHTKT

n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®Ó ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc nh»m gióp hä cã

thÓ qu¶n lý mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

- Nghiªn cøu vÒ c¸c ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn, c¸c kü n¨ng trong n¨ng cao n¨ng lùc qu¶n

lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n cßn ch−a ®Çy ®ñ

- ThiÕu nh÷ng nghiªn cøu ®Ó chØ ra c¸c gi¶i ph¸p KHCN nh»m gi¶m thiÓu sù xuèng

cÊp c¬ së vËt chÊt, t¨ng hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh.

- ThiÕu nh÷ng h−íng dÉn, chØ dÉn cã tÝnh chÊt thùc hµnh ®Ó ¸p dông vµo trong thùc tÕ

Ch−a cã mét nghiªn cøu nµo cã tÝnh chÊt hÖ thèng tõ c¬ së lý luËn → ®Õn h−íng dÉn thùc

hµnh vÒ qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng

1.3 Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn trong nghiªn cøu

1.3.1 §èi t−îng nghiªn cøu:

KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ( KCHTKT NN NT ) hay con gäi

lµ C¬ së h¹ tÇng n«ng nghiÖp n«ng th«n lµ ph¹m vi rÊt réng bao gåm nhiÒu lo¹i

h×nh c«ng tr×nh. Trong “ChiÕn l−îc ph¸t triÓn KTXH 2001-2010 – B¸o c¸o cña

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

BCH TW §¶ng kho¸ IX” khi nãi ®Õn kÕt cÊu h¹ tÇng ®· ®Ò cËp ®Õn: HÖ thèng giao

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

th«ng, HÖ thèng ®ª ®iÒu thuû lîi, M¹ng l−íi ®iÖn, M¹ng l−íi B−u chÝnh viÔn

th«ng, Tr¹m x¸, Tr−êng häc…Nh− vËy, KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n rÊt réng

nh−ng c¸c lo¹i c«ng tr×nh chÝnh ®−îc quan t©m vµ còng chiÕm tû träng lín trong

®Çu t− hiÖn nay lµ: HÖ thèng giao th«ng n«ng th«n (GTNT); HÖ thèng thuû lîi

(HTTL); N−íc sinh ho¹t n«ng th«n (NSH ); M¹ng l−íi ®iÖn n«ng th«n (L§NT) lµ

nh÷ng c«ng tr×nh thiÕt yÕu trong kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n

hiÖn nay.

Tõ nh÷ng kinh nghiªm cña thÕ giíi, còng nh− thùc tiÔn ë ViÖt nam vÒ KCHTKT n«ng

nghiÖp, n«ng th«n, §Ò tµi chän c¸c lo¹i KC HTKT sau lµ ®èi t−îng nghiªn cøu:

- Giao th«ng n«ng th«n: Giao th«ng ®−êng bé trung du miÒn nói, Giao

th«ng ®−êng bé vïng ®ång b»ng

- HÖ thèng t−íi tiªu: HÖ thèng t−íi b»ng hå chøa, hÖ thèng t−íi b»ng ®Ëp

d©ng, hÖ thèng t−íi b»ng tr¹m b¬m.

- L−íi ®iÖn n«ng th«n: L−íi ®iÖn sau h¹ ¸p

1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu

- §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu vµo lÜnh vùc qu¶n lý, nh»m ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p

n©ng cao n¨ng lùc ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña K C HTKT NN NT.

- §èi t−îng nghiªn cøu trªn ®−îc giíi h¹n lµ c¸c c«ng tr×nh thuéc c¸c tæ chøc

tËp thÓ, hoÆc ®Þa ph−¬ng qu¶n lý( kh«ng thuéc c¸c C«ng ty, Doanh nghiÖp nhµ

n−íc qu¶n lý)

- Nghiªn cøu c¸c m« h×nh qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n cÊp c¬ së

- C¨n cø vµo ph©n vïng hiÖn nay, chän c¸c tØnh sau ®©y ®Ó nghiªn cøu hiÖn

tr¹ng: tØnh B¾c c¹n, tØnh Th¸i B×nh, tØnh TiÒn giang

1.3.3 TiÕp cËn ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu.

• C¸ch tiÕp cËn nghiªn cøu nh− sau:

ChiÕn l−îc quèc gia vÒ n−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng” ®· ®−a ra ph−¬ng ph¸p

tiÕp cËn “dùa trªn nhu cÇu”. §©y lµ ph−¬ng ph¸p ®−îc c¸c dù ¸n quèc tÕ ®Æc biÖt

khuyÕn khÝch. Víi ph−¬ng ph¸p nµy ng−êi nghiªn cøu ph¶i tiÕp cËn mét sè c«ng

cô trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra nghiªn cøu nh−: ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra n«ng th«n cã sù

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

tham gia cña ng−êi d©n – PRA; Ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nhanh n«ng th«n – RRA;

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Ph−¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch LFA.

• C¸c ph−¬ng ph¸p sau ®©y sÏ ®−îc ¸p dông trong nghiªn cøu:

- Ph−¬ng ph¸p kÕ thõa trong nghiªn cøu;

- Ph−¬ng ph¸p chuyªn gia; Kh¶o s¸t thùc ®Þa;

- Héi th¶o lµ ph−¬ng ph¸p sÏ ®−îc sö dông tÝch cùc trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu

®Ó lÊy ý kiÕn x©y dùng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ tæ chøc qu¶n lý.

• C¸c kü thuËt, c«ng cô sau ®©y sÏ ®−îc ¸p dông trong nghiªn cøu:

- §iÒu tra n«ng th«n cã sù tham gia cña d©n - PRA;

- §¸nh gi¸ nhanh n«ng th«n - RRA; Ph©n tÝch khung logic - LFA;

Nh− vËy, ®iÓm míi ë ®©y lµ:

- C¸ch tiÕp cËn cña ®Ò tµi lµ dùa trªn nhu cÇu - ®©y lµ ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn míi

trong nghiªn cøu ph¸t triÓn thÓ chÕ tæ chøc vµ m« h×nh qu¶n lý.

- Kü thuËt ®−îc ¸p dông vµ chi phèi trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu lµ: Ph−¬ng ph¸p

tham gia víi c«ng cô PRA (Participatory Rural Appraisal), ph−¬ng ph¸p

khung l«gic LFA, héi th¶o.

- Biªn so¹n tµi liÖu h−íng dÉn ®Ó dÔ dµng chuyÓn giao cho s¶n xuÊt.

• X©y dùng c¸c m« h×nh ®iÓm víi 2 néi dung:

- Thö nghiÖm m« h×nh tæ chøc qu¶n lý.

- ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT

1.3.4 Tæ chøc nghiªn cøu:

* Tæ chøc nghiªn cøu theo tõng ®èi t−îng. Ký hîp ®ång víi c¸c c¬ quan phèi

hîp vµ tõng chuyªn gia c¨n cø vµo ®Ò c−¬ng ®· ®−îc thèng nhÊt.

- Hîp phÇn Giao th«ng n«ng th«n: Do Tr−êng ®¹i häc giao th«ng chñ tr×

- Hîp phÇn HÖ thèng t−íi tiªu: Do ViÖn khoa häc thuû lîi chñ tr×

- Hîp phÇn L−íi ®iÖn n«ng th«n: Do ViÖn n¨ng l−¬ng chñ tr×

* Liªn kÕt víi ®Þa ph−¬ng triÓn khai m« h×nh:

- X©y dùng 2 m« h×nh qu¶n lý hÖ thèng t−íi t¹i Hoµ B×nh

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

- X©y dùng 1 m« h×nh qu¶n lý Giao th«ng n«ng th«n t¹i Th¸i b×nh

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

PhÇn 2

HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý

kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt

n«ng nghiÖp n«ng th«n

2.1. HiÖn tr¹ng qu¶n lý HÖ thèng t−íi tiªu.

2.1. 1 Tæng quan Qu¶n lý thuû n«ng trªn thÕ giíi

Theo sè liÖu cña Uû ban t−íi tiªu quèc tÕ, ®Õn n¨m 2002 toµn thÕ giíi ®· t−íi

®−îc 276,719 triÖu ha trong sè 1.510 triÖu ha ®Êt canh t¸c, chiÕm tû lÖ 18,32%.

Trong ®ã ch©u ¸ ®¹t tû lÖ t−íi n−íc cao nhÊt: 33,6% råi ®Õn ch©u Mü: 10,6%,

ch©u ¢u: 9,2%, ch©u Phi 6,9%, ch©u §¹i d−¬ng 4,8%. DiÖn tÝch t−íi t¨ng nhanh,

n¨m 1950 diÖn tÝch ®−îc t−íi trªn thÕ giíi míi chØ ®¹t gÇn 50 triÖu ha, nh− vËy

275,2

275,9

276,7

273,3

300

252,4

200

trong vßng 50 n¨m diÖn tÝch t−íi trªn thÕ giíi ®· t¨ng lªn 5,5 lÇn. ( h×nh 1-1).

) a h u Ö i r t ( i

100

í − t h c Ý t n Ö i D

1950

1992

1999

2000

2001

2002

N¨m

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

H×nh 1-1: Ph¸t triÓn diÖn tÝch t−íi trªn thÕ giíi qua c¸c n¨m

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Theo ®¸nh gi¸ cña FAO, trong giai ®o¹n 1992-2002 tèc ®é ph¸t triÓn t−íi trªn

toµn ThÕ giíi lµ 1%, trong ®ã ch©u ¸ cã tèc ®é ph¸t triÓn t−íi m¹nh nhÊt 1,3%.

C¸c n−íc cã tèc ®é ph¸t triÓn t−íi nhanh lµ Trung Quèc, Ên §é, Bangladesh,

Myamar…

Tû lÖ ®Êt ®−îc t−íi so víi ®Êt n«ng nghiÖp còng t¨ng ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt lµ khu vùc

ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng. N¨m 1992 tû lÖ ®Êt ®−îc t−íi so víi ®Êt n«ng nghiÖp

khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng lµ 28,7% ®Õn n¨m 2002 t¨ng lªn lµ 31,2%.

Nh÷ng n−íc cã tû lÖ t¨ng m¹nh lµ Bangladesh 15,7%; Myamar 7,9%; Th¸i Lan

4,1%..

• Xu thÕ chuyÓn giao qu¶n lý thuû n«ng

T¹i Héi th¶o vÒ chuyÓn giao qu¶n lý thuû n«ng t¹i Ch©u ¸ do FAO vµ ViÖn Qu¶n

lý n−íc Quèc tÕ tæ chøc t¹i Th¸i Lan n¨m 1995, c¸c ®¹i biÓu ®· th¶o luËn vµ tæng

kÕt 4 lý do dÉn ®Ôn viÖc nhiÒu n−íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch chuyÓn giao qu¶n lý

thuû n«ng trong nh÷ng n¨m qua, ®ã lµ:

- Kinh phÝ cña Nhµ n−íc cÊp kh«ng ®ñ ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña c«ng t¸c

qu¶n lý, vËn hµnh, duy tu b¶o d−ìng vµ söa ch÷a c¸c hÖ thèng thuû n«ng.

- ViÖc thu thuû lîi phÝ cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc rÊt khã kh¨n.

- C¸c hÖ thèng t−íi do c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc qu¶n lý cã hiÖu qu¶ thÊp.

- Tr×nh ®é cña ng−êi n«ng d©n ngµy cµng ®−îc n©ng lªn vµ nÕu ®−îc tæ chøc

l¹i th× hä sÏ cã kh¶ n¨ng tiÕp thu viÖc qu¶n lý c«ng tr×nh.

Theo c¸c chuyªn gia Quèc tÕ, viÖc tham gia linh ho¹t cña ng−êi n«ng d©n trong

qu¶n lý t−íi ®¶m b¶o c«ng tr×nh ®−îc khai th¸c bÒn v÷ng vµ cã nh÷ng −u ®iÓm

- N©ng cao tr¸ch nhiÖm cña ng−êi h−ëng lîi. ViÖc qu¶n lý thñy lîi sÏ tèt h¬n,

th−êng xuyªn vµ kÞp thêi h¬n th«ng qua tæ chøc tù qu¶n cña ng−êi n«ng d©n.

- Chñ ®éng trong viÖc cung cÊp n−íc vµ gi¶m c¸c xung ®ét vÒ n−íc.

- ViÖc thiÕt kÕ vµ x©y dùng c«ng tr×nh phï hîp h¬n

- C«ng t¸c b¶o vÖ, gi÷ g×n hÖ thèng c«ng tr×nh tèt h¬n dÉn ®Õn tiÕt kiÖm chi phÝ

duy tu b¶o d−ìng vµ vËn hµnh c«ng tr×nh.

- C«ng t¸c ®iÒu hµnh, thu chi tµi chÝnh ®−îc c«ng khai. Ng−êi n«ng d©n ®−îc

tham gia ý kiÕn cña m×nh trong ®iÒu hµnh vµ gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp.

- §−îc trao quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh nªn viÖc thu tiÒn n−íc tèt h¬n vµ chi phÝ

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

chÆt chÏ tiÕt kiÖm h¬n.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Nhµ n−íc gi¶m nhÑ g¸nh nÆng vÒ qu¶n lý còng nh− ®Çu t−.

• Tµi chÝnh trong qu¶n lý

HiÖn nay nhiÒu N−íc nhËn ra r»ng chi phÝ qu¶n lý hµng n¨m lµ rÊt lín vµ hä gÆp

ph¶i nh÷ng khã kh¨n lín trong viÖc duy tr× cÊp kinh phÝ cho c¸c hÖ thèng ®· cò.

V× vËy, nhiÒu Nhµ n−íc ®ang t×m c¸ch thay ®æi nguån kinh phÝ. Nguyªn t¾c

“ng−êi dïng n−íc ph¶i tr¶ tiÒn” ®ang trë nªn quen thuéc. N«ng d©n ®−îc yªu cÇu

tr¶ c¸c chi phÝ cho tæ chøc cña hä vµ ë nhiÒu n−íc phÝ nµy ph¶i tr¶ cho c¸c c¬

quan nhµ n−íc hoÆc c¸c ®¬n vÞ dÞch vô nh÷ng chi phÝ v× c¸c c¬ quan nµy ®ang

phôc vô.

Nh÷ng vÊn ®Ò gÆp ph¶i, liªn quan ®Õn sù thi hµnh chÝnh s¸ch/c¬ chÕ vÒ gi¸ tiÒn

n−íc trong khu vùc cã thÓ tãm l¹i nh− sau:

- Kh¶ n¨ng tr¶ tiÒn, cã xem xÐt ®Õn kh¶ n¨ng cã h¹n cña ng−êi d©n.

- Th¸i ®é s½n sµng tr¶ tiÒn n−íc cña ng−êi d©n, xem xÐt hiÖu qu¶ cña dÞch vô

cÊp n−íc cña c¸c c¬ quan cÊp n−íc.

- Sù rµng buéc vÒ thÓ chÕ, nhiÒu tæ chøc cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng gi¸ tiÒn n−íc

nh− c«ng thøc tÝnh gi¸, ®iÒu chØnh gi¸ theo thêi gian.

- Sù t−¬ng t¸c víi chÝnh trÞ trong viÖc ®Æt gi¸ n−íc.

- C¬ chÕ gi¸ bao cÊp ®· tån t¹i trong mét thêi gian dµi ë nhiÒu n−íc, cÇn ph¶i cã

cè g¾ng ®Ó chuyÓn theo nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng tù do.

- NhËn thøc c«ng céng ë møc thÊp, cÇn cã chiÕn dÞch ®µo t¹o vÒ gi¸ tiÒn n−íc.

Do vËy, ë hÇu hÕt c¸c hÖ thèng trong khu vùc, mét sè h×nh thøc gi¸ tiÒn cè ®Þnh

®−îc sö dông, trong ®ã cã:

- Tr¶ tiÒn theo diÖn tÝch ®−îc t−íi, ë ®ã n«ng d©n cã thÓ lÊy ®Çy ®ñ l−îng n−íc

yªu cÇu, mµ chØ tr¶ theo diÖn tÝch trång trät. Nh−îc ®iÓm chÝnh cña ph−¬ng

ph¸p nµy lµ kh«ng khuyÕn khÝch n«ng d©n sö dông n−íc cã hiÖu qu¶.

- Tr¶ tiÒn theo vô, ph¶n ¶nh sù kh¸c nhau vÒ gi¸ trÞ n−íc gi÷a mïa kh« vµ mïa

m−a.

ChÝnh s¸ch “ng−êi dïng ph¶i tr¶” sÏ thµnh c«ng nÕu ng−êi n«ng d©n tin r»ng khi

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

hä tr¶ tiÒn th× hä sÏ nhËn ®−îc mét lîi Ých nµo ®ã vµ hä sÏ kh«ng nhËn ®−îc lîi

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Ých nÕu hä kh«ng tr¶ tiÒn. §iÒu nµy kh«ng khã kh¨n nh− ta t−ëng. Lîi Ých th−êng

hay ®−îc nªu ra gåm:

- C¸c c«ng tr×nh thñy n«ng nÕu ®−îc c¶i t¹o, c«ng t¸c vËn hµnh hÖ thèng thñy

n«ng ®−îc c¶i thiÖn vµ cã tr¸ch nhiÖm h¬n, ng−êi n«ng d©n hoÆc ®¹i diÖn

cña hä ®−îc tham gia viÖc quyÕt ®Þnh ngµy cµng nhiÒu.

- Mét tæ chøc ®a n¨ng cña n«ng d©n mµ cã thÓ ph©n chia lîi Ých nh− thÞ tr−êng,

tÝn dông vµ c¸c c«ng tr×nh cña céng ®ång ®−îc tån t¹i l©u bÒn nhê ®ãng gãp

thñy lîi phÝ.

Thùc tÕ cho thÊy, c¸c hÖ thèng thuû n«ng do ng−êi dïng n−íc tù qu¶n lý th«ng

th−êng thu tiÒn n−íc t−íi dÔ dµng h¬n c¸c hÖ thèng thuû n«ng do Nhµ n−íc qu¶n

lý. Ng−êi qu¶n lý vËn hµnh trong héi dïng n−íc ®−îc khÝch lÖ nhiÒu h¬n vµ do ®ã

hä phôc vô tèt h¬n.

• §¸nh gi¸ HiÖu qu¶ cña hÖ thèng t−íi

Cho ®Õn héi th¶o vïng Ch©u ¸ Th¸i B×nh D−¬ng vÒ “ §¸nh gi¸ HQT trong ph¸t

triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng” t¹i Bangkok th¸ng 5/1994 c¸c chuyªn gia ®· nhÊt trÝ

vÒ c¸c th«ng sè ®¸nh gi¸ HQT, tuy r»ng mçi n−íc cã nh÷ng môc tiªu ®¸nh gi¸

kh¸c nhau tuú theo ®iÒu kiÖn cña hÖ thèng t−íi ®ã C¸c th«ng sè ®Ó ®¸nh gi¸ HQT

®−îc chia thµnh nhãm nh− sau:

- HÖ thèng ph©n phèi n−íc (bao gåm c«ng tr×nh trªn kªnh)

- HQT mÆt ruéng:

- HiÖu qu¶ m«i tr−êng trong hÖ thèng t−íi:

- HiÖu qu¶ x· héi:

- HiÖu qu¶ vÒ sö dông ®a môc tiªu.

- HiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ.

Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cña thÕ giíi •

* ChuyÓn giao hÖ thèng cho HDN cña n«ng d©n qu¶n lý :

- ChuyÓn giao qu¶n lý thuû n«ng ®−îc coi lµ cuéc c¸ch m¹ng trong qu¶n lý

t−íi. Tuy vËy, viÖc chuyÓn giao qu¶n lý còng gÆp mét sè khã kh¨n trong viÖc

gi¶i thÝch thuyÕt phôc n«ng d©n ®Ó hä thÊy rã lîi Ých cña héi, lîi Ých cña s¶n

xuÊt. Mét sè khã kh¨n n÷a lµ tr×nh ®é chuyªn m«n vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

n«ng d©n cßn thÊp, cßn ch−a quen, nhiÒu ng−êi ch−a biÕt lµm qu¶n lý. Nhµ

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

n−íc ph¶i huÊn luyÖn, ®µo t¹o thªm c¸c vÊn ®Ò nµy cho n«ng d©n ®Ó hä cã

thÓ thµnh th¹o ®èi víi c«ng t¸c vËn hµnh, ®iÒu hoµ n−íc vµ qu¶n lý c«ng

tr×nh.

- Tr−íc khi chuyÓn giao quyÒn qu¶n lý, vËn hµnh c«ng tr×nh thuû lîi, cÇn cã

mét kho¶ng thêi gian qu¸ ®é. Thêi gian nµy, doanh nghiÖp Nhµ n−íc ph¶i

thùc hµnh c«ng viÖc vËn hµnh mÉu ®Ó n«ng d©n cö ng−êi ®Õn xem, häc tËp

vµ thùc hµnh dÇn cho ®Õn khi hä thµnh th¹o th× doanh nghiÖp Nhµ n−íc sÏ

chuyÓn giao toµn bé hÖ thèng thuû n«ng cho héi DN cña n«ng d©n qu¶n lý.

Thêi gian qu¸ ®é nµy th−êng kÐo dµi tõ 10 ®Õn 15 n¨m.

- Qu¸ tr×nh chuyÓn giao qu¶n lý ®−îc thùc hiÖn d−íi sù hç trî cña ph¸p luËt

mét c¸ch chÆt chÏ, vµ ®−îc Nhµ n−íc ñng hé m¹nh mÏ. N¨m 1975, tæng

thèng Philippin ®· ban hµnh s¾c lÖnh vÒ viÖc thiÕt lËp c¬ quan ph¸t triÓn

trang tr¹i. Trong ®ã Nhµ n−íc ñng hé vµ t¹o ®iÒu kiÖn b¶o trî cho viÖc lËp

héi dïng n−íc cña n«ng d©n ®Ó hä tù qu¶n lý c¸c hÖ thèng c«ng tr×nh thuû

lîi.

* M« h×nh qu¶n lý hÖ thèng thuû n«ng.

Qu¶n lý hÖ thèng thuû n«ng (HTTN) lµ c«ng viÖc rÊt quan träng. ChÝnh v× vËy mµ

nhiÒu tæ chøc trªn thÕ giíi ®· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vµ tæng kÕt, ®¸nh

gi¸ c«ng t¸c qu¶n lý hÖ thèng thuû n«ng, ®Æc biÖt lµ tæ chøc N«ng – L−¬ng thÕ

giíi (FAO). C¸c nghiªn cøu, tæng kÕt cña c¸c tæ chøc vµ FAO ®Òu rót ra ba m«

h×nh phæ biÕn lµ:

- M« h×nh Nhµ n−íc qu¶n lý toµn bé hÖ thèng thuû n«ng.

- M« h×nh nh©n d©n qu¶n lý hÖ thèng thuû n«ng.

- M« h×nh Nhµ n−íc vµ nh©n d©n cïng qu¶n lý hÖ thèng thuû n«ng.

2.1.2. Tæng quan vÒ qu¶n lý hÖ thèng t−íi ë ViÖt nam

• §Çu t− ph¸t triÓn thuû lîi

C«ng t¸c ph¸t triÓn thuû lîi ®· ®−îc §¶ng vµ Nhµ n−íc quan t©m vµ ®Çu t− ngay

tõ khi hoµ b×nh míi ®−îc lËp l¹i vµ ngµy cµng t¨ng. TÝnh riªng giai ®o¹n ®Êt n−íc

b−íc vµo thêi kú ®æi míi (1986 – 2000), vèn ng©n s¸ch ®Çu t− cho ph¸t triÓn thuû

lîi lµ 18.747 tû ®ång. Trong ®ã ®Çu t− cho ph¸t triÓn cÊp n−íc t−íi cho n«ng

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

nghiÖp, sinh ho¹t, c«ng nghiÖp, thuû s¶n… vµ tiªu n−íc, c¶i t¹o ®Êt lµ 15.042 tû

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

®ång, chiÕm 80,23% vµ cho x©y dùng cñng cè ®ª kÌ, cèng chèng lò lµ 3.705 tû

®ång, chiÕm 19,77%. C¬ cÊu vèn ®Çu t− ®−îc ph©n bæ theo tõng vïng kinh tÕ

®−îc thÓ hiÖn nh− b¶ng 2-1 vµ h×nh 1-1.

§Ó phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: C¶ n−íc cã kho¶ng 743 hå chøa lo¹i võa vµ lín,

3.500 hå chøa nhá, 1.017 ®Ëp d©ng, 4.712 cèng t−íi tiªu, 1.790 tr¹m b¬m. C¸c hÖ

thèng t−íi nµy ®¶m b¶o cÊp n−íc cho trªn cho trªn 6 triÖu ha gieo trång vµ hµng

ngµn ha c©y c«ng nghiÖp. ChØ tÝnh riªng c¸c tØnh trung du miÒn nói phÝa B¾c ®· cã

kho¶ng 900 hå chøa nhá, 1.200 ®Ëp d©ng, 450 tr¹m b¬m vµ kho¶ng 10.000 hÖ

thèng thñy lîi nhá do d©n tù lµm, b¶o ®¶m cho 115.000 ha lóa ®«ng xu©n.

• Nh÷ng h¹n chÕ vµ tån t¹i vÒ chÝnh s¸ch trong qu¶n lý thuû n«ng

* ChÝnh s¸ch chung: MÆc dï c¸c v¨n b¶n c¬ chÕ chÝnh s¸ch ra ®êi kh¸ ®Çy ®ñ nh−

vËy, nh−ng qua thùc tÕ cßn cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ sau:

- C¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vµ viÖc triÓn khai thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ

qu¶n lý c«ng tr×nh cßn nhiÒu bÊt cËp nªn hiÖu qu¶ cña c¸c chÝnh s¸ch Ýt t¸c

dông.. NghÞ ®Þnh 143/2003/N§-CP mÆc dï míi ra ®êi nh−ng ®· thÓ hiÖn rÊt

nhiÒu bÊt cËp, khã triÓn khai.T¹i kho¶n 5 §iÒu 18 Ph¸p lÖnh Khai th¸c vµ b¶o

vÖ CTTL, Doanh nghiÖp QLKT CTTL vµ tæ chøc hîp t¸c cã quyÒn: “KiÕn

nghÞ UBND ®Þa ph−¬ng n¬i cã CTTL thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó ®¶m

b¶o an toµn c«ng tr×nh trong tr−êng hîp c«ng tr×nh bÞ x©m h¹i hoÆc cã nguy c¬

x¶y ra sù cè”.

- VÒ tµi chÝnh : ChÝnh s¸ch cÊp bï cho c¸c doanh nghiÖp qu¶n lý thñy n«ng cña

tØnh. ChÝnh s¸ch cÊp bï kh«ng nh÷ng kh«ng khuyÕn khÝch ®−îc c¸c doanh

nghiÖp QLKTCTTL ph¸t huy tinh thÇn tù chñ mµ cßn lµ mét rµo c¶n v« h×nh

®èi víi tiÕn tr×nh chuyÓn giao c«ng tr×nh cho ng−êi sö dông n−íc qu¶n lý.

ChÝnh s¸ch thuû lîi phÝ thiÕu nhÊt qu¸n, nhiÒu ®Þa ph−¬ng cã chÝnh s¸ch riªng,

ch¼ng h¹n, mét sè tØnh cßn qui ®Þnh bá thuû lîi phÝ nh− tØnh §ång Th¸p, BÕn

Tre v.v…g©y nªn t×nh tr¹ng mÊt c«ng b»ng gi÷a c¸c vïng miÒn.

- KÕt qu¶ th¶o luËn nhãm t¹i c¸c tØnh kh¶o s¸t vÒ chÝnh s¸ch Trung ¦¬ng cho

thÊynh− sau:

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

o Cßn nhiÒu chång chÐo (gi÷a c¸c ngµnh)

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

o C¸c v¨n b¶n chØ dõng l¹i ë viÖc ph¸t hµnh, thiÕu kiÓm tra trong thùc

hiÖn ®Ó kiÓm tra uèn n¾n kÞp thêi

o Ch−a cô thÓ vµ ch−a s¸t thùc víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi cho tõngkhu

vùc

o Ch−a cã h−íng dÉn cô thÓ cña ngµnh (Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn

n«ng th«n) trong viªc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n . Nguån: th¶o luËn nhãm

cÊp tØnh.

* §èi víi chÝnh s¸ch cña cÊp tØnh

- Ch−a ®−îc cËp nhËt l¹i tõng giai ®o¹n cho phï hîp víi thùc tÕ

- §Ò ra møc thu thuû lîi phÝ cßn thÊp, ch−a ®ñ chi phÝ cho QLKT c«ng tr×nh

- §Þa ph−¬ng n¬i cã c«ng tr×nh ch−a quan t©m trong thùc hiÖn chÝnh s¸ch

- Ch−a ®Çy ®ñ, chÆt chÏ trong viÖc phèi hîp víi c¸c ngµnh kh¸c nh−: giao th«ng,

x©y dùng...

Ch−a cã kiÓm tra ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch -

ThiÕu tÝnh cô thÓ, thiÕu sù tuyªn truyÒn phæ biÕn -

- Cho ®Õn thßi ®iÓm nµy tØnh ch−a cã mét v¨n b¶n chÝnh s¸ch nµo quy ®Þnh thu

chi vµ h×nh thøc qu¶n lý ®èi víi phÇn kinh phÝ qu¶n lý khai th¸c hÖ thèng néi

®ång cña c¸c HTX.

- §Þnh møc kinh tÕ – kü thuËt cho c«ng t¸c qu¶n lý cßn thiÕu g©y khã kh¨n cho

c¸c tæ chøc qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi trong viÖc thùc hiÖn c¸c

- Mét sè néi dung quan träng nh− thanh tra, cñng cè tæ chøc dïng n−íc cÊp c¬

së... ch−a ®−îc triÓn khai.

• M« h×nh tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng

HiÖn nay tån t¹i hai h×nh thøc c¬ b¶n : C¸c doanh nghiÖp QLKT CTTL vµ Qu¶n lý

thuû n«ng cÊp c¬ së: (c¸c tæ chøc HTX hoÆc c¸c héi, hiÖp héi, ban… qu¶n lý thuû

n«ng c¬ së:

* Doanh nghiÖp QLKT CTTL (cÊp Nhµ n−íc qu¶n lý):TÝnh ®Õn th¸ng 7 n¨m

2004, toµn quèc cã 129 doanh nghiÖp QLKT CTTL. Trong ®ã cã 3 ®¬n vÞ trùc

thuéc Bé NN&PTNT qu¶n lý ( C«ng ty KTCTTL B¾c H−ng H¶i, B¾c Nam Hµ,

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

DÇu TiÕng) cßn 126 doanh nghiÖp khai th¸c CTTL trùc thuéc c¸c tØnh qu¶n lý

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

* Tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng cÊp c¬ së ®−îc chia ra 2 h×nh thøc

- Tæ chøc qu¶n lý thñy n«ng c¬ së:Tæ chøc nµy nhËn ®−îc ë ®Çu kªnh cÊp trªn

qua c¸c c«ng tr×nh do DNNN qu¶n lý ®Ó t−íi cho diÖn tÝch trong ph¹m vi cña

HTX hoÆc tæ thñy n«ng. Th−êng c¸c tæ chøc nµy lµ HTXDN, Ban qu¶n lý thñy

n«ng, Héi dïng n−íc.

- C¸c c«ng tr×nh do ®Þa ph−¬ng qu¶n lý: §©y lµ c¸c c«ng tr×nh ®éc lËp. Thùc

chÊt kh«ng cã tæ chøc nµo qu¶n lý. Th«ng th−êng lµ th«n, xãm hoÆc th«n b¶n

qu¶n lý. MÆt kh¸c phÇn lín c¸n bé ®Þa ph−¬ng c¸c th«n x· cã tr×nh ®é, n¨ng

lùc tæ chøc ®iÒu hµnh cßn h¹n chÕ, thiÕu kiÕn thøc chuyªn m«n vÒ nghiÖp vô,

tæ chøc s¶n xuÊt vËn hµnh tu söa c«ng tr×nh nªn rÊt khã kh¨n cho c«ng t¸c chØ

®¹o ë ®Þa ph−¬ng.

B¶ng 2-1: C«ng tr×nh vµ diÖn tÝch t−íi kh«ng do C«ng ty qu¶n lý

Sè c«ng tr×nh

DiÖn tÝch t−íi

STT

Tªn tØnh

(% cña c¶ tØnh)

Cao b»ng

55,5

Lao Cai

100

B¾c K¹n

100

Hoµ B×nh

Thanh Ho¸

73,4

NghÖ An

89,6

57,6

B×nh §Þnh

§¨k L¨k

Trung b×nh

89,37

66,5

Tõ thèng kª cho thÊy sè ®Çu ®iÓm c«ng tr×nh ngoµi doanh nghiÖp qu¶n lý trung

b×nh ë mét sè tØnh chiÕm 89,37% vµ diÖn tÝch t−íi lµ 66,5%, sè c«ng tr×nh nµy

®−îc. Thùc chÊt ®©y lµ nh÷ng c«ng tr×nh kh«ng cã chñ ®Ých thùc qu¶n lý.

• Tµi chÝnh trong qu¶n lý hÖ thèng thuû lîi

* §èi víi doanh nghiÖp QLKT CTTL

Nguån thu chñ yÕu cña doanh nghiÖp QLKT CTTL tõ thuû lîi phÝ vµ chi cho tÊt

c¶ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp; thu kh«ng ®ñ chi vµ hiÖn t−îng lµm ¨n thua lç

vÉn th−êng thÊy ë c¸c doanh nghiÖp QLKT CTTL. ë vïng ®ång b»ng s«ng Hång,

trong 7 doanh nghiÖp QLKT CTTL cã 6 xÝ nghiÖp QLKT CTTL huyÖn vµ mét

C«ng ty QLKT CTTL liªn tØnh th× tÊt c¶ ®Òu r¬i vµo t×nh tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

kinh doanh bÞ thua lç trong nh÷ng n¨m võa qua. ë miÒn Trung, 7 C«ng ty QLKT

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

CTTL ®−îc ®iÒu tra th× chØ cã 3 c«ng ty trong thêi gian võa qua ho¹t ®éng cã l·i,

cßn 4 c«ng ty (chiÕm 57%) bÞ thua lç. Tæng sè tiÒn bÞ thua lç cña c¸c C«ng ty nµy

b×nh qu©n hµng n¨m (trong 5 n¨m tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000) lªn ®Õn gÇn 6 tû

®ång.

Do thiÕu kinh phÝ nªn c«ng t¸c duy tu b¶o d−ìng vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cña tÊt c¶

c¸c c«ng ty ®Òu kh«ng ®¸p øng ®−îc nhu cÇu, th−êng chØ ®¹t kho¶ng 20%

(b¶ng...). HËu qu¶ lµ c¸c c«ng tr×nh thuû lîi ngµy cµng bÞ h− háng, xuèng cÊp

nghiªm träng.

* §èi víi Tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng c¬ së

Nguån thu chñ yÕu cña c¸c tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng c¬ së lµ tõ thuû lîi phÝ. Qua

®iÒu tra kh¶o s¸t cho thÊy, phÇn lín c¸c tæ chøc qu¶n lý qu¶n lý thuû n«ng c¬ së

kh«ng thu ®−îc thuû lîi phi trõ mét sè ë vïng ®ång b»ng

B¶ng 2-2: Thu thuû lîi phÝ cña mét sè Tæ chøc dïng n−íc n¨m 2003 ë B¾c K¹n

H¹ng môc

Tªn Tæ chøc dïng n−íc

§Ëp P¸c Cèp

§Ëp Nµ PhÇy

§Ëp Nµ LÑm

- §Þnh møc thu (®/ha)

80.000 ®/ha

64.000®/ha

100.000®/ha

- Tæng møc dù kiÕn thu (®)

- Thùc tÕ thu ®−îc (®)

2.800.000® 2.520.000

960.000® 960.000®

1.700.000® 1.700.000

(100%)

(90%)

(100%)

• HiÖu qu¶ vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng t−íi

* HiÖu qu¶ cña hÖ thèng t−íi

HiÖu qu¶ cña hÖ thèng t−íi thÓ hiÖn ë tû lÖ diÖn tÝch ®−îc t−íi/diÖn tÝch thiÕt kÕ,

®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ t−íi dùa trªn c¸c chØ tiªu vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n l−îng

®¹t ®−îc. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia trong vµ ngoµi n−íc th× hiÖu qu¶ cña

hÖ thèng thuû lîi ë n−íc ta cßn thÊp, trung b×nh ®¹t tõ 50 – 60% so víi thiÕt kÕ, c¸

biÖt cã nh÷ng c«ng tr×nh chØ ®¹t tõ 25 – 30% th−êng tËp trung vµo c¸c hÖ thèng

nhá. Cßn c¸c c«ng tr×nh lín vµ võa th× hiÖu qu¶ ®¹t ®−îc kho¶ng tõ 60 – 90% diÖn

tÝch, nh−ng ph¶i cã biÖn ph¸p hç trî nªn ®· lµm cho chi phÝ qu¶n lý t¨ng lªn, nhÊt

lµ vïng cuèi kªnh. B¶ng 2-8 thèng kª hiÖn tr¹ng hiÖu qu¶ hÖ thèng thuû lîi ë mét

sè vïng miÒn B¾c.

* §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ t−íi : Ch−a cã ®−îc c¸c h−íng dÉn cô thÓ, ®Çy ®ñ vÒ ®¸nh gi¸

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

HQT vµ tæ chøc ®¸nh gi¸. HiÖn t¹i, c¸c ®¬n vÞ QLKTCTTL míi ®¸nh gi¸ ë møc

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

tæng kÕt t×nh h×nh t−íi tiªu hµng n¨m. §¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu kh¸c nh− tæn thÊt

n−íc trªn kªnh, hiÖu qu¶ sö dông n−íc chØ ®−îc thùc hiÖn khi cã c¸c dù ¸n, ®Ò tµi

nghiªn cøu. Theo dâi ®¸nh gi¸ HQT ch−a ®−îc quan t©m ®óng møc, do ®ã kh«ng

®¸nh gi¸ ®−îc ®Çy ®ñ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña hÖ thèng, thiÕu c¬ së khoa häc ®Ò

xuÊt c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý khai th¸c. §¸nh gi¸ HQT ch−a ®−îc

lµm th−êng xuyªn qua c¸c n¨m.

C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸: HiÖn nay c¸c ®¬n vÞ QLKTCTTL míi chñ yÕu sö dông

c¸c chØ tiªu sau:

- HÖ sè sö dông n−íc cña toµn bé hÖ thèng

- N¨ng suÊt c©y trång;

- DiÖn tÝch phôc vô t−íi;

- S¶n l−îng c©y trång hµng n¨m;

- HÖ sè quay vßng ruéng ®Êt;

- Thu thuû lîi phÝ.

VÒ ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸: Do ch−a ph¸t triÓn ®¸nh gi¸ HQT cho nªn ë hai hÖ

thèng ®· nghiªn cøu, còng nh− ë mét sè hÖ thèng kh¸c ch−a cã ph−¬ng ph¸p ®¸nh

gi¸ HQT mét c¸ch cô thÓ vµ thèng nhÊt.

• N¨ng lùc qu¶n lý.

B¶ng 2-3 : N¨ng lùc c¸n bé QLTN tØnh TiÒn giang

CÊp

Con ng−êi

+ ThiÕu c¸n bé chuyªn m«n cã n¨ng lùc

Chi côc, Së

+ C¸n bé kh«ng ®−îc ®Ço t¹o cËp nhËt th«ng tin th−êng xuyªn

C«ng ty Tr¹m + §ñ ®¸p øng cho viÖc QL c«ng tr×nh nh− hiÖn nay

+ ThiÕu ®µo t¹o, cËp nhËt

ThiÕu, yÕu, kiªm nhiÖm, cã huyÖn kh«ng cã c¸n bé chuyªn m«n

HuyÖn

Thuû lîi (Cai lËy, thµnh phè Mü tho, thÞ x· Gß c«ng)

C¸n bé kh«ng cã chuyªn m«n mµ lµm theo chØ ®Þnh

X·

Kh«ng cã chuyªn m«n, do d©n bÇu, ho¹t ®éng theo nhu cÇu tù

Tæ Hîp t¸c vµ

ph¸t cña thêi vô

HTX

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

B¶ng 2-4 : N¨ng lùc c¸n bé QLTN tØnh B¾c K¹n

§¬n vÞ

N¨ng lùc trong QLTN

+ThiÕu c¸n bé chuyªn m«n .

Së NN&PTNT

+ Kh«ng ®−îc ®µo t¹o cËp nhËt

+ ThiÕu, yÕu,

phßng N«ng L©m nghiÖp

+ C¸n bé kh«ng ®−îc ®µo t¹o cËp nhËt

CÊp x·

ThiÕu, yÕu,

2.1.3 §¸nh gi¸ chung vÒ hiÖn tr¹ng qu¶n lý hÖ thèng t−íi tiªu

- HÖ thèng t−íi trong nh÷ng n¨m qua ®−îc n©ng cÊp vµ x©y dùng míi víi mét

khèi l−îng lín. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®· chó träng tíi c«ng t¸c qu¶n lý tuy

v©y s¬ ®Çu t− cho lÜnh vùc nµy cßn nhiÒu bÊt cËp vµ ch−a ®¹t ®−îc sù tr«ng ®îi

vµ ch−a t−¬ng xøng víi ®Çu t−.

- VÒ chÝnh s¸ch ch−a quy ®Þnh râ vai trß tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh ®Ó

®¶m b¶o QL réng kh¾p (tÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh ®Òu cã chñ), ®¶m b¶o tÝnh thèng

nhÊt trong chØ ®¹o thùc hiÖn cña c¸c c¬ quan QLNN. Ch−a phï hîp víi luËt

Tµi nguyªn n−íc còng nh− ph¸p lÖnh khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi

- C¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ m« h×nh QL míi theo h−íng thÞ tr−êng hiÖn ®¹i ch−a

®−îc thùc hiÖn réng r·i ®Ó huy ®éng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia trªn

c¬ së c¹nh tranh lµnh m¹nh, b×nh ®¼ng vµ c«ng b»ng. TØnh B¾c c¹n kh«ng cã

doanh nghiÖp qu¶n lý c«ng tr×nh mµ hÇu hÕt do ®Þa ph−¬ng qu¶n lý, nh−ng

c«ng t¸c qu¶n lý ch−a ®−îc chó träng.

- ChÝnh s¸ch ®Çu t− thuû lîi l¹i cßn bÊt hîp lý h¬n, vèn ng©n s¸ch chi cho c¸c

ho¹t ®éng QLKTCTTL hÇu nh− kh«ng cã, tÊt c¶ chi phÝ th−êng xuyªn ®Òu

ph¶i dùa vµo tiÒn thu tõ thuû lîi phÝ. Do nhu cÇu cho duy tu b¶o d−ìng vµ söa

ch÷a c«ng tr×nh qu¸ lín, nguån thu tõ thuû lîi phÝ chØ ®¸p øng ®−îc mét phÇn

nhu cÇu nªn c«ng tr×nh bÞ xuèng cÊp nghiªm träng.

- Tæ chøc qu¶n lý cña Nhµ n−íc ho¹t ®éng theo lo¹i h×nh c«ng Ých ®· kh«ng

ph¸t huy ®−îc kh¶ n¨ng thùc tÕ do ch−a cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch phï hîp, t¹o

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

®−îc quyÒn g¾n víi tr¸ch nhiÖm, bé m¸y cång kÒnh.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- C«ng t¸c qu¶n lý, khai th¸c hÖ thèng vµ vËn hµnh c¸c c«ng tr×nh kh«ng theo

®óng quy tr×nh kü thuËt mµ rÊt tuú tiÖn, thiÕu c¸c c¬ së khoa häc.

- HÇu hÕt c«ng ty, xÝ nghiÖp ®Òu thiÕu vèn duy tu b¶o d−ìng, Nhµ n−íc ch−a

cÊp bï ®ñ phÇn thiÕu hôt, c«ng tr×nh xuèng cÊp, phôc vô kÐm hiÖu qu¶.

- Thñy lîi phÝ ch−a phï hîp víi c¬ chÕ QL khi më réng vai trß tham gia cña

céng ®ång. C¸c ®Þa ph−¬ng cßn tù ph¸t ho¹t ®éng theo nh÷ng quy ®Þnh kh¸c

nhau ®Ó dÉn tíi nh÷ng bÊt hîp lý víi quyÒn lîi n«ng d©n (®iÓn h×nh lµ ng−êi

d©n t¹i Th¸i Thuþ ph¶i chÞu chi phÝ tiÒn ®iÖn b¬m ngoµi phÇn nép cho c«ng ty

theo quy ®Þnh cña tØnh cßn c¸c huyÖn kh¸c tiÒn ®iÖn b¬m ®· bao gåm trong

thuû lîi phÝ nép cho c«ng ty).

- C¸c tæ chøc thñy n«ng c¬ së trong t×nh tr¹ng kh«ng æn ®Þnh, phô thuéc, kh«ng

tù chñ, tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n ch−a ®−îc x¸c ®Þnh, nhÊt lµ quyÒn qu¶n lý

c«ng tr×nh

- HiÖu qu¶ cña c¸c c«ng tr×nh thÊp ®Æc biÖt ®èi víi c¸c c«ng tr×nh do ®Þa ph−¬ng

qu¶n lý. C«ng t¸c ®¸nh gi¸ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ t−íi cña hÖ thèng t−íi ch−a

®−îc chó träng kÓ c¶ trong c¸c c«ng tr×nh do doanh nghiÖp qu¶n lý còng nh−

ngoµi doanh nghiÖp.

2.2. HiÖn tr¹ng qu¶n lý L−íi ®iÖn n«ng th«n (L§NT)

2.2.1 Tæng quan Qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n trªn thÕ giíi

Theo c¬ quan N¨ng l−îng quèc tÕ n¨m 2002 tû lÖ ®iÖn khÝ ho¸ tÝnh theo khu vùc trªn

ThÕ giíi nh− sau: Mü Latinh kho¶ng 86%, Nam ¸ kho¶ng 36%, tiÓu vïng Sashara

kho¶ng 25%. C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ®ang cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó c¶i thiÖn dÞch vô

cung cÊp ®iÖn n¨ng, tû lÖ ®iÖn khÝ ho¸ ®¹t kho¶ng 6,4%. C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn

trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc ®ang cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó c¶i thiÖn nh÷ng dÞch vô nµy

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

trong ®ã cã dÞch vô cung cÊp ®iÖn n¨ng.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

H×nh 2.1 Tû lÖ ®iÖn khÝ ho¸ trªn thÕ giíi tÝnh theo khu vùc

Tû lÖ ®iÖn khÝ hãa theo khu vùc

ThÕ giíi

C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn

Mü La-tinh

Trung §«ng

B¾c Phi

§«ng ¸

Nam ¸

TiÓu vïng Sahara

N¨m 2000 N¨m 1990

100

Nguån cña “C¬ quan N¨ng l−îng quèc tÕ”

• Kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý, vËn hµnh b¶o d−ìng

T¹i Mü

C¸c vÊn ®Ò c¬ së h¹ tÇng n¨ng l−îng nh− sù ph¸t triÓn vÒ kÕt nèi m¸y tÝnh, sù thay

®æi ®èi víi thÞ tr−êng ®iÖn n¨ng vµ nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cho viÖc s¶n xuÊt n¨ng

l−îng thay thÕ quyÕt ®Þnh tíi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng th«n. USDA ®ang thóc

®Èy c¸c c«ng nghÖ n¨ng l−îng thay thÕ cung cÊp cho c¸c vïng n«ng th«n c¸c

nguån ph¸t míi vÒ triÓn th−¬ng m¹i.

DÞch vô phôc vô n«ng th«n cña USDA ®ang trî gióp cho viÖc hîp t¸c vÒ ®iÖn n«ng

th«n duy tr× vµ c¶i tiÕn viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô vÒ ®iÖn th«ng qua c¸c ch−¬ng

tr×nh vay vèn. C¸c chi nh¸nh thÞ tr−êng n¨ng l−îng liªn bang nh− Tennessee

Valley Authority trî gióp duy tr× gi¸ ®iÖn thÊp t¹i c¸c vïng n«ng th«n b»ng viÖc

cung cÊp cho c¸c ngµnh phôc vô n«ng th«n tiÕp cËn −u tiªn tíi ®iÖn gi¸ rÎ. ChÝnh

phñ liªn bang thËm chÝ quy ®Þnh cho thÞ tr−êng ®iÖn rÊt cã t¸c ®éng tíi c¸c ngµnh

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

phôc vô n«ng th«n.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

T¹i c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn,

Ng−êi ta th−êng ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý, vËn hµnh b¶o d−ìng hÖ thèng

®iÖn n«ng th«n theo ph−¬ng ph¸p t−¬ng tù nh− ®èi víi hÖ thèng cung cÊp n−íc bëi

lÏ ®ã lµ nh÷ng c¬ së h¹ tÇng quan träng cho viÖc ph¸t triÓn ®êi sèng sinh ho¹t

vïng n«ng th«n vµ chóng cã nh÷ng ®iÓm t−¬ng ®ång vÒ kÕt cÊu kü thuËt.

Kinh nghiÖm tõ ch©u Mü la tinh, §«ng ©u vµ Nam ¸ cho thÊy viÖc t¸ch d©y

chuyÒn cÊp ®iÖn thµnh bé phËn nguån ph¸t ®iÖn, truyÒn t¶i vµ ph©n phèi ®iÖn n¨ng

lµ rÊt cÇn thiÕt ®èi víi c¸c c¶i c¸ch ngµy nay - nh−ng chØ khi thÞ tr−êng ®ñ lín ®Ó

hç trî cho c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt ®iÖn vµ v× thÕ liªn quan t¹o ra c¹nh tranh thùc sù.

ViÖc t¸ch b¹ch nµy t¹o quy m« c¹nh tranh trong c¸c lÜnh vùc liªn quan, tr−íc hÕt

lµ c¹nh tranh s¶n xuÊt. C¹nh tranh vµ th«ng tin bè sung cho quyÒn lùc cña kh¸ch

hµng.

T− nh©n ho¸ qu¸ tr×nh ph©n phèi lµ ®−êng lèi chÝnh s¸ch phæ biÕn, nh−ng viÖc

ph©n cÊp c¸c tµi s¶n ®iÖn cho c¸c chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng nãi chung kh«ng ®−îc

c©n nh¾c tíi. ThËm chÝ, ngay c¶ n¬i c¸c chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng së h÷u c¸c hÖ

thèng ph©n phèi-nh− ë Nam Phi- th× viÖc th¶o luËn chÝnh s¸ch ®Òu lµ vÒ hîp nhÊt

vµo c¸c hÖ thèng cung cÊp quèc gia. §iÒu nµy bÞ c¸c lîi thÕ kinh tÕ vÒ quy m« chi

phèi vµ cã lÏ còng bëi c¶ c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch ®èi víi viÖc trî cÊp chÐo tõ ®«

thÞ sang n«ng th«n vµ duy tr× møc trî cÊp chÐo nµy trong ngµnh. Mét ®iÒu rÊt ®¸ng

quan t©m lµ ë Mumbai vµ Kolk©t, India; n¬i mµ ®iÖn n»m d−íi sù qu¶n lý cña c¸c

chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng th× cung cÊp ®iÖn tõ l©u ®· n»m d−íi sù ®iÒu hµnh cña t−

nh©n. ThËm chÝ ë §ª-li, trªn thùc tÕ lµ mét thµnh phè-nhµ n−íc nh−ng viÖc ph©n

phèi ®iÖn hiÖn nay do t− nh©n ®iÒu hµnh.

Mét m« h×nh hîp t¸c x· n«ng th«n cã tÝnh hiÖu qu¶ cao ®· xuÊt hiÖn ë Mü vµ

®−îc B¨ng-la-®Ðt vµ Philippin ¸p dông: Mét tæ chøc cung cÊp dÞch vô quèc gia

hoÆc tõng vïng hîp ®ång víi c¸c hîp t¸c x· céng ®ång trë thµnh nh÷ng nhµ ph©n

phèi cÊp x·. T¹i B¨ng-la-dÐt, ban qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n (REB) hç trî c¸c hîp t¸c

x· th«ng qua trî gióp kü thuËt vµ chuyÓn giao tµi kho¸ nh− mét phÇn cho chi phÝ

®Çu t−. C¸c trî gióp kü thuËt ë ®©y bao gåm c¶ nh÷ng vÊn ®Ò c¶i t¹o gi¶m tæn thÊt

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

®iÖn n¨ng t¹i l−íi ®iÖn n«ng th«n gãp phÇn n©ng cao tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• Tæn thÊt ®iÖn n¨ng t¹i mét sè n−íc

Tæn thÊt ®iÖn n¨ng t¹i mét sè n−íc

%

Nigªria Ên ®é T«g« Kªnia Dimbabue Cam¬run Erit¬ria Angªri Xudang Philippin AiCap Indonexia Ethiopia Trung H×nh 4.2. Tæn thÊt ®iÖn n¨ng t¹i mét sè n−íc chän läc OECD

0.00

10.00

20.00

30.00

40.00

Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý L§NT •

- Kh©u ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch: t¸ch c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®éc lËp víi

c¸c nhµ cung øng dÞch vô.

- Kh©u s¶n xuÊt vµ cung cÊp ®iÖn n¨ng: t¸ch d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng vµ

cung cÊp ®iÖn n¨ng ra thµnh c¸c bé phËn ®éc lËp.

- §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc b¸n ®iÖn t¹i n«ng th«n.

- §a d¹ng ho¸ víi sù hç trî kü thuËt cña Nhµ n−íc c¸c h×nh thøc s¶n xuÊt, cung

cÊp ®iÖn n¨ng d¹ng ngoµi l−íi ®iÖn n«ng th«n víi viÖc sö dông c¸c nguån

n¨ng l−îng t¸i t¹o.

2.2.2. Ph¸t triÓn vµ qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n ë ViÖt Nam

Thêi k× tõ 1996 cho ®Õn nay lµ thêi k× hÖ thèng cung cÊp ®iÖn ®−îc ®Çu t− chiÒu

s©u, n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý nh»m ®¸p øng ®ñ ®iÖn cho

nhu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. HÖ thèng ®iÖn cung cÊp ®· c¬

b¶n ®¸p øng nhu cÇu ®iÖn cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ ®êi sèng nh©n

d©n. TÝnh ®Õn n¨m 2003 tæng c«ng suÊt l¾p ®Æt ®¹t 9.868 MW gÊp 2,17 lÇn so víi

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

n¨m 1995 vµ gÊp 7,44 lÇn so víi n¨m 1975; s¶n l−îng ®iÖn s¶n xuÊt vµ vµ mua ®¹t

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

40,825 tû kWh gÊp 2,78 lÇn n¨m 1995 vµ gÊp 13,84 lÇn n¨m 1975. §iÖn n¨ng

b×nh qu©n ®Çu ng−êi ®¹t 420 kWh/ ng−êi/n¨m, gÊp 2,12 lÇn so víi n¨m 1995 vµ

gÊp 7,5 lÇn so víi n¨m 1975. §Õn cuèi 1997, l−íi ®iÖn quèc gia ®· v−¬n tíi 100%

thñ phñ cña c¸c tØnh, 90% thÞ trÊn cña c¸c huyÖn vµ còng ®Õn giai ®o¹n nµy míi

cã ®iÒu kiÖn më réng l−íi ®Õn c¸c vïng khã kh¨n, vïng s©u, vïng xa. Môc tiªu vµ

c¸c −u tiªn trong chiÕn l−îc §KHNT cña Nhµ n−íc nãi chung ®· ®æi h−íng tõ −u

Nguån: Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam

tiªn cho N«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhá ®Þa ph−¬ng sang c¸c hé gia ®×nh.

KÕt qu¶, tÝnh ®Õn 30 th¸ng 06 n¨m 2004 ®· cã 100% sè huyÖn trong c¶ n−íc cã

®iÖn, 93,99 % sè x·, trong ®ã cã nhiÒu huyÖn, x· thuéc vïng nói, vïng s©u vïng

xa, vïng c¨n cø c¸ch m¹ng vµ 86,87% sè hé n«ng th«n ®· ®−îc dïng ®iÖn. Tuy

nhiªn c¸c x· cßn l¹i ch−a ®−îc cÊp ®iÖn chñ yÕu l¹i lµ c¸c x· nghÌo ®ãi vµ ®Òu ë

c¸c vïng s©u, vïng xa- B¶ng 1. 4

B¶ng 2.5 . Sè liÖu ®iÖn n«ng th«n

(Sè liÖu ®Õn hÕt ngày 30 th¸ng 06 n¨m 2004)

Số huyện có điện lưới quốc gia: 522/532 (98,12%)

Số x· cã điện lưới quốc gia: 8.463/9.004 (93,99%)

Số hộ cã điện lưới quốc gia: 11.309.000 hộ/13.018.000 hộ (86,87%)

Số x· cã điện lưới ≤ 700đ/kWh: 8.231/8.413 (97,84%)

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

Số x· cã gÝa điện > 700đ/kWh: 182/8.413 (2,16%)

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Chi tiÕt sè l−îng huyÖn, x· cã ®iÖn (tÝnh ®Õn n¨m 2002) theo 6 vïng tr×nh bµy

trong b¶ng sau:

B¶ng 2.6. Sè l−îng huyÖn, x· ®· cã ®iÖn theo c¸c vïng

Vïng

HuyÖn

X·

Tæng

Cã

Tû lÖ

Tæng

Cã

Tû lÖ

®iÖn

%

®iÖn

%

1. Vïng nói phÝa B¾c (12 tØnh)

102

104

1931

1837

2. §ång b»ng B¾c Bé (14 tØnh)

140

141

3344

3166

3. Duyªn h¶i MiÒn Trung (9 tØnh)

1067

1000

4. T©y nguyªn (3 tØnh)

100

401

356

5. §«ng Nam bé (7 tØnh)

509

499

6. §ång b»ng Mªk«ng (12 tØnh)

1220

1218

99,8

Tæng sè toµn quèc (61 tØnh, T.phè)

517

506 97,9

8965

8118

90,6

Nguån : Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt nam

B¶ng trªn ®· chØ ra, vïng ®ång b»ng B¾c Bé, vïng §«ng Nam bé vµ §ång b»ng

s«ng Mª k«ng tÝnh ®Õn hÕt n¨m 2002, c¸c x· gÇn nh− cã ®iÖn hoµn toµn, trong khi

®ã chØ cã h¬n 70% x· ë vïng nói phÝa B¾c lµ cã ®iÖn. Xem xÐt kÕt qu¶ cÊp ®iÖn

®Õn c¸c hé d©n cho thÊy vïng nói phÝa B¾c, tiÕp ®Õn lµ vïng T©y nguyªn vÉn lµ

vïng cã c¬ së h¹ tÇng vÒ ®iÖn nghÌo nµn nhÊt.

HiÖn nay, trë ng¹i chÝnh trong vÊn ®Ò ®Çu t− cung cÊp ®iÖn cho c¸c x· nghÌo lµ

kh¶ n¨ng thu håi vèn thÊp. Cô thÓ qua tÝnh to¸n cho thÊy doanh thu tiÒn ®iÖn b×nh

qu©n thu ®−îc cña mét hé d©n ë n«ng th«n trong mét n¨m chØ b»ng 2,5-3% víi

vèn ®Çu t− b×nh qu©n ®−a ®iÖn ®Õn hé ®ã (kh¶ n¨ng hoµn vèn lµ rÊt khã kh¨n).

VÒ ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n, miÒn nói tiÕp tôc thùc hiÖn Q§ sè 22/1999/Q§-TTg

cña Thñ t−íng ChÝnh phñ gi¶i quyÕt cÊp ®iÖn cho c¸c khu vùc vïng s©u, vïng xa,

biªn giíi, h¶i ®¶o. Môc tiªu ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n lµ cung cÊp ®iÖn mét c¸ch

hiÖu qu¶ vµ tin cËy cho ng−êi dïng ®iÖn ë n«ng th«n nh»m n©ng cao møc sèng vµ

kh¶ n¨ng thu nhËp. Môc tiªu cô thÓ cña Quèc gia nh− sau: Theo ®Þnh h−íng cña

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

Tæng S¬ ®å -V, sè hé n«ng th«n ®−îc cÊp ®iÖn l−íi dù kiÕn t¨ng tõ 9,41 triÖu hé

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

n¨m 2000 lªn 13,73 triÖu hé n¨m 2010, tû lÖ hé cã ®iÖn t¨ng tõ 73,45% n¨m 2000

lªn 90% n¨m 2010.

• HiÖn tr¹ng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý

* ChÝnh s¸ch

Ngay tõ khi míi h×nh thµnh hÖ thèng l−íi ®iÖn n«ng th«n, tæ chøc qu¶n lý ®iÖn

n«ng th«n thùc hiÖn theo NghÞ ®Þnh 80/H§BT cña Héi ®ång Bé tr−ëng (nay lµ

ChÝnh phñ) vµ th«ng t− 18/TT-LB cña Liªn Bé N¨ng l−îng - Uû Ban VËt gÝa Nhµ

n−íc. Trong ®ã ngµnh ®iÖn qu¶n lý ®−êng trôc vµ c¸c tr¹m trung gian 22-35 kV,

nhËn bµn giao tµi s¶n theo t¨ng gi¶m vèn vµ qu¶n lý mét phÇn l−¬Ý 6, 10, 15kV cña

Thuû lîi ®Çu t− nh−ng kh«ng cßn tÝnh chÊt chuyªn dïng vµ thùc hiÖn b¸n bu«n qua

c«ng t¬ tæng lµ chñ yÕu, ®ång thêi b¸n lÎ ®Õn hé d©n ë mét sè x· ®−îc ®Çu t− thÝ

®iÓm ®iÖn khÝ ho¸. PhÇn l−íi ®iÖn cßn l¹i vµ b¸n ®iÖn ®Õn hé d©n do ®Þa ph−¬ng tæ

chøc theo nhiÒu m« h×nh kh¸c nhau, theo c¸c m« h×nh: Ban ®iÖn x·, thÇu t− nh©n,

XN kinh doanh ®iÖn n«ng th«n, ban ®iÖn n−íc, HTX tiªu thô ®iÖn n¨ng, Tæng

C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam thÝ ®iÓm qu¶n lý vµ b¸n ®iÖn trùc tiÕp ®Õn hé n«ng d©n.

Qua thùc tÕ nhiÒu n¨m cho thÊy, c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n trªn

ph¹m vi c¶ n−íc diÔn biÕn hÕt søc phøc t¹p, tù ph¸t vµ thiÕu sù h−íng dÉn ®ång bé

gi÷a c¸c cÊp, c¸c ngµnh. ChØ tõ khi Thñ t−íng ChÝnh Phñ ban hµnh quyÕt ®Þnh sè

22/1999/Q§-TTg “ Phª duyÖt ®Ò ¸n ®iÖn n«ng th«n” c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch tæ chøc

qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n míi dÇn dÇn ®i vµo nÒ nÕp.

* VÒ c¬ chÕ qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n :

Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam qu¶n lý ®Õn l−íi 35-22-10-6kV vµ c¸c tr¹m biÕn

¸p ph©n phèi 35-22-10-6/0,4 kV(®Õn c«ng t¬ tæng phÝa h¹ ¸p). ChÝnh quyÒn ®Þa

ph−¬ng qu¶n lý l−íi ®iÖn h¹ ¸p ph©n phèi ®Õn ®ång hå ®o ®Õm ®iÖn.

C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý vµ m« h×nh qu¶n lý •

XÐt vÒ b¶n chÊt c¸c m« h×nh qu¶n lý b¸n ®iÖn ®ang tån t¹i cã thÓ quy vÒ 3 lo¹i

chÝnh: M« h×nh b¸n ®iÖn trùc tiÕp cho c¸c hé n«ng d©n, m« h×nh c¸c UBND

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

x· qu¶n lý vµ m« h×nh cai thÇu ®iÖn.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

* M« h×nh b¸n ®iÖn trùc tiÕp ®Õn hé n«ng d©n: §©y lµ m« h×nh qu¶n lý tÝch cùc,

hîp víi mong muèn cña c¸c hé n«ng d©n vµ phï hîp víi NghÞ quyÕt cña Quèc héi

®· ban hµnh. Theo m« h×nh nµy, Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam qu¶n lý vµ b¸n

®iÖn trùc tiÕp ®Õn c¸c hé d©n theo gi¸ quy ®Þnh cña Nhµ n−íc. Tuy nhiªn, khi triÓn

khai thùc hiÖn nhiÒu vÊn ®Ò lín ®· nÈy sinh liªn quan ®Õn c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Çu

t− còng nh− tæ chøc qu¶n lý kinh doanh b¸n ®iÖn, mèi quan hÖ gi÷a qu¶n lý Nhµ

n−íc víi qu¶n lý ®Þa ph−¬ng...§Ó cã c¬ së thùc tiÔn rót kinh nghiÖm, Tæng C«ng

ty §iÖn lùc ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh viÖc thÝ ®iÓm tiÕp nhËn vµ b¸n ®iÖn trùc tiÕp

theo ph−¬ng ¸n ®Çu t− tèi thiÓu t¹i 8 x· t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng (th¸ng 3 n¨m 1998):

Hµ Néi, B¾c Giang, Th¸i B×nh, Qu¶ng Nam, §¾c L¨k, L©m §ång vµ VÜnh Long

vµ sau ®ã tiÕn hµnh thÝ ®iÓm thªm 82 x· kh¸c trong tÊt c¶ c¸c tØnh thµnh trong

toµn quèc. Nh− vËy Tæng C«ng ty §iÖn lùc chÞu tr¸ch nhiÖm ®Çu t− x©y dùng

hoµn chØnh tõ l−íi ®iÖn trung thÕ ®Õn l−íi h¹ thÕ 0,4 kV vµ hÖ thèng c«ng t¬ t¹i

c¸c hé d©n. Qua triÓn khai thùc hiÖn ®· gÆp nhiÒu khã kh¨n, v−íng m¾c nh− viÖc

®Þnh gi¸ vµ giao nhËn tµi s¶n l−íi ®iÖn n«ng th«n, vÒ nguån vèn ®Çu t− c¶i t¹o tiÕp

nhËn, vÒ tæ chøc thi c«ng trong ®Çu t− c¶i t¹o, vÒ h×nh thøc b¸n ®iÖn trùc tiÕp vµ tæ

chøc biªn chÕ nh©n lùc qu¶n lý..

VÒ tæ chøc biªn chÕ nh©n sù khi qu¶n lý b¸n ®iÖn trùc tiÕp cho c¸c hé d©n: C¨n cø

theo ®Þnh biªn lao ®éng hiÖn hµnh, theo tÝnh to¸n s¬ bé nÕu tiÕp nhËn toµn bé trªn

6.500 x· ®· cã ®iÖn trªn ph¹m vi c¶ n−íc (thêi ®iÓm n¨m 1999) th× cÇn biªn chÕ

thªm trªn 40 ngµn ng−êi.

VÒ hiÖu qu¶ kinh doanh tr−íc vµ sau khi thÝ ®iÓm tiÕp nhËn cho thÊy cã hiÖu qu¶

vÒ kinh tÕ - x· héi cao nh−ng bÊt lîi vÒ tµi chÝnh, ph¶i bï lç.

Cho ®Õn nay (tÝnh ®Õn thêi ®iÓm quý I-2003) trªn toµn quèc ngµnh ®iÖn ®· thùc

hiÖn b¸n ®iÖn trùc tiÕp ®Õn c¸c hé d©n t¹i 2059 x· chiÕm tû lÖ 25,4%. Riªng vÒ

hoµn tr¶ vèn vµ tiÕp nhËn l−íi ®iÖn trung ¸p n«ng th«n c¶ n−íc ngµnh ®iÖn

®· hoµn thµnh vµo cuèi n¨m 2002. KÕt qu¶ nµy ®−îc ®¸nh gi¸ lµ mét thµnh tÝch vµ

sù cè g¾ng rÊt cao .

* M« h×nh UBND x∙ qu¶n lý: Theo m« h×nh nµy, UBND x· thµnh lËp Ban ®iÖn

x· trùc thuéc UB ®Ó mua ®iÖn víi gi¸ b¸n bu«n tõ C«ng ty §iÖn lùc t¹i c«ng t¬

tæng ®Æt t¹i tr¹m biÕn ¸p ph©n phèi (gi¸ b¸n do Nhµ n−íc quy ®Þnh lµ 390 ®/kWh)

vµ tæ chøc qu¶n lý b¸n lÎ cho c¸c hé gia ®×nh. §©y lµ m« h×nh phæ biÕn nhÊt trong

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

c¸c m« h×nh qu¶n lý b¸n ®iÖn n«ng th«n ViÖt Nam. N¨m 1997 cã kho¶ng 70 % sè

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

x· ®−îc cÊp ®iÖn tõ ®iÖn l−íi quèc gia ®· sö dông m« h×nh nµy, ®Õn nay (tÝnh ®Õn

hÕt n¨m 2002) sau nhiÒu c¶i c¸ch chuyÓn ®æi cßn kho¶ng 3.508 x· chiÕm 43,2 %

sè x· cã ®iÖn trong toµn quèc. §©y lµ m« h×nh phæ biÕn nhÊt,hiÖn nay (tÝnh ®Õn

n¨m 2002) cã kho¶ng 3508 x· chiÕm 43,2 % sè x· ®· nèi l−íi ®iÖn tõ l−íi ®iÖn

Quèc gia sö dông.

* M« h×nh cai thÇu ®iÖn: UBND x· cã thÓ tæ chøc x©y dùng l−¬Ý ®iÖn h¹ thÕ vµ

giao viÖc cÊp ®iÖn t¹i ®Þa ph−¬ng cho c¸c nhµ thÇu t− nh©n. Ph−¬ng thøc nµy

th−êng ChÝnh quyÒn kh«ng kiÓm so¸t ®−îc nªn gi¸ ®iÖn kh¸ cao, nhiÒu khi cßn

tuú tiÖn. M« h×nh qu¶n lý cai thÇu ®iÖn cã thÓ nãi lµ tiªu cùc nhÊt trong tÊt c¶ c¸c

lo¹i m« h×nh tæ chøc b¸n ®iÖn t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng .

MÆc dï ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p chuyÓn ®æi tÝch cùc nh−ng ®Õn nay (cuèi n¨m 2002)

vÉn cßn kho¶ng 261 x· vÉn tån t¹i m« h×nh qu¶n lý nµy, chiÕm 3,2% sè x· cã

®iÖn trªn toµn quèc. Theo ®Þnh h−íng m« h×nh cai thÇu cÇn sím ph¶i xo¸ bá kÓ c¶

trùc tiÕp vµ tr¸ h×nh d−íi c¸c tæ chøc kh¸c ®ång thêi chuyÓn ®æi vÒ m« h×nh hîp

ph¸p thay thÕ.

• N¨ng lùc qu¶n lý cña c¸c cÊp tõ tØnh ®Õn ng−êi h−ëng lîi

Nh×n chung, n¨ng lùc qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n trong ph¹m vi do ngµnh ®iÖn qu¶n

lý ®−îc ®¸nh gi¸ tèt (tõ l−íi trung ¸p ®Õn tr¹m biÕn ¸p tiªu thô n«ng th«n). Riªng

phÇn l−íi ®iÖn h¹ thÕ ®Õn c«ng t¬ hé gia ®×nh cña ng−êi h−ëng thô n¨ng lùc qu¶n lý

cña c¸c tæ chøc qu¶n lý ®iÖn ®Þa ph−¬ng cã cÊp ®é rÊt kh¸c nhau. §¸nh gi¸ chung lµ

cßn yÕu vµ tån t¹i nhiÒu bÊt cËp nh− ®· ph©n tÝch ë c¸c phÇn trªn.

• Tµi chÝnh trong c¸c m« h×nh qu¶n lý, trong vËn hµnh, duy tu b¶o d−ìng

Theo Quy ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ “Gi¸ b¸n ®iÖn ®Õn hé n«ng d©n” t¹i v¨n b¶n sè

1303/CP-KTTH ngµy 3 -11-1998, Nhµ n−íc ®¶m b¶o ph©n phèi vµ quy ®Þnh gi¸

b¸n ®iÖn æn ®Þnh ®Õn c«ng t¬ tæng ®Æt t¹i c¸c tr¹m biÕn ¸p ë c¸c x·. Nh÷ng chi phÝ

ph¸t sinh x©y dùng l−íi ®iÖn tõ c«ng t¬ tæng ë x· ®Ó ph©n phèi ®Õn th«n, lµng, hé

gia ®×nh ph¶i huy ®éng sù ®ãng gãp cña nh©n d©n vµ hç trî cña ng©n s¸ch ®Þa

ph−¬ng.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

2.2.3. HiÖn tr¹ng qu¶n lý L§NT t¹i khu vùc nghiªn cøu ®iÓn h×nh

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• ThÊt tho¸t ®iÖn trong qu¸ tr×nh sö dông

VÒ t×nh h×nh sù cè: PhÇn lín nguyªn nh©n g©y sù cè trªn l−íi ®iÖn n«ng th«n lµ do

vì sø, ®øt d©y vµo nh÷ng ngµy thêi tiÕt xÊu, cã m−a d«ng sÐt. TiÕp ®ã lµ sù cè do

h− háng thiÕt bÞ, c¸ch ®iÖn,...

• Nhu cÇu vÒ tæ chøc, qu¶n lý

§Õn n¨m 2010 l−íi ®iÖn n«ng th«n ®· ph¸t triÓn s©u réng ®Õn hÇu nh− mäi miÒn

cña ®Êt n−íc do ®ã c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý trë nªn hÕt søc quan träng nh»m ®¶m

b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña L§NT.

M« h×nh qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n ph¶i ®−îc chuyÓn ®æi vµ ph¸t triÓn thµnh m« h×nh

hîp ph¸p trªn ph¹m vi toµn quèc theo Quy ®Þnh cña Nhµ n−íc nh»m t¹o sù c¹nh

tranh lµnh m¹nh, b×nh ®¼ng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u trong kh©u ph©n

phèi vµ sö dông ®iÖn tiÕn tíi chÊm døt t×nh tr¹ng ®éc quyÒn cña ngµnh ®iÖn , ®¶m

b¶o ph¸t triÓn ®iÖn n«ng th«n mang tÝnh x· héi ho¸ cao.

C«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh cÇn sù râ rµng minh b¹ch

§ßi hái ®éi ngò nh©n viªn qu¶n lý ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc phï hîp víi c¸c ho¹t ®éng

vµ qu¶n lý c«ng t¸c ®iÖn n«ng th«n vµ nhÊt lµ vÒ an toµn ®iÖn.

• Nhu cÇu vÒ n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé

nhu cÇu vÒ ®µo t¹o c¸n bé ®Þa ph−¬ng, n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé trong qu¶n lý

vËn hµnh an toµn L§NT lµ hÕt søc cÇn thiÕt.

H×nh thøc ®µo t¹o thî ®iÖn n«ng th«n ph¶i ®−îc huÊn luyÖn, ®µo t¹o chuyªn

ngµnh, cã bµi b¶n vµ th−êng xuyªn ph¶i ®−îc s¸t h¹ch vÒ an toµn ®iÖn.

Do tr×nh ®é h¹n chÕ d©n trÝ cña n«ng th«n nãi chung nªn viÖc ®µo t¹o nh÷ng ng−êi

lµm c«ng t¸c qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n ph¶i ®−îc coi lµ −u tiªn ngay tõ ban ®Çu.

• Nhu cÇu vÒ tµi chÝnh, ho¹t ®éng kinh doanh ®iÖn cÊp x·.

Thùc tÕ hiÖn nay, nguån vèn tù cã hoÆc huy ®éng trong nh©n d©n hay vèn tµi trî

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

hÇu nh− kh«ng cã hoÆc huy ®éng rÊt khã kh¨n.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

§©y chÝnh lµ vÊn ®Ò cÇn ®−îc th¸o gì vµ ph¶i ®−îc thÓ chÕ b»ng c¬ chÕ cô thÓ.

Ho¹t ®éng kinh doanh ®iÖn cÊp x· cßn cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng ®−îc gi¸ b¸n ®iÖn

cho c¸c hé d©n trªn c¬ së ®¶m b¶o bï ®¾p ®ñ c¸c chi phÝ hîp lý, hîp lÖ thùc tÕ cña

x· nh−ng kh«ng v−ît gi¸ trÇn do ChÝnh phñ quy ®Þnh.

• Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc trong qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n

Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l−íi ®iÖn n«ng th«n ®· vµ ®ang ®øng tr−íc nhiÒu khã

kh¨n, th¸ch thøc:

Tr−íc hÕt lµ thiÕu vèn ®Çu t− : VÊn ®Ò nµy ®· diÔn ra trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t

triÓn l−íi ®iÖn n«ng th«n tõ nh÷ng n¨m tr−íc ®©y còng nh− hiÖn nay vµ c¶ trong

thêi gian tíi. Ngµnh ®iÖn víi chøc n¨ng ph¶i ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu vÒ ®iÖn

cho toµn bé nÒn kinh tÕ cña ®Êt n−íc nªn ®ßi hái nhu cÇu vèn ®Çu t− lµ rÊt lín. Tõ

nay ®Õn n¨m 2010, theo tÝnh to¸n hµng n¨m ngµnh ®iÖn cÇn nhu cÇu vèn tõ 20.000

- 30.000 tû ®ång/n¨m. §©y còng chÝnh lµ th¸ch thøc lín nhÊt mµ ngµnh ®iÖn ph¶i

®èi mÆt.

2.3. tr¹ng qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n (GTNT)

2.3.1. Tæng quan vÒ qu¶n lý GTNT mét sè n−íc trªn thÕ giíi

Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø 2 ®Õn nay c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn cã nhiÒu cè

g¾ng trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. ChÝnh phñ c¸c n−íc ®· ®−a

nh÷ng chÝnh s¸ch c¶i c¸ch n«ng nghiÖp, ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng th«n nh»m

xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ më mang d©n trÝ. NhiÒu n−íc ®· thu ®−îc kÕt qu¶ mong

muèn do t×m ®−îc m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi phï hîp. Nh−ng còng kh«ng

Ýt quèc gia tuy s¶n xuÊt cã ph¸t triÓn, thu nhËp quèc d©n cã t¨ng nh−ng céng ®ång

n«ng d©n phÇn ®«ng vÉn sèng trong nghÌo khã, sù kh¸c biÖt gi÷a giµu vµ nghÌo

ngµy cµng lín. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång

®Òu gi÷a c¸c vïng v× ch−a cã mét m¹ng l−íi giao th«ng cã chÊt l−îng vµ ®Òu kh¾p

®Êt n−íc.

Th¸i Lan: Môc ®Ých chung cña viÖc ph¸t triÓn m¹ng l−íi ®−êng n«ng th«n lµ:

- §¶m b¶o kho¶ng c¸ch tõ c¸c lµng xãm ®Õn bÊt kú tuyÕn ®−êng « t« nµo còng

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

kh«ng ®−îc lín h¬n 50 km.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Hoµn thiÖn giao th«ng n«ng th«n kÕt hîp víi ®Þa giíi hµnh chÝnh cña huyÖn, x·.

- Phôc vô quyÒn lîi c«ng céng cña d©n c− lµng, xãm.

- Phôc vô c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë n«ng th«n.

HiÖn nay toµn bé chiÒu dµi c¶ n−íc lµ 164.448 km ®−êng bé trong ®ã ®−êng giao

th«ng n«ng th«n ®· cã 107.300 km, tû lÖ ®−êng giao th«ng n«ng th«n ®· chiÕm

tíi 65%.

Trung Quèc: ph¸t triÓn m¹nh, møc sèng cña n«ng d©n vµ thµnh thÞ xÝch l¹i gÇn

nhau h¬n. T×nh h×nh c«ng nghiÖp ë n«ng th«n Trung Quèc ph¸t triÓn nªn giao

th«ng n«ng th«n ®ßi hái ph¸t triÓn ë møc ®é cao, nhu cÇu nµy gÆp khã kh¨n do vèn

®Çu t− cã h¹n cho nªn ChÝnh phñ cã chñ tr−¬ng:

- Ph¸t ®éng phong trµo toµn d©n lµm ®−êng giao th«ng.

- Sö dông triÖt ®Ó c¸c vËt liÖu c¸c vËt liÖu t¹i chç nh− ®Êt ®¸ vµ c¸c vËt liÖu cÊp

thÊp ®Ó h×nh thµnh ®−êng giao th«ng ®−a vµo khai th¸c kÞp thêi sau ®ã dÇn dÇn

duy tu b¶o d−ìng theo tiªu chuÈn kü thuËt, thùc hiÖn ®óng theo quan ®iÓm cña

Nhµ n−íc:" Thµ lµm nhiÒu ®−êng tiªu chuÈn cÊp thÊp ®Ó giao l−u nhiÒu lµng

xãm víi nhau cßn h¬n lµm tèt mµ liªn hÖ víi Ýt lµng xãm, h·y ®i t¹m b−íc ®Çu

sau n©ng cÊp còng ch−a muén".

Malaysia: Víi diÖn tÝch 330 km2 vµ d©n sè 25,1 triÖu ng−êi, d©n sèng ë n«ng th«n

chiÕm 43%. ChÝnh phñ Malaysia ®· ban hµnh ch−¬ng tr×nh khuyÕn khÝch x©y dùng

®−êng giao th«ng n«ng th«n víi môc ®Ých n©ng cao søc s¶n xuÊt vµ thu nhËp cña

n«ng d©n, −u tiªn x©y dùng ®−êng nèi c¸c ®iÓm d©n c− víi ®ång ruéng vµ ®ång

ruéng víi c¸c trung t©m dÞch vô phôc vô n«ng nghiÖp.

V−¬ng quèc Anh: DiÖn tÝch 245 km2, d©n sè 59,2 triÖu ng−êi, tû lÖ d©n sèng ë

thµnh thÞ chiÕm 90%. Qui m« lµng xãm th−êng tõ 300 - 400 ng−êi, tuy d©n Ýt nh−ng

®Çy ®ñ c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸ - x· héi. HÖ thèng giao th«ng toµn quèc ®· ph¸t triÓn

hoµn h¶o, giao th«ng n«ng th«n còng vËy, n«ng th«n b¸m s¸t thµnh thÞ ®−êng « t«

dÉn ®Õn tËn nhµ. N«ng th«n trë thµnh c¸c khu ngo¹i vi cña khu ®« thÞ lín hay khu

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

c«ng nghiÖp, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®−îc thuËn lîi.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

V−¬ng quèc Hµ Lan: Lµ mét n−íc cã cao ®é thÊp h¬n so víi møc n−íc biÓn do

thiªn tai trong lÞch sö ®Ó l¹i. Víi diÖn tÝch 41 km2, d©n sè 16,2 triÖu ng−êi, tû lÖ d©n

thµnh thÞ 62%. Nh©n d©n Hµ Lan ®· ph¶i tiÕn hµnh lµm kh« mét diÖn tÝch ®Êt ®ai

réng lín ®Ó trång trät vµ canh t¸c n«ng nghiÖp, diÖn tÝch nµy chiÕm mét nöa diÖn

tÝch toµn quèc. ë khu trung t©m mçi vïng x©y dùng mét thµnh phè kho¶ng h¬n 1

v¹n d©n víi c«ng tr×nh ®¹t chÊt l−îng cao, xung quanh thµnh phè cã kho¶ng 10 lµng,

mçi lµng tõ 1.500 - 2.500 d©n vµ c¸ch nhau tõ 5 - 7 km. M¹ng l−íi giao th«ng ®−îc

x©y dùng rÊt tèt nèi vµo c¸c trung t©m thµnh phè vµ c¸c lµng víi nhau, ®−êng x¸ cã

chÊt l−îng tèt, giao l−u nhanh chãng, th«ng tho¸ng.

§«ng ¢u mét giai ®o¹n ®−îc ph¸t triÓn theo m« h×nh x· héi chñ nghÜa víi quy m«

s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lín, hiÖn ®¹i nhê cã môc tiªu c«ng b»ng x· héi vµ Êm no

h¹nh phóc cho toµn d©n mµ ngµy nay n«ng th«n c¸c n−íc nµy rÊt ph¸t triÓn.

• Qu¶n lý vËn hµnh b¶o d−ìng.

Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i

n«ng th«n.

- ChØ dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ, thi c«ng c¸c kÕt cÊu ®iÓn h×nh ®−êng bé n«ng th«n.

- ChØ dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ, thi c«ng kÕt cÊu ®iÓn h×nh cÇu cho ®−êng n«ng

th«n.

- ChØ dÉn thiÕt kÕ, thi c«ng c¸c kÕt cÊu ®iÓn h×nh cèng hép, cèng trßn, cèng vßm

trªn ®−êng bé n«ng th«n.

- ChØ dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng do giao th«ng vËn t¶i g©y ra vµ dù th¶o

qui chÕ b¶o vÖ m«i tr−êng giao th«ng vËn t¶i.

• VÊn ®Ò tµi chÝnh

HÇu hÕt ®èi víi c¸c n−íc vèn tµi chÝnh cho x©y dùng giao th«ng n«ng th«n ®Òu

®−îc huy ®éng tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. Mét phÇn do ng©n s¸ch nhµ n−íc bá ra,

phÇn kh¸c do huy ®éng tõ c¸c nguån vèn nhµn rçi trong n−íc, huy ®éng tõ sù

®ãng gãp cña nh©n d©n. MÆt kh¸c ®èi víi c¸c n−íc kÐm ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t

triÓn rÊt cÇn ®Õn sù gióp ®ì vÒ vèn tµi chÝnh cña n−íc ngoµi, cña c¸c tæ chøc phi

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

chÝnh phñ. VÒ vÊn ®Ò tµi chÝnh cho x©y dùng giao th«ng n«ng th«n th× ViÖt Nam

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

lµ mét trong nh÷ng vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ huy ®éng tæng lùc nguån tµi chÝnh trong

n−íc vµ ngoµi n−íc.

Xu thÕ ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n. •

HÇu hÕt ®ãi nghÌo ®Òu chñ yÕu ë vïng n«ng th«n. V× vËy xãa ®ãi gi¶m nghÌo

còng chÝnh lµ b¾t ®Çu tõ n«ng th«n. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu cho c«ng

cuéc chèng ®ãi nghÌo ®ã lµ ph¸t triÓn m¹ng l−íi giao th«ng n«ng th«n. Kh«ng chØ

lµm nhiÒu ®−êng ®Ó liªn hÖ ®−îc nhiÒu lµng m¹c víi c¸c trung t©m thÞ trÊn, thÞ tø

víi c¸c ®−êng quèc lé mµ cßn cÇn ph¶i quan t©m ®Õn chÊt l−îng ®−êng giao

th«ng n«ng th«n. Quan ®iÓm vÒ ph¸t triÓn ®−êng giao th«ng n«ng th«n ë Trung

Quèc ®¸ng cho tÊt c¶ c¸c n−íc nghÌo vµ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn häc tËp: §−êng

giao th«ng n«ng th«n sÏ kh«ng cßn ë møc khæ ®−êng hÑp, t¶i träng nhÑ mµ cã

xu h−íng n©ng cÊp t¶i träng, kÕt cÊu mÆt ®−êng b»ng vËt liÖu tèt. Nh− vËy giao

th«ng n«ng th«n míi cã thÓ ®¸p øng ®−îc yªu cÇu c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i

hãa n«ng th«n, ®−a n«ng th«n tiÕn dÇn ®Õn v¨n minh thµnh thÞ.

2.3.2. Tæng quan qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n ViÖt Nam.

• Kh¸i niÖm giao th«ng n«ng th«n:

Theo Bé Giao th«ng VËn t¶i th×: "Giíi h¹n giao th«ng n«ng th«n lµ ph¹m vi tõ

huyÖn xuèng lµng x·, ®−êng liªn x·, liªn th«n, b¶n lµng ra ®ång ruéng. §−êng

liªn huyÖn ®−îc coi lµ hÖ thèng ®−êng tØnh".

Mét c¸ch chung nhÊt ®Ò tµi ®−a ra ®ã lµ: Giao th«ng n«ng th«n lµ viÖc vËn

chuyÓn hµng hãa vµ hµnh kh¸ch trong ph¹m vi ®Þa bµn huyÖn vµ x∙ (®Þa bµn

n«ng th«n).

HÖ thèng giao th«ng n«ng th«n bao gåm c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n sau:

- C¬ së h¹ tÇng: ®ã lµ m¹ng l−íi ®−êng n«ng th«n bao gåm ®−êng bé (®−êng

huyÖn, ®−êng x·, ®−êng th«n xãm, thËm chÝ c¶ ®−êng mßn) vµ ®−êng s«ng

n«ng th«n; c¸c c«ng tr×nh trªn ®−êng nh− cÇu, cèng, ngÇm trµn… C¸c tuyÕn

®−êng tØnh, ®−êng quèc lé tuy kh«ng ph¶i lµ c¸c tuyÕn ®−êng n«ng th«n

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

nh−ng còng lµ c¸c tuyÕn quan träng kÕt nèi m¹ng l−íi ®−êng n«ng th«n.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Ph−¬ng tiÖn tham gia giao th«ng: lµ c¸c lo¹i xe c¬ giíi, c¸c lo¹i xe cã tèc ®é

thÊp, xe xóc vËt kÐo vµ c¸c lo¹i ph−¬ng tiÖn kh¸c ®−îc sö dông ®Ó vËn chuyÓn

hµng hãa vµ hµnh kh¸ch trªn ®Þa bµn n«ng th«n.

- Tæ chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh: lµ toµn bé hÖ thèng c¬ cÊu tæ chøc, thÓ chÕ, quy

®Þnh, quy tr×nh, thiÕt bÞ… ®iÒu khiÓn, vËn hµnh giao th«ng n«ng th«n.

- Ng−êi tham gia giao th«ng: lµ nh÷ng ng−êi d©n ë mäi løa tuæi, ho¹t ®éng ë

mäi lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh sö dông ph−¬ng tiÖn tham gia giao th«ng,

ng−êi ®iÒu khiÓn dÉn d¾t sóc vËt, ng−êi ®i bé trªn ®−êng giao th«ng vµ c¸c ®èi

t−îng kh¸c...

§¬n vÞ: Tû ®ång

B¶ng 2-6: §ãng gãp vèn vµ nh©n lùc cho ph¸t triÓn GTNT nh÷ng n¨m gÇn ®©y

§ãng

N¨m

Tæng

Trong ®ã

gãp c«ng

kinh phÝ

D©n gãp TW hç

Bé GT

TØnh HuyÖn,

Nguån

(triÖu)

trî

x·

kh¸c

1999

4791

2686,6

245,8

1139

719,8

150,8

2000

3500

1500

2500

2001

5700

54,6

2002

5630,7

2490,7

304,4

1850,3 -

2003

5235,1

1561,9

574

1664

715

719,69 35,0

ë ViÖt Nam chóng ta ch−a l−îng ho¸ ®−îc ¶nh h−ëng cña m¹ng l−íi ®−êng ®Õn c¸c chØ tiªu trªn. M¹ng l−íi ®−êng giao th«ng n«ng th«n trong toµn quèc ë n−íc ta tÝnh ®Õn n¨m 2003 cã tæng chiÒu dµi 172.437 km ®−êng. Tuy nhiªn thùc tÕ m¹ng l−íi ®−êng ®−îc thÓ hiÖn th«ng qua mËt ®é ®−êng vµ ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau:

Toµn quèc: 52,38 km ®−êng GTNT / 100 km2.

2,19 km ®−êng GTNT / 1000 d©n.

Trong ®ã mét sè n−íc trong khu vùc tû lÖ nµy lµ:

14 ÷ 55 km ®−êng / 100km2.

0,5 ÷ 1,5 km ®−êng / 1000 d©n.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

• HiÖn tr¹ng qu¶n lý hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n ViÖt Nam

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

ChÝnh s¸ch.

C¸c chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n ®−îc thÓ hiÖn qua c¸c NghÞ quyÕt cña §¶ng nh− chØ thÞ 100 cña Ban bÝ th− (kho¸ VI), NghÞ quyÕt 10 cña Bé ChÝnh trÞ (kho¸ VII) vµ gÇn ®©y lµ héi nghÞ lÇn thø IV cña Ban chÊp hµnh TW (kho¸ VIII). ChÝnh phñ ®· ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch cô thÓ nh− chØ thÞ 525/TTg, quyÕt ®Þnh 99/TTg vÒ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n ë §ång b»ng s«ng Cöu Long; quyÕt ®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ ®Þnh h−íng dµi h¹n vµ kÕ ho¹ch 5 n¨m 1996 - 2000 ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi c¸c tØnh phÝa B¾c sè 960/TTg ngµy 24/12/1996. C¸c chØ thÞ, nghÞ quyÕt, quyÕt ®Þnh chØ râ ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n ®Õn n¨m 2000 vµ sau n¨m 2000.

• HÖ thèng tæ chøc qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ giao th«ng n«ng th«n.

Nhµ n−íc qu¶n lý hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n thèng nhÊt tõ Trung −¬ng ®Õn c¸c ®Þa ph−¬ng. Nh÷ng néi dung qu¶n lý ®ã lµ:

(cid:153) Tæ chøc c«ng t¸c qui ho¹ch tæng thÓ kinh tÕ - x· héi trong ®ã cã qui ho¹ch tæng thÓ giao th«ng tØnh, qui ho¹ch giao th«ng c¸c huyÖn vµ x·. §©y lµ ®iÒu cÇn thiÕt vµ lµ tiÒn ®Ò cho viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n. Qui ho¹ch nµy gióp cho viÖc x¸c ®Þnh hÖ thèng tØnh lé, huyÖn lé vµ c¸c ®−êng liªn th«n, liªn x·, c¸c c«ng tr×nh phôc vô giao th«ng nh− c¶ng s«ng vµ bÕn thuyÒn, hÖ thèng bÕn xe do ®Þa ph−¬ng qu¶n lý. §ång thêi qua qui ho¹ch nµy cã thÓ ®Ò xuÊt víi Bé GTVT nh÷ng ý kiÕn cña §Þa ph−¬ng vÒ hÖ thèng giao th«ng do TW qu¶n lý n»m trªn ®Þa bµn cña ®Þa ph−¬ng.

(cid:153) Tæ chøc c«ng t¸c ph©n cÊp qu¶n lý ®−êng.

Muèn ph¸t triÓn ®−îc giao th«ng n«ng th«n th× tr−íc hÕt ph¶i ph©n cÊp ®−êng cho x· qu¶n lý, lÊy x· lµm ®Þa bµn vµ lµm c¬ së cho viÖc tiÕn vµo mÆt trËn x©y dùng giao th«ng n«ng th«n. V× vËy c«ng t¸c ph©n cÊp qu¶n lý giao th«ng cã tÇm quan träng ®Æc biÖt.

(cid:153) Tæ chøc c«ng t¸c b¶o vÖ hµnh lang an toµn giao th«ng.

Hµnh lang b¶o vÖ an toµn c«ng tr×nh giao th«ng gäi t¾t lµ lé giíi ph¶i ®−îc tiÕn hµnh x¸c ®Þnh ngay khi lËp qui ho¹ch giao th«ng. C¸c cÊp ®· ®−îc ph©n c«ng qu¶n lý tiÕn hµnh ch«n cét mèc ®Ó x¸c ®Þnh lé giíi vµ th−êng xuyªn kiÓm tra viÖc lÊn chiÕm lé giíi d−íi bÊt kú h×nh thøc nµo.

• ë cÊp tØnh giao cho Së giao th«ng vËn t¶i lµ c¬ quan tham m−u trùc tiÕp gióp

UBND tØnh vÒ c¸c lÜnh vùc:

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

- Quy ho¹ch m¹ng l−íi giao th«ng n«ng th«n

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- H−íng dÉn qu¶n lý thèng nhÊt chÊt l−îng, kü thuËt c¸c c«ng tr×nh giao

th«ng

- H−íng dÉn khai th¸c sö dông c«ng tr×nh giao th«ng

- Tham m−u cho l·nh ®¹o tØnh c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn giao th«ng

- Theo dâi, gióp ®ì c¸c huyÖn chØ ®¹o phong trµo x©y dùng giao th«ng n«ng

th«n vµ tæng kÕt rót kinh nghiÖm.

• ë cÊp huyÖn: X¸c ®Þnh ph−¬ng h−íng môc tiªu, nhiÖm vô ph¸t triÓn giao th«ng huyÖn. Quy ®Þnh c¸c biÖn ph¸p huy ®éng c¸c nguån lùc ®Ó x©y dùng giao th«ng n«ng th«n. Tæ chøc chØ ®¹o c¸c x· vÒ c«ng t¸c ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n. Ph©n cÊp qu¶n lý, söa ch÷a ®−êng cho c¸c x·. Huy ®éng sù ®ãng gãp c«ng søc, tiÒn cña cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, x· héi ®ãng trªn ®Þa bµn huyÖn cho x©y dùng giao th«ng n«ng th«n.

• ë cÊp x·: Lµ cÊp c¬ së trong x©y dùng vµ qu¶n lý hÖ thèng giao th«ng trªn ®Þa bµn x· vµ liªn x· do huyÖn ph©n cÊp. UBND x· tæ chøc qu¸n triÖt trong nh©n d©n vÒ chñ tr−¬ng, biÖn ph¸p ph¸t triÓn lîi vµ lîi Ých cña giao th«ng ®èi víi nh©n d©n vµ x· héi ®Ó nh©n d©n tù gi¸c tham gia. UBND x©y dùng ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn giao th«ng hµng n¨m cña x· m×nh, ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm gi÷a x· vµ c¸c th«n. UBND x· trùc tiÕp tæ chøc thùc hiÖn c¸c chñ tr−¬ng, biÖn ph¸p cña huyÖn, tØnh vÒ c«ng t¸c ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n, qu¶n lý vµ sö dông hîp lý c¸c nguån lùc huy ®éng ®−îc t¹i x·.

• C¸c m« h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n.

Tïy theo nguån vèn x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng n«ng th«n mµ c¸c m« h×nh tæ chøc qu¶n lý ë c¬ së cã nh÷ng m« h×nh sau:

(cid:153) M« h×nh 4 chñ thÓ.

Theo m« h×nh nµy c¸c chñ thÓ tham gia qu¶n lý tõ khi chuÈn bÞ ®Çu t− ®Õn thùc hiÖn ®Çu t− gåm:

+ Nhµ n−íc - C¬ quan Trung −¬ng (Bé GTVT).

+ Nhµ n−íc ®Þa ph−¬ng cÊp tØnh.

+ Nhµ n−íc ®Þa ph−¬ng cÊp huyÖn.

+ Nh©n d©n.

M« h×nh qu¶n lý nµy ®−îc ¸p dông khi nguån vèn x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng do Nhµ n−íc TW ®Çu t− hoµn toµn hoÆc nguån vèn n−íc ngoµi.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

Giai ®o¹n khai th¸c qu¶n lý giao cho ®Þa ph−¬ng cã c«ng tr×nh ®¶m tr¸ch.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

(cid:153) M« h×nh 3 chñ thÓ.

Theo m« h×nh nµy c¸c chñ thÓ tham gia qu¶n lý tõ khi chuÈn bÞ ®Çu t− ®Õn thùc hiÖn ®Çu t− gåm:

+ Nhµ n−íc ®Þa ph−¬ng cÊp tØnh.

+ Nhµ n−íc ®Þa ph−¬ng cÊp huyÖn.

+ Nh©n d©n.

M« h×nh qu¶n lý nµy ®−îc ¸p dông khi nguån vèn x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng do Nhµ n−íc ®Þa ph−¬ng ®Çu t− hoµn toµn.

Giai ®o¹n khai th¸c qu¶n lý giao cho ®Þa ph−¬ng cã c«ng tr×nh ®¶m tr¸ch.

(cid:153) M« h×nh 2 chñ thÓ.

Theo m« h×nh nµy c¸c chñ thÓ tham gia qu¶n lý tõ khi chuÈn bÞ ®Çu t− ®Õn thùc hiÖn ®Çu t− gåm:

+ Nhµ n−íc ®Þa ph−¬ng cÊp huyÖn.

+ Nh©n d©n.

M« h×nh qu¶n lý nµy ®−îc ¸p dông khi nguån vèn x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng do Nhµ n−íc cÊp huyÖn ®Çu t− hoµn toµn.

Giai ®o¹n khai th¸c qu¶n lý giao cho ®Þa ph−¬ng cã c«ng tr×nh ®¶m tr¸ch.

(cid:153) M« h×nh 1 chñ thÓ.

Theo m« h×nh nµy c¸c chñ thÓ tham gia qu¶n lý tõ khi chuÈn bÞ ®Çu t− ®Õn thùc hiÖn ®Çu t− gåm:

+ Nh©n d©n ( hoÆc Chñ ®Çu t− theo h×nh thøc BOT).

M« h×nh qu¶n lý nµy ®−îc ¸p dông khi nguån vèn x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng do Nh©n d©n ®ãng gãp (hoÆc Chñ ®Çu t− BOT)

Giai ®o¹n khai th¸c qu¶n lý do nh©n d©n ®Þa ph−¬ng cã c«ng tr×nh (hoÆc Chñ ®Çu t− BOT) ®¶m tr¸ch.

HiÖn tr¹ng qu¶n lý GTNT t¹i khu vùc ®ång b»ng s«ng Cöu Long

• * HiÖn tr¹ng hÖ thèng cäc tiªu, biÓn b¸o h−íng dÉn giao th«ng

Nh×n chung c¸c biÓn b¸o giao th«ng trªn ®Þa bµn khu vùc ®ång b»ng s«ng Cöu

Long ®Òu cã ë c¸c vÞ trÝ cÇn thiÕt. Tuy nhiªn cã mét vµi vÞ trÝ biÕn b¸o bÞ che

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

khuÊt lµm ng−êi ®iÒu khiÓn ph−¬ng tiÖn kh«ng thÊy ®−îc.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Trªn c¸c tuyÕn quèc lé th× hÖ thèng biÕn b¸o ®−îc duy tr× tèt h¬n, c¸c tuyÕn

®−êng huyÖn vµ ®−êng x· hÖ thèng biÓn b¸o thiÕu vµ kh«ng ph¸t huy ®−îc hiÖu

lùc. Mét sè biÓn b¸o bÞ mê, bong bËt líp s¬n nh−ng ch−a kÞp söa ch÷a hoÆc thay

biÓn míi.

C¸c cäc tiªu nhiÒu vÞ trÝ cßn thiÕu. Phßng hé lan an toµn trªn c¸c ®o¹n cong hoÆc

®o¹n nguy hiÓm vÉn ch−a ®Çy ®ñ.

* C«ng t¸c duy tu b¶o d−ìng cña c¸c tæ chøc qu¶n lý duy tu b¶o d−ìng

Trang thiÕt bÞ cho c«ng t¸c ®¸nh gi¸ chÊt l−îng duy tu, b¶o d−ìng vµ söa ch÷a

®−êng GTNT hÇu nh− kh«ng cã. C¸n bé qu¶n lý chØ dùa vµo kinh nghiÖm ®Ó ®¸nh

gi¸ chÊt l−îng c«ng t¸c duy tu, söa ch÷a. Dông cô ®Ó kiÓm tra, ®¸nh gi¸ chñ yÕu

lµ thñ c«ng nh− b»ng th−íc b»ng m¾t vµ b»ng kinh nghiÖm cña ng−êi kiÓm tra.

Tµi chÝnh phôc vô duy tu b¶o d−ìng: Kinh phÝ cho duy tu b¶o d−ìng hµng n¨m

mµ c¸c cÊp qu¶n lý cung cÊp kh«ng ®ñ nªn th−êng x¶y ra hiÖn t−îng bá qua

nh÷ng c«ng viÖc cÇn thiÕt ®¸ng ra ph¶i thùc hiÖn, chØ khi nµo nh÷ng h− háng

kh«ng thÓ kh¾c phôc ®−îc th× c¸c ®Þa ph−¬ng míi tiÕn hµnh c«ng t¸c söa ch÷a

thay cho c«ng t¸c b¶o d−ìng. Møc ®é kinh phÝ dµnh cho b¶o d−ìng chØ ®¸p øng

d−íi 50% so víi nhu cÇu nªn dÉn ®Õn hiÖn tr¹ng ®· nªu trªn.

- Qu¶n lý an toµn giao th«ng: ViÖc qu¶n lý an toµn giao th«ng cÊp tØnh do Ban

an toµn giao th«ng ®¶m nhiÖm. Chøc n¨ng Ban ATGT cu¶ tØnh lµ tæng hîp, thu

thËp th«ng tin vÒ ATGT vµ tham m−u cho UBND tØnh vÒ c¸c biÖn ph¸p ®¶m

b¶o an toµn giao th«ng trªn ®Þa bµn.

- Qu¶n lý ph−¬ng tiÖn ho¹t ®éng: C«ng t¸c qu¶n lý c¸c ph−¬ng tiÖn ho¹t ®éng

trªn ®Þa bµn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ chÊt l−îng.

Kh«ng Ýt ph−¬ng tiÖn vËn t¶i ho¹t ®éng nh−ng kh«ng ®¨ng ký, ®¨ng kiÓm nh−

xe c«ng n«ng, xe m¸y, m¸y kÐo…

- C«ng t¸c kiÓm tra ®¸nh gi¸: theo qui ®Þnh, c¸c ®¬n vÞ qu¶n lý söa ch÷a ®−êng

bé ph¶i tæ chøc c«ng t¸c nµy mét c¸c th−êng xuyªn liªn tôc. Trªn thùc tÕ,

c«ng t¸c nµy th−êng ®−îc c¾t xÐn mét c¸ch tuú tiÖn. T×nh tr¹ng nµy cÇn sím

®−îc kh¾c phôc.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

* HiÖn tr¹ng qu¶n lý GTNT t¹i khu vùc miÒn nói

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Nh×n chung m¹ng l−íi ®−êng bé trong hÖ thèng giao th«ng t¹i khu vùc miÒn nói

lµ rÊt yÕu kÐm. MËt ®é ®−êng giao th«ng n«ng th«n trong vïng so víi diÖn tÝch vµ

d©n sè lµ: 72,4km ®−êng GTNT/100km 2 vµ 5,9km ®−êng GTNT/1000d©n. §−êng

chñ yÕu lµ ®−êng ®Êt, chiÒu réng cña nÒn ®−êng rÊt nhá kho¶ng 3 ®Õn 5m, hiÖn t¹i

cßn kh¸ nhiÒu x· ch−a cã tuyÕn ®−êng tíi trung t©m x· vµ trung t©m côm x·.

VÒ ph−¬ng tiÖn vËn t¶i

- Ph−¬ng tiÖn th−êng chë qu¸ t¶i g©y nªn sù ph¸ ho¹i nhanh cho ®−êng.

- C¸c ph−¬ng tiÖn ho¹t ®éng, ng−êi ®iÒu khiÓn kh«ng chÊp hµnh c¸c chØ dÉn

giao th«ng, th−êng ch¹y qu¸ tèc ®é cho phÐp g©y mÊt an toµn.

- Trªn c¸c ®−êng giao th«ng huyÖn, x· chñ yÕu lµ c¸c lo¹i xe cò, c¸c xe c«ng

n«ng, xe m¸y ch−a ®¨ng ký l−u hµnh vÉn ho¹t ®éng.

- L−u l−îng xe ë c¸c ®−êng huyÖn vµ ®−êng x· 25 – 30 xe/ngµy ®ªm. NÕu tÝnh

c¶ lùc l−îng xe m¸y tham gia giao th«ng th× l−u l−îng xe cã lín h¬n.

- C¸c tai n¹n giao th«ng ®¸ng tiÕc còng ®· x¶y ra do nhiÒu nguyªn nh©n trong

®ã cã nguyªn nh©n ch¹y qu¸ tèc ®é, nguyªn nh©n chë qu¸ t¶i dÉn ®Õn l¸i xe

kh«ng lµm chñ ®−îc tay l¸i.

HÖ thèng cäc tiªu, biÓn b¸o h−íng dÉn giao th«ng.

Nh×n chung c¸c biÓn b¸o giao th«ng trªn ®Þa bµn kh¶o s¸t ®Òu cã ë c¸c vÞ trÝ cÇn

thiÕt. Tuy nhiªn cã mét vµi vÞ trÝ biÕn b¸o bÞ che khuÊt lµm ng−êi ®iÒu khiÓn

ph−¬ng tiÖn kh«ng thÊy ®−îc.

Trªn c¸c tuyÕn quèc lé th× hÖ thèng biÕn b¸o ®−îc duy tr× tèt h¬n.

C¸c tuyÕn ®−êng huyÖn vµ ®−êng x· hÖ thèng biÓn b¸o thiÕu vµ kh«ng ph¸t huy

®−îc hiÖu lùc. Mét sè biÓn b¸o bÞ mê, bong bËt líp s¬n nh−ng ch−a kÞp söa ch÷a

hoÆc thay biÓn míi.

C¸c cäc tiªu nhiÒu vÞ trÝ cßn thiÕu. Phßng hé lan an toµn trªn c¸c ®o¹n cong hoÆc

®o¹n nguy hiÓm vÉn ch−a ®Çy ®ñ.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

Duy tu b¶o d−ìng

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

C¸c C«ng ty Qu¶n lý vµ söa ch÷a ®−êng bé ®¶m nhiÖm c«ng t¸c duy tu söa ch÷a

c¸c tuyÕn ®−êng ®−îc giao. C¸c c«ng ty qu¶n lý nµy thùc hiÖn nhiÖm vô duy tu

b¶o d−ìng theo qui ®Þnh vÒ 4 cÊp b¶o tr× c«ng tr×nh:

- C«ng t¸c b¶o d−ìng th−êng xuyªn.

- C«ng t¸c b¶o d−ìng ®Þnh kú.

- C«ng t¸c söa ch÷a ®Þnh kú.

- Céng nghÖ, thiÕt bÞ ¸p dông trong duy tu b¶o d−ìng

C¸c c«ng ty qu¶n lý duy tu b¶o d−ìng ®−êng n«ng th«n ®−îc trang bÞ c¸c ph−¬ng

tiÖn th« s¬, c«ng t¸c söa ch÷a ®−îc tiÕn hµnh b»ng ph−¬ng ph¸p thñ c«ng, chÊt

l−îng c«ng tr×nh kh«ng ®−îc ®¶m b¶o

Trong thùc tÕ, c«ng t¸c duy tu, söa ch÷a trªn c¸c tuyÕn quèc lé ®−îc tiÕn hµnh

t−¬ng ®èi theo yªu cÇu kü thuËt. C¸c tuyÕn ®−êng tØnh, ®−êng huyÖn c«ng t¸c nµy

tiÕn hµnh kÐm, chØ tiÕn hµnh söa ch÷a nhá. C«ng t¸c söa ch÷a võa vµ söa ch÷a lín

®−îc tiÕn hµnh theo kÕ ho¹ch cña cÊp qu¶n lý (HuyÖn, TØnh).

- M¹ng l−íi ®−êng bé: HÖ thèng ®−êng huyÖn cña tØnh B¾c C¹n lµ 481,8 km,

trong ®ã chñ yÕu lµ ®−êng cÊp phèi, chÊt l−îng ®−îc ®¸nh gi¸ lµ trung b×nh cã

chiÒu dµi 105,1 km, chiÕm 22%, cßn l¹i lµ ®−êng ®Êt chÊt l−îng xÊu chiÕm

78%. Mét sè ®o¹n kh«ng thÓ th«ng xe trong mïa m−a lò. HÖ thèng ®−êng

x· cã tæng chiÒu dµi 1250 km, trong ®ã cã 1200 km lµ ®−êng ®Êt, chiÕm 96%

cßn l¹i lµ 50 km lµ ®−êng cÊp phèi ®−îc ®¸nh gi¸ cã chÊt l−îng trung b×nh.

§Õn n¨m 2004 cßn 2 x· ch−a cã ®−êng « t« ®Õn trung t©m x·.

- C«ng t¸c duy tu, söa ch÷a cña c¸c tØnh trong khu vùc thùc hiÖn ch−a tèt, dÉn

®Õn gi¶m cÊp h¹ng ®−êng vµ g©y h− h¹i nhanh chãng.

- C«ng t¸c kiÓm tra ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vµ an toµn giao th«ng ®−îc thùc hiÖn theo qui ®Þnh: ®èi víi ®−êng quèc lé: 1 lÇn/th¸ng; ®−êng tØnh: 1 lÇn /quÝ; ®−êng huyÖn, x·: 1 lÇn/n¨m. Nh−ng trªn thùc tÕ ho¹t ®éng c«ng t¸c nµy ë c¸c tØnh trong khu vùc kh¶o s¸t kh«ng theo ®óng qui ®Þnh nªu trªn do bu«ng láng qu¶n lý, v× vËy viÖc b¶o d−ìng vµ söa ch÷a kh«ng kÞp thêi dÉn ®Õn t×nh tr¹ng h− háng cña ®−êng. Trong nh÷ng n¨m tíi cÇn kh¾c phôc nh−îc ®iÓm nµy.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

* HiÖn tr¹ng qu¶n lý GTNT t¹i khu vùc ®ång b»ng B¾c Bé

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

C¸c ®−êng quèc lé do c¸c Së GTVT cña c¸c tØnh qu¶n lý. C¸c ®−êng tØnh lé, ®−êng phè do c¸c Së GTVT cña c¸c tØnh qu¶n lý, Së giao cho c¸c phßng nghiÖp vô. Ban qu¶n lý dù ¸n duy tu GT§T vµ c¸c c«ng tr×nh GT1, GT2 thùc hiÖn nhiÖm vô qu¶n lý duy tr× hÖ thèng ®−êng nµy.

VÒ qu¶n lý duy tu b¶o d−ìng.

C«ng t¸c duy tu b¶o d−ìng ®−êng giao th«ng n«ng th«n nhµ n−íc chØ cÊp kinh phÝ cho ®−êng tØnh, ®−êng huyÖn cßn ®−êng x· th«n ®· cã nh−ng vèn b¶o tr× rÊt Ýt. V× vËy viÖc b¶o d−ìng duy tu c¸c c«ng tr×nh giao th«ng n«ng th«n gÆp khã kh¨n v× thiÕu vèn. §−êng th«n x· khi b¶o d−ìng duy tu chØ huy ®éng ®−îc ngµy c«ng lao ®éng c«ng Ých cña bµ con n«ng d©n.

Lùc l−îng duy tu b¶o d−ìng chuyªn nghiÖp còng chØ duy tu b¶o d−ìng ®−êng tØnh vµ ®−êng huyÖn cßn ®−êng th«n x· do UBND vµ nh©n d©n ®Þa ph−¬ng tù qu¶n lý.

Qu¶n lý :C¸c ®−êng liªn x· liªn th«n, ngâ xãm, ®−êng ra ®ång phôc vô s¶n xuÊt...do c¸c huyÖn, x· qu¶n lý. HiÖn nay c¸c huyÖn x· ch−a cã tæ chøc ®¬n vÞ lµm c«ng t¸c trùc tiÕp qu¶n lý, duy tu, duy tr× c¸c con ®−êng nµy.

Nh− vËy trªn ®Þa bµn c¸c tØnh thuéc khu vùc tån t¹i hai ®¬n vÞ chñ qu¶n, qu¶n lý hÖ thèng giao th«ng lµ c¸c Së GTVT c¸c tØnh vµ c¸c huyÖn x·.

2.3.3 Nh÷ng tån t¹i cña qu¶n lý GTNT hiÖn nay.

• VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch:

- ThuËn lîi: Sau ®¹i héi toµn quèc lÇn thø IX cña §¶ng, c¸c chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n−íc giai ®o¹n 2001 -2010 ®· ®−îc th«ng qua. Ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ, trong ®ã cã kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng lµ mét trong nh÷ng −u tiªn cña ®Êt n−íc. Nhµ n−íc ®· ban hµnh nhiÒu c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ ChÝnh phñ th−êng xuyªn dµnh sù quan t©m chØ ®¹o. C¸c ®Þa ph−¬ng còng cã c¬ chÕ khuyÕn khÝch nh©n d©n tham gia x©y dùng giao th«ng ®Þa ph−¬ng.

- Khã kh¨n: C¬ chÕ chÝnh s¸ch cßn ch−a ®ång bé, ban hµnh chËm, kh«ng kÞp

thêi dÉn ®Õn viÖc triÓn khai kÕ ho¹ch cña ngµnh cßn nhiÒu bÊt cËp. C«ng t¸c

qu¶n lý nhµ n−íc vÒ giao th«ng trªn ph¹m vi toµn quèc vÉn cßn nhiÒu khã

kh¨n.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

• Nh÷ng tån t¹i cña m« h×nh tæ chøc qu¶n lý GTNT hiÖn nay.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- CÊp huyÖn: DiÖn qu¶n lý réng, sè km ®−êng c¸c lo¹i nhiÒu, sè c¸n bé Ýt, kiªm

nhiÖm nhiÒu v× lµ phßng ®a chøc n¨ng (Giao th«ng, x©y dùng, c«ng nghiÖp,

thñy lîi, ®iÖn lùc, th−¬ng m¹i, m«i tr−êng) nªn viÖc theo dâi, qu¶n lý kh«ng

chÆt chÏ, kh«ng thÓ ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi c¸c vi ph¹m hay sù cè ¶nh

h−ëng ®Õn c«ng tr×nh giao th«ng. Ng©n s¸ch ®Çu t− cña huyÖn cho hÖ thèng

®−êng GTNT cÊp huyÖn qu¸ Ýt so víi nhu cÇu cÇn ph¶i cã ®Ó duy tu, b¶o

d−ìng, söa ch÷a hÖ thèng ®−êng GTNT ®ang bÞ xuèng cÊp vµ h− háng víi tèc

®é ngµy cµng nhanh vµ ®ång lo¹t.

- CÊp x·: Sau nh÷ng sù cè mÊt æn ®Þnh ë n«ng th«n nh÷ng n¨m qua, hiÖn nay

ë mét sè x· kh«ng huy ®éng ®−îc ®ñ vèn ®Ó söa ch÷a, n©ng cÊp nh÷ng ®o¹n

®−êng bÞ h− háng nÆng. MÆt kh¸c viÖc qu¶n lý khai th¸c ®−êng giao th«ng gÆp

khã kh¨n do ý thøc cña ng−êi d©n cßn h¹n chÕ. Do vËy ®· cã hiÖn t−îng ë mét

sè n¬i ®−êng th«n xãm tèt h¬n ®−êng x· do ng−êi d©n ph¶i bá tiÒn ra lµm ®Ó

phôc vô trùc tiÕp th−êng xuyªn cho m×nh nªn viÖc gi÷ g×n b¶o qu¶n cã ý thøc

tèt h¬n.

VÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ vµ n¨ng lùc qu¶n lý giao th«ng NT •

• N©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n ®èi víi c¸c vÊn ®Ò quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn chuyªn ngµnh giao th«ng n«ng th«n. Th«ng qua viÖc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn c¸n bé chuyªn m«n, t¨ng c−êng häc hái vµ ¸p dông kinh nghiÖm quèc tÕ thÝch hîp víi ViÖt Nam

• Tæ chøc l¹i Ban Giao th«ng ®Þa ph−¬ng thµnh mét tæ chøc chuyªn nghiÖp, cã ®éi

ngò c¸n bé ®ñ n¨ng lùc hiÓu biÕt chuyªn m«n ®Ó cã thÓ:

- Ph©n tÝch c¸c th«ng tin cho qu¸ tr×nh ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh quèc gia vÒ chiÕn

l−îc ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n.

- Qu¶n lý c«ng t¸c so¹n th¶o c¸c tiªu chuÈn vµ quy tr×nh thÝch hîp, h−íng dÉn

vµ ®µo t¹o cho c¸c c¸n bé chøc tr¸ch ®Þa ph−¬ng, thu hót c¸c nguån lùc cho

x©y dùng giao th«ng n«ng th«n.

- Cïng víi c¸c ®Þa ph−¬ng qu¶n lý, duy tr× c¬ së d÷ liÖu mét c¸ch ®ång bé,

®¸ng tin cËy ®Ó tiÕp tôc gi¸m s¸t thùc tr¹ng ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

• Hoµn thiÖn c«ng t¸c th«ng tin tõ tØnh, huyÖn, x·, x©y dùng ph−¬ng ph¸p lµm viÖc theo thÓ chÕ cã sù phèi hîp vµ tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c ®Þa ph−¬ng. Tõ ®ã gióp

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Bé cã c¸i nh×n tæng thÓ nh»m ®¹t ®−îc mét hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n bÒn v÷ng vµ cã hiÖu qu¶.

• Sö dông tèt c¸c nguån lùc cña Ban giao th«ng ®Þa ph−¬ng, thiÕt lËp c¬ chÕ th«ng

tin vµ phèi hîp víi c¸c c¬ quan cña ChÝnh phñ vµ c¸c nhµ tµi trî.

• Khai th¸c, sö dông, duy tu, b¶o d−ìng.

- Nguån vèn sù nghiÖp kinh tÕ chØ ®¸p øng ®−îc h¬n 30% so víi nhu cÇu vÒ duy

tu b¶o d−ìng.

- §iÒu kiÖn thêi tiÕt khÝ hËu bÊt th−êng g©y nªn b·o, lò, ph¸ ho¹i c¸c c«ng tr×nh

giao th«ng, g©y nhiÒu thiÖt h¹i, cÇn nhiÒu kinh phÝ ®Ó kh¾c phôc

- Ng−êi tham gia giao th«ng vµ d©n c− sèng ven ®−êng giao th«ng ch−a cã ý

thøc b¶o vÖ c«ng tr×nh giao th«ng. NhiÒu n¬i, nhiÒu chç cßn lÊn chiÕm hµnh

lang an toµn giao th«ng. NhiÒu ph−¬ng tiÖn träng t¶i lín tham gia giao th«ng

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

g©y nªn sù ph¸ ho¹i nhanh c¸c c«ng tr×nh giao th«ng.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

PhÇn 3

C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña

kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp,

n«ng th«n theo h−íng CNH – H®H.

3.1 c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ hÖ thèng t−íi

3.1.1 C¬ së khoa hoc cho c¸c gi¶i ph¸p

§Ó cã thÓ ®−a ra ®−îc gi¶i ph¸p qu¶n lý hÖ thèng thuû lîi lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc

khã kh¨n v× nã kh«ng chØ thuÇn tuý vÒ kü thuËt mµ nã bao gåm tõ c¬ chÕ chÝnh

s¸ch, m«i tr−êng x· héi, con ng−êi vµ kÓ c¶ m«i tr−êng tù nhiªn. V× vËy, dùa vµo

ph©n tÝch hiÖn tr¹ng còng nh− c¸c tµi liÖu kh¸c lµm c¬ së khoa häc ®Ò xuÊt c¸c

gi¶i ph¸p qu¶n lý hÖ thèng t−íi, gåm

• Xu thÕ tÊt yÕu n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý thuû n«ng.

- C¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng nãi chung vµ c«ng tr×nh thuû lîi cÇn ph¶i ®−îc qu¶n lý

- Qu¶n lý lµ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña hÖ thèng t−íi b¶o ®¶m cho ph¸t triÓn

n«ng nghiÖp bÒn v÷ng b¶o ®¶m an ninh l−¬ng thùc, xãa ®ãi, gi¶m

• C¸c C¨n cø vµ chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc

- Trong Ph¸p lÖnh khai th¸c vµ b¶o vÖ c«ng tr×nh thuû lîi §iÒu 03 cã ghi: Mçi

hÖ thèng CTTL hoÆc c«ng tr×nh thuû lîi ph¶i do mét tæ chøc, c¸ nh©n trùc tiÕp

qu¶n lý khai th¸c vµ b¶o vÖ theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan qu¶n lý; Tæ chøc, c¸

nh©n ®−îc h−ëng lîi tõ c«ng tr×nh thuû lîi cã tr¸ch nhiÖm tham gia x©y dùng

kÕ ho¹ch khai th¸c vµ ph−¬ng ¸n b¶o vÖ c«ng tr×nh.

- §iÒu 14 cã ghi: Tæ chøc, c¸ nh©n sö dông n−íc, lµm dÞch vô vÒ n−íc tõ c«ng

tr×nh thuû lîi cho môc ®Ých s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¶i nép thuû lîi phÝ; Tæ

chøc, c¸ nh©n sö dông n−íc hoÆc lµm dÞch vô tõ CTTL ®Ó phôc vô cho c¸c

môc ®Ých kh«ng ph¶i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¶i nép tiÒn n−íc;

• Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tõ Tuyªn Quang vµ c¸c ®Þa ph−¬ng kh¸c.

- §· h×nh thµnh mét hÖ thèng chÝnh s¸ch - khung ph¸p lý cho chuyÓn giao.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

H×nh thµnh c¸c b−íc tæ chøc chuyÓn giao c«ng tr×nh mét c¸ch bÒn v÷ng.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- C«ng t¸c qu¶n lý thuû n«ng kh«ng thÓ t¸ch rêi vai trß cña ng−êi h−ëng lîi,

nÕu chØ do c¸c tæ chøc Nhµ n−íc thùc hiÖn sÏ kh«ng cã hiÖu qu¶ vµ lµ g¸nh

nÆng cho Nhµ n−íc trong viÖc cÊp bï kinh phÝ ®Ó duy tr× sù h¹ot ®éng cña hÖ

thèng.

- ViÖc x©y dùng m« h×nh tæ chøc vµ qu¶n lý nhÊt thiÕt ph¶i tu©n thñ tÝnh hÖ

thèng vµ kh«ng thÓ chia c¾t theo ®Þa giíi hµnh chÝnh.

- HÖ thèng thuû n«ng muèn ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ph¶i cã mét c¬ chÕ tæ chøc

vµ qu¶n lý khoa häc, ph©n c«ng ph©n cÊp hîp lý, kh«ng lÉn lén qu¶n lý Nhµ

n−íc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt. HÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch qu¶n lý thuû n«ng ph¶i

®ång bé vµ kÞp thêi, phï hîp víi c¸c thÓ chÕ chÝnh s¸ch chung cña Nhµ n−íc.

- T¹o dùng c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®éc lËp. Phï hîp víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng

cña tõng hÖ thèng vµ n¨ng lùc qu¶n lý cña céng ®ång theo nguyªn t¾c tËp

trung d©n chñ c«ng khai, ®Ó ng−êi sö dông n−íc tù quyÕt ®Þnh ph¶i lµm c¸i g×

vµ lµm nh− thÕ nµo…

- Cã chÝnh s¸ch tho¶ ®¸ng cho sè c¸n bé d«i d− do s¾p xÕp, kiÖn toµn l¹i m«

h×nh tæ chøc qu¶n lý.

• Kinh nghiÖm cña thÕ giíi.

- ChuyÓn giao hÖ thèng cho HDN cña n«ng d©n qu¶n lý

- M« h×nh qu¶n lý hÖ thèng thuû n«ng.

- HiÖu qu¶ t−íi( HQT) vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ t−íi. HQT vµ c¸c biÖn ph¸p n©ng

cao HQT lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng ®−îc quan t©m trong qu¶n

lý t−íi. Kh¸i niÖm vµ néi dung vÒ HQT ®· ®−îc lµm râ th«ng qua c¸c nghiªn

cøu, b¸o c¸o cña IWMI vµ cña mét sè n−íc. §· ph¸t triÓn vµ lµm râ c¸c kh¸i

niÖm vÒ ®¸nh gi¸ HQT ph©n biÖt râ kh¸i niÖm vµ néi dung gi¸m s¸t vµ ®¸nh

gi¸. Coi ®©y lµ kh©u quan träng trong chu tr×nh qu¶n lý t−íi.

3.1.2 Gi¶i ph¸p chÝnh s¸ch

• ChÝnh s¸ch tæ chøc qu¶n lý:

- Ph©n ®Þnh râ c¸c h×nh thøc vµ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý dùa trªn quy m« cña c«ng

tr×nh:

- H−íng dÉn ph−¬ng ¸n s¾p xÕp c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

thñy lîi ë cÊp c¬ së.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Quy ®Þnh viÖc ®¨ng ký t− c¸ch ph¸p nh©n vµ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc hîp t¸c

dïng n−íc.

- Quy ®Þnh râ vai trß cña c¸c c¬ quan nhµ n−íc cã liªn quan vµ cña ng−êi d©n.

- Mèi quan hÖ gi÷a c¸c cÊp chÝnh quyÒn, c¸c c¬ quan chuyªn m«n vµ ng−êi d©n

h−ëng lîi tõ c«ng tr×nh.

• ChÝnh s¸ch tµi chÝnh: C¸c Së tµi chÝnh vµ NN & PTNT cÇn ban hµnh chÝnh s¸ch

tµi chÝnh râ rµng vµ hiÖu lùc ®¶m b¶o tÝnh tù chñ vµ tÝnh bÒn v÷ng cho c¸c tæ chøc

hîp t¸c dïng n−íc. Dùa trªn møc thñy lîi phÝ quy ®Þnh cho tõng vïng (theo nghÞ

®Þnh 143/2003), tØnh sÏ cô thÓ hãa chÝnh s¸ch tµi chÝnh (thñy lîi phÝ, cÊp bï) ¸p

dông trªn ®Þa ph−¬ng m×nh.

- Thu thñy lîi phÝ : Møc thu, ph−¬ng thøc thu, ®èi t−îng ®−îc miÔn gi¶m hoÆc

cÊp bï thñy lîi phÝ

- ThÈm quyÒn phª duyÖt kÕ ho¹ch vµ quyÕt to¸n kinh phÝ phßng chèng óng

h¹n…Ghi râ ai chÞu t¸ch nhiÖm phª duyÖt kÕ ho¹ch vµ quyÕt to¸n kinh phÝ

chèng óng, h¹n, kinh phÝ cÊp cho truêng hîp thñy lîi phÝ bÞ thÊt thu do thiªn

tai, g©y mÊt mïa.

- Qu¶n lý tµi chÝnh trong c¸c C«ng ty khai th¸c c«ng t×nh thuû lîi vµ c¸c tæ chøc

qu¶n lý thuû n«ng c¬ së

• ChÝnh s¸ch chuyÓn giao qu¶n lý t−íi: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cÇn ®−îc ®Ò cËp

trong c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho chuyÓn giao lµ:

- Ch−¬ng tr×nh chuyÓn giao víi b−íc ®i vµ tÝnh tù chuyÓn giao nh»m b¶o ®¶m

cho qu¸ tr×nh chuyÓn giao còng nh− kÕt qu¶ chuyÓn giao thµnh c«ng.

- X¸c lËp vai trß tr¸ch nhiÖm, quyÒn lîi cña ng−êi dïng n−íc, tæ chøc dïng

n−íc trong qu¶n lý hÖ thèng t−íi ®−îc bµn giao.

- X¸c lËp vai trß tr¸ch nhiÖm cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, cña c¸c c¬ quan

chuyªn m«n ®èi víi c«ng t¸c chuyÓn giao vµ víi c¸c tæ chøc dïng n−íc sau

khi chuyÓn giao.

- N©ng cao n¨ng lùc cho c¸n bé cã liªn quan trong c¸c c¬ quan Nhµ n−íc, c¬

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

quan chuyªn m«n, trong tæ chøc dïng n−íc.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ tr−íc, trong vµ sau khi chuyÓn giao nh»m b¶o ®¶m cho

c«ng t¸c chuyÓn giao ®i ®óng h−íng vµ ®¹t kÕt qu¶ tèt.

• ChÝnh s¸ch hç trî tæ chøc QLTNCS: Sù gióp ®ì nµy cÇn ph¶i ®−îc thÓ chÕ hãa

th«ng qua c¸c ho¹t ®éng:

- C«ng nhËn t− c¸ch ph¸p lý cña tæ chøc dïng n−íc.

- X©y dùng râ møc hç trî cho c¸c tØnh trong tr−êng hîp h¹n h¸n, thiªn tai, b·o

lò.

- Hç trî t¨ng c−êng n¨ng lùc cho c¸c c¸n bé thñy n«ng cña Tæ chøc th«ng qua

viÖc ®µo t¹o n©ng cao nhËn thøc, trang bÞ c¸c kiÕn thøc vÒ kü thuËt chuyªn

m«n, c¸c tiÕn bé khoa häc vµ c¸c kinh nghiÖm qu¶n lý thñy n«ng míi.

- KhuyÕn khÝch c¸c tæ chøc thñy n«ng c¬ së ®a d¹ng hãa c¸c dÞch vô cña m×nh

theo h−íng thÞ tr−êng ®Ó t¹o ra c¸c nguån thu kh¸c ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng l©u

dµi vµ æn ®Þnh cña c¸c tæ chøc nµy.

• Gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc QLTNCS: Quy ®Þnh viÖc

gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc QLTNCS: C¬ quan nµo

chÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t, ph−¬ng thøc tiÕn hµnh, néi dung gi¸m s¸t, c¸c tiªu chÝ

®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy.

3.1.3 ChuyÓn giao qu¶n lý thuû n«ng

(cid:153) Môc tiªu cña chuyÓn giao qu¶n lý thuû n«ng

T¹i hÇu hÕt c¸c n−íc, viÖc thùc hiÖn chuyÓn giao qu¶n lý thuû n«ng lµ nh»m ®¹t

®−îc c¸c môc tiªu sau:

- N©ng cao hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng cña hÖ thèng t−íi

- T¨ng tÝnh tù chñ cña ng−êi dïng n−íc, ph¸t huy lîi thÕ vèn cã cña ng−êi dïng

n−íc

- Gi¶m chi phÝ cña ChÝnh phñ trong viÖc vËn hµnh b¶o d−ìng c¸c hÖ thèng thuû

n«ng.

- §¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña c¸c chÝnh s¸ch hoÆc ch−¬ng tr×nh x· héi ho¸, d©n

chñ ho¸ cña quèc gia.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

- Gi¶m nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc tíi m«i tr−êng cña c¸c hÖ thèng thuû n«ng.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

(cid:153) Tr×nh tù chuyÓn giao qu¶n lý thuû n«ng

• Giai ®o¹n chuÈn bÞ

ChuyÓn giao qu¶n lý thuû n«ng lµ mét qu¸ tr×nh ®æi míi nhiÒu mÆt, ®Ó thùc hiÖn

thµnh c«ng viÖc chuyÓn giao cÇn ph¶i cã nh÷ng thay ®æi vÒ:C¬ chÕ chÝnh s¸ch;

Chøc n¨ng nhiÖm vô vµ c¬ cÊu tæ chøc cña c¸c c¬ quan tæ chøc cña Nhµ n−íc vµ

®Þa ph−¬ng;Ph©n bæ tµi chÝnh vµ s¾p xÕp bé m¸y;C¸c tæ chøc dïng n−íc cña

ng−êi d©n; C¸ch thøc qu¶n lý vËn hµnh c«ng tr×nh; DÞch vô hç trî cho c¸c tæ chøc

qu¶n lý;

- N©ng cao nhËn thøc

- Ban hµnh chñ tr−¬ng chuyÓn giao qu¶n lý thuû n«ng cña tØnh:

- X©y dùng ch−¬ng tr×nh chuyÓn giao qu¶n lý thuû n«ng:

- ChuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cho chuyÓn giao qu¶n lý thuû n«ng

- Thµnh lËp hoÆc cñng cè tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng ®Þa ph−¬ng

• Giai ®o¹n chuyÓn giao

- Thµnh lËp Héi ®ång bµn giao c«ng tr×nh:

- Bµn giao c«ng tr×nh cho tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng ®Þa ph−¬ng

- §µo t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc cho c¸c tæ chøc qu¶n lý ®Þa ph−¬ng

• Giai ®o¹n kiÓm tra, ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh

- §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh chuyÓn giao cÇn c¨n cø vµo nh÷ng

môc tiªu ban ®Çu ®Ò ra ®Ó x©y dùng c¸c chØ tiªu cô thÓ vµ c¨n cø vµo ®ã ®Ó

®¸nh gi¸ ch−¬ng tr×nh

- Trªn c¬ së kÕt qu¶ ®¸nh gi¸, c¸c c¬ quan cã liªn quan cÇn ®Ò xuÊt vµ thùc hiÖn

nh÷ng biÖn ph¸p nh»m bæ khuyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i.

3.1.4. Ph¸t triÓn M« h×nh tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng c¬ së

• §Æc ®iÓm cña Tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng c¬ së .

Nghiªn cøu c¸c m« h×nh thµnh c«ng vÒ qu¶n lý thuû n«ng cã sù tham gia cña

n«ng d©n ®Òu thÊy cã chung mét sè ®Æc ®iÓm chÝnh:

- Tæ chøc dïng n−íc ®−îc thµnh lËp theo ®Þa giíi khu t−íi. Trong mét hÖ thèng

t−íi lín quy m« cã thÓ lµ tõ mét cÊp kªnh nµo ®ã ®Õn mÆt ruéng , còng cã thÓ

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

lµ mét hÖ thèng t−íi hoÆc c«ng tr×nh ®éc lËp quy m« võa vµ nhá.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Ng−êi dïng n−íc tù nguyÖn tham gia TCDN, §iÒu lÖ vµ Quy chÕ cña TCDN

do chÝnh ng−êi dïng n−íc thiÕt lËp nªn. QuyÒn sö dông n−íc vµ tr¸ch nhiÖm

cña ng−êi h−ëng lîi ®−îc thõa nhËn trong quy chÕ.

- Tæ chøc cña ng−êi dïng n−íc ®−îc trao ®Çy ®ñ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm

qu¶n lý mét phÇn hoÆc toµn bé hÖ thèng t−íi (phô thuéc vµo quy m« c«ng

tr×nh vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý cña tæ chøc ®ã).

- Tæ chøc dïng n−íc ®−îc cÊp cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn.Tæ chøc

cña nh÷ng ng−êi dïng n−íc ho¹t ®éng trong khu«n khæ chÝnh s¸ch, ®−îc ph¸p

luËt b¶o hé vµ Nhµ n−íc hç trî vÒ tµi chÝnh vµ kü thuËt khi cÇn thiÕt.

- QuyÒn tham gia vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh, qu¸ tr×nh gi¸m s¸t ®−îc t«n träng

vµ b¶o ®¶m. Nã ®−îc thÓ hiÖn trong quy chÕ ho¹t ®éng thuû n«ng hoÆc ®iÒu lÖ

cña tæ chøc ng−êi dïng n−íc.

- Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸: C«ng t¸c gi¸m s¸t ®−îc lµm

th−êng xuyªn bëi ban gi¸m s¸t, hoÆc c¸n bé phô tr¸ch gi¸m s¸t cña Héi. ViÖc

gi¸m s¸t ®−îc thùc hiÖn ®èi víi tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña qu¶n lý thuû n«ng tõ

viÖc ph©n phèi n−íc ®Õn viÖc ®ãng gãp cña ng−êi h−ëng lîi.

- Tæ chøc dïng n−íc cã thÓ ph¸t triÓn víi quy m« lín h¬n, më réng ph¹m vi

ho¹t ®éng sang c¸c lÜnh vùc kh¸c vµ trë thµnh mét tæ chøc kinh tÕ v÷ng m¹nh.

• C¬ cÊu cña tæ chøc dïng n−íc

- Ban qu¶n lý Tæ chøc dïng n−íc: Tuú theo quy m« ( sè thµnh viªn ) mµ cã

thÓ cã 1 tr−ëng ban vµ 1 ®Õn 2 phã ban.

- C¸c tæ cchuyªn m«n gióp viÖc cho Ban qu¶n lý nh− : Tæ Tµi chÝnh, tæ

Gi¸m s¸t, tæ Thuû n«ng, Tæ s¶n xuÊt v.v.

- C¸c tæ ( hoÆc nhãm ) dïng n−íc lµ ®¬n vÞ dïng n−íc cÊp d−íi cña Tæ chøc

dïng n−íc. C¸c tæ nµy cã 1 tæ tr−ëng vµ 1 tæ phã (nÕu thÊy cÇn thiÕt).

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

Thµnh viªn cña c¸c tæ dïng n−íc lµ C¸c hé dïng n−íc

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

S¬ ®å c¬ cÊu Tæ chøc dïng n−íc:

C¸c tæ gióp viÖc:

Ban qu¶n lý

- Tæ Thuû n«ng

- Tæ tµi chÝnh

Tæ dïng n−íc

Hé dïng n−íc

- Tæ Gi¸m s¸t

Tªn gäi cña Tæ chøc dïng n−íc: Tªn gäi cña tæ chøc dïng n−íc do §¹i héi dïng

n−íc quyÕt ®Þnh. Ho¹t ®éng theo luËt HTX hay Héi, tªn gäi cã thÓ kh¸c nhau

nh−ng môc tiªu b¶n chÊt vµ néi dung ho¹t ®éng cña nã kh«ng thay ®æi.

• Néi dung ho¹t ®éng cña tæ chøc dïng n−íc

NhiÖm vô chÝnh cña Tæ chøc dïng n−íc lµ qu¶n lý TCDN vµ qu¶n lý hÖ thèng

t−íi. Sau khi thµnh lËp, tæ chøc dïng n−íc cã c¸c ho¹t ®éng sau:

a. Qu¶n lý tæ chøc dïng n−íc vµ qu¶n lý hÖ thèng t−íi

(cid:153) C¸c néi dung ho¹t ®éng vÒ qu¶n lý TCDN

(cid:153) C¸c néi dung ho¹t ®éng qu¶n lý t−íi

(cid:153) C¸c ho¹t ®éng kh¸c.

b. Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña Tæ chøc dïng n−íc

- Sù h×nh thµnh vµ ph−¬ng ph¸p thµnh lËp Tæ chøc dïng n−íc

- KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña Tæ chøc dïng n−íc.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

- HiÖu qu¶ cña hÖ thèng t−íi.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• Tµi chÝnh cña tæ chøc dïng n−íc.

X¸c ®Þnh møc thu thuû lîi phÝ trªn c¬ së c¸c kho¶n cÇn chi nh− sau:

- ThuÕ tµi nguyªn n−íc.

- KhÊu hao x©y dùng c«ng tr×nh.

- Chi phÝ n¨ng l−îng.

- X¸c ®Þnh møc chi cho qu¶n lý, vËn hµnh c«ng tr×nh.

- Chi phÝ b¶o d−ìng c«ng tr×nh.

- Chi phÝ söa ch÷a.

- Chi phÝ dù phßng.

- Chi phÝ héi häp, v¨n phßng phÈm.

- Chi n©ng cÊp, c¶i t¹o c«ng tr×nh.

Qu¶n lý tµi chÝnh

- Qu¶n lý tµi chÝnh cña Tæ chøc dïng n−íc ph¶i tu©n thñ theo c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn qu¶n lý tµi chÝnh cña ChÝnh phñ còng nh− cña ®Þa ph−¬ng.

- Thuû lîi phÝ chØ ®−îc dµnh chi cho c¸c ho¹t ®éng phôc vô qu¶n lý hÖ thèng t−íi C¸c kho¶n thu vµ chi ngoµi thuû lîi phÝ sÏ do §¹i héi nh÷ng ng−êi dïng n−íc quyÕt ®Þnh.

- C«ng khai tµi chÝnh vµ ph−¬ng ph¸p c«ng khai tµi chÝnh ph¶i ®−îc thùc

hiÖn th−êng xuyªn vµ ®−îc ghi trong ®iÒu lÖ quy chÕ.

3.1.5 øng dông c«ng nghÖ trong qu¶n lý hÖ thèng t−íi

“ HiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng thuû lîi lµ qu¸ tr×nh n©ng cÊp vÒ kü thuËt h¹ tÇng c¬ së vµ

qu¶n lý cña hÖ thèng thuû lîi (kÕt hîp víi c¶i c¸ch vÒ thÓ chÕ nÕu cÇn) ®Ó c¶i tiÕn

viÖc sö dông nguån lùc (nh− lao ®éng, nguån n−íc, tµi chÝnh, m«i tr−êng) vµ dÞch

vô ph©n phèi n−íc”.

• Tiªu chuÈn ®Ò nghÞ ®¸nh gi¸ sù cÇn thiÕt ph¶i H§H

Nh÷ng tiªu chuÈn ®Ó lùa chän thùc hiÖn hiÖn ®¹i ho¸ lµ:

- Sö dông b¶o vÖ tèt nguån n−íc.

- C¶i tiÕn vÒ møc ®é tin cËy trong ph©n phèi n−íc.

- Gi¶m ®−îc sù huû ho¹i cña m«i tr−êng.

- T¹o ®iÒu kiÖn ®a d¹ng ho¸ c©y trång.

- Gi¶m ®−îc chi phÝ cho vËn hµnh qu¶n lý.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

- T¨ng thu nhËp cho n«ng d©n.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• Ph©n phèi n−íc.

Cã nhiÒu c¸ch ¸p dông ph−¬ng ph¸p t−íi lu©n phiªn:

- C¸ch 1: N−íc lu©n phiªn theo l−ît, mçi l−ît kÐo dµi nh− nhau trong suèt vô t−íi. C¸c hé nhËn n−íc vµo c¸c ngµy d· ®Þnh, trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.

- C¸ch 2: Thêi gian t−íi mçi l−ît cã kh¸c nhau, dµi h¬n ë ®Çu vô vµ cuèi vô, ng¾n h¬n ë gi÷a vô, theo nhu cÇu cña c©y trång. Tr×nh tù c¸c l−ît vµ l−îng n−íc ph©n phèi c¸c l−ît kh«ng ®æi trong suÊt vô.

- C¸ch 3: Thêi gian kÐo dµi mçi l−ît cã thay ®æi, l−îng n−íc cung cÊp mçi

l−ît còng thay ®æi, tuú theo nhu cÇu n−íc cña c©y trång.

• LËp kÕ ho¹ch vËn hµnh ph©n phèi n−íc:

- Nhu cÇu dïng n−íc

- ¦íc tÝnh nguån tµi nguyªn n−íc

- Kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn cña hÖ thèng

- KÕ ho¹ch vËn hµnh vµ quy tr×nh vËn hµnh:

- §iÒu chØnh kÕ ho¹ch cho phï hîp

- §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph©n phèi n−íc

• Duy tu b¶o d−ìng

- X¸c ®Þnh c¸c lo¹i b¶o d−ìng. - X¸c ®Þnh møc ®é b¶o d−ìng. - Quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch b¶o d−ìng.

3.1. 6. Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn vµ n©ng cao n¨ng lùc trong QLTN

• TiÕp cËn dùa trªn c¸c nguyªn t¾c cña qu¶n lý hÖ thèng TN

Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn trong qu¶n lý thñy n«ng dùa trªn nguyªn t¾c tiÕp cËn cña qu¶n lý hÖ thèng tµi nguyªn n−íc. Qu¶n lý tæng hîp tµi nguyªn n−íc dùa trªn c¸c nguyªn t¾c sau: - N−íc ngät lµ tµi nguyªn h÷u h¹n, dÔ bÞ suy tho¸i, thiÕt yÕu ®Ó duy tr× cuéc

sèng, ph¸t triÓn m«i tr−êng.

- Ph¸t triÓn vµ b¶o vÖ tµi nguyªn n−íc cÇn dùa trªn ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn tham gia cña ng−êi sö dông, nhµ quy ho¹ch vµ nhµ lËp chÝnh s¸ch ë tÊt c¶ c¸c cÊp. - Phô n÷ ®ãng vai trß trung t©m trong viÖc cung cÊp, qu¶n lý vµ b¶o vÖ nguån

n−íc.

- N−íc cã gi¸ trÞ kinh tÕ trong mäi lo¹i h×nh sö dông vµ cÇn ®−îc nh×n nhËn nh−

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

mét hµng ho¸ kinh tÕ.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

•

TiÕp cËn dùa trªn nhu cÇu. C¸ch tiÕp cËn dùa trªn nhu cÇu, ng−êi sö dông tù tr¶ c¸c chi phÝ vµ thùc hiÖn x· héi hãa lÜnh vùc cÊp n−íc. C¸ch tiÕp cËn dùa trªn nhu cÇu thay thÕ cho c¸ch tiÕp cËn dùa vµo cung cÊp tr−íc ®©y. Cã nghÜa lµ ng−êi sö dông sau khi ®−îc t− vÊn cÇn thiÕt sÏ:

- QuyÕt ®Þnh lo¹i c«ng tr×nh cÊp n−íc mµ m×nh mong muèn, cung cÊp tµi chÝnh

cho x©y dùng c«ng tr×nh vµ tù tæ chøc thùc hiÖn.

- Tù x©y dùng hoÆc thuª nhµ thÇu x©y dùng c«ng tr×nh.

- Qu¶n lý, vËn hµnh vµ duy tr× c«ng tr×nh.

C¸c c¬ quan Nhµ n−íc vµ c¸c nhµ tµi trî sÏ ®ãng vai trß t− vÊn h−íng dÉn vµ hç trî mµ kh«ng lµm thay.

•

TiÕp cËn x©y dùng chÝnh s¸ch. * ThiÕt lËp môc tiªu chÝnh s¸ch:

Môc tiªu c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch QLTNCS lµ nh»m t¨ng c−êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vµ tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh thñy lîi.

* Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn vµ nguyªn t¾c x©y dùng chÝnh s¸ch: Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn x©y dùng chÝnh s¸ch s¬ ®å sau:

Khung ph¸p lý vµ c¸c chÝnh s¸ch Trung −¬ng liªn quan ®Õn QLTNCS

C¬ chÕ chÝnh s¸ch n©ng cao hiÖu qu¶ QLTNCS cÊp tØnh

§iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cña tØnh

- §iÒu kiªn tù nhiªn - §Æc ®iÓm c«ng tr×nh TL cña tØnh

(ChÝnh s¸ch tæ chøc qu¶n lý, ®Çu t− x©y dùng, tµi chÝnh, thuû lîi phÝ, chuyÓn giao CTTL, t¨ng c−êng n¨ng lùc, vv).

Thùc tiÔn QLTNCS ë c¸c ®Þa ph−¬ng cña tØnh

S¬ ®å: Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn XD chÝnh s¸ch QLTNCS cÊp tØnh

Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn thµnh lËp tæ chøc dïng n−íc.

• ViÖn Khoa häc Thñy lîi 62

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

C¸c b−íc thµnh lËp tæ chøc dïng n−íc

Giai ®o¹n 1: Thµnh lËp héi dïng n−íc.

- Giai ®o¹n nµy cÇn hoµ nhËp víi céng ®ång. Tranh thñ sù gióp ®ì cña l·nh ®¹o

®Þa ph−¬ng, c¸c c¬ quan ®oµn thÓ vµ c¸c héi. Giíi thiÖu môc tiªu c«ng viÖc.

- TiÕp xóc víi n«ng d©n, thu thËp c¸c th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng hÖ thèng vµ t×nh

h×nh qu¶n lý hoÆc c¸c nhu cÇu vÒ t−íi tiªu. Sau ®ã ®Ò xuÊt ch−¬ng tr×nh lµm

viÖc víi l·nh ®¹o x·.

- §¸nh gi¸ thùc tr¹ng vµ x¸c ®Þnh h−íng gi¶i quyÕt:

- Dù th¶o ®iÒu lÖ vµ quy chÕ: X©y dùng ®Þnh møc thuû lîi phÝ: X¸c ®Þnh c¸c

h¹ng môc cÇn chi phÝ trong qu¶n lý, vËn hµnh, söa ch÷a, b¶o d−ìng, c¶i t¹o

n©ng cÊp c«ng tr×nh ®Ó dù th¶o ra møc thuû lîi phÝ; Häp ng−êi dïng n−íc hoÆc

®¹i biÓu ng−êi dïng n−íc ®Ó th¶o luËn vµ ®−a ra ®−îc c¸c ®iÒu kho¶n trong

b¶n dù th¶o ®iÒu lÖ, quy chÕ ho¹t ®éng cña tæ chøc dïng n−íc ; LÊy ý kiÕn

tham gia gãp ý cho b¶n ®iÒu lÖ, quy chÕ.

- Thµnh lËp héi dïng n−íc:

Giai ®o¹n 2: Trî gióp kü thuËt vµ ®¸nh gi¸ s¬ bé.

- §¸nh gi¸ s¬ bé ho¹t ®éng cña héi.

- Th¶o luËn víi ban ®¹i diÖn vÒ c«ng t¸c ®iÒu hµnh ho¹t ®éng héi, néi quy cña

héi.

- Th¶o luËn víi ng−êi h−ëng lîi vÒ ho¹t ®éng cña héi vµ ®¸nh gi¸ b−íc ®Çu ho¹t

®éng cña héi.

- Hç trî kü thuËt:

Giai ®o¹n 3: §¸nh gi¸ ho¹t ®éng vµ ®iÒu chØnh cho phï hîp.

- §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tæ chøc dïng n−íc:

- §iÒu chØnh rót kinh nghiÖm:

3.2. c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ l−íi ®iÖn n«ng th«n

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

3.2.1 C¬ së khoa häc cho c¸c gi¶i ph¸p

• Nhu cÇu vÒ tæ chøc, qu¶n lý

- M« h×nh qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n ph¶i ®−îc chuyÓn ®æi vµ ph¸t triÓn thµnh m«

h×nh hîp ph¸p trªn ph¹m vi toµn quèc

- C«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh cÇn sù râ rµng minh b¹ch

- §ßi hái ®éi ngò nh©n viªn qu¶n lý ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc phï hîp víi c¸c ho¹t

®éng vµ qu¶n lý c«ng t¸c ®iÖn n«ng th«n vµ nhÊt lµ vÒ an toµn ®iÖn.

Nhu cÇu vÒ ®µo t¹o n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé •

- C¸c c¸n bé,nh©n viªn vËn hµnh ®iÖn n«ng th«n cßn cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng

biÖn ph¸p an toµn b¾t buéc nh»m b¶o vÖ tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cña nh©n d©n, tµi

s¶n cña Nhµ n−íc. ChÝnh v× vËy mµ nhu cÇu vÒ ®µo t¹o c¸n bé ®Þa ph−¬ng,

n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé trong qu¶n lý vËn hµnh an toµn L§NT lµ hÕt søc cÇn

thiÕt.

- H×nh thøc ®µo t¹o thî ®iÖn n«ng th«n ph¶i ®−îc huÊn luyÖn, ®µo t¹o chuyªn

ngµnh, cã bµi b¶n vµ th−êng xuyªn ph¶i ®−îc s¸t h¹ch vÒ an toµn ®iÖn.

• Nhu cÇu vÒ tµi chÝnh, ho¹t ®éng kinh doanh ®iÖn cÊp x·.

- §Ó tæ chøc qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n tån t¹i vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cÇn thiÕt

ph¶i cã chi phÝ qu¶n lý bé m¸y .

- Thùc tÕ hiÖn nay, nguån vèn tù cã hoÆc huy ®éng trong nh©n d©n hay vèn tµi

trî hÇu nh− kh«ng cã hoÆc huy ®éng rÊt khã kh¨n. §©y chÝnh lµ vÊn ®Ò cÇn

®−îc th¸o gì vµ ph¶i ®−îc thÓ chÕ b»ng c¬ chÕ cô thÓ. Ho¹t ®éng kinh doanh

®iÖn cÊp x· cßn cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng ®−îc gi¸ b¸n ®iÖn cho c¸c hé d©n trªn

c¬ së ®¶m b¶o bï ®¾p ®ñ c¸c chi phÝ hîp lý, hîp lÖ thùc tÕ cña x· nh−ng

kh«ng v−ît gi¸ trÇn do ChÝnh phñ quy ®Þnh.

• Nh÷ng c¬ së ph¸p lý:

- Bé LuËt D©n sù ;

- LuËt ®iÖn lùc ViÖt Nam do Quèc héi n−íc CHXHCN ViÖt Nam kho¸ XI, kú

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

häp thø 6 th«ng qua;

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- QuyÕt ®Þnh sè 22/1999/Q§-TTg ngµy 13/02/1999 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ

phª duyÖt ®Ò ¸n ®iÖn n«ng th«n;

- NghÞ ®Þnh 103 ngµy 10/9/1999 cña ChÝnh phñ vÒ giao, b¸n, kho¸n kinh doanh,

cho thuª doanh nghiÖp Nhµ n−íc;

- ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh ®iÖn giai ®o¹n 2004-2010, ®Þnh h−íng ®Õn 2020.

3.2.2 Gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ m« h×nh qu¶n lý

(cid:153) Nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch

- §Èy m¹nh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n nh»m gãp phÇn ®Èy nhanh c«ng nghiÖp

ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.

- Sö dông c¸c nguån n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o ®Ó cÊp ®iÖn cho c¸c khu vùc

vïng s©u, vïng xa, biªn giíi, h¶i ®¶o. X©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý ®Ó duy tr× vµ

ph¸t triÓn c¸c nguån ®iÖn ë khu vùc nµy.

- KhuyÕn khÝch ®a d¹ng ho¸ trong ®Çu t− vµ qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n.

- T¨ng c−êng kiÓm so¸t gi¸ ®iÖn n«ng th«n ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn theo ®óng gi¸

trÇn do ChÝnh phñ quy ®Þnh

(cid:153) §Ò xuÊt c¸c m« h×nh qu¶n lý l−íi h¹ ¸p n«ng th«n:

• M« h×nh c«ng ty cæ phÇn hoÆc c«ng ty qu¶n lý ®iÖn h¹ ¸p cÊp tØnh

* ¦u ®iÓm

- DÔ t¹o ra ®−îc mét doanh nghiÖp m¹nh c¶ vÒ kinh doanh qu¶n lý vµ kü thuËt.

- Ýt ®Çu mèi, sù chØ ®¹o cña tØnh xuèng th¼ng doanh nghiÖp sÏ thuËn lîi, nhanh

chãng vµ døt ®iÓm c«ng viÖc.

- Cã c¬ së ®Ó thèng nhÊt ®−îc gi¸ b¸n ®iÖn ®Õn hé gia ®×nh trªn diÖn réng

- ViÖc t×m kiÕm c¸n bé qu¶n lý vµ x©y dùng doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®óng theo

quy ®Þnh cña ph¸p luËt dÔ dµng h¬n.

* Nh−îc ®iÓm

- Trong néi bé doanh nghiÖp xuÊt hiÖn kh¶ n¨ng n¶y sinh sù chØ ®¹o nhiÒu cÊp

tõ tØnh vÒ huyÖn ®Õn x· nªn sù chØ ®¹o néi bé sÏ khã kh¨n, nhiÒu tÇng nÊc bé

m¸y cång kÒnh, t¹o ra tÝnh ®ång bé kÐm, hiÖu qu¶ kinh doanh kÐm, viÖc kiÓm

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

tra kiÓm so¸t sÏ khã kh¨n.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Bé m¸y trªn cao qu¸ xa c¬ së nªn khã nhËn ®−îc sù trî gióp cña chÝnh quyÒn

c¬ së cÊp x· trong sö lý c¸c v−íng m¾c trong c«ng t¸c qu¶n lý, thu tiÒn ®iÖn,

kiÓm tra kiÓm so¸t viÖc sö dông ®iÖn trong d©n.

M« h×nh c«ng ty cæ phÇn cÊp huyÖn •

* ¦u ®iÓm

- M« h×nh phï hîp víi n¨ng lùc c¸n bé, dÔ lùa chän ®−îc c¸n bé ®ñ tÇm ®Ó

qu¸n xuyÕn c«ng viÖc.

- Sù chØ ®¹o tõ tØnh huyÖn ®Õn doanh nghiÖp nhanh chãng dÔ døt ®iÓm ®−îc

c«ng viÖc.

- Sè l−îng tÇng cÊp trong doanh nghiÖp Ýt: 2 cÊp lµ huyÖn ®Õn x· sè l−îng c¸n

bé c«ng nh©n viªn võa ph¶i nªn sù chØ ®¹o néi bé c«ng ty lµ trùc tiÕp, dÔ ®ång

bé vµ hiÖu qu¶.

- Sè l−îng cæ ®«ng võa ph¶i (gåm sè l−îng c¸c x· trong huyÖn) nªn viÖc thèng

nhÊt hµnh ®éng dÔ dµng. C¸c cæ ®«ng l¹i ®¹i diÖn cho bé m¸y hµnh chÝnh c¬

së, nªn cã t¸c ®éng tèt cho ho¹t ®éng cña C«ng ty ë cÊp c¬ së.

- Bé m¸y Ýt cång kÒnh, sè l−îng c¸n bé chuyªn tr¸ch, qu¶n lý vµ kü thuËt Ýt, sè

l−îng bé m¸y, trô së Ýt, chi phÝ Ýt vµ hiÖu qu¶.

- Gi¸ ®iÖn dÔ thèng nhÊt trong toµn huyÖn, tØnh c«ng b»ng x· héi ®−îc gi¶i

quyÕt phï hîp víi nguyÖn väng cña nh©n d©n ®Æc biÖt khi cã nh÷ng Dù ¸n lín

®Çu t− b»ng vèn cña Nhµ n−íc trªn diÖn réng.

- Gi¶i quyÕt ®−îc viÖc xen kÏ lîi nhuËn vµ rñi ro trong ®Çu t− cho c¸c khu vùc

cã kh¶ n¨ng hoµn vèn kh¸c nhau. C¸c x· thu nhËp cao møc ®é hoµn vèn

nhanh bï ®¾p cho c¸c x· thu nhËp thÊp cã kh¶ n¨ng hoµn vèn thÊp vÉn ho¹t

®éng ®−îc vµ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn.

* Nh−îc ®iÓm

- DÔ ®éng ch¹m nh÷ng nhËn thøc cò, thãi quen ®· cã trong nhiÒu n¨m lµ trong

qu¸ tr×nh qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n ®· giao cho cÊp x· qu¶n lý, h¹ch to¸n kh«ng

râ rµng theo qui ®Þnh cña Nhµ n−íc.

- §Ó cã ®−îc sù hç trî chÆt chÏ cña ®Þa ph−¬ng cÇn ph¶i cã nh÷ng qui ®Þnh cô

thÓ vÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸c cæ ®«ng trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vËn hµnh hÖ thèng

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

®iÖn.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- V× lµ mét doanh nghiÖp lo¹i võa ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp sÏ kh«ng

®−îc h−ëng chÕ ®é trî gi¸ ®iÖn nªn khã kh¨n lín vÒ quan hÖ gi¸ mua b¸n ®iÖn

gi÷a C«ng ty víi §iÖn lùc, t−¬ng tù nh− m« h×nh c«ng ty cæ phÇn cÊp tØnh.

M« h×nh c«ng ty cæ phÇn cÊp x∙ •

* ¦u ®iÓm

- ChuyÓn ®æi bé m¸y qu¶n lý thuËn tiÖn, thùc chÊt vÉn lµ con ng−êi cò nh−ng

ho¹t ®éng theo nh÷ng qui chÕ vÒ thÓ thøc ®óng qui ®Þnh cña ph¸p luËt.

- RÊt thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý vËn hµnh v× chñ së h÷u tµi s¶n ®· cã vÉn trùc

tiÕp qu¶n lý khai th¸c kh«ng qua tÇng cÊp nµo nªn hä lu«n cã c¶m gi¸c yªn

t©m.

- DÔ nhËn ®−îc sù hËu thuÉn lín tõ phÝa chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng trong viÖc

qu¶n lý vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña tæ chøc.

- C¸c x· cã nhu cÇu sö dông n¨ng l−îng cao dÔ hoµn vèn nhanh chãng.

- Bé m¸y gän dÔ ®iÒu hµnh.

- MÆc dï lµ c«ng ty cæ phÇn nh−ng thùc chÊt lµ mét cÊp ®Õn ng−êi n«ng d©n, do

vËy cã thÓ ®iÒu chØnh gi¸ b¸n ®iÖn ®Ó chÝnh s¸ch hç trî gi¸ cña ChÝnh phñ cã

thÓ ®Õn víi ng−êi n«ng d©n vµ cã thÓ ¸p dông qui ®Þnh vÒ gi¸ ®iÖn cña ChÝnh

phñ ®· ban hµnh.

* Nh−îc ®iÓm

- Sè l−îng ®Çu mèi qu¸ lín, mèi huyÖn cã vµi chôc c«ng ty, mèi tØnh cã hµng

tr¨m c«ng ty nh− vËy kh«ng tr¸nh khái sù manh món, doanh nghiÖp qu¸ nhá,

yÕu, khã cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®−îc.

- NhiÒu ®Çu mèi, ®Çu mèi ë xa, qua nhiÒu tÇng cÊp, nªn chØ ®¹o tõ tØnh dÕn c¬

së gÆp khã kh¨n, l©u vµ kÐm hiÖu qu¶.

- §ßi hái n¨ng lùc c¸n bé qu¶n lý thÊp song trong mçi tØnh ph¶i t×m kiÕm vµi

tr¨m l·nh ®¹o chñ chèt sÏ v« cïng khã kh¨n vµ thùc tÕ sÏ rÊt khã lµm ®−îc.

- Sè l−îng tæ chøc nhiÒu, c¸n bé qu¶n lý qu¸ nhiÒu, qu¸ tèn kÐm vµ ¶nh h−ëng

nhiÒu ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh.

- C¸c x· nghÌo sÏ kh«ng thÓ tù trang tr¶i ®−îc vµ m« h×nh nµy còng kh«ng ho¹t

®éng ®−îc v× s¶n l−îng ®iÖn thÊp, khÊu hao lín, chi phÝ nhiÒu, m« h×nh sÏ

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

kh«ng lan réng ®−îc trong toµn tØnh, toµn huyÖn.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

M« h×nh Hîp t¸c x∙ •

HiÖn nay ®ang tån t¹i theo hai h×nh thøc: Hîp t¸c x· ®iÖn n¨ng vµ hîp t¸c x· dÞch

vô tæng hîp trong ®ã cã kinh doanh ®iÖn n¨ng.

C¸c −u nh−îc ®iÓm cña m« h×nh Hîp t¸c x· còng t−¬ng tù C«ng ty cæ phÇn cÊp

x· chØ kh¸c nhau ë chç: M« h×nh Hîp t¸c x· dÞch vô tæng hîp ho¹t ®éng theo

h×nh thøc ®¹i héi x· viªn, cßn m« h×nh Hîp t¸c x· ®iÖn n¨ng ho¹t ®éng theo h×nh

thøc ®¹i héi cæ ®«ng s¸ng lËp gÇn gièng c«ng ty cæ phÇn. ViÖc tån t¹i hai m« h×nh

hîp t¸c x· nµy phï hîp víi c¬ chÕ hç trî gi¸ ®iÖn cho n«ng d©n cña ChÝnh phñ vµ

phï hîp víi viÖc qu¶n lý l−íi ®iÖn hiÖn tr¹ng. NÕu c«ng t¸c qu¶n lý l−íi ®iÖn tèt,

c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh doanh râ rµng lµnh m¹nh vµ viÖc khÊu hao ®Ó t¸i ®Çu t−

®−îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc th× m« h×nh nµy sÏ lµ m« h×nh thÝch hîp.

M« h×nh ®¹i lý dÞch vô b¸n lÎ ®iÖn n«ng th«n •

Quy m« ®¹i lý nhá cã nh−îc ®iÓm lµ ph¶i tæ chøc nhiÒu ®¹i lý, t¨ng ®Çu mèi qu¶n

lý cho §iÖn lùc, nh−ng l¹i cã nh÷ng −u ®iÓm c¬ b¶n sau:

- Møc ký quü thÕ chÊp kh«ng lín nªn dÔ tuyÓn chän ®−îc nh©n viªn ®¹i lý

lµ ng−êi ®Þa ph−¬ng.

- §¹i lý quy m« nhá cã ®é rñi ro thÊp vÒ nhiÒu mÆt.

- Trong tr−êng hîp cã rñi ro, §iÖn lùc dÔ dµng kh¾c phôc.

- Tr¸nh ®−îc t×nh tr¹ng ®¹i lý lµ d¹ng cai thÇu, lµm cho nh©n viªn trùc tiÕp

cña ®¹i lý kh«ng nhiÖt t×nh vµ thiÕu tinh thÇn tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc

®−îc giao v× møc thu nhËp thÊp.

3.2.3. Gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ vµ n©ng cao n¨ng lùc

• ThiÕt kÕ, thi c«ng ®èi víi qu¶n lý an toµn l§NT

Qua nghiªn cøu, ph©n tÝch hiÖn tr¹ng l−íi ®iÖn ph©n phèi ViÖt Nam vµ tham kh¶o

nh÷ng kÕt qu¶ dù ¸n N¨ng l−îng n«ng th«n ViÖt Nam, cã thÓ ®−a ra mét sè gi¶i

ph¸p khoa häc c«ng nghÖ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶, n¨ng lùc cña l−íi ®iÖn n«ng

th«n, ®¶m b¶o an toµn trong vËn hµnh vµ chèng thÊt tho¸t ®iÖn n¨ng.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

Nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã ph¶i ®¶m b¶o trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n sau:

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, c¶i t¹o l−íi ®iÖn n«ng th«n ph¶i ®ång bé c¶ trung vµ h¹

¸p trªn c¬ së so s¸nh vÒ kinh tÕ vµ kü thuËt.

- Ph¶i ®¸p øng ®−îc viÖc cung cÊp ®iÖn æn ®Þnh an toµn vµ hiÖu qu¶ trong giai

®o¹n sau 10 n¨m vµ Ýt nhÊt sau 20 n¨m míi xem xÐt ®Õn viÖc c¶i t¹o n©ng

cÊp tiÕp trõ c¸c söa ch÷a nhá th−êng xuyªn.

- Trong qu¸ tr×nh x©y dùng míi vµ c¶i t¹o ph¶i tËn dông ®−îc tèi ®a hiÖn tr¹ng

l−íi ®iÖn ®· cã, ®¶m b¶o yÕu tè tiÕt kiÖm, h¹ gi¸ thµnh ®Çu t− trong ®iÒu kiÖn

cho phÐp.

- Gi¶i ph¸p c«ng nghÖ, kü thuËt ®−a ra ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu vËn hµnh an toµn

æn ®Þnh, ®é tin cËy cung cÊp ®iÖn ph¶i cao phï hîp víi ®ßi hái cña sù nghiÖp

c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n, phï hîp víi nh÷ng qui ho¹ch vµ

®Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc.

- Gi¶i ph¸p ph¶i tiªn tiÕn vÒ kü thuËt vµ kinh tÕ, phï hîp víi ®Þnh h−íng ph¸t

triÓn hÖ thèng ®iÖn ViÖt nam, phï hîp víi nh÷ng qui ho¹ch vµ ®Þnh h−íng

ph¸t triÓn l−íi ®iÖn khu vùc.

- §¶m b¶o yªu cÇu kinh doanh cã l·i, vËn hµnh thuËn tiÖn, qu¶n lý dÔ. L−íi

®iÖn ph¶i linh ho¹t vµ thuËn tiÖn cho viÖc ®Êu nèi ®iÖn cho nh©n d©n.

- Gi¶i ph¸p mua b¸n ®iÖn gi÷a Tæ chøc qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n víi nh©n d©n

ph¶i ®−îc thùc hiÖn c«ng khai, c«ng b»ng, thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm tra kiÓm

so¸t vµ sö lý c¸c vÊn ®Ò liªn quan trong viÖc mua vµ b¸n ®iÖn.

- Gi¶m ®−îc tæn thÊt ®iÖn n¨ng cßn d−íi 10% vµo n¨m tÝnh to¸n 2010. Gi¸

®iÖn phôc vô tiªu dïng d©n c− n«ng th«n ®¶m b¶o ≤700®/KWh

• VÒ tèi −u ho¸ møc ®iÖn ¸p vËn hµnh: mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó gi¶m tæn thÊt

trong m¹ng ®iÖn cã hiÖu qu¶ cao nhÊt lµ ®iÒu chØnh hîp lý c¸c nÊc m¸y biÕn ¸p.

Gi¶i ph¸p nµy tuy kh«ng ph¶i chi phÝ nhiÒu vèn ®Çu t− vµ nh©n lùc nh−ng ®ßi hái

nh÷ng kiÕn thøc nhÊt ®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh quy luËt chuyÓn ®æi c¸c nÊc biÕn ¸p. RÊt

tiÕc d©y l¹i lµ vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n ®èi víi c¸c nh©n viªn vËn hµnh m¹ng ®iÖn

n«ng th«n; v× vËy, ®a sè c¸c m¸y biÕn ¸p tiªu thô ë m¹ng ®iÖn n«ng th«n kh«ng

®−îc ®iÒu chØnh nÊc biÕn ¸p th−êng xuyªn, g©y l·ng phÝ vÒ tiÒm n¨ng ®iÖn ¸p

trong m¹ng. §Ó thùc hiÖn ®−îc gi¶i ph¸p nµy, cÇn tiÕn hµnh kh¶o s¸t, nghiªn cøu

®å thÞ phô t¶i vµ møc ®iÖn ¸p trong m¹ng ®iÖn ®Ó thiÕt lËp c¸c quy luËt ®iÒu chØnh

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

®iÖn ¸p hîp lý trong suèt qu¸ tr×nh vËn hµnh.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• VÒ c¶i t¹o l−íi ®iÖn NT: cã thÓ thùc hiÖn theo mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh−:

- §−a s©u cao ¸p vµo c¸c trung t©m t¶i ®Ó gi¶m b¸n kÝnh ho¹t ®éng l−íi h¹ ¸p trªn c¬ së tÝnh to¸n tèi −u c«ng suÊt tr¹m biÕn ¸p vµ vÊn ®Ò an toµn ®iÖn, mü quan trong ®iÓm d©n c−;

- N©ng cÊp d©y dÉn vµ c¶i thiÖn cÊu tróc ®−êng d©y;

- §ång bé ho¸ thiÕt bÞ;

- §èi xøng ho¸ m¹ng ®iÖn ®Ó c¶i thiÖn chÕ ®é vËn hµnh l−íi ®iÖn;

- Bï c«ng suÊt ph¶n kh¸ng;

- Kh¾c phôc tèi ®a sù rß rØ ®iÖn qua sø hoÆc c¸c vËt ngo¹i lai;

- Hoµn thiÖn hÖ thèng ®o ®Õm ®iÖn n¨ng.

3.2.4. Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ & an toµn L§NT

• Môc tiªu cña c«ng t¸c gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c l−íi ®iÖn n«ng th«n

lµ nh»m:

- T¨ng c−êng ®é tin cËy vµ chÊt l−îng cña l−íi ®iÖn, gi¶m tæn thÊt ®iÖn ¸p, ®iÖn

n¨ng trªn l−íi ®iÖn.

- H¹ gi¸ thµnh ®iÖn n«ng th«n, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ n¨ng lùc qu¶n

lý ®iÖn n«ng th«n do c¸c ®Þa ph−¬ng qu¶n lý.

- Thóc ®Èy qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c tæ chøc qu¶n lý ®iÖn hîp ph¸p, ®éc lËp vÒ kinh tÕ, ch¾c ch¾n vÒ kü thuËt, qu¶n lý, cã kh¶ n¨ng ®¶m nhËn vèn, kinh doanh cã l·i.

• Néi dung ®¸nh gi¸

a. ChØ sè kü thuËt: th«ng qua ®¸nh gi¸ ®é tin cËy kh¶ n¨ng an toµn cung cÊp ®iÖn

Sö dông mét sè mÉu c¸c thèng kª sau:

BiÎu 3-1: Thèng kª sù cè l−íi ®iÖn trung, h¹ thÕ §L tØnh

Sè lÇn sù cè trung thÕ vÜnh §¬n vÞ

Sè lÇn sù cè h¹ thÕ (lÇn) cöu (lÇn) Sè lÇn sù cè trung thÕ tho¸ng qua (lÇn)

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

Toµn §L

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

BiÎu 3-2 : Thèng kª nguyªn nh©n sù cè l−íi ®iÖn trung thÕ

Sè lÇn sù cè trung thÕ vÜnh cöu (lÇn)

§¬n vÞ §øt Sø MBA Sù cè kh¸c Tæng sè d©y

§iÖn lùc

Toµn §L

BiÎu 3-3: Thèng kª sù cè ®−êng d©y trªn kh«ng

Sù cè ®−êng d©y kh«ng

sù cè §¬n vÞ T SuÊt sù cè sù cè vÜnh SuÊt sù cè tho¸ng

T TQ cöu VC qua

§iÖn lùc

Toµn §L

SuÊt sù cè ®−êng d©y: sè lÇn sù cè / 100km ®−êng d©y/n¨m

BiÎu 3-4: Thèng kª sù cè tr¹m biÕn ¸p

Sù cè tr¹m biÕn thÕ

T Sù cè §¬n vÞ SuÊt sù sù cè SuÊt sù cè T tho¸ng cè TQ vÜnh cöu VC qua

§iÖn lùc

Toµn §L

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

SuÊt sù cè M¸y biÕn thÕ: sè lÇn sù cè / 100MBA/n¨m

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

BiÎu 3-5: Thèng kª c¾t ®iÖn, gi¶m t¶i, mÊt nguån

Gi¶m t¶i MÊt nguån C¾t ®iÖn

Thêi Thêi §¬n vÞ Thêi gian Sè Sè lÇn Sè lÇn gian gian (giê) lÇn (giê) (giê)

§iÖn lùc

- - - - - - Toµn §L

• N©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n

Trong vÊn ®Ò nµy, n¨ng lùc qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n ®−îc hiÓu nh− n¨ng lùc

trong vËn hµnh duy tu b¶o d−ìng l−íi ®iÖn (n¨ng lùc kü thuËt) vµ n¨ng lùc trong

vÊn ®Ò tµi chÝnh (n¨ng lùc trong kinh doanh mua b¸n ®iÖn).

- Nghiªn cøu, ph¸t triÓn c¸c ph−¬ng ph¸p kü n¨ng ®µo t¹o tuyªn truyÒn tËp

huÊn phôc vô n©ng cao n¨ng lùc cho c¸c tæ chøc qu¶n lý.

- Nghiªn cøu x©y dùng ch−¬ng tr×nh néi dung ®µo t¹o, tËp huÊn n©ng cao

n¨ng lùc qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n

3.3 C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n

3.3.1. Gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch

(cid:153) ChÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý khai th¸c sö dông giao th«ng n«ng th«n

• CÊp tØnh

Uû ban nh©n d©n c¸c tØnh giao cho Së giao th«ng vËn t¶i trùc tiÕp tham m−u cho

UBND tØnh x©y dùng quy ho¹ch m¹ng giao th«ng g¾n víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ

cña c¸c huyÖn, h−íng dÉn qu¶n lý thèng nhÊt chÊt l−îng kü thuËt c¸c c«ng tr×nh

giao th«ng, h−íng dÉn khai th¸c sö dông hîp lý nguån vËt liÖu t¹i chç nh»m gi¶m

chi phÝ vÉn ®¶m b¶o chÊt l−îng c«ng tr×nh.

Së giao th«ng vËn t¶i cña tØnh phèi hîp víi c¸c ngµnh chøc n¨ng tham m−u cho

tØnh x©y dùng c¬ chÕ biÖn ph¸p t¹o vèn sö dông hîp lý nguån vèn hç trî cho

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

GTNT. X¸c ®Þnh thø tù −u tiªn, theo dâi gióp ®ì c¸c huyÖn, x· chØ ®¹o phong trµo

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

x©y dùng GTNT vµ ®¶m b¶o cho sù hoµ nhËp cña hÖ thèng GTNT víi c¸c cÊp

®−êng cao h¬n trong hÖ thèng giao th«ng cña tØnh vµ giao th«ng quèc gia. TiÕn

hµnh tæng kÕt rót kinh nghiÖm vÒ x©y dùng GTNT cña ®Þa ph−¬ng.

Së GTVT cÇn cã phßng GTNT , lµ bé phËn cã chøc n¨ng tham m−u cho së vÒ

qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ GTNT, gióp së qu¶n lý, h−íng dÉn, ®µo t¹o vµ gi¸m s¸t ho¹t

®éng vÒ qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ GTNT cña c¸c HuyÖn trªn ®Þa bµn tØnh, ®ång thêi lµ

bé phËn m«i giíi, h−íng dÉn c¸c Nhµ tµi trî trong vµ ngoµi n−íc tham gia ®Çu t−

cho GTNT theo quy ho¹ch ph¸t triÓn vÒ GTNT cña TØnh

• CÊp huyÖn

XuÊt ph¸t tõ ph©n cÊp ®−êng bé theo nghÞ ®Þnh 167/1999/N§ - CP vÒ tæ chøc

qu¶n lý ®−êng bé, yÕu tè quan träng nh¸t trong hÖ thèng qu¶n lý nµy chÝnh lµ sù

l·nh ®¹o chØ ®¹o ®iÒu hµnh cña cÊp huyÖn. UBND huyÖn chÞu tr¸ch nhiÖm trùc

tiÕp vÒ hÖ thèng GTNT trong ph¹m vi cña huyÖn. HuyÖn còng ph¶i x¸c ®Þnh

ph−¬ng h−íng nhiÖm vô, môc tiªu ph¸t triÓn GTNT, quyÕt ®Þnh c¸c biÖn ph¸p cô

thÓ huy ®éng vèn, huy ®éng c¸c nguån lùc ®Çu t− cho giao th«ng.

Cã Ban GTNT, lµ bé phËn cã chøc n¨ng tham m−u cho HuyÖn vÒ qu¶n lý Nhµ

n−íc vÒ GTNT, gióp HuyÖn qu¶n lý, h−íng dÉn, ®µo t¹o vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng vÒ

qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ GTNT cña c¸c X· trªn ®Þa bµn HuyÖn, ®ång thêi lµ bé phËn

m«i giíi, h−íng dÉn c¸c Nhµ tµi trî trong vµ ngoµi n−íc tham gia ®Çu t− cho

GTNT theo quy ho¹ch ph¸t triÓn vÒ GTNT cña HuyÖn.

• CÊp x∙

X· lµ ®Þa bµn trùc tiÕp lµm GTNT, ë ®ã cã thÓ thµnh lËp Ban giao th«ng x· hoÆc

c¸n bé phô tr¸ch giao th«ng x·. Ban giao th«ng hoÆc c¸n bé giao th«ng cã nhiÖm

vô tham m−u cho UBND x· x©y dùng vµ qu¶n lý hÖ thèng giao th«ng t¹i x· vµ

liªn x· do huyªn ph©n cÊp.

X· còng lµ n¬i tæ chøc qu¸n triÖt s©u réng cho ng−êi d©n hiÓu vÒ chñ tr−¬ng, biÖn

ph¸p x©y dùng GTNT, lµm cho mäi ng−êi d©n thÊy râ vai trß, vÞ trÝ GTNT ®èi víi

lîi Ých cña chÝnh m×nh, còng nh− cña toµn x· héi ®Ó tõ ®ã gióp ng−êi d©n tù gi¸c

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¸t triªn GTNT hµng n¨ cña x·.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

X· trùc tiÕp tæ chøc thùc hiÖn c¸c chñ tr−¬ng biÖn ph¸p cña phßng giao th«ng

huyÖn, cña Së giao th«ng vËn t¶i vÒ c«ng t¸c x©y dùng GTNT, qu¶n lý sö dông

hîp lý nguån nh©n lùc do huyÖn giao vµ c¸c nguån lùc huy ®éng t¹i x·. X· trùc

tiÕp ®iÒu hµnh chiÕn dÞch lµm GTNT trªn ph¹m vi toµn x·.

Do vËy, ë cÊp x· cÇn cã c¸n bé chuyªn tr¸ch vÒ GTNT. (hoÆc tæ chuyªn t¸ch tõ

1-3 ng−êi, tuú vµo ®iÒu kiÖn cña X·). C¸n bé hoÆc tæ chuyªn tr¸ch cã thÓ lµ ®¬n

vÞ ®éc lËp chÞu sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña Chñ tÞch x· hoÆc bè trÝ trong Ban x©y

dùng c¬ së h¹ tÇng cña X∙).

C¸n bé hoÆc tæ chuyªn tr¸ch lµ bé phËn tham m−u cho Chñ tÞch UBND X· vÒ

qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ GTNT trªn ®Þa bµn X· vµ c¸c tuyÕn ®−êng ®−îc HuyÖn ph©n

cÊp cho X·

• CÊp th«n, xãm

ViÖc x©y dùng giao th«ng n«ng th«n cÊp th«n xãm do tr−ëng th«n ®øng ra chØ ®¹o

nh©n d©n tham gia theo sù chØ ®¹o cña x·, huyÖn hoÆc còng cã thÓ do nhu cÇu ®i

l¹i cña bµ con trong th«n xãm vµ thÊy ®−îc sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng cïng víi sù

ñng hé cña nh©n d©n th× tr−ëng th«n ®øng ra tæ chøc chØ ®¹o, qu¶n lý, x©y dùng

vµ huy ®éng vèn cña nh©n d©n sau khi tr×nh lªn x· duyÖt.

(cid:153) ChÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n

a. ChÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý nguån vèn duy tu b¶o d−ìng

ViÖc tiÕn hµnh b¶o tr× cho c¸c tuyÕn ®−êng GTNT ®−îc −u tiªn hµng ®Çu ®Ó tr¸nh

cho ®−êng kh«ng bÞ h− háng nhanh vµ do ®ã kho¶n ®Çu t− kh«ng bÞ mÊt tr−íc thêi

h¹n d−íi t¸c ®éng cña khÝ hËu vµ l−u l−îng xe. Tuy nhiªn thùc tÕ chung ë n−íc ta

hiÖn nay viÖc quan t©m ®Õn b¶o tr× c¸c tuyÕn ®−êng giao th«ng n«ng th«n lµ rÊt Ýt,

hÇu nh− sau khi ®−îc ®Çu t− cho kh«i phôc vµ n©ng cÊp, viÖc b¶o tr× Ýt ®−îc quan

t©m, chØ khi nã bÞ h− háng ®Õn ®ßi hái cÇn ph¶i söa ch÷a lín vµ tèn kÐm th× ng−êi

qu¶n lý míi tiÕn hµnh cho b¶o tr×. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh

tr¹ng trªn lµ nguån vèn dµnh cho c«ng t¸c duy tu b¶o d−ìng söa ch÷a cßn nhiÒu

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

h¹n chÕ.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

HiÖn nay, nguån tµi chÝnh chñ yÕu cho c«ng t¸c duy tu b¶o d−ìng ®−êng giao

th«ng lµ vèn Trung ¦¬ng cÊp vµ vèn ng©n s¸ch cña c¸c tØnh. Tuy nhiªn trªn thùc

tÕ th× viÖc sö dông nguån vèn nµy th−êng sai môc ®Ých. C¸c huyÖn, n¬i qu¶n lý

trùc tiÕp ®−êng giao th«ng n«ng th«n th−êng sö dông nguån vèn nµy ®Ó x©y dùng

míi c¸c tuyÕn ®−êng kh¸c, v× vËy t×nh tr¹ng kü thuËt cña c¸c tyÕn ®−êng n«ng

th«n ngµy cµng xuèng cÊp nghiªm träng. ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i cã c¬ chÕ chÝnh

s¸ch râ rµng trong viÖc qu¶n lý nguån vèn duy tu b¶o d−ìng nh»m ®¶m b¶o hiÖu

qu¶ vµ môc ®Ých sö dông cña nguån vèn nµy.

Th«ng th−êng vèn b¶o tr× c¸c tuyÕn ®−êng tØnh ®−îc lÊy tõ ng©n s¸ch cña tØnh.

Hµng n¨m mçi tØnh cÇn chuÈn bÞ ng©n quü riªng cho c«ng t¸c b¶o tr× ®−êng bé (lµ

mét phÇn trong ng©n s¸ch th−êng xuyªn cña tØnh ) ®éc lËp víi kÕ ho¹ch ®Çu t−

x©y dùng c¬ b¶n cña tØnh. T×nh h×nh ph©n bæ ng©n s¸ch vµ cÊp vèn cho c«ng t¸c

b¶o d−ìng söa ch÷a tuyÕn ®−êng huyÖn vµ tuyÕn ®−êng x· ®−îc tiÕn hµnh nh−

- V× huyÖn th−êng kh«ng cã ng©n s¸ch th−êng xuyªn vµ vèn ®Çu t− riªng cho

®−êng bé, chÝnh v× vËy mçi huyÖn cÇn ph¶i lËp kÕ ho¹ch chi tiªu hµng n¨m

cho ®−êng bé bao gåm c¸c c«ng viÖc nh− b¶o d−ìng th−êng xuyªn, söa ch÷a

kh«i phôc, n©ng cÊp c«ng tr×nh. C¸c nguån vèn cña huyÖn sÏ ®Çu t− cho kÕ

ho¹ch nµy víi sù trî gióp cña tØnh vµ nh÷ng ®ãng gãp cña x·, kÓ c¶ c¸c ®ãng

gãp vÒ ngµy c«ng lao ®éng c«ng Ých.

- CÊp x· còng cã ho¹t ®éng víi quy tr×nh t−¬ng tù nh−ng do nguån vèn cña x·

rÊt h¹n hÑp nªn ng©n s¸ch chñ yÕu dµnh cho c«ng t¸c b¶o d−ìng ®−êng cÊp

x·, th«n ®−îc trî cÊp tõ tØnh, huyÖn, x· sÏ ph¶i gãp ngµy c«ng lao ®éng trong

c¸c ho¹t ®éng nµy.

b. ChÝnh s¸ch vÒ viÖc sö dông c¸c nguån vèn kh¸c

Th«ng th−êng huyÖn, tØnh, thµnh phè lµ c¬ quan tæ chøc huy ®éng vèn vµ qu¶n lý

sö dông vèn x©y dùng giao th«ng n«ng th«n. Ngoµi c¸c nguån vèn hç trî cña

Nhµ n−íc, cña tØnh vµ ®ãng gãp cña nh©n d©n, hµng n¨m ViÖt Nam còng nhËn

®−îc kho¶n hç trî t−¬ng ®èi lín cña c¸c tæ chøc quèc tÕ nh− : ODA, WB,

ADB,.... C¸c quü nµy chñ yÕu hç trî cho c¸c x· nghÌo, vïng s©u vïng xa, c¸c

vïng duyªn h¶i miÒn trung, khu bèn cò,... VÊn ®Ò ®Æt ra lµ c¬ chÕ qu¶n lý c¸c

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

nguån vèn ®ã nh− thÕ nµo?

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

§Ó cã thÓ sö dông c¸c nguån vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶, tr−íc hÕt, c¸c huyÖn cÇn

rµ xÐt l¹i quy ho¹ch ®−êng trong huyÖn cña m×nh. Tæ chøc xÐt duyÖt c¸c tuyÕn

®−êng cÇn ®Çu t− n©ng cÊp víi sù tham gia cña së GTVT vµ c¸c ngµnh cã liªn

quan ®Ó lµm c¨n cø lËp kÕ ho¹ch ®Çu t−.

ë cÊp x· còng cÇn ph¶i rµ so¸t l¹i c¸c ®iÓm d©n c−, cã s¾p xÕp hîp lý, quy ho¹ch

m¹ng l−íi ®−êng x·, th«ng qua UBND huyÖn ®Ó lµm c¨n cø ®Çu t−.

C¨n cø vµo quy ho¹ch, xÐt møc ®é cÇn thiÕt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, c¸c huyÖn, x· bè

trÝ kÕ ho¹ch ®Çu t− sao cho hîp lý theo mét sè nguyªn t¾c sau:

- TËp trung ®Çu t− døt ®iÓm, kh«ng dµn tr¶i

- Chó ý tÝnh chÊt liªn hoµn, kh«ng thÓ chia c¾t

- C¸c trôc chÝnh lµm tr−íc.

c. ChÝnh s¸ch n©ng cao n¨ng lùc:

C¸n bé phô tr¸ch giao th«ng cÊp huyÖn cÇn cã n¨ng lùc ®¶m nhiÖm ®−îc c¸c

c«ng viÖc:

- KiÓm kª, lªn b¶n ®å vµ kh¶o s¸t hiÖn tr¹ng m¹ng l−íi ®−êng n«ng th«n lµm c¬

së cho c«ng t¸c qui ho¹ch.

- Qu¶n lý cho c«ng t¸c b¶o tr× ®−êng giao th«ng n«ng th«n.

- Ph©n tÝch kü l−ìng khi x©y dùng c¸c tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng n«ng th«n.

- Qu¶n lý vµ gi¸m s¸t c«ng t¸c x©y dùng.

- Trao ®æi c¸c vÊn ®Ò chuyªn m«n víi c¸c x·.

Do hÇu hÕt UBND x· hiÖn nay kh«ng cã c¸c c¸n bé qui ho¹ch vµ kü thuËt cã ®ñ

tr×nh ®é ®Ó ®¶m nhËn c¸c tr¸ch nhiÖm qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n cña x·. V×

vËy ®Ó x©y dùng vµ n©ng cao n¨ng lùc ë cÊp x· cÇn thiÕt:

- X©y dùng c¸c qui tr×nh, h−íng dÉn, tiªu chuÈn ®¬n gi¶n, thùc dông ®Ó ng−êi

d©n ë c¸c x·, nh÷ng ng−êi kh«ng cã chuyªn m«n kü thuËt cã thÓ ¸p dông

®−îc.

- Th«ng qua Së GTVT vµ Phßng Giao th«ng huyÖn chØ dÉn vµ ®Þnh h−íng cho

c¸n bé x· vÒ c¸c vÊn ®Ò chÝnh trong c«ng t¸c qu¶n lý h¹ tÇng giao th«ng n«ng

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

th«n cÊp x·.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Së GTVT vµ UBND huyÖn tæ chøc c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o thiÕt thùc cho c¸c

c¸ nh©n ®−îc ph©n c«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ giao th«ng n«ng th«n theo c¸c

chñ ®Ò:

o C«ng t¸c qui ho¹ch ë cÊp x·.

o TÇm quan träng vµ c¸c ph−¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch x©y dùng, qu¶n lý vµ

b¶o tr× ®−êng x·.

o Qu¶n lý c¸c nhµ thÇu nhá.

- UBND huyÖn vµ Së GTVT tiÕp tôc hç trî kü thuËt cho c¸c x·.

- Tæ chøc ®µo t¹o bæ xung khi n¨ng lùc ë cÊp x· ®· ®−îc c¶i thiÖn.

Nh− vËy cã thÓ nãi viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n trong lÜnh

vùc giao th«ng n«ng th«n lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch vµ cÇn thiÕt. Trong kh©u ®µo t¹o

kh«ng chØ chó träng ®Õn chuyªn m«n mµ cßn chó ý båi d−ìng ®¹o ®øc, tinh thÇn

tr¸ch nhiÖm trong c¸c nhiÖm vô vµ c−¬ng vÞ mµ m×nh ®¶m nhiÖm.

3.3.2. X©y dùng m« h×nh tæ chøc b¶o d−ìng söa ch÷a ®−êng GTNT

(cid:153) M« h×nh Nhµ thÇu lín

Nhµ thÇu ®−îc thµnh lËp theo NghÞ ®Þnh 90/2001/N§ - CP cña ChÝnh phñ cã qui m« võa. Cã ®¨ng ký kinh doanh, cã së h÷u m¸y mãc thiÕt bÞ thi c«ng vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cã thÓ thùc hiÖn x©y dùng vµ söa ch÷a nhá, söa ch÷a võa vµ söa ch÷a lín.

(cid:131) −u ®iÓm: Cã t− c¸ch ph¸p nh©n; Cã tÝnh chuyªn m«n cao, ®ñ n¨ng lùc vµ kinh nghiÖm thi c«ng vµ söa ch÷a c«ng tr×nh; Cã kh¶ n¨ng thi c«ng vµ söa ch÷a nhanh, chÊt l−îng tèt.

(cid:131) Nh−îc ®iÓm: Chi phÝ gi¸n tiÕp cao; Kh«ng phï hîp cho c«ng t¸c söa ch÷a nhá vµ thi c«ng c«ng tr×nh cã khèi l−îng nhá; Kh«ng tËn dông ®−îc nguån lùc s½n cã cña ®Þa ph−¬ng, thiÕu sù g¾n bã víi céng ®ång.

(cid:131) Ph¹m vi ¸p dông: ChØ nªn ¸p dông ®Ó thi c«ng vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cã quy võa vµ lín, cã thÓ sö dông ®Ó x©y dùng vµ söa ch÷a ®−êng tØnh, kh«ng phï hîp víi cÊp HuyÖn

(cid:153) M« h×nh Nhµ thÇu nhá

(cid:131) −u ®iÓm: Cã ®ñ −u ®iÓm nh− m« h×nh nhµ thÇu lín; Chi phÝ gi¸n tiÕp thÊp

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

h¬n; Cã tÝnh n¨ng ®éng vµ phï hîp h¬n so víi m« h×nh nhµ thÇu lín.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

(cid:131) Nh−îc ®iÓm: Cßn chøa ®ùng nh−îc ®iÓm cña m« h×nh nhµ thÇu lín.

(cid:131) Ph¹m vi ¸p dông: M« h×nh nµy thÝch hîp ®Ó söa ch÷a vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh cÊp HuyÖn, còng cã thÓ sö dông ®èi víi c¸c c«ng tr×nh cÊp X· qu¶n lý.

(cid:153) Doanh nghiÖp c«ng Ých

Doanh nghiÖp c«ng Ých t¹i ®Þa ph−¬ng ®−îc thµnh lËp theo qui ®Þnh cña doanh

nghiÖp c«ng Ých. Cã t− c¸ch ph¸p nh©n, cã tµi s¶n riªng vµ ®−îc trang bÞ chøc

n¨ng qu¶n lý, söa ch÷a vµ x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng qui m« nhá d−íi 3 tû

®ång.

(cid:131) −u ®iÓm: Cã chøc n¨ng qu¶n lý vµ söa ch÷a ®−êng do HuyÖn qu¶n lý; §¸p

øng nhu cÇu b¶o d−ìng vµ söa ch÷a cña ®Þa ph−¬ng; Cã sù qu¶n lý vµ hç trî

cña Nhµ n−íc nªn chÊt l−îng qu¶n lý vµ söa ch÷a tèt; Sö dông lao ®éng tuyÓn

dông t¹i ®Þa ph−¬ng.

(cid:131) Nh−îc ®iÓm: Chøa ®ùng h×nh thøc bao cÊp; KÐm n¨ng ®éng so víi h×nh thøc

Nhµ thÇu nhá;

(cid:131) Ph¹m vi ¸p dông:Kh«ng thÝch hîp khi nhu cÇu söa ch÷a hµng n¨m kh«ng

nhiÒu.

(cid:153) Hîp t¸c x· c«ng Ých

Mçi X· cã thÓ thµnh lËp mét Hîp t¸c x· c«ng Ých

(cid:131) C¬ cÊu tæ chøc:

Mét Chñ nhiÖm, 1 phã chñ nhiÖm vÒ tµi chÝnh

Lùc l−îng lao ®éng kho¶ng tõ 10 -15 ng−êi tuú vµo khèi l−îng c«ng viÖc mµ

hä ®¶m nhËn.

(cid:131) Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña HTX c«ng Ých:

Qu¶n lý, b¶o d−ìng, söa ch÷a vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng ®−êng x·

trªn ®Þa bµn, kÓ c¶ c¸c tuyÕn ®−êng HuyÖn ®−îc ph©n cÊp cho X·. Thùc hiÖn

nhiÖm vô qu¶n lý, b¶o d−ìng vµ söa ch÷a c¸c c«ng tr×nh thuû lîi, c¸c c«ng

tr×nh c«ng céng nh− tr−êng häc bÖnh x¸ v.v...

(cid:131) Nguån vèn ban ®Çu: C¸c thµnh viªn tù ®ãng gãp hoÆc UBND X· hç trî b»ng

c¸ch cho vay −u ®·i tõ quü x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

(cid:131) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng:

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Cã t− c¸ch ph¸p nh©n, nh−ng ho¹t ®éng kh«ng chuyªn nghiÖp, ph−¬ng thøc

ho¹t ®éng t−¬ng tù nh− doanh nghiÖp t− nh©n víi qui m« nhá, cã sù hç trî ban

®Çu cña UBND X·.

Chñ tÞch UBND x· lµ ®¬n vÞ qu¶n lý trùc tiÕp, c¸n bé giao th«ng X· lµ ng−êi

tham m−u cho Chñ tÞch UBND vÒ chuyªn m«n.

Tù chñ vÒ mÆt tµi chÝnh, ®−îc miÔn thuÕ thu nhËp.

Thùc hiÖn nhiÖm vô qu¶n lý, b¶o d−ìng vµ söa ch÷a c¸c c«ng tr×nh giao

th«ng, thuû lîi, c¸c c«ng tr×nh c«ng céng nh− tr−êng häc, bÖnh x¸ v.v... do ®Þa

ph−¬ng qu¶n lý. §−îc phÐp ký kÕt hîp ®ång söa ch÷a vµ x©y dùng víi c¸c ®Þa

ph−¬ng l©n cËn kÓ c¶ c«ng tr×nh HuyÖn qu¶n lý.

(cid:131) −u ®iÓm: TËn dùng ®−îc lao ®éng ®Þa ph−¬ng; Cã tÝnh n¨ng ®éng cao, cã

thÓ ph¸t triÓn dÇn thµnh doanh nghiÖp x©y dùng t¹i ®Þa ph−¬ng; Cã sù qu¶n lý

cña ®Þa ph−¬ng, cã tr¸ch nhiÖm vÒ chÊt l−îng c«ng viÖc cña hä ®¶m nhËn;

(cid:131) Nh−îc ®iÓm: ThiÕu tÝnh chuyªn nghiÖp nªn chÊt l−îng thÊp.

(cid:131) Ph¹m vi ¸p dông: Phï hîp ®Ó x©y dùng vµ söa ch÷a c¸c c«ng tr×nh cÊp X·

qu¶n lý; Cã thÓ sö dông ®Ó x©y dùng vµ söa ch÷a c¸c c«ng tr×nh cÊp HuyÖn

qu¶n lý víi quy m« nhá, yªu cÇu kü thuËt gi¶n ®¬n.

(cid:153) Kho¸n tËp thÓ t¹i ®Þa ph−¬ng

(cid:131) §Æc ®iÓm ho¹t ®éng:

HuyÖn giao cho c¸c X· qu¶n lý vµ söa ch÷a nh÷ng ®o¹n ®−êng HuyÖn ®i qua ®Þa

bµn trªn c¬ së hîp ®ång kinh tÕ.

ChÝnh quyÒn X· hîp ®ång víi mét nhãm céng ®ång hoÆc c¸ nh©n qu¶n lý b¶o

d−ìng c¸c ®o¹n ®−êng HuyÖn giao cho X· vµ c¸c tuyÕn ®−êng trªn ®Þa bµn X·.

Tr−ëng Th«n ký hîp ®ång víi tËp thÓ hoÆc c¸ nh©n qu¶n lý, b¶o d−êng ®−êng trong

th«n.

(cid:131) −u ®iÓm:Chi phÝ thÊp, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña ng−êi ®−îc giao. Cã sù qu¶n

lý chÆt chÏ cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn, tËn dông ®−îc lao ®éng ®Þa ph−¬ng.

(cid:131) Nh−îc ®iÓm: Khã kh¨n cho c«ng t¸c gi¸m s¸t, chÊt l−îng qu¶n lý vµ söa ch÷a

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

thÊp.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

(cid:131) Ph¹m vi ¸p dông: Cã thÓ ¸p dông ®Ó qu¶n lý, söa ch÷a c¸c c«ng tr×nh cÊp X·

qu¶n lý; Cã thÓ sö dông ®Ó qñ lý vµ söa ch÷a c¸c c«ng tr×nh cÊp HuyÖn qua ®Þa

bµn X· víi yªu cÇu kü thuËt kh«ng phøc t¹p.

3.3.3. KiÕn nghÞ M« h×nh tæ chøc qu¶n lý GTNT

a. C¶i tiÕn m« h×nh qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ giao th«ng n«ng th«n

Chóng t«i kiÕn nghÞ m« h×nh tæ chøc qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ GTNT nªn tiÕn hµnh

theo m« h×nh ®−îc ®Ò cËp theo s¬ ®å h×nh 4.5. d−íi ®©y:

bé gtvt

UBND tØnh

Së gtvt (cã Phßng GTNT)

UBND huyÖn - thÞ x∙

Ban GTNT (Ban ®iÒu hµnh GTNT huyÖn)

Ubnd x∙ - thÞ trÊn

C¸n bé (hoÆc tæ) chuyªn tr¸ch GTNT X·

Quan hÖ t−¬ng hç

Quan hÖ mét chiÒu

H×nh: Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ GTNT

b. Thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ GTNT cÊp HuyÖn

Uû ban nh©n d©n HuyÖn - ThÞ x· phèi hîp víi Së giao th«ng vËn t¶i c¨n cø vµo

quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, quy tr×nh quy ph¹m vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña Nhµ n−íc

®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ giao th«ng vËn t¶i cña

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

m×nh.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Mçi HuyÖn cã mét Ban GTNT hoÆc Ban ®iÒu hµnh GTNT thùc hiÖn chøc n¨ng

qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ GTVT trªn ®Þa bµn HuyÖn.

Ban ®iÒu hµnh GTNT c¸c HuyÖn (hoÆc Ban GTNT) cã nhiÖm vô qu¶n lý b¶o

vÖ vµ khai th¸c c¸c c«ng tr×nh giao th«ng vËn t¶i:

1. ThiÕt lËp vµ th«ng b¸o chØ dÉn hÖ thèng m¹ng l−íi giao th«ng do HuyÖn qu¶n

lý, ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña bé giao th«ng vËn t¶i vÒ t¶i träng vµ ®Æc tÝnh kü

thuËt cña ph−¬ng tiÖn ®−îc phÐp vËn hµnh trªn m¹ng l−íi giao th«ng cña ®Þa

ph−¬ng, ®¶m b¶o an toµn giao th«ng vµ kÕt cÊu c«ng tr×nh giao th«ng.

2. ThiÕt lËp vµ qu¶n lý hÖ thèng b¸o hiÖu trªn c¸c tuyÕn ®−êng giao th«ng do

HuyÖn trùc tiÕp qu¶n lý. Tæ chøc thÈm ®Þnh vµ tr×nh UBND huyÖn phª duyÖt

cÊp giÊy phÐp x©y l¾p c«ng tr×nh v−ît ®−êng, v−ît s«ng giao c¾t… cã liªn

quan ®Õn kÕt cÊu vµ ¶nh h−ëng ®Õn viÖc ®¶m b¶o an toµn giao th«ng cña cÇu

®−êng bé, ®−êng thuû trªn ®Þa bµn cña ®Þa ph−¬ng.

3. Chñ tr× so¹n th¶o vµ ®Ò xuÊt UBND huyÖn ph©n lo¹i vµ ®Æt tªn ®−êng, tªn cÇu

trªn hÖ thèng ®−êng huyÖn, ®−êng x·.

4. ChØ ®¹o phèi hîp víi lùc l−îng vËn t¶i c¸c X· - ThÞ trÊn ®Ó æn ®Þnh tuyÕn vËn

t¶i hµng ho¸ hµnh kh¸ch vµ ®¸p øng nhu cÇu vËn chuyÓn trong ph¹m vi ®Þa bµn

vµ liªn huyÖn.

5. Phèi hîp víi c¸c c¬ quan vµ tæ chøc liªn quan b¶o ®¶m an toµn cho ph−¬ng

tiÖn GTVT, ng−êi vµ tµi s¶n trªn ph−¬ng tiÖn khi ph−¬ng tiÖn ho¹t ®éng trong

®Þa bµn cña huyÖn.

6. Tæ chøc duy tu b¶o d−ìng vµ b¶o vÖ hÖ thèng giao th«ng cña ®Þa ph−¬ng vµ

®¶m b¶o giao th«ng c¸c tuyÕn do HuyÖn qu¶n lý theo ph©n cÊp.

7. Qu¶n lý ®iÒu hµnh lùc l−îng lµm c«ng t¸c duy tu b¶o d−ìng, söa ch÷a cÇu

®−êng thuéc HuyÖn qu¶n lý.

X©y dùng c¸c m« h×nh qu¶n lý GTNT

Trong ®iÒu kiÖn øng dông, ®Ò tµi xin ®Ò xuÊt mét m« h×nh tæ chøc qu¶n lý giao

th«ng n«ng th«n ë cÊp x· trë xuèng. Trong ®ã chó träng ®Õn vai trß vµ nhiÖm vô

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

cña c¸c bé phËn thùc hiÖn t¹i c¬ së.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

H×nh: M« h×nh qu¶n lý vÒ GTNT cÊp x·

UBND x∙

Tæ chuyªn tr¸ch vÒ gtnt

Chñ tÞch Uû Ban Nh©n d©n x· chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc Chñ tÞch UBND huyÖn vÒ

ho¹t ®éng qu¶n lý GTNT cña m×nh trªn ®Þa bµn.

Uû ban nh©n d©n c¸c x·- thÞ trÊn phèi hîp víi Ban GTNT (Ban ®iÒu hµnh giao

th«ng vËn t¶i huyÖn c¨n cø vµo quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, quy tr×nh quy ph¹m vµ c¸c

v¨n b¶n ph¸p luËt cña Nhµ n−íc ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô qu¶n lý Nhµ

n−íc vÒ giao th«ng vËn t¶i trªn ®Þa bµn X·, ThÞ trÊn.

Uû ban nh©n d©n X· chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ GTNT trªn ®Þa bµn

x·.

Néi dung ho¹t ®éng qu¶n lý bao gåm:

a. C¸c X· - ThÞ trÊn cã tuyÕn ®−êng bé do Trung −¬ng, TØnh vµ HuyÖn qu¶n lý ®i

qua cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp, hç trî c¸c cÊp qu¶n lý vËn ®éng nh©n d©n thùc

hiÖn c¸c quy ®Þnh qu¶n lý b¶o vÖ c«ng tr×nh giao th«ng thuû bé.

b. Chñ ®éng ph¸t hiÖn vµ cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn nh÷ng hµnh vi lÊn chiÕm hoÆc

x©m h¹i ®Õn c¸c c«ng tr×nh giao th«ng do trung −¬ng, TØnh vµ HuyÖn qu¶n lý

®i qua ®Þa phËn c¸c x· - thÞ trÊn, ®ång thêi b¸o c¸o c¸c cÊp qu¶n lý c«ng tr×nh

®ã biÕt ®Ó cã b−íc xö lý tiÕp theo nÕu hµnh vi ®ã ch−a chÊm døt vµ hËu qu¶

ch−a ®−îc kh¾c phôc.

c. Phèi hîp víi c¸c ngµnh chøc n¨ng vµ c¸c ®¬n vÞ qu¶n lý tæ chøc viÖc gi¶i to¶

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

lÊn chiÕm hµnh lang ®−êng bé vµ luång l¹ch vËn t¶i trªn ®−êng thuû néi ®Þa.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

d. KÕt hîp víi ngµnh giao th«ng vËn t¶i HuyÖn x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn

m¹ng l−íi ®−êng bé, ®−êng thuû néi ®Þa phï hîp víi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi

cña ®Þa ph−¬ng vµ quy ho¹ch giao th«ng vËn t¶i cña HuyÖn.

e. Tæ chøc chØ ®¹o ®Çu t− x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng do X·, ThÞ trÊn

qu¶n lý.

f. Tuyªn truyÒn gi¸o dôc viÖc kiÓm tra thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ

®−êng bé trong ph¹m vi qu¶n lý cña X·, ThÞ trÊn.

g. Tæ chøc qu¶n lý, duy tu b¶o d−ìng, b¶o vÖ vµ ®¶m b¶o giao th«ng c¸c tuyÕn

do X·, ThÞ trÊn qu¶n lý theo ph©n cÊp.

h. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p chèng th¶i bïn, r¬m r¹, chÊt th¶i xuèng m¹ng l−íi

®−êng bé.

Tæ chøc thùc hiÖn:

§Ó thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý vÒ GTNT trªn ®Þa bµn X·, KiÕn nghÞ mçi X· cÇn

cã mét c¸n bé chuyªn tr¸ch (hoÆc tæ chuyªn tr¸ch gåm 2-3 ng−êi tuú ®iÒu kiÖn

tõng x·) ®−îc ®µo t¹o chuyªn m«n vÒ qu¶n lý GTNT.

C¸n bé hoÆc tæ chuyªn tr¸ch còng cã thÓ lµ tæ chuyªn m«n ®éc lËp chÞu sù chØ ®¹o

cña Chñ tÞch UBND x· hoÆc n»m trong Ban x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cña x·.

C¸n bé phô tr¸ch vÒ giao th«ng n«ng th«n cña X· lµ bé phËn chøc n¨ng vÒ chuyªn

m«n ®Ó qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ GTNT trªn ®Þa bµn x· theo néi dung nªu trªn.

C¸n bé chuyªn tr¸ch qu¶n lý khai th¸c vµ BDSC ®−êng giao th«ng cÊp x·cã nhiÖm

vô lªn kÕ ho¹ch kiÓm kª ®Þnh kú vµ kh«ng ®Þnh kú ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng h− háng,

khuyÕt tËt cã thÓ cã. Trong tr−êng hîp nh÷ng h− háng, khuyÕt tËt lín ph¶i lËp b¸o

c¸o vµ ®Ò nghÞ cÊp huyÖn cã kÕ ho¹ch söa ch÷a, kh¾c phôc. Tr−êng hîp h− háng,

khuyÕt tËt nhá th× thµnh lËp tæ phô tr¸ch ®Þa ph−¬ng ®Ó söa ch÷a.

C¸c tæ (ng−êi d©n) trong x·: UBND x· thùc hiÖn thµnh lËp c¸c tæ phô tr¸ch giao

th«ng trªn ®Þa bµn x· m×nh, ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm m¹ng l−íi giao th«ng cÊp x·

cho c¸c tæ qu¶n lý. C¸c tæ phô tr¸ch lµm ®Çu mèi, kh«ng chuyªn tr¸ch, ho¹t ®éng

kh«ng ®Þnh kú trong tr−êng hîp cã nh÷ng h− háng, khuyÕt tËt nhá, cã thÓ söa ch÷a

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

t¹i chç.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

3.3.4. Gi¶i ph¸p khoa häc kü thuËt trong qu¶n lý hÖ thèng GTNT

• C¸c gi¶i ph¸p ®¶m b¶o an toµn giao th«ng trªn ®−êng GTNT

ViÖc qu¶n lý hÖ thèng b¸o hiÖu cÇn tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau:

- C¸c tuyÕn ®−êng giao th«ng n«ng th«n ph¶i cã hÖ thèng b¸o hiÖu ®Çy ®ñ theo

®óng §iÒu lÖ b¸o hiÖu ®−êng bé 22-TCN-237-01.

- ViÖc bè trÝ hÖ thãng b¸o hiÖu ph¶i ®−îc nghiªn cøu mét c¸ch cô thÓ, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh khu vùc vµ cÊp h¹ng kü thuËt cña ®−êng. Nh×n chung, hÖ thèng b¸o hiÖu ph¶i ®¶m b¶o ®−îc tÝnh thèng nhÊt, dÔ ®äc, dÔ nh×n, dÔ hiÓu vµ kÞp thêi ®Ó ng−êi l¸i xe nhanh chãng n¾m b¾t ®−îc t×nh h×nh cña ®o¹n ®−êng mµ ®−a ra ®−îc c¸c c¸ch gi¶i quyÕt hîp lý.

- Khi thiÕt kÕ x©y dùng hoÆc thiÕt kÕ n©ng cÊp c¶i t¹o ®−êng th× hÖ thèng b¸o hiÖu lµ mét h¹ng môc c«ng tr×nh cÇn ph¶i hoµn thµnh tr−íc khi bµn giao ®−êng cho ®¬n vÞ qu¶n lý.

- CÊm ®Æt trong ph¹m vi ®Êt cña hÖ thèng ®−êng nh÷ng biÓn b¸o kh«ng nh»m

môc ®Ých an toµn giao th«ng.

- CÊm ®Æt nh÷ng biÓn, tÝn hiÖu mµ vÒ h×nh d¹ng, mµu s¾c, vÞ trÝ cã thÓ lµm lÉn

lén hoÆc che khuÊt c¸c b¸o hiÖu giao th«ng trªn ®−êng bé.

• C¸c gi¶i ph¸p chung trong qu¶n lý an toµn giao th«ng

Víi thùc tÕ trªn, viÖc qu¶n lý khai th¸c ®−êng GTNT cÇn tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau:

- Kh«ng cho ph−¬ng tiÖn v−ît qu¸ t¶i träng cho phÐp cña m¹ng l−íi ®−êng tham

gia l−u th«ng.

- CÇn tæ chøc thu phÝ víi møc phÝ hîp lý ®èi víi nh÷ng ph−¬ng tiÖn chuyªn

tham gia kinh doanh vËn t¶i.

- §¶m b¶o an toµn tuyÖt ®èi cho ng−êi vµ ph−¬ng tiÖn tham gia l−u th«ng trªn

®−êng (®Æc biÖt lµ ë nh÷ng khu vùc nguy hiÓm).

KiÓm tra theo dâi t×nh tr¹ng kü thuËt cña c«ng tr×nh giao th«ng •

- KiÓm tra th−êng xuyªn

- KiÓm tra ®Þnh kú

- KiÓm tra ®ét xuÊt

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

- KiÓm tra ®Æc biÖt

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Qu¶n lý an toµn giao th«ng •

- Tham m−u cho UBND tØnh vÒ c¸c chñ tr−¬ng, kÕ ho¹ch ban hµnh vµ triÓn

khai thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o ATGT trªn ®Þa bµn tØnh.

- Phèi hîp víi c¸c ngµnh liªn quan, tæ chøc tuyªn truyÒn, phæ biÕn vµ tæ

chøc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p qui vÒ trËt tù ATGT trªn ®Þa bµn.

- Tæ chøc ho¹t ®éng vµ tËp huÊn cho c¸c lùc l−îng tham gia c«ng t¸c ATGT

cña c¸c tæ chøc x· héi.

Qu¶n lý ph−¬ng tiÖn tham gia giao th«ng •

- CÇn hoµn thiÖn hÖ thèng ®¨ng kiÓm ph−¬ng tiÖn vËn t¶i t− TØnh ®Õn HuyÖn

§¨ng kiÓm ph−¬ng tiÖn c¬ giíi ®−êng bé trªn ®Þa bµn tØnh.

- Ho¹t ®éng ®¨ng kiÓm ph−¬ng tiÖn giao th«ng tØnh cÇn ®−îc tiÕn hµnh th−êng

xuyªn.

- ChÊn chØnh ho¹t ®éng thi cÊp giÊy phÐp l¸i xe.

BiÓu tÇn suÊt kiÓm tra ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vµ an toµn giao th«ng

STT Lo¹i ®−êng TÇn suÊt kiÓm tra - ®¸nh gi¸

1 §−êng cao tèc Hµng ngµy

2 §−êng quèc lé Hµng th¸ng

3 §−êng tØnh Ba th¸ng

4 §−êng huyÖn, x· Mét n¨m

C¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý trong b¶o d−ìng söa ch÷a GTNT •

- Cã thÓ liÖt kª mét sè c¸c c«ng t¸c trong qu¶n lý BDSC nh− sau:

- Qu¶n lý vèn vµ chÊt l−îng cña c«ng t¸c b¶o d−ìng söa ch÷a ®Ó ®¹t ®−îc kÕt

qu¶ tèt nhÊt.

- X¸c ®Þnh ng©n s¸ch vµ ch−¬ng tr×nh thÝch hîp cho c«ng t¸c b¶o d−ìng.

- X¸c ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn can thiÖp thÝch hîp cho c«ng t¸c b¶o d−ìng (c¬ chÕ

ph¸t hiÖn khuyÕt tËt theo/kh«ng theo ®Þnh kú, söa ch÷a c¸c khuyÕt tËt ph¸t

hiÖn ®−îc).

- Thùc hiÖn c«ng t¸c b¶o d−ìng mét c¸ch hiÖu suÊt vµ hiÖu qu¶.

- Ph©n bæ c¸c nguån lùc khan hiÕm cho c«ng t¸c b¶o d−ìng mét c¸ch hiÖu qu¶.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

- L−u gi÷ c¸c hå s¬ thÝch hîp cho c«ng t¸c b¶o d−ìng.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- B¸o c¸o ®Çy ®ñ cho cÊp trªn vµ cho céng ®ång.

- C¶i thiÖn møc ®é phôc vô cho ng−êi sö dông ®−êng mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ kinh

tÕ.

Trong tr−êng hîp ch−a cã c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch th× cÇn ¸p dông gi¶i ph¸p:

- Cö c¸n bé chuyªn tr¸ch lµm nhiÖm vô qu¶n lý khai th¸c vµ qu¶n lý BDSC

®−êng n«ng th«n, ng−êi ®−îc cö ra lµm sÏ miÔn toµn bé c«ng nghÜa vô c«ng

Ých cña hä vµ gia ®×nh hä trong n¨m.

- Nguån kinh phÝ phôc vô cho BDSC lÊy tõ lao ®éng c«ng Ých (®ãng gãp b»ng

c«ng lao ®éng hoÆc vËt liÖu dïng BDSC).

X©y dùng quy tr×nh qu¶n lý b¶o d−ìng söa ch÷a ®−êng GTNT •

B−íc 1: LËp hå s¬ thèng kª t×nh tr¹ng ®−êng, c«ng tr×nh trªn ®−êng

B−íc 2: KiÓm tra, ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng kü thuËt cña ®−êng, c«ng tr×nh

B−íc 3: X¸c ®Þnh khèi l−îng vµ lËp dù to¸n chi phÝ söa ch÷a

- X¸c ®Þnh khèi l−îng c«ng t¸c söa ch÷a

- X¸c ®Þnh nhu cÇu nguån lùc cho c«ng t¸c söa ch÷a:

- LËp dù to¸n kinh phÝ cho tõng h¹ng môc:

- LËp tæng dù to¸n cho c«ng t¸c söa ch÷a c«ng tr×nh trªn ®Þa bµn

B−íc 4: LËp kÕ ho¹ch söa ch÷a

B−íc 5: TriÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ gi¸m s¸t b¶o d−ìng, söa ch÷a

• Néi dung vµ quy tr×nh b¶o d−ìng ®−êng GTNT

a. B¶o d−ìng th−êng xuyªn: Môc ®Ých cña b¶o d−ìng th−êng xuyªn lµ xö lý tÊt c¶

c¸c h− háng cña mÆt hay nÒn ®−êng vµ gi÷ cho c«ng tr×nh tho¸t n−íc däc vµ

ngang ®−êng ho¹t ®éng hiÖu qu¶, nh»m ng¨n chÆn c¸c h− háng do l−u l−îng vËn

t¶i vµ khÝ hËu g©y ra.

b. B¶o d−ìng theo giai ®o¹n: Môc ®Ých cña b¶o d−ìng theo giai ®o¹n lµ söa

ch÷a nh÷ng h− háng lín h¬n trªn mÆt ®−êng ngoµi ph¹m vi cña b¶o d−ìng th−êng

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

xuyªn.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

C«ng viÖc nµy ®−îc thùc hiÖn tèi ®a 2 ®Õn 3 lÇn trong mét n¨m, th−êng kh«ng yªu

cÇu ph¶i lµm hµng n¨m, tuú thuéc vµo hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c b¶o d−ìng th−êng

xuyªn, lo¹i mÆt ®−êng vµ l−u l−îng giao th«ng.

c. B¶o d−ìng ®Þnh kú: Môc ®Ých cña b¶o d−ìng ®Þnh kú lµ söa ch÷a c¸c h− háng

kh«ng tr¸nh khái cña ®−êng theo thêi gian, ngay c¶ khi ®· lµm tèt c«ng t¸c b¶o

d−ìng th−êng xuyªn vµ söa ch÷a võa. C«ng viÖc nµy ®−îc thùc hiÖn vµi n¨m mét

lÇn.

3.3.5. . Gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n

• §èi t−îng n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý GTNT.

C¸n bé tØnh, huyÖn chuyªn tr¸ch vÒ GTVT vµ c¸c dù ¸n GTVT (Ban qu¶n lý dù ¸n

tØnh, huyÖn; Phßng GTVT huyÖn,...);

C¸c c¸n bé cÊp x·, thÞ tø, thÞ trÊn. §èi víi mçi nhãm ®èi t−îng kh¸c nhau sÏ cÇn

cã chiÕn l−îc ®µo t¹o vµ néi dung cô thÓ kh¸c nhau.

• Néi dung

* CÊp huyÖn: §µo t¹o ph¶i tËp trung vµ c¸c vÊn ®Ò quan träng cña c«ng t¸c c¶i

thiÖn qu¶n lý ®−êng n«ng th«n sao cho thËt thiÕt thùc:

- KiÓm kª, lªn b¶n ®å vµ kh¶o s¸t hiÖn tr¹ng m¹ng l−íi GTNT lµm c¬ së cho

c«ng t¸c quy ho¹ch.

- Qu¶n lý c«ng t¸c b¶o tr× ®−êng GTNT

- Ph©n tÝch kü l−ìng khi x©y dùng c¸c tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng n«ng th«n.

- Qu¶n lý vµ gi¸m s¸t c«ng t¸c x©y dùng.

- N©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng giao th«ng cÊp thÊp h¬n.

- Trao ®æi vµ h−íng dÉn kü thuËt cho c¸c x·.

* CÊp x∙: Mét ph−¬ng ph¸p thiÕt thùc ®Ó n©ng cao n¨ng lùc ë x∙ lµ:

- X©y dùng c¸c quy tr×nh, h−íng dÉn, tiªu chuÈn ®¬n gi¶n, thùc dông ®Ó ng−êi

d©n ë x·, nh÷ng ng−êi kh«ng cã chuyªn m«n kü thuËt ¸p dông ®−îc.

- ChØ dÉn vµ ®Þnh h−íng cho c¸n bé x· vÒ c¸c vÊn ®Ò chÝnh trong c«ng t¸c qu¶n

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

lý h¹ tÇng GTNT ë cÊp x·.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Tæ chøc c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o thiÕt thùc cho c¸ nh©n ®−îc ph©n c«ng chÞu

tr¸ch nhiÖm vÒ GTNT vÒ c¸c néi dung: c«ng t¸c quy ho¹ch cÊp x·, tÇm quan

träng vµ c¸ ph−¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch x©y dùng, qu¶n lý vµ b¶o tr× ®−êng x·,

c¸c yªu cÇu c¬ b¶n ®Ó cã ®−êng tiÕp cËn bÒn v÷ng, qu¶n lý c¸c nhµ thÇu nhá,

c¸c ph−¬ng ph¸p n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng giao th«ng cÊp thÊp h¬n,...

- TiÕp tôc hç trî kü thuËt sau ®µo t¹o.

- Tæ chøc ®µo t¹o bæ sung khi cÇn thiÕt.

* §µo t¹o c¸n bé qu¶n lý:

- KiÓm so¸t vµ qu¶n lý GT: ¸p dông c¸c nguyªn t¾c kü thuËt giao th«ng ®Ó qu¶n

lý vµ kiÓm so¸t cã hiÖu qu¶ trªn m¹ng l−íi ®−êng bé. §Ò cËp ®Õn nh÷ng kh¸i

niÖm c¬ b¶n vÒ ®−êng néi vïng vµ ®−êng liªn tØnh, nhÊn m¹nh c¸c nguyªn t¾c

qu¶n lý. Néi dung nµy ®Æc biÖt chó träng khi thùc hiÖn ®µo t¹o, n©ng cao n¨ng

lùc cho c¸n bé kü thuËt.

- C¶i thiÖn an toµn giao th«ng ®−êng bé: vÊn ®Ò tai n¹n giao th«ng trªn ph−¬ng

diÖn con ng−êi vµ kinh tÕ. C¸c chiÕn l−îc ®−îc xem xÐt ®Ó qu¶n lý an toµn

giao th«ng ®−êng bé ë cÊp ®é tæ chøc, vÒ mÆt c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c vÊn ®Ò mÊu

chèt kh¸c.

KÕt luËn:

Víi ®Æc ®iÓm lµ mét n−íc n«ng nghiÖp, cã ®Æc thï tû lÖ vïng n«ng th«n, miÒn nói

chiÕm ®Õn 80% c¶ vÒ diÖn tÝch vµ d©n sè. Do vËy ph¸t triÓn h¹ tÇng c¬ së n«ng

nghiÖp n«ng th«n, trong ®ã cã giao th«ng n«ng th«n lµ nhiÖm vô quan träng nh»m

ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc còng nh− thóc ®Èy kinh tÕ c¸c vïng n«ng th«n miÒn

nói ph¸t triÓn. C¸c gi¶i ph¸p mµ b¸o c¸o ®· ®−a ra ®· ®¶m b¶o tÝnh khoa häc, tÝnh

kÕ thõa trong nghiªn cøu vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ ®Æc ®iÓm cña giao th«ng

n«ng th«n ViÖt Nam. Ch¼ng h¹n nh− c«ng t¸c b¶o d−ìng söa ch÷a ph¶i phï hîp

víi nh÷ng h− háng cña tõng vïng, ®Æc ®iÓm ®Þa chÊt cña tõng vïng vµ gi¶i ph¸p

®−a ra ®· b¸m s¸t vµo nh÷ng yÕu tè ®Æc thï ®ã. Trong qu¸ tr×nh triÓn khai c¸c gi¶i

ph¸p cÇn ph¶i linh ho¹t vµ phï hîp víi tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña c¸c ®Þa ph−¬ng

cña ViÖt Nam.

§Ó c¸c gi¶i ph¸p nµy ®i vµo thùc tiÔn cuéc sèng cÇn ph¶i cã sù phèi hîp cña nhiÒu

cÊp nhiÒu ngµnh, trong ®ã Nhµ nuíc sÏ ®ãng vai trß chñ ®¹o trong viÖc x©y dùng

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

hµnh lang ph¸p lý ®Ó ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p nµy trong thùc tÕ.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

PhÇn 4

Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶

kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt

n«ng nghiÖp n«ng th«n

4.1. Giíi thiÖu chung

HiÖn nay, ë n−íc ta c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ c¶i thiÖn ®êi sèng ë n«ng

th«n lµ mét trong nh÷ng ch−¬ng tr×nh −u tiªn cña §¶ng vµ Nhµ n−íc nh»m x©y

dùng mét x· héi c«ng b»ng vµ ph¸t triÓn æn ®Þnh. Nh− chóng ta ®· biÕt hiÖn nay

n«ng th«n n−íc ta chiÕm ®Õn 90% vÒ diÖn tÝch vµ 80% vÒ d©n sè, do vËy ®©y lµ

nguån tiÒm n¨ng v« cïng to lín cña ®Êt n−íc vÒ cung cÊp nguyªn vËt liÖu, thÞ

tr−êng tiªu thô hµng hãa vµ lµ n¬i cung cÊp nguån nh©n lùc cho c¸c ho¹t ®éng

s¶n xuÊt cña x· héi.

Trong nh÷ng n¨m qua vµ nh÷ng n¨m tiÕp theo viÖc ®Çu t− ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng

®Ó t¹o c¬ héi cho c¸c x· nghÌo, vïng nghÌo ®Ó ng−êi d©n cã thÓ tiÕp cËn dÞch vô

c«ng nh− ph¸t triÓn vµ sö dông ®iÖn, ph¸t triÓn ®−êng giao th«ng, ph¸t triÓn thñy

lîi nhá cho c¸c x· nghÌo, ph¸t triÓn ®iÓm b−u ®iÖn v¨n hãa. VÒ ph¸t triÓn giao

th«ng n«ng th«n víi chñ tr−¬ng nhµ n−íc vµ nh©n d©n cïng lµm trong nh÷ng n¨m

qua víi viÖc ®Çu t− cña nhµ n−íc vµ ng−êi d©n cho ph¸t triÓn ®−êng lµ rÊt lín,

hµng lo¹t c¸c c«ng tr×nh ®−îc hoµn thµnh, c¸c x· ®· cã ®−êng giao th«ng, n«ng

th«n cña ViÖt nam ®· ®−îc ®æi míi. Tuy nhiªn còng cÇn kh¼ng ®Þnh r»ng mét

nguån vèn rÊt lín ®−îc huy ®éng tõ nguån hç trî cña n−íc ngoµi, cña ng©n s¸ch

nhµ n−íc vµ huy ®éng cña ng−êi d©n trªn c¸c ®Þa ph−¬ng ®−îc ®Çu t− cho h¹ tÇng

kü thuËt c¬ së n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n nh−ng sau thêi gian ®−a vµo sö dông c¸c

c«ng tr×nh ®ã ®· xuèng cÊp, h− háng kh«ng ®−îc b¶o d−ìng söa ch÷a hoÆc nÕu

cã th× sau mét thêi gian còng kh«ng ®¶m b¶o vÒ chÊt l−îng. Cã nhiÒu nguyªn

ViÖn khoa häc thñy lîi

nh©n lµm cho h¹ tÇng kü thuËt c¬ së n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n h− háng nh−ng

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

nguyªn nh©n chñ yÕu ®ã lµ vÊn ®Ò gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña cña c«ng

tr×nh ch−a ®−îc chó ý.

Trong qu¶n lý gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ ®−îc coi lµ mét ho¹t ®éng cÇn thiÕt nh»m

b¶o ®¶m ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ®Ò ra.

Gi¸m s¸t ë ®©y ®−îc hiÓu lµ nh÷ng ho¹t ®éng nh»m kiÓm tra xem trong qu¸ tr×nh

qu¶n lý, ng−êi thùc hiÖn cã lµm ®óng theo kÕ ho¹ch hoÆc thiÕt kÕ ban ®Çu ®Ò ra

kh«ng. Tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p gióp ®iÒu chØnh, hç trî ng−êi qu¶n lý lµm theo

®óng thiÕt kÕ ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ®Ò ra. Néi dung chÝnh cña gi¸m s¸t lµ:

Lùa chän c¸c chØ tiªu gi¸m s¸t; -

Thu thËp c¸c sè liÖu liªn quan ®Õn c¸c chØ tiªu gi¸m s¸t; -

Ph©n tÝch sè liÖu; -

- §−a ra c¸c th«ng tin gióp x¸c ®Þnh h−íng ®i thÝch hîp;

- Sö dông c¸c th«ng tin ®Ó c¶i thiÖn vÊn ®Ò.

§¸nh gi¸ ®−îc hiÓu lµ nh÷ng ho¹t ®éng nh»m kiÓm tra xem sau nh÷ng giai ®o¹n

nhÊt ®Þnh ®· ®Ò ra cña dù ¸n, hoÆc chu kú qu¶n lý, hÖ thèng t−íi cã ®¹t ®−îc

nh÷ng môc tiªu ®Ò ra cña tõng giai ®o¹n hoÆc toµn bé dù ¸n kh«ng? møc ®é ®¹t

®−îc nh− thÕ nµo? còng nh− môc tiªu ®Ò ra cã phï hîp hay kh«ng? Tõ ®ã cã c¸c

biÖn ph¸p c¶i tiÕn, n©ng cÊp x©y dùng c«ng tr×nh còng nh− qu¶n lý hÖ thèng.

VÊn ®Ò quan träng cña ®¸nh gi¸ lµ ë chç:

- §Þnh ra c¸c th«ng sè ®Ó ®¸nh gi¸. C¸c th«ng sè nµy cã thÓ ®· ®−îc thiÕt

lËp tõ giai ®o¹n quy ho¹ch hÖ thèng.

- ChØ tiªu hay nãi c¸ch kh¸c lµ tiªu chuÈn mµ c¸c th«ng sè nªu trªn ph¶i ®¹t

®−îc ®èi víi mét hÖ thèng cô thÓ.

C¸c chuyªn gia ®· ®−a ra chu tr×nh gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña mét dù ¸n

ViÖn khoa häc thñy lîi

hoÆc mét c«ng tr×nh nh− sau:

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

QuyÕt ®Þnh c¸c môc tiªu

Can thiÖp/ thay ®æi

Chän c¸c chØ tiªu

§¸nh gi¸

§Þnh c¸c tiªu chuÈn

Gi¸m s¸t

Thùc hiÖn ®¸nh gi¸ kh«ng chØ cho ta biÕt kÕt qu¶ c«ng viÖc hoÆc dù ¸n cã ®¹t

®−îc môc tiªu ban ®Çu ®Ò ra kh«ng, mµ cßn gióp ta ®Ò ra ®−îc biÖn ph¸p ®Ó ®¹t

®−îc c¸c môc tiªu ®Ò ra.

4.2. Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ hÖ thèng t−íi

Nhu cÇu ®¸nh gi¸ HQT. C¸c nghiªn cøu vÒ ph¸t triÓn t−íi trªn thÕ giíi ®· chØ ra

r»ng “Tû lÖ ph¸t triÓn c¸c hÖ thèng t−íi ®· ®¹t tíi mèc 3% trong nh÷ng n¨m 1970

vµ hiÖn t¹i tû lÖ nµy ë ch©u ¸ chØ lµ 1,4% vµ cã thÓ gi¶m xuèng 1% trong 2010”,

®ã lµ do kh«ng cã nh÷ng vïng ®Êt thÝch hîp, thiÕu nguån n−íc hoÆc gi¸ thµnh

®Çu t− x©y dùng ngµy cµng cao. Nh÷ng nghiªn cøu cña FAO vÒ “ n«ng nghiÖp

h−íng tíi n¨m 2010” còng chØ ra r»ng “Mét nöa sù t¨ng tr−ëng s¶n phÈm tõ nay

®Õn n¨m 2010 lµ dùa vµo nh÷ng vïng ®· ®ùoc t−íi”. Do vËy, “®Ó tho¶ m·n nhu

cÇu l−¬ng thùc ngµy mét t¨ng, ph¶i ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ tèt h¬n vµ s¶n phÈm ph¶i

lín h¬n. Ph−¬ng ph¸p hiÖn t¹i ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu b»ng c¸ch x©y dùng tiÕp c¸c

hÖ thèng th× nay chuyÓn sang biÖn ph¸p h−íng vÒ qu¶n lý vµ HQT, nhÊn m¹nh

kh«ng chØ vÒ hiÖu qu¶ kü thuËt cña t−íi mµ cßn vÒ khÝa c¹nh tæ chøc, kinh tÕ, x·

héi vµ yÕu tè m«i tr−êng trong t−íi tiªu”. ViÖt Nam lµ mét n−íc n«ng nghiÖp

kh«ng n»m ngoµi bèi c¶nh ®ã.

4.2.1 KiÕn nghÞ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸

(cid:153) C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸

Trªn c¬ së ph©n tÝch khoa häc trªn, dùa vµo môc ®Ých cña c¸c hÖ thèng t−íi hiÖn

ViÖn khoa häc thñy lîi

nay chóng t«i kiÕn nghÞ hÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñnh− sau:

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c«ng tr×nh:

=β

%100

N h N

1. Tû lÖ c«ng tr×nh ho¹t ®éng ®óng theo thiÕt kÕ (%)

Trong ®ã:

- Nh: Sè c«ng tr×nh ho¹t ®éng b×nh th−êng cã thÓ ®¹t n¨ng lùc thiÕt kÕ.

- N: Tæng sè c«ng tr×nh trong hÖ thèng.

Møc ®é quan träng vµ ph¹m vi ¶nh h−ëng cña c¸c cÊp kªnh vµ c«ng tr×nh kh¸c

nhau, do ®ã cÇn ph©n biÖt thèng kª tÝnh to¸n.

S =

%100

W W

2. HiÖu suÊt khai th¸c cña c«ng tr×nh ®Çu mèi S(%)

Trong ®ã:

WCT: L−îng n−íc cã thÓ cung cÊp lín nhÊt cña thùc tÕ c«ng tr×nh ®Çu mèi (m3)

WN: L−îng n−íc cung cÊp cña nguån n−íc theo n¨m tÝnh to¸n thiÕt kÕ thñy v¨n (m3)

• Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ph©n phèi n−íc.

HÖ thèng ph©n phèi n−íc lµ mét thµnh phÇn quan träng trong mét hÖ thèng

t−íi. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng ph©n phèi n−íc dùa vµo 4 chøc n¨ng yªu

cÇu cña hÖ thèng ph©n phèi n−íc:

- HÖ thèng ph¶i ®¶m b¶o vËn chuyÓn n−íc víi tæn thÊt nhá nhÊt cã thÓ.

- Cung cÊp n−íc ®Çy ®ñ cho nhu cÇu ph¸t triÓn cña c©y trång.

- Thêi ®iÓm cÊp n−íc ®¸p øng yªu cÇu cña c©y trång. HÖ thèng ph©n phèi

n−íc còng ph¶i phï hîp víi ng−êi d©n vµ cã ®é tin cËy, tÝnh linh ho¹t

trong thùc tÕ.

ViÖn khoa häc thñy lîi

- §¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng ®èi víi ng−êi h−ëng lîi.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

100x

Gn =

W nguån cWy /

3. HiÖu suÊt cung cÊp nguån n−íc t−íi Gn(%)

Trong ®ã: Wnguån-L−îng n−íc cung cÊp thùc tÕ t¹i ®Çu mèi (m3)

Wy/c-L−îng n−íc yªu cÇu t−íi t¹i ®Çu mèi (m3)

HiÖu suÊt cung cÊp cña nguån n−íc t−íi (G) khi:

Gn >100% - ThÓ hiÖn t×nh tr¹ng l·ng phÝ n−íc.

Gn <100% - Yªu cÇu t−íi kh«ng ®−îc tho¶ m·n.

Gn=100% - Tr×nh ®é qu¶n lý khai th¸c tèt, cÊp n−íc phï hîp víi yªu cÇu.

100x

=η

Wmr Wnguån

4. HiÖu qu¶ sö dông n−íc cña hÖ thèng η (%):

Trong ®ã: Wmr – Tæng l−îng n−íc cÇn t¹i mÆt ruéng (m3)

η <1, biÓu thÞ chÊt l−îng hÖ thèng c«ng tr×nh ph©n phèi, tr×nh ®é kü thuËt t−íi, tr×nh ®é qu¶n lý. Gi¸ trÞ η cµng lín hiÖu qu¶ sö dông n−íc cµng cao, tr×nh ®é qu¶n lý cµng tiªn tiÕn.

W = p W

5. HiÖu qu¶ ph©n phèi n−íc ë c¸c cÊp kªnh:

Trong ®ã: Gp – HiÖu qu¶ ph©n phèi n−íc cña kªnh chÝnh.

WKC - L−îng n−íc lÊy vµo ®Çu kªnh chÝnh.

WKN1- Tæng l−îng n−íc cÊp cho ®Çu kªnh cÊp I.

T−¬ng tù nh− vËy cã thÓ tÝnh hiÖu qu¶ ph©n phèi n−íc tíi kªnh cÊp 2, cÊp 3.

Dïng chØ sè nµy ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ph©n phèi cña tõng cÊp kªnh, tõ ®ã x¸c ®Þnh nguyªn nh©n, t×m biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶.

6. Tû lÖ cÊp n−íc t−¬ng ®èi (Relative water supply – RWS):

Lµ tû sè gi÷a tæng l−îng n−íc cÊp (bao gåm n−íc mÆt, n−íc ngÇm vµ m−a

hiÖu qu¶) vµ tæng l−îng n−íc yªu cÇu (bao gåm l−îng n−íc yªu cÇu cña c©y

RWS

+ +

WWW m nn WWW tt

ViÖn khoa häc thñy lîi

trång, bèc h¬i vµ thÊm).

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Trong ®ã: Wt – L−îng n−íc t−íi (m3).

Wm – L−îng m−a hiÖu qu¶ (m3).

Wnn- L−îng n−íc ngÇm ®−îc sö dông (nÕu cã) (m3).

Wyc- L−îng n−íc t−íi yªu cÇu(m3).

Wbh – L−îng n−íc bèc h¬i (m3).

Wtt – L−îng n−íc tæn thÊt do thÈm lËu vµ ngÊm (m3).

Tû sè nµy ®−îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é phï hîp cña sù ph©n phèi n−íc

t−íi.

7. Tû lÖ t−íi t−¬ng ®èi (Relative Irrigation supply – RIS):

Lµ tû sè gi÷a l−îng n−íc t−íi (bao gåm c¶ t−íi mÆt vµ t−íi ngÇm) vµ yªu cÇu

RIS

WW + nn WW − yc

n−íc cña c©y trång (®· trõ ®i l−îng m−a hiÖu qu¶).

C¶ hai gi¸ trÞ RWS vµ RIS ®Òu biÓu thÞ mèi t−¬ng quan gi÷a l−îng n−íc cÊp vµ

l−îng n−íc yªu cÇu. Cho phÐp chóng ta ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn nguån n−íc dåi

dµo hay khan hiÕm vµ møc ®é phï hîp gi÷a l−îng n−íc cung vµ cÇu. Tuy

nhiªn ph¶i rÊt cÈn träng khi ®¸nh gi¸ hai chØ tiªu nµy, nhiÒu khi gi¸ trÞ RWS

cao ch−a ph¶i ®· lµ kh«ng tèt v× cã thÓ ë th−îng l−u nguån n−íc dåi dµo ng−êi

ta lÊy vµo nhiÒu ®Ó sö dông cho c¸c môc ®Ých kh¸c ë phÝa h¹ l−u. Còng nh−

vËy gi¸ trÞ RWS ®«i khi nhá h¬n 1 lµ do ng−êi n«ng d©n thùc hiÖn ph−¬ng

ph¸p t−íi tiÕt kiÖm n−íc (do nguån n−íc khan hiÕm) ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ s¶n

phÈm trªn mét ®¬n vÞ n−íc t−íi.

L−îng

n−íc

cã

WDC

(%) =

L−îng

n−íc

kh¶ n¨ng chuyÓn cÇu uyª t−íi lín nhÊt

t¶ dÇu ë i kª nh trong thêi gian

chÝnh 1

th¸ng

8. ChØ tiªu kh¶ n¨ng ph©n phèi n−íc (Water delivery capacity – WDC)

B»ng viÖc so s¸nh gi÷a kh¶ n¨ng chuyÓn t¶i n−íc trªn kªnh chÝnh víi yªu cÇu

n−íc lín nhÊt trong thêi gian 1 th¸ng, chØ tiªu kh¶ n¨ng cÊp n−íc cho ta thÊy

víi møc ®é c¬ së h¹ tÇng t−íi hiÖn t¹i hÖ sè quay vßng ruéng ®Êt cã thÓ ®¹t lµ

ViÖn khoa häc thñy lîi

bao nhiªu.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

9. ChØ tiªu vËn hµnh ph©n phèi n−íc (Water delivery performance - WDP)

Do Lenton ®Ò xuÊt n¨m 1993 ®−îc sö dông ®Ó gi¸m s¸t tÝnh c«ng b»ng vµ

WDP

t )(

i *

i ∑ =

tVtk )( )( V

1 =

hiÖu qu¶ trong vËn hµnh hÖ thèng t−íi:

Trong ®ã:

+Vi(t): l−îng n−íc thùc ph©n phèi cho c©y trång tíi khu ruéng thø i

trong kho¶ng thêi gian t (cã thÓ t lµ 1 tuÇn) .

i(t) L−îng n−íc cÇn ph©n phèi cho c©y trång ®Ó ®¸p øng nhu cÇu

+V*

sinh tr−ëng ë khu ruéng thø i trong kho¶ng thêi gian t.

+k(t) hÖ sè biÓu thÞ møc ®é quan träng cña n−íc ®èi víi tõng giai ®o¹n

sinh tr−ëng kh¸c nhau cña c©y trång [14].

10. ChØ tiªu ph©n ph©n phèi n−íc tæng hîp:

ChØ tiªu ph©n phèi n−íc ®−îc biÓu thÞ ë l−îng n−íc ph©n phèi, møc ®é ph©n

phèi, tÇn suÊt ph©n phèi hoÆc thêi gian ph©n phèi. T¹i 1 ®iÓm x trong hÖ

thèng, t¹i thêi ®iÓm t, ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc:

- QD(x,t): L−îng n−íc ®Õn hÖ thèng.

- QR(x,t): L−îng n−íc yªu cÇu ë h¹ l−u ®iÓm ph©n phèi x

- CVT: Lµ tû sè gi÷a kho¶ng lÖch cña thêi ®iÓm ®o (so víi thêi ®iÓm chuÈn)

vµ kho¶ng thêi gian quan s¸t T.

- CVR: Lµ tû sè gi÷a kho¶ng lÖch cña ®iÓm ®o ( so víi ®iÓm mèc chuÈn) vµ

kho¶ng c¸ch ®o R.

C¸c th«ng sè trªn cã thÓ ®−îc x¸c ®Þnh ë cÊp mÆt ruéng hoÆc c¸c cÊp kªnh cÊp 1,

cÊp 2. Th«ng sè QR vµ Q D ph¶i ®−îc tÝnh to¸n, ®o ®¹c mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ chÝnh

x¸c. §Ó lµm ®−îc ®iÒu nµy võa ph¶i ®o ®¹c ngoµi hiÖn tr−êng, võa ph¶i tÝnh to¸n

c¸c th«ng sè b»ng c¸c c«ng thøc to¸n häc. Molden vµ Gates (1990) ®· sö dông

ph−¬ng ph¸p trung b×nh sè häc ®Ó tÝnh to¸n c¸c th«ng sè nµy. Dùa vµo ®ã ®Ó

ViÖn khoa häc thñy lîi

®¸nh gi¸ hÖ thèng nµo ph©n phèi n−íc tèt, ®¹t yªu cÇu hay ch−a ®¹t.

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸:

Môc tiªu

ChØ tiªu ®o ®¹c

(

))

P A

1 T

1 ∑ ∑ ( R

-Ph©n phèi n−íc ®Çy ®ñ (Adequacy)

(

))

P F

1 T

1 ∑ ∑ ( R

-Ph©n phèi n−íc hiÖu qu¶ (Efficiency)

)

P D

( QQ / D

1 ∑= R

-§é tin cËy (Dependability)

)

P E

( QQ / D

1 ∑= T

pA =

pF =

-TÝnh c«ng b»ng (Equity)

Q D Q

Q Q

Trong ®ã: nÕu QD< QR ; nÕu QD > QR

Gi¸ trÞ PA, PF, PD, PE cµng gÇn 1 qu¸ tr×nh ph©n phèi n−íc cµng ®¶m b¶o tèt tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh hiÖu qu¶, ®é tin cËy, tÝnh c«ng b»ng.

• Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ t−íi mÆt ruéng.

11. ChØ sè HQT mÆt ruéng:

§¸nh gi¸ HQT mÆt ruéng lµ mét c«ng viÖc h÷u Ých, HQT mÆt ruéng bao gåm hiÖu Ých t−íi(AE), hiÖu qu¶ tr÷ n−íc (SE) vµ hiÖu qu¶ ph©n phèi n−íc (DE).

- HiÖu Ých t−íi lµ tû sè gi÷a l−îng n−íc tr÷ trong tÇng rÔ c©y vµ l−îng n−íc ph©n phèi tíi mÆt ruéng, kh«ng quan t©m tíi viÖc l−îng n−íc cã ®ñ sö dông hay kh«ng. HiÖu Ých t−íi cã thÓ rÊt cao tuy nhiªn ë møc ®é c©y trång cã thÓ sö dông ®−îc.

- HiÖu qu¶ tr÷ n−íc lµ tû sè gi÷a l−îng n−íc tr÷ trong bé rÔ c©y vµ l−îng n−íc yªu cÇu ®Ó cung cÊp ®ñ ®é Èm thiÕu hôt cña c©y, kh«ng quan t©m ®Õn l−îng n−íc mÊt ë bé rÔ c©y.

- HiÖu qu¶ ph©n phèi n−íc (DE) ®−îc hiÓu lµ sù kh¸c nhau vÒ møc n−íc t¹i

c¸c ®iÓm kh¸c nhau trªn ruéng.

Tyagi (1981) ®−a ra mét chØ sè ®¸nh gi¸ HQT mÆt ruéng EI lµ chØ tiªu tæng hîp cña hiÖn Ých t−íi, hiÖu qu¶ tr÷ n−íc vµ hiÖu qu¶ ph©n phèi n−íc:

EI=(AE)(SE)(DE)

EL i

DL i

∑

− N

1 =

⎤ ⎥ ⎦

⎡ ⎢ ⎣

ViÖn khoa häc thñy lîi

12. ChØ sè chªnh lÖch cao ®é mÆt ®Êt:

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Trong ®ã: LI: ChØ sè so s¸nh (cm)

ELi: Cao ®é mÆt ®Êt tù nhiªn t¹i ®iÓm quan s¸t thø i.

DLi: Cao ®é yªu cÇu t¹i ®iÓm quan s¸t thø i.

N: Sè lÇn quan s¸t.

ChØ tiªu cã thÓ dïng ®−îc cho c¶ vïng lóa n−íc vµ c©y trång c¹n vïng ®åi. Giíi h¹n cho phÐp 3 ÷ 4 cm, chØ sè tÝnh to¸n nhá h¬n giíi h¹n cho phÐp th× ®¹t yªu cÇu.

n =

Ai Ad

13. HÖ sè quay vßng ruéng ®Êt:

Trong ®ã:

Ai - Tæng diÖn tÝch gieo trång hµng n¨m (ha).

Ad- DiÖn tÝch t−íi thiÕt kÕ (ha). HÖ sè n biÓu thÞ tr×nh ®é canh t¸c, kh¶ n¨ng nguån n−íc vµ ®iÒu kiÖn kü thuËt c«ng tr×nh.

• .Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ m«i tr−êng.

T−íi ngËp mang l¹i c¶ nh÷ng t¸c ®éng cã lîi vµ cã h¹i cho khu vùc ®−îc t−íi. C¸c t¸c ®éng cã lîi ®ã lµ: t¨ng s¶n l−îng l−¬ng thùc, t¨ng ®é Èm cho ®Êt cã lîi cho c©y trång, ®−a nguån n−íc dåi dµo phôc vô cho c¸c nhu cÇu sö dông kh¸c, nh−ng bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng t¸c ®éng cã h¹i cho m«i tr−êng ph¶i kÓ ®Õn lµ:

d =

A de A d

14. ChØ sè suy tho¸i tµi nguyªn (d):

Trong ®ã:

+ Ade: DiÖn tÝch bÞ óng, h¹n, nhiÔm mÆn, suy tho¸i sau khi cã t−íi (ha).

+Ad: DiÖn tÝch t−íi thiÕt kÕ ban ®Çu (ha).

15. Sù t¨ng gi¶m mùc n−íc ngÇm (m):

∆D= Dt-Dh

Trong ®ã: Dt, Dh t−¬ng øng lµ ®é s©u mùc n−íc ngÇm trong khu t−íi

ViÖn khoa häc thñy lîi

n¨m tr−íc vµ hiÖn t¹i (m).

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

d =∆

%100

DD − t D

16. Tû lÖ t¨ng gi¶m cña mùc n−íc ngÇm:

Trong ®ã: Dbq - §é s©u b×nh qu©n nhiÒu n¨m cña n−íc ngÇm trong khu t−íi (m).

%100

Ω Ω

NST

17. Tû lÖ c¶i t¹o ruéng cã n¨ng suÊt thÊp:

Trong ®ã: + ΩCT – DiÖn tÝch ®−îc c¶i t¹o sau khi cã t−íi (ha).

+ ΩNST –DiÖn tÝch ruéng cã n¨ng suÊt thÊp khi ch−a cã t−íi (ha).

• .Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ.

ViÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng t−íi trªn quan ®iÓm kinh tÕ lµ hÕt søc phøc t¹p. §èi víi nh÷ng hÖ thèng lín l¹i cµng phøc t¹p h¬n do ho¹t ®éng t−íi mang tÝnh chÊt céng ®ång vµ kh«ng cã mét c«ng ty xÝ nghiÖp nµo cã thÓ qu¶n lý ®−îc toµn bé mäi ho¹t ®éng cña nã. Ng−êi ta ®−a ra mét nguyªn t¾c chung cho ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ ph©n tÝch tû sè gi÷a chi phÝ vµ lîi Ých.

C¸c nghiªn cøu vÒ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña hÖ thèng t−íi ®· ®−îc Ng©n

hµng thÕ giíi vµ mét sè n−íc nh− Ên ®é nghiªn cøu tõ nh÷ng n¨m 1982 [14]. Ngµy nay tÊt c¶ c¸c dù ¸n t−íi ®Òu ph¶i thùc hiÖn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ.

y =

Y A

18. ChØ tiªu s¶n l−îng c©y trång trªn 1 ®¬n vÞ diÖn tÝch (t/ha/n¨m):

Trong ®ã: + Y lµ s¶n l−îng c©y trång hµng n¨m (tÊn)

+ A lµ diÖn tÝch (ha)

y w =

Y W

19. ChØ tiªu s¶n l−îng c©y trång trªn 1 ®¬n vÞ n−íc t−íi (kg/m3):

Trong ®ã: +W lµ tæng l−îng n−íc t−íi trong n¨m (m3).

ViÖn khoa häc thñy lîi

Khi n−íc lµ mét nguån tù nhiªn h¹n chÕ, chØ tiªu ®¸nh gi¸ s¶n l−îng c©y trång trªn 1 ®¬n vÞ thÓ tÝch n−íc cã thÓ rÊt quan träng, nh−ng nÕu tµi nguyªn ®Êt lµ

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

kh«ng thÓ t¨ng thªm th× chØ tiªu s¶n l−îng c©y trång trªn 1 ®¬n vÞ diÖn tÝch l¹i cã thÓ quan träng h¬n.

’ t−¬ng øng lµ n¨ng suÊt c©y trång phô hµng n¨m tr−íc vµ sau khi

20. HQT trªn 1 ®¬n vÞ diÖn tÝch (®/ha): b=(y-yo)c + (y’ –yo’) c’ –h Trong ®ã:

+ y,yo t−¬ng øng lµ n¨ng suÊt c©y trång hµng n¨m tr−íc vµ sau khi cã t−íi (tÊn/ha/n¨m). +y’, yo cã t−íi (tÊn/ha/n¨m). +c, c’ lµ t−¬ng øng lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm c©y trång chÝnh, c©y trång phô (®/tÊn). +h lµ chi phÝ hµng n¨m cho mét ®¬n vÞ diÖn tÝch t−íi (®/ha).

bw =

b M

21. HQT trªn mét ®¬n vÞ n−íc t−íi (®/m3):

Trong ®ã: M lµ møc t−íi (m3/ha).

q A =

B A

22. ChØ tiªu gi¸ trÞ s¶n phÈm trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch canh t¸c (®/ha):

Trong ®ã: B- Tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm (®).

A- Tæng diÖn tÝch canh t¸c (ha). C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu chØ ra r»ng hai yÕu tè quan träng lµm ¶nh h−ëng ®Õn chØ tiªu nµy lµ hÖ sè quay vßng ruéng ®Êt vµ lo¹i c©y trång.

qw =

B W

23. ChØ tiªu gi¸ trÞ s¶n phÈm trªn 1 ®¬n vÞ n−íc t−íi (®/m3):

Trong ®ã: W- Tæng l−îng n−íc t−íi (m3)

Trong ®iÒu kiÖn c¬ cÊu c©y trång lµ nh− nhau. ChØ tiªu gi¸ trÞ s¶n phÈm trªn 1 ®¬n vÞ cÊp n−íc t−íi sÏ cao h¬n trong ®iÒu kiÖn vïng t−íi cã ®é Èm tù nhiªn lín h¬n vµ nhu cÇu t−íi thÊp h¬n. §ång thêi nã phô thuéc vµo kh¶ n¨ng sö dông m−a hiÖu qu¶ cña ng−êi n«ng d©n vµ ng−êi qu¶n lý.

i =

I w A d

24. Thuû lîi phÝ trªn 1 ha ®Êt canh t¸c (®/ha):

ViÖn khoa häc thñy lîi

Trong ®ã: + IW lµ tæng gi¸ trÞ thuû lîi phÝ thùc thu hµng n¨m (®)

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

+ Ad lµ diÖn tÝch ®Êt canh t¸c (ha)

%100

∑= ∑

25. Tû lÖ kinh phÝ tù chi tr¶ ®−îc cña ®¬n vÞ kinh doanh (%)

Trong ®ã:

+ ∑B – Tæng thu nhËp trong n¨m bao gåm thuû lîi phÝ vµ c¸c kho¶n thu tõ dÞch vô n−íc (®).

+∑C- Tæng chi phÝ trong n¨m cña ®¬n vÞ (kh«ng bao gåm chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n) (®).

Tû lÖ kinh phÝ tù chi tr¶ cho chóng ta thÊy r»ng bao nhiªu phÇn tr¨m chi phÝ ho¹t ®éng vµ b¶o d−ìng ®−îc t¹o ra tõ hÖ thèng. NÕu Nhµ n−íc tµi trî cho ho¹t ®éng vµ b¶o d−âng nhiÒu th× hÖ sè nµy sÏ rÊt thÊp, ng−îc l¹i nÕu ng−êi d©n ®ãng gãp phÇn lín cho chi phÝ ho¹t ®éng vµ b¶o d−ìng th× hÖ sè nµy sÏ cao.

%100

t =

B C

26. Tû lÖ thu håi vèn ®Çu t− (%):

Trong ®ã: B- Tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm trong n¨m (®). C- Chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n quy vÒ thêi ®iÓn hiÖn t¹i (®).

r ∑= W

27. ChØ tiªu gi¸ thµnh trªn mét ®¬n vÞ n−íc t−íi (®/m3):

Trong ®ã:

+∑C- Tæng chi phÝ trong n¨m cña ®¬n vÞ (kh«ng bao gåm chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n) (®). +W lµ tæng l−îng n−íc t−íi trong n¨m (m3).

Tãm l¹i, hiÖu qu¶ kinh tÕ cña hÖ thèng t−íi ë mét n−íc tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn kü thuËt, tr×nh ®é qu¶n lý, nh−ng ®èi víi c¸c n−íc kh¸c nhau l¹i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chÝnh s¸ch thuû lîi cña mçi quèc gia. VÝ dô ë Mü nhµ n−íc cung cÊp toµn bé kinh phÝ duy tu b¶o d−ìng c«ng tr×nh, cßn ë n−íc ta thuû lîi phÝ ®−îc dïng ®Ó chØ tr¶ mét phÇn kinh phÝ duy tu b¶o d−ìng c«ng tr×nh. Do vËy tiªu chuÈn cho c¸c chØ tiªu kinh tÕ ë c¸c n−íc lµ kh¸c nhau.

* .Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ x· héi.

ViÖn khoa häc thñy lîi

T¸c ®éng cña t−íi ®Õn vÊn ®Ò x· héi cã thÓ kÓ ®Õn:

100

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Gi¶i quyÕt viÖc lµm. - Së h÷u ®Êt ®ai. - Di d©n trong vïng c«ng tr×nh t−íi ra ngoµi. - Giíi. - Gi¶m tû lÖ bÖnh tËt liªn quan ®Õn nguån n−íc. - Thu nhËp cña c¸c hé d©n vïng h−ëng lîi. - Sù tho¶ m·n (kh«ng tho¶ m·n) cña ng−êi d©n. Ngoµi c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ®−îc ®Ò cËp ë trªn ngµy nay trªn thÕ giíi quan t©m nhiÒu tíi ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng, ®i ®«i víi nã lµ c¸c chØ tiªu bÒn v÷ng còng ®−îc ®Ò nghÞ ¸p dông.

ChØ tiªu bÒn v÷ng lµ mét chØ tiªu tæng hîp, ta cã thÓ sö dông chØ tiªu sù thay ®æi s¶n l−îng c©y trång, sù thay ®æi hÖ sè quay vßng ruéng ®Êt, thay ®æi mùc n−íc ngÇm, ®Êt nhiÔm mÆn, ®é ph× cña ®Êt....

ë mét sè n−íc nh− Philippines dïng chØ tiªu tû sè gi÷a phÝ n−íc phôc vô t−íi/

phÝ n−íc ng−êi d©n cã thÓ tr¶ nh− mét chØ tiªu bÒn v÷ng. ë Malaysia nh×n nhËn vÒ chØ tiªu bÒn v÷ng cã phÇn nµo h¬i kh¸c, ®ã lµ chØ sè ®¸nh gi¸ ®Êt ®ai cã t−íi nh−ng bÞ ng−êi d©n bá ho¸, do c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c cã søc thu hót hä cao h¬n, chØ tiªu nµy còng thÓ hiÖn b»ng sù gi¶m hÖ sè quay vßng ruéng ®Êt. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ x· héi:

thu %

nhËp t¨ng

mthª

Thu Thu

nhËp cña ng−êi cñang−êi cña ng−êi cñang−êi nhËp

sau dan tr−íc dan

khi khi

cã cã

c«ng trinh t−íi c«ng trinh t−íi

28. ChØ tiªu thu nhËp t¨ng thªm:

29. Tho¶ m∙n dÞch vô n−íc

Tû lÖ tho¶ m·n (% )= Sè hé tho¶ m·n / Tæng sè hé

Gi¸ trÞ cña hai chØ tiªu trªn thÓ hiÖn møc ®é tham gia cña ng−êi n«ng d©n trong c¸c ho¹t ®éng t−íi vµ trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh. Tuy mçi n¬i cã mét gi¸ trÞ kh¸c nhau song ph¹m vi c¸c gi¸ trÞ cho thÊy n«ng d©n lµm c¸c c«ng viÖc thùc tÕ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nh−ng lµm quyÕt ®Þnh vµ quyÒn lùc quy ho¹ch l¹i n»m trong tay c¸n bé nhµ n−íc.

ViÖn khoa häc thñy lîi

31. ChØ tiªu vÒ tæ chøc qu¶n lý:

101

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Sè

l−îng

tæ c¸c

së co

hiÖn

cã

chøc qu¶ lý n Sè l−îng theo

thñy n«ng cÇu uyª

• Lùa chän c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸

HÖ thèng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ®−îc ®Ò nghÞ ë trªn chØ thùc hiÖn ®−îc trong ®iÒu kiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thuû n«ng ®−îc cñng cè vµ trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c thiÕt bÞ ®o ®¹c còng nh− hÖ thèng kªnh m−¬ng ®−îc thiÕt kÕ hoµn chØnh. Nãi nh− vËy kh«ng cã nghÜa lµ chóng ta ph¶i ®îi ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn trªn víi ®¸nh gi¸ mµ c«ng t¸c ®¸nh gi¸ ph¶i ®ù¬c lµm th−êng xuyªn vµ ®ßi hái chóng ta ph¶i lùa chän hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ cho phï hîp víi tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ. Tr−íc m¾t ®Ò nghÞ :

=β

%100

N h N

1. Tû lÖ c«ng tr×nh ho¹t ®éng ®óng theo thiÕt kÕ (%)

S =

%100

W W

2. HiÖu suÊt khai th¸c cña c«ng tr×nh ®Çu mèi S(%)

100x

=η

Wmr Wnguån

3. HiÖu qu¶ sö dông n−íc cña hÖ thèng η (%):

W = p W

4. HiÖu qu¶ ph©n phèi n−íc ë c¸c cÊp kªnh:

n =

Ai Ad

5. HÖ sè quay vßng ruéng ®Êt:

y =

Y A

6. ChØ tiªu s¶n l−îng c©y trång trªn 1 ®¬n vÞ diÖn tÝch (t/ha/n¨m):

y w =

Y W

7. ChØ tiªu s¶n l−îng c©y trång trªn 1 ®¬n vÞ n−íc t−íi (kg/m3):

bw =

b M

8. HQT trªn mét ®¬n vÞ n−íc t−íi (®/m3):

ViÖn khoa häc thñy lîi

9. ChØ tiªu gi¸ trÞ s¶n phÈm trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch canh t¸c (®/ha):

102

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

q A =

B A

qw =

B W

10. ChØ tiªu gi¸ trÞ s¶n phÈm trªn 1 ®¬n vÞ n−íc t−íi (®/m3):

100x

Gn =

W nguån cWy /

11. HiÖu suÊt cung cÊp nguån n−íc t−íi Gn(%)

12. ChØ tiªu ph©n ph©n phèi n−íc tæng hîp:

Môc tiªu

ChØ tiªu ®o ®¹c

(

))

P A

1 T

1 ∑ ∑ ( R

-Ph©n phèi n−íc ®Çy ®ñ (Adequacy)

(

))

P F

1 T

1 ∑ ∑ ( R

-Ph©n phèi n−íc hiÖu qu¶ (Efficiency)

)

P D

( QQ / D

1 ∑= R

-§é tin cËy (Dependability)

)

P E

( QQ / D

1 ∑= T

pA =

pF =

-TÝnh c«ng b»ng (Equity)

Q D Q

Q Q

Trong ®ã: nÕu QD< QR ; nÕu QD > QR

L−îng

n−íc

cã

WDC

(%) =

L−îng

n−íc

kh¶ n¨ng chuyÓn cÇu uyª t−íi lín nhÊt

t¶ dÇu ë i kª nh trong thêi gian

chÝnh 1

th¸ng

13. ChØ tiªu kh¶ n¨ng ph©n phèi n−íc (Water delivery capacity – WDC)

i =

I w A d

14. Thuû lîi phÝ trªn 1 ha ®Êt canh t¸c (®/ha):

%100

∑= ∑

ViÖn khoa häc thñy lîi

15. Tû lÖ kinh phÝ tù chi tr¶ ®−îc cña ®¬n vÞ kinh doanh (%)

103

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

r ∑= W

16. ChØ tiªu gi¸ thµnh trªn mét ®¬n vÞ n−íc t−íi (®/m3):

thu %

nhËp t¨ng

mthª

Thu Thu

nhËp cña ng−êi cñang−êi cña ng−êi cñang−êi nhËp

sau dan tr−íc dan

khi khi

cã cã

c«ng trinh t−íi c«ng trinh t−íi

17. ChØ tiªu thu nhËp t¨ng thªm:

ng−êi

ñng

sè %

ng−êi ñnghé

Sè sè

Tæng

ng−êi

hé h−ëng lîi

18. ChØ tiªu phÇn tr¨m sè ng−êi tho¶ m·n dÞch vô t−íi :

4.2.2 Gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña Tæ chøc dïng n−íc

• Gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña TCDN

- Gi¸m s¸t vËn hµnh ph©n phèi n−íc trong hÖ thèng t−íi tíi mÆt ruéng;

- Gi¸m s¸t duy tu b¶o d−ìng thi c«ng söa ch÷a c«ng tr×nh;

- Gi¸m s¸t thu chi vµ qu¶n lý tµi chÝnh.

- Ngoµi ra, Ban qu¶n lý cã thÓ quyÕt ®Þnh gi¸m s¸t bÊt kú ho¹t ®éng nµo khi

thÊy cÇn thiÕt.

• §¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng cña TCDN

- §¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña tæ chøc dïng n−íc trong mét vô hoÆc trong mét

n¨m

- §¸nh gi¸ toµn diÖn vÒ ho¹t ®éng cña TCDN.

• §¸nh gi¸ toµn diÖn vÒ ho¹t ®éng cña TCDN

§©y lµ ®¸nh gi¸ toµn diÖn nhÊt, nã kh«ng chØ lµ c¸c ho¹t ®éng cô thÓ cña TCDN

(nh− lo¹i ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng 1 vô 1 n¨m) mµ ®¸nh gi¸ tæng thÓ sau mét thêi gian

ho¹t ®éng.

Môc ®Ých cña ®¸nh gi¸:

Cã ®−îc c¸c bµi häc kinh nghiÖm trong viÖc tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¸c

TCDN nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña TCDN vµ hiÖu qu¶ cña hÖ

ViÖn khoa häc thñy lîi

thèng t−íi.

104

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Néi dung ®¸nh gi¸:

a. C¸c th«ng tin vÒ quy m«, c¬ cÊu tæ chøc cña Tæ chøc dïng n−íc

b. Sù h×nh thµnh vµ ph−¬ng ph¸p thµnh lËp Tæ chøc dïng n−íc

(cid:131) Qu¸ tr×nh h×nh thµnh.

(cid:131) Ph−¬ng ph¸p thiÕt lËp Tæ chøc.

(cid:131) Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thiÕt lËp Tæ chøc.

c. KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña Tæ chøc dïng n−íc.

(cid:131) Ho¹t ®éng qu¶n lý tæ chøc

(cid:131) VËn hµnh ph©n phèi n−íc,

(cid:131) Duy tu, b¶o d−ìng, söa ch÷a nhá hÖ thèng t−íi, b¶o vÖ c«ng tr×nh:

(cid:131) Thuû lîi phÝ vµ qu¶n lý tµi chÝnh.

(cid:131) Sù tham gia cña ng−êi dïng n−íc:

(cid:131) Sù tho¶ m·n cña hé dïng n−íc ®èi víi ho¹t ®éng cña Tæ chøc dïng n−íc.

d. HiÖu qu¶ cña hÖ thèng t−íi.

Tæ chøc thùc hiÖn ®¸nh gi¸:

Thµnh phÇn tham gia: Tuú theo quy m« vµ cÊp ra quyÕt ®Þnh ®¸nh gi¸ ®Ó ®Ò

xuÊt thµnh phÇn tham gia. Chó ý sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn sau: Héi phô

n÷, héi n«ng d©n, ®¹i diÖn ng−êi dïng n−íc.

Víi môc tiªu ®¸nh gi¸ kh¸c nhau th× quy m«, ph¹m vi vµ néi dung gi¸m s¸t còng

cÇn thay ®æi cho phï hîp. Ng−êi tæ chøc ®¸nh gi¸ cÇn lùa chän trong c¸c th«ng sè

®É ®Ò nghÞ ®Ó ®¸nh gi¸ cho phï hîp. V¬Ý c¸c tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng c¬ së nh−

HTX dïng n−íc Héi dïng n−íc chØ cÇn 10 th«ng sè ban ®Çu trong sè 18 th«ng sè

®−îc ®Ò nghÞ.

4.3. gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ l−íi ®iÖn n«ng th«n

4.3.1. C¬ së khoa häc cña vÊn ®Ò gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸

• Vai trß cña gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ ®èi víi qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n

Qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n lµ mét c«ng viÖc quan träng vµ nhËy c¶m trªn c¶ hai

yÕu tè kinh tÕ vµ kü thuËt. Tr−íc khi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi m« h×nh qu¶n lý l−íi

ViÖn khoa häc thñy lîi

®iÖn n«ng th«n ®−îc tiÕn hµnh, viÖc qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n ®Òu ®−îc giao cho mét

105

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

tæ chøc gåm mét sè ng−êi qu¶n lý ho¹t ®éng theo h×nh thøc giao kho¸n trªn c¬ së

gi¸ ®iÖn kho¸n. Do tæn thÊt ®iÖn lín, gi¸ kho¸n cao vµ kh«ng tÝnh ®Õn viÖc khÊu

hao thu håi vèn ®Ó n©ng cÊp l−íi ®iÖn nªn nh×n chung l−íi ®iÖn ngµy cµng xuèng

cÊp, kh«ng cã nh÷ng ®¸nh gi¸, kh¾c phôc cÇn thiÕt & kh«ng cã nguån vèn ®Ó c¶i

t¹o n©ng cÊp. ViÖc h¹ch to¸n kh«ng ho¸ ®¬n sæ s¸ch, kh«ng kiÓm tra, gi¸m s¸t

dÉn ®Õn nh÷ng bÊt cËp vµ kh«ng cßn phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn.

TÊt c¶ c¸c yÕu tè ®ã dÒu kh¼ng ®Þnh r»ng sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t− n©ng cÊp hÖ

thèng l−íi ®iÖn n«ng th«n vµ sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ ®Ó ®¸p

øng yªu cÇu cung cÊp ®iÖn hiÖn t¹i còng nh− sù nghiÖp ®iÖn khÝ ho¸ n«ng nghiÖp

n«ng th«n, ®¸p øng yªu cÇu kinh doanh cã l·i cña tæ chøc qu¶n lý kinh doanh ®iÖn

n¨ng. §ång thêi, qu¸ tr×nh ®ã ph¶i g¾n víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi m« h×nh qu¶n lý

®iÖn n«ng th«n theo h−íng h×nh thµnh c¸c tæ chøc hîp ph¸p ®éc lËp vµ kinh tÕ

ch¾c ch¾n vÒ kü thuËt, qu¶n lý, cã kh¶ n¨ng nhËn vèn ®Ó kinh doanh cã l·i vµ hoµn

tr¶ vèn cho c«ng tr×nh.

• Môc tiªu cña c«ng t¸c gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c l−íi ®iÖn n«ng

th«n

- T¨ng c−êng ®é tin cËy vµ chÊt l−îng cña l−íi ®iÖn, gi¶m tæn thÊt ®iÖn ¸p, ®iÖn

n¨ng trªn l−íi ®iÖn.

- H¹ gi¸ thµnh ®iÖn n«ng th«n, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ n¨ng lùc qu¶n

lý ®iÖn n«ng th«n do c¸c ®Þa ph−¬ng qu¶n lý.

- Thóc ®Èy qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c tæ chøc qu¶n lý ®iÖn hîp ph¸p, ®éc lËp vÒ

kinh tÕ, ch¾c ch¾n vÒ kü thuËt, qu¶n lý, cã kh¶ n¨ng ®¶m nhËn vèn, kinh

doanh cã l·i

• C¬ së khoa häc cña vÊn ®Ò gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸

§Ó nh»m ®¹t ®−îc nh÷ng môc tiªu vÒ chÊt l−îng, an toµn cung cÊp ®iÖn n¨ng vµ vÒ

hiÖu qu¶ trong qu¶n lý kinh doanh, nh− phÇn trªn ®· tr×nh bµy, viÖc gi¸m s¸t ®¸nh

gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c l−íi ®iÖn n«ng th«n lµ mét viÖc cÇn thiÕt.

ViÖc gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ ph¶i ®−îc dùa trªn nh÷ng th«ng sè kinh tÕ, kü thuËt cô thÓ

nh»m ®¹t tíi nh÷ng môc tiªu cô thÓ nh− sau:

ViÖn khoa häc thñy lîi

- L−íi ®iÖn n«ng th«n ph¶i ®−îc ph¸t triÓn ®ång bé c¶ l−íi trung vµ h¹ ¸p.

106

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Ph¶i ®¸p øng ®−îc viÖc cung cÊp ®iÖn æn ®Þnh an toµn vµ hiÖu qu¶ trong giai

®o¹n tíi sau 20 n¨m míi xem xÐt ®Õn viÖc c¶i t¹o n©ng cÊp tiÕp trõ c¸c söa

ch÷a nhá th−êng xuyªn.

- §¶m b¶o yªu cÇu vËn hµnh an toµn æn ®Þnh, ®é tin cËy cung cÊp ®iÖn ph¶i phï

hîp víi ®ßi hái cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n, phï

hîp víi nh÷ng qui ho¹ch vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc.

- KÕt cÊu l−íi ®iÖn ph¶i tiªn tiÕn vÒ kü thuËt vµ kinh tÕ, phï hîp víi ®Þnh h−íng

ph¸t triÓn hÖ thèng ®iÖn ViÖt Nam nãi chung vµ phï hîp víi nh÷ng qui ho¹ch

vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn l−íi ®iÖn khu vùc n«ng th«n.

- Trong qu¶n lý: ®¶m b¶o yªu cÇu kinh doanh cã l·i, vËn hµnh thuËn tiÖn, qu¶n

lý dÔ. L−íi ®iÖn ph¶i linh ho¹t vµ thuËn tiÖn cho viÖc ®Êu nèi ®iÖn cho nh©n

d©n.

- TiÕn tíi c¸c gi¶i ph¸p mua b¸n ®iÖn gi÷a Tæ chøc qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n víi

nh©n d©n ph¶i ®−îc thùc hiÖn c«ng khai, c«ng b»ng, thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm

tra kiÓm so¸t vµ sö lý c¸c vÊn ®Ò liªn quan trong viÖc mua vµ b¸n ®iÖn.

- Gi¶m ®−îc tæn thÊt ®iÖn n¨ng cßn d−íi 10% vµo n¨m 2010. Gi¸ ®iÖn phôc vô

tiªu dïng d©n c− n«ng th«n ®¶m b¶o ≤700®/KWh

Cô thÓ vÒ c¸c th«ng sè vµ ph−¬ng ph¸p luËn, quy tr×nh ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ qu¶n lý

khai th¸c l−íi ®iÖn n«ng th«n sÏ ®−îc ph©n tÝch ë phÇn tiÕp theo.

4.3.2. ChØ tiªu vÒ gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c L§NT

• C¸c chØ tiªu vÒ kü thuËt

C¸c chØ tiªu c¬ b¶n nhÊt dïng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c l−íi ®iÖn n«ng th«n

lµ ®é tin cËy cung cÊp ®iÖn vµ chÊt l−îng ®iÖn n¨ng (tÇn sè, ®iÖn ¸p) trong ®ã

th«ng sè ®−îc −u tiªn hµng ®Çu trong ®¸nh gi¸ lµ ®é tin cËy. §Ó cã ®−îc nh÷ng

th«ng tin vÒ ®é tin cËy nµy, mét lo¹t c¸c chØ tiªu kinh tÕ-kü thuËt cña l−íi ®iÖn

ph¶i ®−îc xem xÐt vµ ®¸nh gi¸, ch¼ng h¹n nh−: C¸c chØ tiªu kinh tÕ – kü thuËt

nguån ®iÖn, tæn thÊt c«ng suÊt, ®iÖn ¸p, ®iÖn n¨ng trong hÖ thèng l−íi ®iÖn, ph©n

ViÖn khoa häc thñy lîi

bè c«ng suÊt trªn ®−êng d©y, c¸c chØ tiªu kinh tÕ – kü thuËt cña l−íi,...

107

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

VÒ nguyªn t¾c, ®é tin cËy cña hÖ thèng ®iÖn ®−îc hiÓu lµ kh¶ n¨ng cña hÖ thèng

®¶m b¶o viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ vµ liªn tôc ®iÖn n¨ng cho c¸c hé tiªu thô ®iÖn víi

chÊt l−îng (®iÖn ¸p, tÇn sè) hîp chuÈn. Ngoµi ra, còng cã thÓ nhËn ®Þnh r»ng ®é

tin cËy lµ mét chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng phôc vô cña l−íi ®iÖn.

Kh¸i niÖm vÒ ®é tin cËy ®−îc diÔn gi¶i nh− sau:

§Æc ®iÓm cña hÖ thèng ®iÖn vÒ mÆt ®é tin cËy:

- Cã nhiÒu phÇn tö, c¸c phÇn tö ®a d¹ng vµ cã nhiÒu tr¹ng th¸i lµm viÖc, cã thÓ

phôc håi

- Sù liªn hÖ gi÷a c¸c phÇn tö rÊt phøc t¹p

- HÖ thèng ®iÖn lµ mét hÖ thèng cã dù phßng ®ã lµ: dù phßng vÒ c«ng suÊt, vÒ

n¨ng l−îng s¬ cÊp, sè phÇn tö vµ kh¶ n¨ng t¶i cña chóng, vÒ s¬ ®å ®Êu d©y.

- HÖ thèng ®iÖn lµ HT cã phôc håi do c¸c phÇn tö cña nã cã kh¶ n¨ng phôc håi.

- HÖ thèng ®iÖn cã nhiÒu tr¹ng th¸i lµm viÖc, mçi tr¹ng th¸i t−¬ng øng víi mét

møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc kh¸c nhau.

- HÖ thèng ®iÖn cã b¶o d−ìng ®Þnh kú : TiÓu tu, trung tu vµ ®¹i tu. Khi phÇn tö

hÕt h¹n sö dông sÏ ®−îc lo¹i bá vµ thay b»ng phÇn tö míi, do ®ã hÖ thèng

®iÖn lu«n ë trong giai ®o¹n lµm viÖc bÝnh th−êng víi c−êng ®é háng hãc trung

b×nh λ lµ h»ng sè.

- T¸c ®éng vËn hµnh rÊt phøc t¹p

Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm nh− vËy, ®é tin cËy cung cÊp ®iÖn cña l−íi ®iÖn n«ng th«n

®−îc hiÓu lµ ®é liªn tôc cung cÊp ®iÖn cho phô t¶i. §é tin cËy cïng víi chÊt l−îng

®iÖn n¨ng(tÇn sè, ®iÖn ¸p, sãng hµi...) lµ 2 tiªu chÝ ®¸nh gi¸ chÊt l−îng phôc vô (

quality of service) cña mét hÖ thèng cung cÊp ®iÖn. Trong qóa tr×nh vËn hµnh

HT§ do mét nguyªn nh©n nµo ®ã nh− thiÕu nguån, qu¸ t¶i, sa th¶i phô t¶i, sù cè,

c¾t ®iÖn c«ng t¸c...mµ dÉn ®Õn mét hay nhiÒu phô t¶i bÞ ngõng cung cÊp ®iÖn,

thËm chÝ cã tr−êng hîp mÊt ®iÖn víi quy m« rÊt réng. T×nh tr¹ng mÊt ®iÖn vµ chÊt

l−îng ®iÖn n¨ng thÊp g©y ¶nh h−ëng nghiªm träng cho ®êi sèng, g©y thiÖt h¹i cho

ViÖn khoa häc thñy lîi

c¶ hai bªn b¸n vµ bªn mua ®iÖn. Nh÷ng tæn thÊt th−êng thÊy lµ:

108

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- Tæn thÊt chÝnh trÞ –x· héi : Lµm ¶nh h−ëng ®Õn cuéc sèng cña con ng−êi (

nh− lµm chÕt ng−êi, g©y « nhiÔm m«i tr−êng, g©y ho¶ng lo¹n trong céng

®ång...)

- Tæn thÊt vÒ kinh tÕ : Do h− háng s¶n phÈm , s¶n xuÊt ngõng trÖ...

Tæn thÊt vÒ kinh tÕ phô thuéc vµo sè lÇn, thêi gian, l−îng ®iÖn n¨ng bÞ mÊt vµ

kh¸c nhau theo tõng ngµnh s¶n xuÊt, nh−ng nh×n chung th× tæn thÊt kinh tÕ do mÊt

1 kWh lín h¬n hµng chôc thËm chÝ hµng tr¨m lÇn so víi gi¸ tiÒn mua 1kWh ®iÖn.

Trong c¸c sinh ho¹t cña con ng−êi, mÊt ®iÖn cã thÓ ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn cuéc

sèng vµ ¶nh h−ëng gi¸n tiÕp ®Õn x· héi Ngoµi ra ®èi víi c¸c cty ®iÖn lùc (bªn

b¸n) mÊt ®iÖn còng g©y thiÖt h¹i vÒ doanh thu, gi¶m uy tÝn, chÞu ¸p lùc tõ d− luËn

x· héi...

• Nh÷ng yÕu tè vÒ qu¶n lý kinh doanh

* Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý l−íi ®iÖn trung ¸p:

Khu vùc n«ng th«n cã bé m¸y qu¶n lý b¸n ®iÖn trùc thuéc §iÖn lùc tØnh bao gåm

c¸c chi nh¸nh ®iÖn qu¶n lý theo tõng huyÖn vµ tæ ®iÖn qu¶n lý theo tõng côm x·.

HiÖn nay bé m¸y nµy ®ang ho¹t ®éng æn ®Þnh vµ cã kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu cho

viÖc ph¸t triÓn l−íi ®iÖn. ViÖc qu¶n lý, khai th¸c l−íi ®iÖn trung ¸p ®−îc giao cho

bé m¸y qu¶n lý ®iÖn thuéc §iÖn lùc tØnh.

* C«ng t¸c qu¶n lý khai th¸c l−íi h¹ ¸p:

Do bé m¸y qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n ®¶m nhËn. ViÖc quyÕt ®Þnh m« h×nh tæ chøc

bé m¸y, quy chÕ ho¹t ®éng cña tõng m« h×nh, c¸c c¬ chÕ chung vµ c¬ chÕ ¸p dông

®Æc biÖt cho tõng m« h×nh sÏ ®−îc UBND tØnh nghiªn cøu quyÕt ®Þnh trªn c¬ së

®iÒu kiÖn thùc tÕ.

* C«ng t¸c qu¶n lý hå s¬ tµi liÖu cña tæ chøc kinh doanh khai th¸c ®iÖn NT:

- Hå s¬ NCKT, hå s¬ kh¶o s¸t thiÕt kÕ, hå s¬ hoµn c«ng c«ng tr×nh x©y dùng

®iÖn.

- C¸c quyÕt ®Þnh phª duyÖt NCKT, thiÕt kÕ – tæng dù to¸n, phª duyÖt kÕt qu¶

®Êu thÇu mua s¾m vµ x©y l¾p.

- C¸c quyÕt ®Þnh tho¶ thuËn tuyÕn vµ vÞ trÝ x©y dùng c«ng tr×nh, quyÕt ®Þnh cÊp

ViÖn khoa häc thñy lîi

®Êt x©y dùng cña cÊp cã thÈm quyÒn (nÕu cã).

109

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- C¸c lý lÞch thiÕt bÞ, vËt t− quan träng, c¸c kÕt qu¶ thÝ nghiÖm thiÕt bÞ, vËt liÖu

®iÖn, kÕt qu¶ x©y dùng. C¸c v¨n b¶n nghiÖm thu kü thuËt vµ khèi l−îng thanh

to¸n.

- QuyÕt to¸n c«ng tr×nh vµ c«ng t¸c bµn giao vèn, tµi s¶n...

- C¸c hå s¬, v¨n b¶n kh¸c liªn quan ®Õn nghÜa vô quy ®Þnh trong LuËt Doanh

nghiÖp hoÆc HTX.

• C¸c th«ng sè vÒ x· héi, m«i tr−êng

- Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ vËn hµnh, c¸c c«ng tr×nh ®iÖn ph¶i kh«ng ®−îc

g©y ra chÊt th¶i cã kh¶ n¨ng lµm nhiÔm bÈn hoÆc g©y « nhiÔm chÊt l−îng

n−íc, kh«ng khÝ vµ chÊt l−îng ®Êt xung quanh. C¸c c«ng tr×nh ph¶i kh«ng lµm

thay ®æi tÝnh chÊt hay gÝa trÞ cña ®Êt, n−íc vµ kh«ng khÝ.

- §èi víi ®−êng d©y 22KV vµ 35KV, hµnh lang b¶o vÖ giíi h¹n bëi hai mÆt

ph¼ng th¼ng ®øng vÒ hai phÝa cña ®−êng d©y, song song víi ®−êng d©y, cã

kho¶ng c¸ch hµnh lang ®Õn d©y dÉn ngoµi cïng mçi phÝa d©y ®øng im lµ 3m,

nh÷ng c©y n»m ngoµi hµnh lang b¶o vÖ ph¶i ®¶m b¶o sao cho khi c©y ®æ th×

kho¶ng c¸ch tõ c¸c phÇn cña c©y ®Õn d©y dÉn lµ 0,5m vµ kho¶ng c¸ch th¼ng

®øng tõ d©y dÉn ®Õn ngän c©y kh«ng ®−îc nhá h¬n 2m.

- §èi víi nh÷ng c©y n»m trong hµnh lang b¶o vÖ, ph¶i chÆt hÕt nh÷ng c©y cao

trªn 4m vµ cÊm trång míi nh÷ng c©y cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cao trªn 4m. Nh−

vËy, tuyÕn ®−êng d©y cung cÊp ®iÖn cho c¸c x· nÕu c¾t qua c¸c v−ên cã c¸c

c©y cao qu¸ quy ®Þnh, ¶nh h−ëng ®Õn ®−êng d©y ®Òu ph¶i chÆt bá. Tuy nhiªn,

viÖc chÆt bá c©y cèi sÏ g©y nh÷ng ¶nh h−ëng nhÊt ®Þnh ®èi víi c¸c hÖ sinh th¸i

cho nªn viÖc chän tuyÕn ®−êng d©y hîp lý lµ mét ®iÒu rÊt quan träng.

• C¸c yÕu tè vÒ kinh tÕ - tµi chÝnh

- §Çu t− ®iÖn n«ng th«n lµ mét viÖc lµm rÊt phøc t¹p khã ®¸nh gi¸ ®−îc tÝnh

hiÖu qu¶ vÒ tµi chÝnh, mang tÝnh phôc vô trî gióp t¹o ®éng lùc cho n«ng th«n

ph¸t triÓn theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ khã kh¨n trong viÖc

thu håi vèn.

- ViÖc ®Çu t− ®iÖn n«ng th«n cµng nhiÒu, viÖc sö dông ®iÖn ë khu vùc n«ng th«n

ViÖn khoa häc thñy lîi

cµng nhiÒu th× nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc nãi chung vµ n«ng th«n nãi riªng ph¸t

110

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

triÓn, song cµng lµm cho c¸c chØ tiªu tµi chÝnh cña Tæng C«ng ty §iÖn lùc VN

xÊu ®i. (ë ®©y, vai trß cña ChÝnh phñ lµ xem xÐt ®Õn viÖc bï chÐo trong gi¸

®iÖn cña Tæng c«ng ty §iÖn lùc ViÖt nam).

- Mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng cña vÊn ®Ò tµi chÝnh lµ viÖc t×m ra c¸c gi¶i

ph¸p ®Ó ®¬n vÞ qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n tù chñ ®−îc tµi chÝnh khi tiÕp nhËn,

qu¶n lý l−íi ®iÖn. ViÖc h×nh thµnh c¸c c«ng ty cæ phÇn trong qu¶n lý ®iÖn

n«ng th«n ®Ó t¨ng thªm tÝnh tù chñ, tr¸ch nhiÖm t¨ng thªm tÝnh ph¸p lý trong

ho¹t ®éng qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n lµ mét chñ tr−¬ng ®óng. Song trong ®iÒu

kiÖn hiÖn nay th× nh÷ng yÕu tè ®Ó h×nh thµnh nã trªn diÖn réng lµ ch−a ®ñ, cÇn

cã thêi gian chuÈn bÞ, thÝ nghiÖm ®¸nh gi¸ rót kinh nghiÖm míi nªn ph¸t triÓn

®ång lo¹t.

- Khi tiÕn hµnh ¸p dông m« h×nh C«ng ty cæ phÇn th× khã kh¨n nhÊt hiÖn nay lµ

x¸c ®Þnh gi¸ ®iÖn mua gi÷a C«ng ty cæ phÇn víi ngµnh ®iÖn. Gi¸ ®iÖn n«ng

th«n hiÖn nay lµ gi¸ ®· cã hç trî cho n«ng th«n, trong khi c¸c C«ng ty cæ phÇn

ph¶i ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp ®−¬ng nhiªn kh«ng ®−îc h−ëng chÕ ®é

−u ®·i ®ã. Do vËy ®Ò nghÞ ChÝnh phñ nghiªn cøu vµ sím ban hµnh gi¸ ®iÖn ¸p

dông cho lo¹i h×nh doanh nghiÖp cæ phÇn kinh doanh ®iÖn n«ng th«n cho phï

hîp trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay.

4.3.3. néi dung gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c L§NT

Nh− phÇn trªn ®· tr×nh bµy, viÖc gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c l−íi ®iÖn

n«ng th«n lµ phøc t¹p bëi cã nhiÒu yÕu tè x· héi, tµi chÝnh tham gia. Cã thÓ s¬ bé

nhËn ®Þnh r»ng vÊn ®Ò gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ sÏ bao gåm viÖc x¸c ®Þnh chu tr×nh gi¸m

s¸t ®¸nh gi¸; x¸c ®Þnh nh÷ng néi dung cÇn gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸; tiÕp ®Õn lµ x¸c ®Þnh

c¸c c«ng cô ®Ó ®¸nh gi¸ vµ ®Þnh d¹ng c¸c lo¹i hå s¬, biÓu mÉu b¸o c¸o, c¸c d¹ng

l−u tr÷ sè liÖu

a. ChØ sè kü thuËt: th«ng qua ®¸nh gi¸ ®é tin cËy kh¶ n¨ng an toµn cung cÊp

®iÖn

§Ó ®¸nh gi¸ ®é tin cËy cung cÊp ®iÖn, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh lËp c¸c b¸o c¸o sau:

• Thèng kª c¸c lo¹i sù cè vÜnh cöu cña l−íi ®iÖn trung thÕ.

ViÖn khoa häc thñy lîi

• B¸o c¸o chi tiÕt sù cè l−íi ®iÖn trung thÕ.

111

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• SuÊt sù cè l−íi ®iÖn trung thÕ:

+ Tr¹m biÕn ¸p: sè vô / 1MVA/ ( tuÇn, th¸ng, n¨m)

• T×nh h×nh sù cè l−íi ®iÖn h¹ thÕ.

• Thèng kª c¸c lo¹i sù cè l−íi ®iÖn h¹ thÕ.

• Thèng kª c¾t ®iÖn söa ch÷a theo kÕ ho¹ch, bÊt th−êng.

• Tæng hîp c¾t ®iÖn, mÊt nguån.

MÉu b¸o c¸o sù cè cã thÓ dïng theo mÉu do Tæng C«ng ty §iÖn lùc ban hµnh. C¸c b¸o c¸o sÏ ®−a ra nh÷ng ®¸nh gi¸ trÞ cô thÓ vÒ sè lÇn vµ thêi gian mÊt ®iÖn ë tõng phô t¶i, ®¸nh gi¸ ®−îc thiÖt h¹i vÒ mÆt kinh tÕ, vµ cã thÓ sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cung cÊp ®iÖn vµ ®−a ra c¸c dù b¸o vÒ hiÖu qu¶ khai th¸c l−íi ®iÖn.

Cã thÓ ®−a ra mét sè mÉu c¸c thèng kª nh− sau:

Thèng kª sù cè l−íi ®iÖn trung, h¹ thÕ §L tØnh

Sè lÇn sù cè

Sè lÇn sù cè trung

Sè lÇn sù cè

trung thÕ

§¬n vÞ

thÕ vÜnh cöu

h¹ thÕ (lÇn)

tho¸ng qua

(lÇn)

Toµn §L

§èi víi sù cè trung thÕ vÜnh cöu cã thèng kª theo c¸c nguyªn nh©n g©y sù cè nh− do háng sø, ®øt d©y, do sù cè m¸y biÕn ¸p, c¸c nguyªn nh©n kh¸c...

Sè lÇn sù cè trung thÕ vÜnh cöu (lÇn)

§¬n vÞ

Sø

§øt d©y MBA

Sù cè kh¸c

Tæng sè

®iÖn lùc

Toµn §L

ViÖn khoa häc thñy lîi

112

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

T

sù cè

SuÊt sù cè

sù cè vÜnh

T

§¬n vÞ

tho¸ng qua

TQ

cöu

SuÊt sù cè VC

§iÖn lùc

Toµn §L

Thèng kª sù cè tr¹m biÕn ¸p

Sù cè tr¹m biÕn thÕ

T

Sù cè

SuÊt sù cè

sù cè vÜnh

T

tho¸ng

SuÊt sù cè VC

TQ

cöu

qua

§iÖn lùc

Toµn §L

SuÊt sù cè M¸y biÕn thÕ: sè lÇn sù cè / 100MBA/n¨m

Thèng kª c¾t ®iÖn, gi¶m t¶i, mÊt nguån

Gi¶m t¶i

MÊt nguån

C¾t ®iÖn

Thêi

§¬n vÞ

Thêi gian

sè lÇn

Sè lÇn

gian

(giê)

®iÖn lùc

Toµn §L

-

ViÖn khoa häc thñy lîi

113

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Khung 4.2. §¸nh gi¸ ®é tin cËy l−íi ®iÖn ViÖt Nam cña TCT §iÖn lùc

¸p vµ h¹ thÕ; suÊt sù cè vÜnh cöu tÝnh theo sè tr¹m vµ sè ng¨n lé quy ®æi.

C¸c c«ng ty ®iÖn lùc ®−îc giao chØ tiªu vÒ suÊt sù cè c¶ n¨m nh− sau:

- SuÊt sù cè tr¹m : 1,8 (lÇn sù cè / 100MBA/n¨m).

C¸c chØ tiªu nµy lµ tiªu chÝ ®Ó ®¸nh gi¸ hoµn thµnh kÕ ho¹ch cña c¸c CT§L vµ ®Ó so s¸nh

gi÷a n¨m nµy víi n¨m kh¸c, tuy nhiªn cã phÇn ph¶n ¸nh ch−a ®Çy ®ñ vÒ ®é tin cËy cung cÊp

®iÖn, ch−a ®¸nh gi¸ ®−îc møc ®é ¶nh h−ëng cña c¸c sù cè ®Õn qu¸ tr×nh vËn hµnh cung cÊp

®iÖn liªn tôc cho kh¸ch hµng, ch−a cã yÕu tè vÒ mÆt thêi gian kh¾c phôc sù cè.

Nh− vËy, do c«ng t¸c qu¶n lý, vËn hµnh hÖ thèng ®iÖn ®· cã nhiÒu tiÕn bé nªn t×nh tr¹ng sù

s¸nh víi c¸c n−íc tiªn tiÕn trªn TG vµ c¸c n−íc trong khu vùc th× c¸c sù cè trong l−íi ®iÖn

cña ViÖt Nam vÉn ë møc cao. §Õn nay hÖ thèng ®iÖn ViÖt Nam tuy vÉn cßn ph¶i ®èi mÆt víi

t×nh tr¹ng thiÕu nguån song ®· ®· cã b−íc ph¸t triÓn v−ît bËc so víi c¸c thËp kû tr−íc. Møc

®é liªn tôc cung cÊp ®iÖn cho c¸c kh¸ch hµng ngµy cµng tèt h¬n song viÖc ®¸nh gi¸ ®é tin

ngµy cµng t¨ng v× ®iÖn n¨ng lµ nguyªn liÖu ®Çu vµo cña s¶n xuÊt, tû träng ®iÖn n¨ng trong

gi¸ thµnh s¶n phÈm ngµy cµng cao, chÊt l−îng ®iÖn n¨ng nãi chung trong ®ã cã ®é liªn tôc

cung cÊp ®iÖn cã ¶nh h−ëng rÊt lín tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña hä. MÊt ®iÖn nhiÒu doanh

h¹i do mÊt ®iÖn, mÆc dï hä cã thÓ ch−a thèng kª nh÷ng thiÖt h¹i nµy

b. VÒ qu¶n lý vµ kinh tÕ tµi chÝnh:

§−îc ®¸nh gi¸ cho c¸c tæ chøc qu¶n lý, kinh doanh ®iÖn n«ng th«n theo ®óng luËt

th«n ho¹t ®éng theo LuËt HTX vµ c¸c C«ng ty cæ phÇn kinh doanh ®iÖn ho¹t

ViÖn khoa häc thñy lîi

®éng theo LuËt Doanh nghiÖp.

114

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

c. §¸nh gi¸ vÒ ¶nh h−ëng m«i tr−êng:

§¬n vÞ kinh doanh ®iÖn n¨ng phèi hîp víi UBND, c¸c c¬ quan chøc n¨ng sÏ tiÕn

tr×nh ®iÖn hoÆc còng cã thÓ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ khi cã vÊn ®Ò ph¸t sinh trong qu¸

tr×nh vËn hµnh.

ViÖc gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ phô thuéc vµo yªu cÇu vµ môc ®Ých cña ®anh gi¸. Néi

dung ®¸nh gi¸ theo ®óng c¸c tiªu chuÈn, ph−¬ng ph¸p luËn do c¸c c¬ quan quy

®Þnh vµ sù lùa chän cña c¬ quan hoÆc ng−êi tæ chøc ®¸nh gi¸.

4.4. gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n

4.4.1 TÝnh hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng cña giao th«ng n«ng th«n.

Tr−íc khi ®Ò cËp tíi hÖ thèng c¸c chØ tiªu kinh tÕ - kü thuËt ®¸nh gi¸ hÖ thèng giao

th«ng n«ng th«n chóng ta cÇn lµm râ kh¸i niÖm hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng trong

giao th«ng n«ng th«n.

HiÖu qu¶ ®−îc hiÓu lµ mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c môc tiªu ho¹t ®éng

vµ chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®−îc kÕt qu¶ ®ã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Th«ng th−êng

cã hai lo¹i hiÖu qu¶: hiÖu qu¶ tµi chÝnh, hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi. Vµ t−¬ng øng cã

hai quan ®iÓm ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶: quan ®iÓm tµi chÝnh vµ quan ®iÓm kinh tÕ - x·

héi

§èi víi giao th«ng n«ng th«n ViÖt Nam hiÖn nay, vÊn ®Ò hiÖu qu¶ cã thÓ ®−îc hiÓu

lµ hÖ thèng giao th«ng ®¸p øng ®−îc nhu cÇu ®i l¹i vµ vËn chuyÓn hµng hãa cho

vµ khai th¸c, b¶o d−ìng söa ch÷a hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n thÊp nhÊt.

§Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ cña hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n cÇn ph¶i dùa trªn

lîi Ých kh«ng thÓ ®Þnh l−îng chø kh«ng chØ tÝnh ®Õn chi phÝ vµ lîi Ých cña tõng c¸

ViÖn khoa häc thñy lîi

khÝa c¹nh kü thuËt, khÝa c¹nh x· héi vµ m«i tr−êng…

115

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc, chóng ta kh«ng nh÷ng ph¶i ®¶m

b¶o tÝnh hiÖu qu¶ mµ cßn ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ph¸t triÓn bÒn v÷ng.

Kh¸i niÖm ph¸t triÓn bÒn v÷ng kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò hoµn toµn míi mÎ. Nã xuÊt

hiÖn trªn c¬ së ®óc rót kinh nghiÖm ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia trªn hµnh tinh tõ

tr−íc ®Õn nay, ph¶n ¸nh xu thÕ cña thêi ®¹i vµ ®Þnh h−íng t−¬ng lai cña loµi ng−êi.

lµ mét thÕ giíi kh«ng sö dông c¸c nguån tµi nguyªn t¸i t¹o (nh− n−íc, thæ nh−ìng,

sinh vËt) nhanh h¬n kh¶ n¨ng tù t¸i t¹o cña chóng. Mét x· héi bÒn v÷ng còng

kh«ng sö dông c¸c nguån tµi nguyªn kh«ng t¸i t¹o (nh− kho¸ng s¶n, nhiªn liÖu hãa

th¹ch) nhanh h¬n qu¸ tr×nh t×m ra nh÷ng lo¹i thay thÕ chóng vµ kh«ng th¶i ra m«i

tr−êng c¸c chÊt ®éc h¹i nhanh h¬n qu¸ tr×nh tr¸i ®Êt hÊp thô vµ v« hiÖu hãa chóng.

B¸o c¸o cña Brundtland vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ mét lo¹i ph¸t triÓn lµnh m¹nh

t−¬ng lai.

So víi ph¸t triÓn kinh tÕ ®¬n thuÇn, ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ mét bµi to¸n rÊt khã,

kh«ng ph¶i lóc nµo còng cã thÓ gi¶i quyÕt mét c¸ch tèi −u ®−îc, bëi v× trong thùc

tÕ, ng−êi ta th−êng ®øng tr−íc mét sù lùa chän kh«ng dÔ dµng, hoÆc c¸i nµy hoÆc

c¸i kia. Song xuÊt ph¸t tõ mét c¸i nh×n tæng thÓ, mét chiÕn l−îc ph¸t triÓn cã tÝnh

dù b¸o t−¬ng lai cã tÝnh hiÖn thùc, th× ph¸t triÓn bÒn v÷ng vÉn ®−îc ®¸nh gi¸ lµ

mét ph−¬ng ph¸p ph¸t triÓn lµnh m¹nh vµ cã gi¸ trÞ nhÊt.

4.4.2 C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ HÖ thèng giao th«ng n«ng th«n.

§Ó ®¸nh gi¸ hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n chóng ta ph¶i sö dông mét hÖ thèng

thµnh 3 nhãm c¬ b¶n:

- Nhãm c¸c chØ tiªu tæng hîp.

- Nhãm c¸c chØ tiªu kü thuËt.

ViÖn khoa häc thñy lîi

- Nhãm c¸c chØ tiªu kinh tÕ - x· héi - m«i tr−êng.

116

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• C¸c chØ tiªu tæng hîp ®¸nh gi¸ hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n

- Tæng chiÒu dµi m¹ng l−íi ®−êng giao th«ng n«ng th«n (®¬n vÞ tÝnh lµ km).

- Sè l−îng ®−êng giao th«ng n«ng th«n mµ « t« cã thÓ ®i ®−îc.

- Tû lÖ ®−êng « t« cã thÓ ®i ®−îc: chØ tiªu nµy ®−îc tÝnh b»ng tû lÖ gi÷a sè l−îng ®−êng giao th«ng n«ng th«n mµ « t« cã thÓ ®i ®−îc vµ tæng sè l−îng ®−êng giao th«ng n«ng th«n.

- Tæng chiÒu dµi ®−êng giao th«ng n«ng th«n mµ « t« cã thÓ ®i ®−îc.

- Tæng diÖn tÝch mÆt ®−êng giao th«ng n«ng th«n (®¬n vÞ tÝnh lµ km2)

- MËt ®é m¹ng l−íi ®−êng:

L−u ý: c¸c chØ tiªu sè l−îng ®−êng, chiÒu dµi ®−êng, diÖn tÝch mÆt ®−êng, mËt ®é m¹ng l−íi ®−êng cã thÓ ®−îc tÝnh to¸n trong ph¹m vi c¶ n−íc hay trong tõng vïng, tõng huyÖn, tõng x· trong ®ã cã thÓ chi tiÕt ra theo lo¹i ®−êng (®−êng huyÖn vµ ®−êng x·; ®−êng lo¹i AH, AHMN hay lo¹i A, B, ®−êng bª t«ng, bª t«ng xi m¨ng, ®−êng cÊp phèi, ®−êng l¸t mÆt hay ®−êng ®Êt…)

3600

N¨ng lùc th«ng qua cña tuyÕn ®−êng giao th«ng n«ng th«n: lµ sè l−îng ph−¬ng tiÖn cã thÓ ®i theo mét h−íng trong mét ®¬n vÞ thêi gian. Nã ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau:

N

=

l ++

Vt p

Trong ®ã:

- N: sè l−îng ph−¬ng tiÖn ®i qua trong mét giê theo mét h−íng

(chiÕc).

- Vt: tèc ®é kü thuËt cña ph−¬ng tiÖn (m/s).

- tp: thêi gian ph¶n øng cña l¸i xe (s).

- b: gia tèc phanh (m/s2).

l: chiÒu dµi ph−¬ng tiÖn (m) -

- l0: kho¶ng c¸ch an toµn gi÷a hai ph−¬ng tiÖn.

- ChØ tiªu sè l−îng tai n¹n giao th«ng, møc ®é nghiªm träng cña tai

n¹n giao th«ng.

ViÖn khoa häc thñy lîi

- ChØ tiªu thêi gian vËn chuyÓn hµng hãa, thêi gian chuyÕn ®i cña ng−êi d©n n«ng th«n, thêi gian tiÕt kiÖm ®−îc cho mçi chuyÕn ®i cña ng−êi d©n vµ vËn chuyÓn hµng hãa.

117

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Ngoµi ra cßn cã thÓ sö dông mét sè chØ tiªu tæng hîp mang tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh ch¼ng h¹n nh− nh÷ng lo¹i ph−¬ng tiÖn cã thÓ vËn hµnh trªn ®−êng (xe t¶i lo¹i nhá hay lo¹i trung, lo¹i lín; xe kh¸ch lo¹i trung hay lo¹i lín,) …

• C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hÖ thèng GTNT vÒ kinh tÕ - x· héi vµ m«i tr−êng

* C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n vÒ kinh tÕ:

- C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh vèn dµnh cho ®Çu t−, khai th¸c, b¶o tr× giao th«ng

n«ng th«n:

trong mét ®¬n vÞ thêi gian (th−êng lµm mét th¸ng hay quý, n¨m).

- Chi phÝ vËn chuyÓn 1 tÊn hµng hãa/km hay mét hµnh kh¸ch/km hay chi phÝ

vËn hµnh mét ca xe (xe chë hµng, xe chë kh¸ch).

* C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n vÒ mÆt x· héi:

ng−êi ë khu vùc n«ng th«n).

- Sè l−îng trÎ em ®−îc ®Õn tr−êng, tû lÖ xo¸ mï ch÷ (do t¸c ®éng cña giao

th«ng).

- Sù giao l−u v¨n hãa gi÷a c¸c vïng.

* C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n vÒ m«i tr−êng:

- DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp vµ ®Êt tù nhiªn bÞ thu hÑp do lµm ®−êng giao th«ng n«ng th«n (¶nh h−ëng tíi ®é mµu mì cña ®Êt vµ ¶nh h−ëng tíi hÖ sinh thùc vËt vèn sinh sèng trªn diÖn tÝch ®Êt ®ã).

- Møc ®é « nhiÔm kh«ng khÝ do bôi (thi c«ng x©y dùng, söa ch÷a ®−êng, ph−¬ng tiÖn vËn t¶i vËn hµnh trªn ®ùêng) vµ khÝ th¶i ®éc h¹i («xit cacbon - CO, oxit nit¬ - NOx, ch× …) do ph−¬ng tiÖn vËn t¶i th¶i ra.

dB(A)).

• C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng ®−êng

* C¸c chØ tiªu kÜ thuËt ®¸nh gi¸ chÊt l−îng nÒn ®−êng

ViÖn khoa häc thñy lîi

- §é vâng: §é vâng lµ mét chØ tiªu tæng qu¸t vÒ søc mang cña ®Êt nãi chung hay cña ®−êng nãi riªng; ®©y thùc chÊt lµ biÕn d¹ng theo chiÒu th¼ng ®øng mµ mét ®iÓm trªn mÆt ®Êt hay mÆt ®−êng ph¶i chÞu khi cã mét trôc xe ch¹y qua.

118

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- M« ®uyn ®µn håi cña nÒn ®−êng: Khi xÐt tíi t¸c dông cña t¶i träng b¸nh xe

lªn ®Ønh nÒn ®−êng ng−êi ta th−êng dïng m« ®uyn ®µn håi lµm chØ sè ®o; nã

®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p nÐn tÊm Ðp trßn lªn nÒn ®−êng. BiÕn d¹ng

®µn håi ®−îc hiÓu lµ cã thÓ kh«i phôc ®−îc, nã ph¶n ¸nh tÝnh chÊt ®µn håi cña

khèi ®Êt.

- Tiªu chuÈn ®Çm nÐn: NÒn ®−êng sau khi ®Çm nÐn ®¶m b¶o tiªu chuÈn sÏ

chÆt khÝt l¹i, gi¶m nhá tÝnh Ðp lón, tÝnh thÊm n−íc vµ thay ®æi thÓ tÝch, t¨ng

c−êng ®é t¨ng n¨ng lùc chèng biÕn d¹ng vµ ®é æn ®Þnh ®èi víi n−íc, kh¾c

cña t¸c dông trïng phôc cña xe ch¹y, khèng chÕ viÖc tÝch tô Èm dÉn tíi viÖc

chÆt cña nÒn ®−êng ®¾p K quy ®Þnh ®¹t tõ 0,90 ®Õn 0,95.

* Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ chÊt l−îng mÆt ®−êng

- §é nhÊp nh«: §é nhÊp nh« lµ mét trong nh÷ng th−íc ®o chÊt l−îng ch¹y xe

cña mÆt ®−êng; ®é nhÊp nh« cña ®−êng cã quan hÖ tíi biÕn d¹ng th−êng

kh¸c cña m«i tr−êng. §¸nh gi¸ ®é nhÊp nh« cña mÆt ®−êng ®èi víi ®−êng giao

th«ng n«ng th«n cã thÓ sö dông ph−¬ng ph¸p thñ c«ng (b»ng m¾t th−êng vµ

ch¹y xe); khi ®¸nh gi¸ ®é nhÊp nh« cña mÆt ®−êng cã thÓ chia ra thµnh c¸c

cÊp ®é kh¸c nhau: RÊt xÊu; XÊu; Kh¸; Tèt.

- ChØ tiªu nøt mái: Sè lÇn t¸c dông trïng phôc cña t¶i träng mµ vËt liÖu ¸o

®−êng cã thÓ chÞu ®ùng ®−îc tr−íc khi xuÊt hiÖn hiÖn t−îng nøt mái gäi lµ

tuæi thä chÞu mái. §Ó ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn xe ch¹y ªm dÞu vµ an toµn th× øng

hay biÕn d¹ng cho phÐp cña vËt liÖu ¸o ®−êng.

- ChØ tiªu vÖt b¸nh: VÖt b¸nh chÝnh lµ tæng tÝch luü c¸c biÕn d¹ng kh«ng håi

phôc ®−îc cña c¸c líp kÕt cÊu; th«ng th−êng lµ dÊu hiÖu líp trªn ®· h− háng,

nh−ng còng cã khi vÕt b¸nh xe chØ hoµn toµn sinh ra do asphalt cã c−êng ®é

thÊp. §Ó ®¶m b¶o cho xe ch¹y ªm thuËn vµ an toµn th× tæng biÕn d¹ng kh«ng

håi phôc ®−îc trong c¸c líp kÕt cÊu ¸o ®−êng ph¶i nhá h¬n hay b»ng biÕn

ViÖn khoa häc thñy lîi

d¹ng cho phÐp kh«ng håi phôc ®−îc.

119

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- ChØ tiªu ®é vâng ®µn håi trªn mÆt ®−êng: TrÞ sè ®é vâng ®µn håi trªn bÒ mÆt

d−íi t¸c dông cña t¶i träng, ph¶n ¸nh n¨ng lùc chÞu t¶i tæng thÓ cña kÕt cÊu

®é vâng ®µn håi cho phÐp.

- ChØ tiªu nøt líp mÆt: Khi bÒ mÆt ®−êng chÞu t¸c dông cña lùc ngang do phanh

xe gÊp, líp mÆt sÏ ph¶i chÞu øng suÊt kÐo theo h−íng däc rÊt lín vµ sÏ chuyÓn

dich theo ph−¬ng n»m ngang, lµm cho líp mÆt bÞ nøt ra vµ ph¸t sinh hiÖn

t−îng tr−ît.

- ChØ tiªu nøt co do nhiÖt ®é: ChØ tiªu nøt co do nhiÖt ®é lµ chØ tiªu kh«ng liªn

sinh ra do vËt liÖu líp mÆt bÞ c¶n trë co rót kh«ng ®−îc lín h¬n c−êng ®é chÞu

kÐo cña vËt liÖu ë tr¹ng th¸i nhiÖt ®é ®ã.

• LËp b¸o c¸o thèng kª t×nh tr¹ng cÇu ®−êng GTNT

B¸o c¸o t×nh tr¹ng cÇu ®−êng nãi chung vµ cÇu ®−êng giao th«ng n«ng th«n nãi

riªng lµ mét trong nh÷ng c«ng viÖc rÊt quan träng, liªn quan trùc tiÕp ®Õn c¸c

• CÊp b¸o c¸o, tr×nh tù thñ tôc b¸o c¸o

Do ®Æc ®iÓm cña hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n lµ kh«ng tËp trung mµ tr¶i réng

trªn toµn bé bé l·nh thæ, ®Õn tËn c¸c th«n xãm, ra c¸nh ®ång,…nªn viÖc qu¶n lÝ

m¹ng l−íi giao th«ng n«ng th«n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n.

CÊp n¾m râ hiÖn tr¹ng giao th«ng n«ng th«n lµ cÊp x·, do vËy CÊp b¸o c¸o hiÖn

tr¹ng c¬ së h¹ tÇng giao th«ng n«ng th«n chÝnh x¸c nhÊt lµ tõ cÊp x·; nh− vËy ®Ó

sè liÖu giao th«ng n«ng th«n ®−îc thu thËp mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c th× tr×nh tù

- CÊp X· thu thËp sè liÖu t¹i ®Þa ph−¬ng m×nh b¸o c¸o lªn cÊp HuyÖn;

- CÊp HuyÖn tËp hîp sè liÖu b¸o c¸o do c¸c X· göi lªn, xem xÐt l¹i vµ b¸o c¸o

lªn cÊp TØnh (Së Giao th«ng vËn t¶i);

- CÊp TØnh (Së Giao th«ng vËn t¶i) tËp hîp sè liÖu do c¸c HuyÖn b¸o c¸o, xem

xÐt l¹i vµ b¸o lªn Bé Giao th«ng vËn t¶i (Côc §−êng bé ViÖt Nam, Vô KÕ

ho¹ch vµ §Çu t−);

ViÖn khoa häc thñy lîi

- Bé Giao th«ng vËn t¶i xem xÐt vµ tæng hîp c¸c sè liÖu b¸o c¸o.

120

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

§Ó ®¶m b¶o sè liÖu tæng hîp c¬ së h¹ tÇng giao th«ng n«ng th«n cuèi cïng ®¹t hiÖu qu¶, chÊt l−îng, lµm c¨n cø ®óng ®¾n cho c¸c kÕ ho¹ch, quy ho¹ch trong t−¬ng lai th× c¸c sè liÖu b¸o c¸o tõ c¸c cÊp c¬ së ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc, kÞp thêi vµ khoa häc.

• Thêi gian b¸o c¸o

C«ng t¸c b¸o c¸o t×nh tr¹ng c¬ së h¹ tÇng giao th«ng n«ng th«n cÇn ph¶i ®−îc b¸o c¸o mét c¸ch th−êng xuyªn, liªn tôc. CÇn ph¶i s¾p xÕp c¸c h¹ng môc c«ng viÖc ®Ó ph©n lo¹i c«ng viÖc cÇn b¸o c¸o hµng th¸ng, hµng quý hoÆc hµng n¨m ®Ó c¸c sè liÖu b¸o c¸o ®¶m b¶o tÝnh khoa häc, ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ kh«ng bÞ trïng lÆp; cô thÓ nh− sau:

- Hµng th¸ng, c¸c c¸n bé qu¶n lÝ ®−êng t¹i c¸c x· kiÓm tra t×nh h×nh giao th«ng n«ng th«n t¹i ®Þa ph−¬ng m×nh vµ tËp hîp l¹i trªn c¸c hÖ thèng b¶ng biÓu quy ®Þnh.

- Hµng Quý, c¸c X· göi c¸c b¸o c¸o (theo mÉu b¶ng biÓu ®· tËp hîp) lªn c¸c

®¬n vÞ phôc tr¸ch giao th«ng cÊp HuyÖn.

- Hµng Quý, c¸c HuyÖn xem xÐt, kiÓm tra vµ göi c¸c b¸o c¸o (theo c¸c biÓu

mÉu) lªn ®¬n vÞ phô tr¸ch giao th«ng cÊp tØnh (Së Giao th«ng vËn t¶i).

- Hµng Quý, hµng n¨m, Së Giao th«ng vËn t¶i tËp hîp xem xÐt vµ göi b¸o c¸o (theo biÓu mÉu) lªn c¸c ®¬n vÞ cÊp Trung −¬ng (Bé Giao th«ng vËn t¶i, Côc ®−êng bé ViÖt Nam).

- C¸c ®¬n vÞ qu¶n lÝ giao th«ng n«ng th«n cÊp Trung −¬ng tËp hîp c¸c sè liÖu b¸o c¸o, l−u tr÷ vµ chuyÓn giao c¸c bé phËn nghiÖp vô thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kÕ ho¹ch, quy ho¹ch, chiÕn l−îc ngµnh.

• C¸c biÓu mÉu b¸o c¸o

C¸c biÓu mÉu b¸o c¸o còng cÇn ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ th«ng tin, ®¬n gi¶n, dÔ hiÓu, dÔ cËp nhËt. Mçi lo¹i c«ng viÖc cÇn ®−a ra mét d¹ng biÓu riªng vµ cã biÓu thèng kª tæng hîp c¸c h¹ng môc giao th«ng n«ng th«n.

4.4.3 KiÓm tra t×nh tr¹ng kü thuËt cña c«ng tr×nh GTNT • KiÓm tra th−êng xuyªn.

KiÓm tra ®−îc tiÕn hµnh th−êng xuyªn hµng ngµy vµ 1 lÇn /ngµy.

ViÖn khoa häc thñy lîi

- Ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng hµnh vi vi ph¹m luËt lÖ, x©m h¹i ®Õn c«ng tr×nh vµ hµnh lang an toµn, c¸c h− háng g©y mÊt an toµn giao th«ng vµ b¸o c¸o cho cÊp qu¶n lý.

121

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- KiÓm tra nÒn, mÆt ®−êng, cÇu, hÖ thèng tho¸t n−íc, hÖ thèng biÓn b¸o ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng h− háng cã thÓ g©y ra tai n¹n giao th«ng ®Ó b¸o c¸o lªn cÊp trªn.

- NÕu cã sù viÖc g©y ¸ch t¾c giao th«ng nh− ®Êt sôt, lë ®−êng, ngËp n−íc, gÉy cÇu ... cÇn cã biÖn ph¸p xö lý t¹m thêi nh− ®Æt biÓn b¸o nguy hiÓm, biÓn cÊm ... vµ b¸o c¸o cÊp trªn.

- Thèng kª theo dâi c¸c vô tai n¹n giao th«ng trªn ®o¹n ®−êng m×nh phô

- Ghi chÐp nh÷ng diÔn biÕn cña cÇu, ®−êng vµo sæ nhËt ký tuÇn ®−êng vµ b¸o

c¸o nh÷ng diÔn biÕn cña cÇu, ®−êng trong ngµy h«m ®ã.

• KiÓm tra ®Þnh kú

Néi dung kiÓm tra:

§èi víi nÒn ®−êng: KiÓm tra c¸c vÞ trÝ cã bÞ lón, sôt, lë kh«ng, cã bÞ ngËp n−íc trong mïa m−a kh«ng? KiÓm tra c«ng t¸c ph¸t quang tÇm nh×n.

§èi víi mÆt ®−êng: KiÓm tra vÞ trÝ, x¸c ®Þnh khèi l−îng vµ møc ®é h− háng mÆt ®−êng;

§èi víi hÖ thèng tho¸t n−íc: KiÓm tra t×nh tr¹ng tho¸t n−íc t¹i c¸c cèng, sù h− háng c¸c cèng. KiÓm tra tho¸t n−íc r·nh: KiÓm tra tho¸t n−íc vµ x¸c ®Þnh møc ®é h− háng cña r·nh, x¸c ®Þnh khèi l−îng h− háng.

KiÓm tra hÖ thèng biÓn b¸o ®−êng bé: KiÓm tra sè l−îng vµ t×nh t¹ng kü thuËt c¸c cäc tiªu biÓn b¸o, g−¬ng cÇu, gi¶i ph©n c¸ch mÒm...

KiÓm tra c¸c c«ng tr×nh kÌ, t−êng ch¾n ®Êt, ngÇm, ®Ëp trµn vÒ møc ®é h− háng vµ ®¸nh gi¸ møc ®é h− háng c¸c thiÕt bÞ an toµn nh− cäc tiªu cét thuû chÝ, biÓn b¸o...

• KiÓm tra ®Þnh kú theo quÝ

- KiÓm tra néi nghiÖp: KiÓm tra viÖc ghi chÐp t×nh tr¹ng cÇu ®−êng.KiÓm tra c¸c tµi liÖu, hå s¬ theo dâi l−u th«ng, t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng, nhËt ký tuÇn ®−êng, c¸c sæ s¸ch thèng kª, kÕ to¸n.

- KiÓm tra hiÖn tr−êng: KiÓm tra ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng ®−êng, cÇu, vµ c¸c c«ng

tr×nh trªn ®−êng. KiÓm tra ®¸nh gi¸ c«ng t¸c BDTX, c«ng t¸c söa ch÷a.

ViÖn khoa häc thñy lîi

Møc ®é kiÓm tra: toµn tuyÕn, b»ng ph−¬ng ph¸p trùc gi¸c hoÆc c«ng cô th« s¬.

122

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• KiÓm tra ®ét xuÊt

KiÓm tra ®ét xuÊt do ®¬n vÞ qu¶n lý vµ söa ch÷a thùc hiÖn, ®−îc tiÕn hµnh khi cã

sù cè h− háng cÇu hoÆc ®−êng theo yªu cÇu cña c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn. Qu¸

biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi vµ hîp lý.

• KiÓm tra ®Æc biÖt

KiÓm tra ®Æc biÖt do c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn cña ®¬n vÞ qu¶n lý thùc hiÖn theo

yªu cÇu riªng nh»m x¸c ®Þnh biÖn ph¸p xö lý kü thuËt ®èi víi c«ng tr×nh.

3.5. KÕt luËn

- 2020 lµ nh»m ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ hiÖu qu¶ c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ n«ng

nghiÖp vµ n«ng th«n ViÖt nam. §Ó cã c¬ së còng nh− ®¸nh gi¸ ®óng ®−îc thùc

tr¹ng còng nh− hiÖu qu¶ ®ã ®ßi hái ph¶i lµm tèt c«ng t¸c gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸

th−ìng xuyªn vµ ®Æc biÖt lµ gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ cña céng ®ång. Lµm tèt c«ng t¸c

cña kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n trong ph¸t triÓn kinh tÕ x·

héi. §Ò tµi ®· ®−a ra ®−îc kh¸i niÖm vµ vai trß cña c«ng t¸c gi¸m s¸t ®¸nh gÝa

kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n nãi chung vµ chØ tiªu, néi dung

®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng t−íi, l−íi ®iÖn n«ng th«n, giao th«ng n«ng th«n

nãi tiªng.

Víi môc tiªu ®¸nh gi¸ kh¸c nhau th× quy m«, ph¹m vi vµ néi dung gi¸m s¸t còng

cÇn thay ®æi cho phï hîp. Do ph¹m vi nghiªn cøu, kinh phÝ cña ®Ò tµi cã h¹n nªn

trong phÇn nµy ch−a nªu ®−îc ph−¬ng ph¸p ®o ®¹c c¸c th«ng sè ®Ò ra. Do vËy

khi sö dông kÕt qña nghiªn cøu nµy cÇn chó ý nghiªn cøu ph¸t triÓn thªm ®Ó cã

ViÖn khoa häc thñy lîi

®−îc sè liÖu tin cËy.

123

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

PhÇn 5

th«n lµ mét trong nh÷ng néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tµi. PhÇn nµy tr×nh bÇy toµn

L−¬ng s¬n tØnh Hoµ B×nh.

- 01 m« h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n cÊp x· t¹i huyÖn §«ng h−ng, tØnh

Th¸i B×nh.

• Nguyªn t¾c lùa chän:

- §¹i diÖn cho vïng: vïng ®ång b»ng, vïng miÒn nói.

- §¹i diÖn h×nh thøc qu¶n lý: C«ng ty qu¶n lý vµ §Þa ph−¬ng qu¶n lý.

• KÕt qu¶ lùa chän:

Dùa vµo nguyªn t¾c trªn, nhãm c¸n bé thùc hiÖn ®· tiÕn hµnh th¶o luËn víi Së

NN&PTNT, C«ng ty QLKT CTTL tØnh Hoµ B×nh, l·nh ®¹o ®Þa ph−¬ng vµ lùa

do C«ng ty khai th¸c CTTL tØnh Hoµ B×nh qu¶n lý.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

®ang do ®Þa ph−¬ng qu¶n lý.

124

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

a. H−íng dÉn ®¸nh gi¸ hÖ thèng t−íi

• Môc tiªu chung:

Ng−êi dïng n−íc n¾m ®−îc thùc tr¹ng hÖ thèng t−íi vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn

• Môc tiªu cô thÓ:

d−ìng c«ng tr×nh vµ vÊn ®Ò m«i tr−êng trong t−íi tiªu.

• Néi dung ®¸nh gi¸:

* §Çu mèi

T×nh tr¹ng xung quanh hå hoÆc th−îng l−u ®Ëp. -

T×nh tr¹ng båi l¾ng, xãi lë ë hå, xung quanh hå, tr−íc cöa lÊy n−íc cña -

tr¹m b¬m.

T×nh tr¹ng m¸y mãc thiÕt bÞ trong tr¹m b¬m. -

* HÖ thèng kªnh vµ c«ng tr×nh trªn kªnh

T×nh tr¹ng s¹t lë tuyÕn kªnh, xãi lë, båi l¾ng...ë lßng kªnh. -

Cá d¹i vµ c¸c ch−íng ng¹i vËt trong lßng kªnh. -

T×nh tr¹ng c¸c cèng ®Çu kªnh lÊy n−íc. -

§èi víi c¸c c«ng tr×nh vïng nói cÇn chó ý t×nh tr¹ng cña c¸c trµn sù cè, -

trµn tiªu tõ c¸c khe nói qua kªnh, c¸c dèc n−íc.

• Ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸

§o ®¹c kh¶o s¸t t¹i thùc ®Þa hÖ thèng. -

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

Sö dông ph−¬ng ph¸p PRA trong ®iÒu tra thu thËp sè liÖu. -

125

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Tr×nh tù thùc hiÖn: •

* VÏ s¬ ®å hÖ thèng

- Dïng bót nÐt to, phÊn, than s¬ ho¹ toµn bé hÖ thèng t−íi lªn giÊy, sµn nhµ

- Mäi ng−êi trong nhãm cïng gãp ý kiÕn ®Ó hoµn chØnh s¬ ®å hÖ thèng chi

tiÕt tíi tõng tuyÕn kªnh vµ c«ng tr×nh.

* Kh¶o s¸t ®¸nh gi¸

- B¾t ®Çu ®i tõ ®Çu mèi ®Õn c¸c tuyÕn kªnh vµ mÆt ruéng. X¸c ®Þnh c¸c vÞ

cÊp, bæ sung c«ng tr×nh.

- §¸nh dÊu c¸c vÞ trÝ ®ã trªn s¬ ®å, ®o ®¹c kÝch th−íc cña vÞ trÝ ®ã vµ ghi

vµo sæ.

chän ph−¬ng ¸n kü thuËt ghi vµo sæ ph−¬ng ¸n ®· chän vµ cã kÝch th−íc

kÌm theo.

* B¸o c¸o kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng

- Hoµn chØnh l¹i s¬ ®å kh¶o s¸t vµ c¸c th«ng tin ®· thu thËp. §èi chiÕu sæ

ghi vµ s¬ ®å kh¶o s¸t.

LËp b¶ng tÝnh to¸n khèi l−îng. -

B¸o c¸o kh¶o s¸t. -

b. H−íng dÉn thµnh lËp Tæ chøc dïng n−íc

vµ ®Þnh møc thuû lîi phÝ

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong qu¸ tr×nh tham gia qu¶n lý hÖ thèng t−íi.

126

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• C¸c néi dung chÝnh cña quy chÕ cÇn th¶o luËn:

- C¬ cÊu tæ chøc, nhiÖm vô, quyÒn lîi cña Ban ®iÒu hµnh vµ cña Tæ vËn

hµnh.

- NhiÖm vô cña tæ tr−ëng c¸c tæ dïng n−íc.

- Tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña x· viªn.

- Thu vµ qu¶n lý thñy lîi phÝ.

- Gi¶i quyÕt tranh chÊp. Héi häp, th−ëng ph¹t vµ söa ®æi quy chÕ.

• Ph−¬ng ph¸p th¶o luËn:

- Khai m¹c cuéc häp, cö chñ to¹, th− ký.

- Nªu néi dung, môc ®Ých cuéc häp.

ng−êi cho ý kiÕn. Ghi c¸c ý kiÕn lªn b¶ng. LÇn l−ît th¶o luËn c¸c ý kiÕn

®· ®−îc ghi trªn b¶ng ®Ó cã mét ý kiÕn thÝch hîp nhÊt. Vµ tiÕp tôc th¶o

luËn cho ®Õn hÕt.

Néi dung vµ yªu cÇu kÕt qu¶ th¶o luËn : •

Néi dung, ph−¬ng ph¸p thùc hiÖn vµ yªu cÇu kÕt qu¶ cÇn ®¹t

TT

Néi dung

Ng−êi tham gia

KÕt qu¶

- S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý

cña Héi

tÝnh to¸n ®Þnh møc thuû

- Dù th¶o quy chÕ ho¹t ®éng.

lîi phÝ

vùc h−ëng lîi (kho¶ng

- §Þnh møc thuû lîi phÝ

25-30 ng−êi)

C¸c gãp ý vµo b¶n dù th¶o

th«n

thÓ c¸c hé cña th«n

Cö ng−êi cña tõng xãm häp

th¶o luËn chung

Hoµn thiÖn b¶n dù th¶o vµ

B¶n dù th¶o ®−îc hoµn thiÖn.

chuÈn bÞ cho §¹i héi

diÖn cho c¸c xãm

- Thµnh lËp ®−îc tæ chøc

§¹i héi thµnh lËp Héi

Phßng NN, XÝ nghiÖp

dïng n−íc, BÇu Ban qu¶n lý

dïng n−íc

Thèng nhÊt quy chÕ ho¹t

thÓ NDN

®éng héi.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

127

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Chó ý: §èi víi nh÷ng n¬i ®· cã tæ chøc dïng n−íc nh− HTX n«ng nghiÖp th×

kh«ng cÇn thiÕt ph¶i thµnh lËp tæ chøc míi, nh−ng cÇn cñng cè l¹i nh÷ng tæ chøc

nµy b»ng c¸ch söa ®æi hoÆc bæ sung ®iÒu lÖ vµ quy chÕ ho¹t ®éng qu¶n lý thuû

n«ng cho phï hîp.

hiÖn tr¹ng hÖ thèng t−íi vµ n¨ng lùc hiÖn t¹i cña ®Þa ph−¬ng ®Ó th¶o luËn

- Thùc hiÖn tÝnh to¸n, thiÕt kÕ: ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt thùc hiÖn

Hç trî kü thuËt:

• Môc tiªu:

Gióp c¸c thµnh viªn Ban qu¶n lý Tæ chøc dïng n−íc vµ c¸c tæ thuû n«ng n¾m

®−îc c¸c vÊn ®Ò kü thuËt c¬ b¶n trong lÜnh vùc qu¶n lý tæ chøc dïng n−íc vµ qu¶n

lý hÖ thèng t−íi.

• Néi dung h−íng dÉn:

Néi dung vµ ph−¬ng ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng cña TCDN. -

Duy tu b¶o d−ìng c«ng tr×nh. -

Thu chi thuû lîi phÝ. -

C¸c biÖn ph¸p kü thuËt n«ng nghiÖp. -

Ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ qu¶n lý thuû n«ng. -

• Ph−¬ng ph¸p:

TËp huÊn, h−íng dÉn chung t¹i héi tr−êng. -

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

Thùc hµnh vËn hµnh t¹i thùc ®Þa hÖ thèng t−íi. -

128

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• Thµnh lËp ®−îc Tæ chøc dïng n−íc

- §¹i diÖn hé h−ëng lîi (30 ng−êi, bao gåm c¸n bé th«n, bÝ th− chi bé c¸c th«n vµ ®¹i diÖn ng−êi d©n trong tõng th«n, sè ®¹i biÓu n÷ chiÕm rÊi Ýt (kho¶ng 20%). C¸c thµnh viªn nµy còng sÏ tham dù c¸c cuéc häp th¶o luËn ®Ó x©y dùng lªn c¸c dù th¶o vÒ ®Þnh møc thuû lîi phÝ vµ quy chÕ ho¹t ®éng cña Tæ chøc dïng n−íc .

- Qua th¶o luËn, toµn bé c¸c thµnh viªn trong c¸c cuéc häp ®· thèng nhÊt víi m« h×nh qu¶n lý: mçi hÖ thèng thuû lîi sÏ thiÕt lËp 1 Tæ chøc dïng n−íc ®Ó qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh ®ã .

- Nh÷ng ng−êi tham dù th¶o luËn ®· ®−îc h−íng dÉn vµ th¶o luËn vÒ c¸c kho¶n chi cho qu¶n lý, vËn hµnh, b¶o d−ìng c¸c hÖ thèng t−íi kÌm theo ph−¬ng ph¸p ®Ó tÝnh to¸n x¸c ®Þnh cô thÓ c¸c kho¶n chi phÝ ®ã.

- X¸c ®Þnh møc thuû lîi phÝ: C¨n cø vµo c¸c kho¶n cÇn chi ®· ®−îc x¸c ®Þnh ë trªn, toµn bé c¸c thµnh viªn dù häp th¶o luËn ®Ó x©y dùng vÒ c¸c kho¶n chi ®ã, sau ®ã tËp trung ®Ó th¶o luËn thèng nhÊt dùa trªn c¸c sè liÖu ®o d¹c vµ kinh nghiÖm thùc tÕ, cuèi cïng x¸c ®Þnh ®−îc tæng sè tiÒn cÇn chi cho c¸c h¹ng môc trªn vµ ®Þnh møc thuû lîi phÝ b×nh qu©n cho mét ®¬n vÞ diÖn tÝch (ha) ë mçi hÖ thèng lµ 275kg thãc/ha/n¨m.

Víi c«ng tr×nh cã phôc vô cho c¸c ®èi t−îng sö dông n−íc kh¸c nh−: t−íi cho c©y c«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶, nu«i c¸... th× c¨n cø vµo thùc tÕ sö dông n−íc, tËp thÓ ng−êi dïng n−íc quyÕt ®Þnh møc thu thuû lîi phÝ cña c¸c ®èi t−îng trªn vµo thêi ®iÓm cuèi n¨m hoÆc cuèi vô.

Chi tiÕt vÒ thu vµ sö dông thuû lîi phÝ ®−îc thÓ hiÖn trong Quy chÕ ho¹t ®éng cña Tæ chøc dïng n−íc

C¸c néi dung chÝnh cña b¶n Quy chÕ ho¹t ®éng cña Tæ chøc dïng n−íc bao gåm c¸c vÊn ®Ò sau:

o Nh÷ng ®iÓm chung.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

o Môc ®Ých ho¹t ®éng cña Tæ chøc dïng n−íc .

129

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý cña Tæ chøc dïng n−íc .

- QuyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng ng−êi dïng n−íc (héi viªn).

o NhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña Ban qu¶n lý Tæ chøc dïng n−íc .

o Ho¹t ®éng qu¶n lý c«ng tr×nh

o Quy ®Þnh vÒ héi häp cña Tæ chøc dïng n−íc .

o Tµi chÝnh vµ qu¶n lý tµi chÝnh cña Tæ chøc dïng n−íc .

o Quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña Tæ chøc dïng

n−íc.

o Quy ®Þnh vÒ khen th−ëng vµ xö lý c¸c vi ph¹m

o Quy ®Þnh vÒ söa ®æi quy chÕ ho¹t ®éng.

§Ó toµn bé c¸c hé dïng n−íc cã ®iÒu kiÖn tham gia th¶o luËn, c¸c v¨n b¶n dù th¶o

nªu trªn ®· ®−îc th¶o luËn chi tiÕt t¹i tõng xãm cã diÖn tÝch sö dông n−íc cña

c«ng tr×nh trong ®iÒu kiÖn cã mÆt ®Çy ®ñ c¸c chñ hé sö dông n−íc. TËp hîp ý kiÕn

gãp ý cña tõng xãm cho c¸c v¨n b¶n dù th¶o trªn ®−îc tæ chøc th¶o luËn ®Ó thèng

nhÊt mét lÇn n÷a víi sù cã mÆt cña ®¹i diÖn c¸c xãm tr−íc khi tr×nh §¹i héi.

* §¹i héi thµnh lËp Tæ chøc dïng n−íc .

§¹i héi thµnh lËp c¸c Tæ chøc dïng n−íc ®−îc tiÕn hµnh ngay sau khi ®· tËp

hîp vµ thèng nhÊt ®−îc ®Çy ®ñ c¸c ý kiÕn gãp ý lÇn cuèi cho c¸c v¨n b¶n Dù

th¶o quy chÕ ho¹t ®éng cña tõng Tæ chøc dïng n−íc. §¹i héi ®· th«ng qua c¸c

v¨n b¶n vÒ quy chÕ ho¹t ®éng cña Tæ chøc dïng n−íc , ®Þnh møc thu thuû lîi

phÝ ®ång thêi tiÕn hµnh bÇu ra Ban qu¶n lý cña Tæ chøc dïng n−íc dùa trªn

c¸c tiªu chuÈn ®· ®−¬c thèng nhÊt trong quy chÕ.

* Thµnh lËp Ban chØ ®¹o c«ng t¸c thuû lîi cña x·.

- Song song víi qu¸ tr×nh thiÕt lËp c¸c Tæ chøc dïng n−íc ®· nªu trªn, c¸n bé

cho viÖc thµnh lËp c¸c Ban chØ ®¹o vÒ c«ng t¸c thuû lîi trªn ph¹m vi toµn x·.

Víi xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ r»ng hÇu hÕt c¸c c«ng tr×nh cña ®Þa ph−¬ng ®Òu kh«ng

cã ng−êi chñ ®Ých thùc chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý dÉn ®Õn c«ng tr×nh ngµy cµng

xuèng cÊp nghiªm träng, c¸c c«ng tr×nh kiªn cè kªnh m−¬ng ®−îc nhµ n−íc

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

130

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

träng ngay sau khi c«ng tr×nh ®−îc ®−a vµo sö dông (c«ng tr×nh m−¬ng Nµng

tr¸ch thuû lîi cña x· l¹i kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc ®Çy ®ñ chøc n¨ng qu¶n lý

nhµ n−íc ®èi víi c«ng tr×nh thuû lîi ë ®Þa ph−¬ng. L·nh ®¹o c¸c x· ®· nhËn

thÊy r»ng cÇn thiÕt ph¶i thµnh lËp Ban chØ ®¹o vÒ c«ng t¸c thuû lîi cña x· ®Ó

cã thÓ gióp cho UBND x· thùc hiÖn ®−îc ®Çy chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n−íc ®èi

víi vÊn ®Ò qu¶n lý khai th¸c c¸c c«ng tr×nh thuû lîi trªn ®Þa bµn x·.

- Héi nghÞ bµn vÒ viÖc thµnh lËp Ban chØ ®¹o c«ng t¸c thuû lîi cña x· ®−îc tiÕn

hµnh t¹i héi tr−êng cña UBND x· víi sù cã mÆt cña l·nh ®¹o UBND x·, Héi

th¶o luËn vÒ c¬ cÊu tæ chøc cña Ban chØ ®¹o kÌm theo chøc n¨ng nhiÖm vô vµ

Quy chÕ thùc hiÖn cña Ban còng nh− Ph−¬ng h−íng ho¹t ®éng trong giai ®o¹n

2005.

- Söa ch÷a, kh¾c phôc rß rØ ë 1400m kªnh chÝnh Nµng Hai.

* H−íng dÉn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý vËn hµnh b¶o d−ìng

Ngay sau giai ®o¹n thµnh lËp Tæ chøc qu¶n lý, c¸c thµnh viªn Ban qu¶n lý Héi

dïng n−íc vµ c¸c tæ thuû n«ng ®−îc tham dù kho¸ tËp huÊn h−íng dÉn vÒ

ph−¬ng ph¸p qu¶n lý tæ chøc Héi vµ kü thuËt qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh thuû

lîi. KÕt qu¶:

- Ban qu¶n lý lËp ®−îc kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cña Tæ chøc dïng n−íc,

- N¾m ®−îc ph−¬ng ph¸p qu¶n lý tµi chÝnh.

vËn hµnh, söa ch÷a, b¶o d−ìng c«ng tr×nh.

- N¾m ®−îc c¸c biÖn ph¸p kü thuËt n«ng nghiÖp.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

- Cã néi dung vµ ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ qu¶n lý thuû n«ng.

131

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Dùa trªn nh÷ng ph©n tÝch vÒ thùc tr¹ng tæ chøc qu¶n lý hÖ thèng, t×nh tr¹ng kü thuËt cña c«ng tr×nh vµ n¨ng lùc qu¶n lý (phô lôc 1-5), ®· ®−a ra kÕt luËn: “ho¹t ®éng qu¶n lý khai th¸c hå chøa n−íc Cè §ông ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i kh«ng ®¶m b¶o yÕu tè bÒn v÷ng”. §Ò n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý hÖ thèng cÇn thùc hiÖn néi dung sau:

- Cñng cè tæ chøc qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng. Tõ thùc tÕ nghiªn cøu vµ xu thÕ thùc t¹i, gi¶i ph¸p qu¶n lý ®Ò xuÊt lµ “chuyÓn giao quyÒn qu¶n lý khai th¸c hÖ thèng t−íi trªn cho Tæ chøc qu¶n lý cña ng−êi dïng n−íc”. HiÖn t¹i ë x· TiÕn Xu©n ®· cã HTX dÞch vô n«ng nghiÖp víi quy m« toµn x·, nhiÖm vô qu¶n lý khai th¸c hÖ thèng t−íi hå Cè §ông nªn chuyÓn giao cho Tæ chøc nµy.

- §Ó HTX dÞch vô n«ng nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng thùc hiÖn nhiÖm vô qu¶n lý khai th¸c hÖ thèng ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng cñng cè tæ chøc qu¶n lý cña HTX trong lÜnh vùc qu¶n lý thuû n«ng, ®µo t¹o vÒ ph−¬ng ph¸p vµ kü thuËt qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi, qu¶n lý tµi chÝnh....

• Cñng cè tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng trong HTX dÞch vô n«ng nghiÖp TiÕn

Xu©n.

§· x©y dùng ®−îc bé phËn qu¶n lý thuû n«ng trong HTX. Chuyªn tr¸ch vÒ lÜnh vùc thuû n«ng do 01 phã chñ nhiÖm HTX ®¶m tr¸ch vµ 17 thµnh viªn ®éi thuû n«ng ë 17 ®éi s¶n xuÊt cña HTX.

* Nh÷ng ®iÓm chung.

- Môc ®Ých ho¹t ®éng thuû n«ng trong HTX.

- S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng cña HTX.

* QuyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng ng−êi dïng n−íc (x· viªn).

* NhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña Ban qu¶n trÞ vµ c¸c thµnh viªn trong lÜnh vùc

qu¶n lý thuû n«ng..

* Ho¹t ®éng qu¶n lý c«ng tr×nh

* Quy ®Þnh vÒ héi häp.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

* Tµi chÝnh vµ qu¶n lý tµi chÝnh cña HTX trong lÜnh vùc qu¶n lý thuû n«ng.

132

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

* Quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ .

* Quy ®Þnh vÒ khen th−ëng vµ xö lý c¸c vi ph¹m

* Quy ®Þnh vÒ söa ®æi quy chÕ ho¹t ®éng.

- N¹o vÐt toµn bé l−îng ®Êt ®¸ lßng kªnh chÝnh.

• H−íng dÉn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý vËn hµnh b¶o d−ìng

C¸c thµnh viªn Ban qu¶n trÞ HTX ®−îc h−íng dÉn vÒ ph−¬ng ph¸p qu¶n lý thuû

n«ng trong HTX vµ kü thuËt qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi. Bao gåm:

- LËp kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cña HTX.

vËn hµnh, söa ch÷a, b¶o d−ìng c«ng tr×nh.

- N¾m ®−îc c¸c biÖn ph¸p kü thuËt n«ng nghiÖp.

- Cã néi dung vµ ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ qu¶n lý thuû n«ng.

5.1.4 . §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ m« h×nh qu¶n lý

a. §¸nh gi¸ chung:

* Nh÷ng ng−êi dïng n−íc nhËn thÊy tÇm quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý thuû

n«ng, trong ®ã cÇn thiÕt ph¶i thiÕt lËp c¸c Tæ chøc dïng n−íc ë mçi hÖ thèng

t−íi ®Ó mäi ng−êi h−ëng lîi ®Òu tham gia vµo c«ng t¸c qu¶n lý thuû n«ng.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

phong cã ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng ®¶m b¶o yÕu tè bÒn v÷ng, bao gåm:

133

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- V¨n b¶n Quy chÕ ho¹t ®éng cña Héi dïng n−íc Nµng Hai, v¨n b¶n nµy ®·

®−îc toµn thÓ nh÷ng ng−êi dïng n−íc thèng nhÊt th«ng qua lµm c¨n cø ®Ó

thùc hiÖn vµ ®· ®−îc UBND x· phª duyÖt.

- Néi quy b¶o vÖ c«ng tr×nh thuû lîi Nµng Hai.

th¸c c«ng tr×nh thuû lîi nµng hai cho Héi dïng n−íc Nµng Hai.

- C¸c thµnh viªn trong Ban qu¶n lý cña Héi dïng n−íc vµ tæ thuû n«ng n¨m

®−îc kü thuËt qu¶n lý Héi dïng n−íc vµ c¸c ph−¬ng ph¸p vËn hµnh, b¶o

d−ìng, söa ch÷a c«ng tr×nh...

* Mét sè h¹ng môc h− háng, rß rØ cña c«ng tr×nh ®· ®−îc hç trî söa ch÷a.

* Ng−êi h−ëng lîi tÝch cùc tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý, b¶o vÖ c«ng

tr×nh. §Þnh kú b¶o d−ìng kªnh m−¬ng 3/lÇn vô vµ ®ét xuÊt sau mçi trËn m−a

lò.

* B−íc ®Çu ho¹t ®éng qu¶n lý cña c«ng tr×nh ®· cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc, c«ng

tr×nh cã kh¶ n¨ng cung cÊp ®ñ n−íc cho khu t−íi. Ban qu¶n lý häp ®Òu ®Æn

vµo 25 hµng th¸ng

* §· thu ®−îc thuû lîi phÝ tõ vô mïa 2005, møc thu 65 kg/ha vô, Vô Chiªm

2006 dù kiÕn thu 130 kg /ha

* 100% ng−êi h−ëng lîi tho¶ m·n dÞch vô cÊp n−íc. Kh«ng cã tr−êng hîp vi

ph¹m néi quy, quy chÕ.

tr×nh bai Nµng Hai cho ®Õn nay, ch−a bao giê t«i thÊy n−íc vÒ cuèi m−¬ng l¹i

®−îc nhiÒu nh− thÕ nµy...”

HÖ thèng t−íi hå Cè §ông. •

quyÕt ®Ó HTX cã thÓ tiÕp nhËn viÖc chuyÓn giao quyÒn qu¶n lý khai th¸c

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

hÖ thèng t−íi tõ XÝ nghiÖp thuû n«ng huyÖn L−¬ng S¬n.

134

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- §éi ngò Ban qu¶n lý vµ tæ thuû n«ng cña HTX n¾m ®−îc kü thuËt qu¶n lý

tæ chøc HTX vµ qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh.

- §· chÊm døt ®−îc t×nh tr¹ng lßng kªnh chÝnh bÞ ®Êt ®¸ båi lÊp.

- §· b−íc ®Çu thu ®−îc thuû lîi phÝ

b. ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña ®Þa ph−¬ng (Xem chi tiÕt ë phô lôc I-8)

Víi ®Ò c−¬ng nghiªn cøu ®· ®−a ra viÖc lùa chän th«ng sè kü thuËt vµ sè liÖu

®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng cña c¸c vïng trong c¶ n−íc, chän ®iÓn h×nh nh− tØnh Th¸i

B×nh, B¾c K¹n vµ Sãc Tr¨ng. Võa phï hîp vÒ ®iÒu kiÖn nghiªn cøu vµ viÖc gi¸m

s¸t ¸p dông m« h×nh ®Ò tµi ®· tiÕn hµnh lùa chän tØnh Th¸i B×nh. Trong ®ã tËp

B×nh.

QL 10

Mèc trªn ®−êng

§iÓm ®Çu cña tuyÕn ®−êng trôc cña x·

§iÓm cuèi gi¸p víi x· §«ng Hµ

Trªn c¬ së kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· nªu trªn vµ ®Þa ®iÓm m« h×nh ®· ®−îc lùa chän

M« h×nh t¹i x· §«ng C¸c, §«ng H−ng, Th¸i B×nh víi c¸c néi dung chñ yÕu sau:

- Cïng ®¹i diÖn ng−êi tham gia giao th«ng, kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng c¬ së

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

h¹ tÇng vµ hiÖn tr¹ng qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n ë x· §«ng C¸c.

135

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

biÖn ph¸p qu¶n lý.

d−ìng vµ an toµn giao th«ng. §¸nh gi¸ s¬ bé.

a. H−íng dÉn, kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng GTNT t¹i x· §«ng C¸c

• HiÖn tr¹ng giao th«ng x· §«ng C¸c, §«ng H−ng, Th¸i B×nh

- §«ng C¸c lµ mét x· n«ng nghiÖp n»m ë phÝa §«ng huyÖn §«ng H−ng, c¸ch

thÞ trÊn §«ng H−ng kho¶ng 2 km.

®iÒu kiÖn quan träng cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, lµ cÇu nèi víi thÞ trÊn

• §−êng giao th«ng n«ng th«n

HÖ thèng GTNT cña x· dµi kho¶ng 19,4 km trong ®ã cã 12 km lµ trôc giao th«ng

chÝnh cña x·, th«n ®−îc nèi th«ng suèt víi 2 tuyÕn ®−êng chÝnh lµ quèc lé 10 ®i

H¶i Phßng vµ thµnh phè Th¸i B×nh vµ tuyÕn ®−êng trôc x· th«ng suèt ®i c¸c x·

NhiÒu ®o¹n ®· bÞ háng, kÕt cÊu bÞ ph¸ vì

NhiÒu ®o¹n chØ cßn 1/2 mÆt ®−êng nhùa

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

§«ng Hµ, §«ng Giang…

136

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

NÒn ®−êng yÕu nh−ng nh÷ng lo¹i ph−¬ng

tiÖn vÉn ho¹t ®éng

bÒ mÆt cña ®−êng

• C¸c c«ng tr×nh giao th«ng n«ng th«n trªn ®Þa bµn x·

g¹ch tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 ®Õn nay bÒ mÆt ®· bÞ lón vµ xuèng cÊp ®ang cã chiÒu

h−íng h− háng.

+ R·nh: C¸c tuyÕn r·nh n−íc ë ®Þa bµn x· chñ yÕu lµ r·nh n−íc th¶i sinh ho¹t do

hoµn toµn kh«ng ®−îc ®¶m b¶o. NhiÒu r·nh n−íc th¶i l¹i bÐ, ®é dèc kh«ng phï

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

h−ëng ®Õn kÕt cÊu cña bÒ mÆt ®−êng.

137

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

MÆc dï ®−êng nhá vµ yÕu nh−ng c¸c ph−¬ng tiÖn cã träng t¶i lín vÉn tham gia

BiÓn b¸o giao th«ng rÊt ®¬n gi¶n

BiÓn cÊm xe cã träng t¶i nhá nh−ng ph−¬ng tiÖn cã träng t¶i lín vÉn qua l¹i

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

138

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

MÆc dï ®−êng nhá vµ yÕu nh−ng c¸c ph−¬ng tiÖn cã träng t¶i lín vÉn tham gia

BiÓn b¸o giao th«ng rÊt ®¬n gi¶n

BiÓn cÊm xe cã träng t¶i nhá nh−ng ph−¬ng tiÖn cã träng t¶i lín vÉn qua l¹i

• HiÖn tr¹ng qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n

(cid:153) HÖ thèng qu¶n lý GTNT cña x· hiÖn nay bao gåm:

- C¸c tuyÕn ®−êng trôc chÝnh vµ trôc ®−êng giao th«ng liªn th«n do UBND x·

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

139

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

(cid:153) VÒ c¸n bé qu¶n lý:

- C¸n bé qu¶n lý cÊp x·: UBND x· qu¶n lý vµ giao tr¸ch nhiÖm cho c¸n bé ®Þa

cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra vµ b¸o c¸o thùc tr¹ng cña c¸c tuyÕn ®−êng ®Ò xuÊt víi

UBND x· kÕ ho¹ch b¶o d−ìng tu söa.

- C¸n bé qu¶n lý cÊp th«n: Chñ yÕu do Tr−ëng th«n qu¶n lý c¸c tuyÕn ®−êng,

m×nh.

(cid:153) Nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý GTNT hiÖn nay

- Tr×nh ®é qu¶n lý GTNT cßn h¹n chÕ, Nhµ n−íc ch−a cã c¸c líp tËp huÊn

nghiÖp vô qu¶n lý, b¶o d−ìng duy tu GTNT cho c¸n bé c¬ së th«n xãm.

- Sù hiÓu biÕt trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o vÖ ®−êng GTNT trong quÇn chóng

ph¸ ngang ®−êng lµm cèng tho¸t n−íc, ph¸ vì mÆt b»ng kÕt cÊu cña ®−êng.

- §Þa ph−¬ng ch−a cã 1 ®éi chuyªn qu¶n ®Ó lµm c«ng t¸c b¶o vÖ vµ duy tu b¶o

d−ìng ®−êng giao th«ng th−êng xuyªn vµ theo ®Þnh kú.

- Kinh phÝ phôc vô cho c«ng t¸c b¶o d−ìng duy tu cßn qu¸ h¹n hÑp kh«ng ®¸p

øng ®−îc víi møc ®é xuèng cÊp ngµy cµng nhanh cña ®−êng do c¸c ph−¬ng

tiÖn tham gia giao th«ng ngµy cµng ph¸t triÓn nh− hiÖn nay.

- Tµi liÖu chuyªn ngµnh cho c«ng t¸c qu¶n lý GTNT ch−a cã ®Æc biÖt lµ b¶n ®å

• Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt cña ®Þa ph−¬ng

xuÊt:

c«ng t¸c ®µo t¹o cho x· mét ®éi chuyªn qu¶n cã kü n¨ng trong viÖc qu¶n lý

duy tu vµ b¶o d−ìng ®−êng GTNT, cô thÓ:

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

140

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

- NhiÖm vô: Trùc tiÕp kiÓm tra vµ duy tu, b¶o d−ìng ®−êng theo ®Þnh kú,

th−êng xuyªn.

l−íi giao th«ng chuyªn ngµnh ®Ó phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý ®−îc tèt h¬n.

* VÊn ®Ò n−íc vµ n−íc th¶i lu«n lµ mèi ®e do¹ sè 1 cña ®−êng. §èi víi hÖ thèng

r·nh n−íc th¶i c¾t ngang ®−êng vµ ch¹y däc ®−êng nh− t×nh tr¹ng hiÖn nay, ®Ò

nghÞ c¬ quan chøc n¨ng hç trî gióp ®ì ®Þa ph−¬ng c«ng t¸c lËp quy ho¹ch hÖ

thèng r·nh tho¸t n−íc th¶i theo tuyÕn. H¹n chÕ t×nh tr¹ng n−íc th¶i c¾t ngang

®−êng bõa b·i nh− hiÖn nay.

cã ph−¬ng ¸n ®¶m b¶o cho ®Þa ph−¬ng c¸c ®Çu nót giao th«ng lèi rÏ vµo c¸c

®−êng trôc cña x·, cña th«n.

®−êng, söa ch÷a nÒn ®−êng, c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh trªn ®−êng, r·nh däc

trªn tuyÕn,...ph−¬ng ¸n nµy vÒ mÆt qu¶n lý vµ chÊt l−îng tèt nh−ng kinh phÝ

thùc hiÖn lín. §Ò tµi ®· chuyÓn giao toµn bé kÕt qu¶ kh¶o s¸t vµ thiÕt kÕ cña

tuyÕn ®−êng cho ®Þa ph−¬ng. KÕt qu¶ nµy ®−îc tr×nh bµy trong b¸o c¸o t¹i

quyÓn riªng.

• Ph−¬ng ¸n 2: ThiÕt kÕ tuyÕn vµ mét sè ®−êng nh¸nh vµo 2 th«n nh−ng

ph−¬ng ¸n nµy cho chi phÝ cao.

• Ph−¬ng ¸n 3: ThiÕt kÕ kü thuËt nót giao th«ng víi quèc lé 10 ®Ó thuËn tiÖn cho

ph−¬ng tiÖn gi¶m tai n¹n giao th«ng nªn ph−¬ng ¸n ®−îc thiÕt kÕ víi viÖc c¶i

t¹o nót giao th«ng, söa ch÷a mét sè ®iÓm xung yÕu trªn tuyÕn nh− khu vùc

tr−íc cæng tr−êng cÊp I,II. L¾p ®Æt mét sè biÓn b¸o trªn tuyÕn ®Ó h¹n chÕ tai

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

n¹n giao th«ng.

141

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

( xem phô lôc: Hå s¬ kh¶o s¸t, thiÕt kÕ c¶i t¹o tuyÕn ®−êng liªn x· thuéc x· §«ng

C¸c, §«ng H−ng, Th¸i B×nh.)

Ph−¬ng ¸n chän ®Ó tæ chøc thi c«ng sÏ lµ ph−¬ng ¸n 3 v× ph−¬ng ¸n nµy phï hîp

víi ®iÒu kiÖn kinh phÝ cña ®Ò tµi. Cßn c¸c ph−¬ng ¸n thiÕt kÕ cña ®Ò tµi theo

ph−¬ng ¸n 1 vµ 2 sÏ ®Ó cho x· khi cã ®iÒu kiÖn sÏ triÓn khai thùc hiÖn.

c. H−íng dÉn c¾m biÓn b¸o

HiÖn nay trªn tuyÕn ®−êng kh«ng cã biÓn b¸o hiÖu ®−êng bé nµo trong LuËt giao

®Þa ph−¬ng tham gia giao th«ng ®Ò tµi ®· h−íng dÉn x¸c ®Þnh c¸c khu vùc cã nguy

c¬ xÈy tai n¹n ®Ó c¾m biÓn b¸o t¹i mét sè khu vùc nh− sau.

i. T¹i khu vùc nót giao gi÷a tuyÕn ®−êng trôc cña x· víi Quèc lé 10:

ii. T¹i lý tr×nh TD3 km0 + 170,35 cÇn cã th«ng b¸o sè 201 " Chè ngoÆt nguy

hiÓm" víi 2 biÓn lµ 201a (chè ngoÆt nguy hiÓm vßng tr¸i) vµ biÓn b¸o 201b (

Chç ngoÆt nguy hiÓm vßng ph¶i). Còng t¹i khu vùc nµy cã 2 biÓn b¸o hiÖu

khu vùc "Chî" ®Ó b¸o khu vùc cã häp chî, xe cé qua khu vùc nµy ph¶i chó

ý lµm chñ tèc ®é.

iii. T¹i lý tr×nh Km0 + 558,31 vµ Km0+600 cã ®Æt 2 biÓn b¸o sè 225 biÓn b¸o

"trÎ em" ®Ó th«ng b¸o lµ ®Õn tr−êng häc cã trÎ em ®i ngang qua ®−êng.

iv. Do th«ng b¸o cña tØnh ®· cÊm xe c«ng n«ng tham gia nªn biÓn b¸o nµy t¹m

thêi kh«ng sö dông.

d. H−íng dÉn ph−¬ng ph¸p qu¶n lý

®Þnh lo¹i ph−¬ng tiÖn tham gia, ý thøc chÊp hµnh giao th«ng trªn ®−êng.

- Thµnh lËp ®éi qu¶n lý giao th«ng x·

- Th¶o luËn c¸c biÖn ph¸p ®Ó duy tu b¶o d−ìng tuyÕn ®−êng, néi dung chñ yÕu

®Ó ®¬n vÞ qu¶n lý nhËn thøc ®−îc vai trß vµ nhiÖm vô cña c«ng t¸c duy tu b¶o

vùc cÇn b¶o d−ìng, kÕt cÊu vËt liÖu, lËp dù to¸n, ph−¬ng ¸n tr×nh duyÖt, tæ

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

chøc thi c«ng.

142

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

e. Néi dung tËp huÊn:

- Giíi thiÖu vÒ m« h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n

TËp huÊn qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n

- H−íng dÉn b¶o d−ìng söa ch÷a ®−êng giao th«ng n«ng th«n

• §µo t¹o, qu¶n lý

qu¶n lý giao th«ng cña x· ®· tËp huÊn c¸n bé chñ chèt vÒ qu¶n lý cña x·, tr−ëng

th«n, tæng sè ng−êi tham gia líp häc lµ 24 ng−êi.

- C¶i t¹o kü thuËt nót giao th«ng víi quèc lé 10 ®Ó thuËn tiÖn cho ph−¬ng

tiÖn gi¶m tai n¹n giao th«ng.

- Söa ch÷a mét sè ®iÓm xung yÕu trªn tuyÕn : khu vùc tr−íc cæng tr−êng

cÊp I,II., khu chî vµ tuyÕn tho¸t n−íc khu chî

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

- L¾p ®Æt mét sè biÓn b¸o trªn tuyÕn ®Ó h¹n chÕ tai n¹n giao th«ng.

143

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

• Thµnh lËp ®éi qu¶n lý duy tu vµ söa

- §Ó cã c¬ së qu¶n lý vµ ¸p dông m« h×nh, ®· thµnh lËp ®éi qu¶n lý duy tu

vµ söa ch÷a ®−êng lµm th−êng trùc cña x·. ®Ò tµi cø chuyªn gia theo dâi

gi¸m s¸t vµ h−íng dÉn triÓn khai thùc hiÖn.

§¸nh gi¸ chung :

a. §· hç trî vµ h−íng dÉn ®éi qu¶n lý giao th«ng cña x· söa ch÷a c¶i t¹o nót

giao th«ng gi÷a ®−êng trôc víi ®−êng quèc lé 10, Söa ch÷a ®−êng cÊp phèi

nhùa t¹i khu vùc tr−êng cÊp II, V¸ mét sè æ gµ trªn ®−êng sö dông bª t«ng xi

m¨ng, C¾m biÓn b¸o hiÖu giao th«ng, gãp phÇn an toµn giao th«ng.

trªn ®Þa bµn x· §«ng C¸c.

c. §éi qu¶n lý duy tu vµ söa ch÷a ®−êng

- Cã ®iÒu lÖ vµ quy chÕ ho¹t ®éng.

- Ng−êi qu¶n lý n¾m ®−îc kü n¨ng qu¶n lý tæ chøc vµ qu¶n lý c«ng tr×nh.

- C«ng tr×nh ®−îc kiÓm tra b¶o d−ìng kip thêi.

d. §¸nh gi¸ cña ®Þa ph−¬ng (Xem b¸o c¸o chi tiÕt )

th«ng n«ng th«n.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

M« h×nh cÇn cã thêi gian ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh ®Ó phæ biÕn ra diÖn réng.

144

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Tr−íc khi cã m« h×nh

Sau khi cã m« h×nh

Nót giao th«ng tr−íc khi c¶i t¹o

Nót giao th«ng sau khi c¶i t¹o

Kh«ng cã biÓn, th−êng x¶y ra tai n¹n

BiÓn b¸o cÊm rÏ tr¸i

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

145

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Kh«ng cã biÓn b¸o giao víi ®−êng −u tiªn

Chó ý giao nhau víi ®−êng −u tiªn

Kh«ng cã b¸o hiÖu chó ý rÏ tr¸i

BiÓn b¸o häp chî vµ chó ý rÏ tr¸i

Häc sinh trµn ra ®−êng rÊt nguy hiÓm

BiÓn b¸o giao th«ng chó ý tr−êng häc

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

146

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

KÕt luËn

Trong tiÕn tr×nh tiÕn tíi CNH - H§H ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n, kÕt cÊu h¹ tÇng

kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®ãng vai trß rÊt lín. Nã kh«ng chØ lµm thay ®æi

diÖn m¹o n«ng th«n ViÖt nam mµ cßn trùc tiÕp gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo,

th¸ch thøc trong ®ã cã th¸ch thøc vÒ c«ng t¸c qu¶n lý. Lµm thÕ nµo ®Ó sö dông cã

hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n? Trong

khu«n khæ ®Ò tµi nµy míi chØ gi¶i quyÕt mét phÇn trong toµn bé nhu cÇu ®Æt ra ®èi

víi c«ng t¸c qu¶n lý vµ cho Giao th«ng n«ng th«n, ®iÖn n«ng th«n vµ hÖ thèng

t−íi.

c«ng nghÖ thóc ®Èy ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n ViÖt nam ” thuéc ch−¬ng

tr×nh nghiªn cøu cÊp Nhµ n−íc KX 08 vÒ “Ph¸t triÓn toµn diÖn kinh tÕ x∙ héi

n«ng th«n” nh»m môc tiªu “ §Þnh h−íng, chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p vµ biÖn ph¸p

thóc ®Èy ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n ViÖt Nam ”. §Ò tµi nµy (KC- 07

v÷ng cña KCHTNT trong ®ã chÝnh s¸ch vµ m« h×nh qu¶n lý ®−îc chó träng.

Thùc tr¹ng nghiªn cøu vµ nh÷ng kÕt qu¶ thùc tÕ cho thÊy mÆc dï chóng ta mong

trong thùc tÕ nhËn thøc vÒ lÜnh vùc qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ cña nã ch−a ®¸p øng ®−îc

víi sù ph¸t triÓn, c¬ chÕ thÞ tr−êng vµ trong bèi thùc hiÖn CNH-H§H. KÕt qu¶

nghiªn cøu còng chØ ra r»ng sù ph¸t triÓn cña KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n

®ang ph¶i ®èi mÆt víi sù xuèng cÊp vµ kÐm hiÖu qu¶ do tr×nh ®é qu¶n lý yÕu kÐm.

Trong ®ã lÜnh vùc l−íi ®iÖn n«ng th«n chó träng ®Õn tËp trung quyÒn lùc c¬ chÕ

trong ph¹m vi nhµ n−íc nhiÒu h¬n. VÒ giao th«ng n«ng th«n còng ch−a chó träng

nµy. C«ng t¸c gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ ch−a ®−îc chó träng nhiÒu, ®Æc biÖt lµ néi dung

vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸. Tµi chÝnh cho qu¶n lý vËn hµnh duy tu b¶o d−ìng

KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ch−a ®−îc thèng nhÊt vµ kh«ng ®¸p øng nhu

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

cÇu cña qu¶n lý.

147

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

chÝnh ®−îc coi lµ quan träng kh«ng chØ ë khÝa c¹nh luËt ph¸p mµ cßn gióp cho

vµ ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn.

ChuyÓn giao quyÒn lùc vµ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cho ®Þa ph−¬ng, phi tËp trung ho¸

triÓn c¸c m« h×nh qu¶n lý ®Ó ®¸p øng nhu cÇu x· héi ho¸ vÒ qu¶n lý KCHTKT

n«ng nghiÖp, n«ng th«n. C¸c nghiªn cøu chó träng tíi ®èi t−îng h−ëng lîi, ng−êi

lùc nh»m gióp hä cã thÓ qu¶n lý mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng KCHTKT n«ng

nghiÖp, n«ng th«n. Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu, ®· biªn so¹n c¸c tµi liÖu h−íng dÉn vÒ

thµnh lËp Tæ chøc qu¶n lý cÊp c¬ së, h−íng dÉn ng−êi sö dông qu¶n lý duy tu, b¶o

d−ìng c«ng tr×nh.

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n, gi¸m s¸t,

®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c lµ mét m¾t xÝch quan träng.

C¬ së lý luËn cña gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö dông kÕt cÊu h¹ tÇng kü

thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ c¸c chØ tiªu, néi dung gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ ®· ®−îc

®Ò nghÞ. Tuy vËy ®Ó cã thÓ sö dông c¸c chØ tiªu nµy cho ®¸nh gi¸ cÇn nghiªn cøu

ph¸t triÓn hÖ thèng thiÕt bÞ ®o, ph−¬ng ph¸p ®o ®¹c ngoµi hiÖn tr−êng ®Ó cã ®−îc

KÕt qu¶ nghiªn cøu cã thÓ ¸p dông vµo s¶n xuÊt th«ng qua c¸c tµi liÖu

“H−íng dÉn qu¶n lý vËn hµnh l−íi ®iÖn h¹ ¸p n«ng th«n”, “ H−íng dÉn tæ

chøc qu¶n lý, b¶o d−ìng söa ch÷a hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n”, “H−íng

dÉn thµnh lËp tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng c¬ së ” ®· ®−îc Nhµ xuÊt b¶n N«ng

nghiÖp Ên hµnh. C¸c m« h×nh ë d¹ng thö nghiÖm ®· chøng tá tÝnh thùc tiÔn

vµ hiÖu qu¶ ®èi víi s¶n xuÊt, ®Æc biÖt m« h×nh qu¶n lý thuû n«ng ®−îc nhiÒu

n¬i ¸p dông vµ ®−îc giíi thiÖu t¹i héi nghÞ cña Bé NN&PTNT. Sù ph¸t triÓn

vµ bÒn v÷ng cña c¸c m« h×nh qu¶n lý phô thuéc rÊt nhiÒu vµo m«i tr−êng

chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ cña tõng nghµnh vµ m«i tr−êng chÝnh s¸ch chung.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

sè liÖu chÝnh x¸c.

148

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Tµi liÖu tham kh¶o 1. Bé C«ng NghiÖp - EVN - ViÖn N¨ng l−îng: Tæng s¬ ®å ph¸t triÓn ®iÖn lùc

ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2010 cã xÐt triÓn väng ®Õn 2020.

2. Bé C«ng nghiÖp 2005: Dù th¶o "Tiªu chuÈn kü thuËt l−íi ®iÖn n«ng th«n" 3. Bé C«ng nghiÖp: Dù th¶o "Tiªu chuÈn kü thuËt l−íi ®iÖn n«ng th«n" 4. Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT vµ Bé X©y dùng (2000): ChiÕn l−îc quèc gia cÊp n−íc s¹ch vµ vÖ sinh n«ng th«n ®Õn n¨m 2020 – Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp. 5. Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT (2001): TuyÓn chän mét sè v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p

luËt vÒ tµi nguyªn n−íc.

6. Bé kÕ ho¹ch ®Çu t− : “ Dù ¸n c¬ së h¹ tÇng giao th«ng n«ng th«n dùa vµo

céng ®ång” - N¨m 2001

N¨m 1999

8. Bé giao th«ng vËn t¶i : “ Sæ tay c¸n bé giao th«ng n«ng th«n” - N¨m 1992

9. Bé giao th«ng vËn t¶i : “ Nghiªn cøu chiÕn l−îc giao th«ng n«ng th«n” - N¨m

2000

11. Bé ph¸t triÓn quèc tÕ Anh : “ Nghiªn cøu cã sù tham gia cña ng−êi d©n vÒ t¸c ®éng cña giao th«ng n«ng th«n ®Õn t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo” - N¨m 2003

12. Bé N«ng nghiÖp & PTNT (2001): TuyÓn chän mét sè v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p

luËt vÒ tµi nguyªn n−íc- tËp II.

13. Bé N¨ng l−îng: QuyÕt ®Þnh sè 167 NL/KHKT ngµy 25/3/1991 vÒ viÖc ¸p dông

kÕt qu¶ ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc khi tÝnh kho¶ng c¸ch pha.

14. Bé N¨ng l−îng: QuyÕt ®Þnh 1867 NL/KHKT ngµy 12/9/1994 vÒ C¸c tiªu

chuÈn kü thuËt cÊp ®iÖn ¸p trung thÕ 22kV.

15. Bé C«ng nghiÖp 2005: Dù th¶o "Tiªu chuÈn kü thuËt l−íi ®iÖn n«ng th«n" 16. ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh ®iÖn giai ®o¹n 2004-2010, ®Þnh h−íng ®Õn 2020 17. Côc qu¶n lý n−íc vµ c«ng tr×nh thuû lîi: “B¸o c¸o thùc tr¹ng ph¸t triÓn vµ hiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch qu¶n lý khai th¸c vµ ®Çu t− söa ch÷a n©ng cÊp c«ng tr×nh thñy lîi”.

18. Chi côc Qu¶n lý n−íc vµ c«ng tr×nh thuû lîi Th¸i B×nh: Dù ¸n rµ so¸t bæ sung

quy ho¹ch t−íi, hÖ thèng thuû n«ng Nam Th¸i B×nh.

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

19. Côc Qu¶n lý n−íc vµ c«ng tr×nh thuû lîi (1998): Tµi liÖu héi th¶o Quèc gia lÇn thø 2- N«ng d©n tham gia qu¶n lý thuû n«ng (PIM) t¹i Thanh Ho¸ n¨m 1998.

149

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

vÒ ph¸t triÓn trªn thÕ giíi – 2004

dùng mét nÒn kinh tÕ héi nhËp) - B¸o c¸o nghiªn cøu chÝnh s¸ch.

22. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp: Céng t¸c v× n−íc toµn cÇu + Uû ban T vÊn kò

thuËt (TAC) (2004) – N−íc lµ hµng ho¸ kinh tÕ vµ x∙ héi.

23. NghÞ ®Þnh ChÝnh phñ sè 54/1999/N§ - CP ngµy 8/7/1999: ban hµnh vÒ B¶o vÖ

an toµn l−íi ®iÖn cao ¸p.

24. Qui ph¹m trang bÞ ®iÖn: 11TCN - 18 - 84 ®Õn 11TCN - 21 - 84. 25. Thñ t−íng ChÝnh phñ QuyÕt ®Þnh sè 22/1999/Q§-TTg ngµy 13/02/1999 : vÒ

phª duyÖt ®Ò ¸n ®iÖn n«ng th«n.

26. Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam : B¸o c¸o kinh doanh vµ ®iÖn n«ng th«n

c¸c n¨m 2002-2004 - C¸c C«ng ty §iÖn lùc

27. Trung t©m t− vÊn ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i - Tr−êng §¹i häc giao th«ng vËn t¶i : “ H−íng dÉn ®µo t¹o gi¸m s¸t viªn cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng vµ duy tu ®−êng b»ng lao ®éng thñ c«ng” - N¨m 2001

28. Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam: B¸o c¸o qu¶n lý vËn hµnh c¸c n¨m 2002-

LuËt ®iÖn lùc ViÖt Nam

29. Roy Billinton: Power supply reliability, International power quality

conference-21-25/10/2002.

30. James J.Burke: Power distribution Engineering, New York-2000. 31. Roy Billinton: Reliability evaluation of power system 32. NguyÔn ViÕt ChiÕn (2002): “Nghiªn cøu c¶i tiÕn m« h×nh IMSOP ®iÒu hµnh ph©n phèi n−íc hîp lý, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông n−íc cña hÖ thèng t−íi b»ng b¬m ë ®ång b»ng s«ng Hång” - LuËn v¨n tiÕn sÜ kü thuËt.

thèng thuû n«ng - Bµi gi¶ng cao häc.

34. GS.TS.Tèng §øc Khang, PGS.TS Bïi HiÕu (2002): Qu¶n lý c«ng tr×nh thuû

lîi.

35. §oµn ThÕ Lîi (2004): Qu¶n lý thuû n«ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng - Nhµ

xuÊt b¶n N«ng nghiÖp.

36. Hµ L−¬ng ThuÇn - (2004): H−íng dÉn thµnh lËp tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng

c¬ së – Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp.

37. Hµ L−¬ng ThuÇn: Qu¶n lý tµi nguyªn n−íc phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng vïng trung du miÒn nói. Héi th¶o Quèc gia vÒ nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng vïng cao, Yªn B¸i 6-8/11/2002

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

38. Hµ L−¬ng ThuÇn: Mountainous Irrigation Sytems - Multi-functional Role and Management measure. Proceedings of the Pre-symposium for the third world water forum

150

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

39. Hµ L−¬ng ThuÇn: M« h×nh qu¶n lý thuû n«ng c¬ së hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng.

T¹p chÝ Ho¹t ®éng Khoa häc

40. Hµ L−¬ng ThuÇn: ChuyÓn giao Qu¶n lý thuû n«ng ë Tuyªn Quang. TuyÓn tËp

KÕt qu¶ Khoa häc vµ C«ng nghÖ 1999-2000 NXB N«ng nghiÖp

41. Hµ L−¬ng ThuÇn: Qu¶n lý t−íi cã sù tham gia cña n«ng d©n, xu thÕ vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn. TuyÓn tËp KÕt qu¶ Khoa häc vµ c«ng nghÖ 1994-1999 42. Hµ L−¬ng ThuÇn: Irrigation management transfer in Vietnam.FAO-IMMI

publish

43. Hµ L−¬ng ThuÇn (1995): HiÖu Ých t−íi lóa vïng ®ång b»ng s«ng Hång -

LuËn ¸n tiÕn sÜ kü thuËt.

44. §ç §øc ThÞnh (2002): Nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ qu¶n lý khai th¸c vµ biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý hÖ thèng c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Phó Xuyªn – Hµ T©y – LuËn v¨n th¹c sÜ kü thuËt.

45. NguyÔn BÝch Thuû (1993): Quy ho¹ch c¶i tiÕn hÖ thèng thuû n«ng LiÔn S¬n -

§å ¸n tèt nghiÖp.

46. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø IX 47. ViÖn Khoa häc thuû lîi (2000): Dù ¸n ®iÒu tra c¬ b¶n thùc tr¹ng c«ng tr×nh

thñy lîi toµn quèc

48. ViÖn chiÕn l−îc ph¸t triÓn - Ban n«ng nghiÖp & n«ng th«n - Ban kÕt cÊu h¹ tÇng vµ ®« thÞ : “ Ph−¬ng h−íng vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh mét sè ngµnh chÕ biÕn n«ng l©m s¶n chñ yÕu vµ ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n ®Õn n¨m 2010” - N¨m 2000

49. ViÖn khoa häc c«ng nghÖ giao th«ng vËn t¶i : “ C¸c gi¶i ph¸p c«ng nghÖ ph¸t

trØªn giao th«ng vËn t¶i ®ång b»ng s«ng Cö− Long” - N¨m 1999

Bµi häc kinh nghiÖm” - N¨m 2004

51. UBND tØnh Th¸i B×nh: Quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x∙ héi tØnh Th¸i B×nh

®Õn 2010

52. UBND tØnh B¾c K¹n: Quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x∙ héi tØnh B¾c K¹n ®Õn

2010

53. UBND tØnh Sãc Tr¨ng: Quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x∙ héi tØnh Sãc Tr¨ng

®Õn 2010

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

54. WB: The State in a Changing World : World Development Report 1997

151

§Ò tµi KC - 07 - 28: B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt

Lêi c¶m ¬n

§Ò tµi: “Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸” víi môc tiªu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ vµ m« h×nh qu¶n lý nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ x· héi theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.

§Ò tµi ®−îc thùc hiÖn víi sù gióp ®ì Bé Khoa häc C«ng nghÖ, Ban chñ nhiÖm ch−¬ng tr×nh KC-07, cña c¸c Së Giao th«ng, Së C«ng nghiÖp, Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n . Cã sù céng t¸c nhiÖt t×nh cña c¸c c¸n bé khoa häc thuéc c¸c ngµnh cã liªn quan ®Õn kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. §Æc biÖt lµ sù tham gia tÝch cùc cña ChÝnh quyÒn vµ nh©n d©n x· §«ng c¸c, huyÖn §«ng h−ng, Th¸i b×nh, chÝnh quyÒn vµ nh©n d©n x· Xu©n phong, huyÖn Cao phong, Hßa b×nh, C«ng ty khai th¸c c«ng tr×nh thñy lîi tØnh Hßa b×nh vµ c¸c hé h−ëng lîi thuéc hÖ thèng t−íi hå Cè ®ông trong viÖc x©y dùng m« h×nh.

Chóng t«i c¶m ¬n sù c«ng t¸c chÆt chÏ, lao ®éng khoa häc nghiªm tóc cña c¸c c¸n bé khoa häc thuéc ViÖn khoa häc thuû lîi - Bé NN& Ph¸t triÓn N«ng th«n, ViÖn N¨ngl−îng- Bé C«ng nghiÖp, Tr−êng ®¹i häc Giao th«ng- Bé Giao th«ng. Nh÷ng ®ãng gãp ®ã ®· t¹o nªn nh÷ng thµnh qu¶ ®−îc tr×nh bµy trong b¶n b¸o c¸o nµy còng nh− c¸c b¸o c¸o kh¸c.

Xin c¶m ¬n ViÖn khoa häc thuû lîi ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi. C¶m ¬n c¸c c¬ quan, c¸c c¸ nh©n ®· gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó hoµn thµnh ®Ò tµi . Chóng t«i mong nhËn ®−îc sù ®ãng gãp, trao ®æi ý kiÕn cña c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c c¸n bé khoa häc c¸c ®Þa ph−¬ng vµ trung −¬ng trong qu¸ tr×nh øng dông kÕt qu¶ nghiªn cøu

ViÖn Khoa häc Thñy lîi

Chñ nhiÖm ®Ò tµi

155

Bé n.n & p.t n«ng th«n ViÖn Khoa häc thuû lîi

B¸o c¸o tãm t¾t §Ò tµi cÊp nhµ n−íc Nghiªn cøu x©y dùng gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ K.c.h.t kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n theo h−íng c.n.h – h.®.ho¸ M∙ sè KC-07-28

c¬ quan chñ tr×: viÖn khoa häc thuû lîi chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS. TS hµ l−¬ng thuÇn

§Ò tµi cã sù tham gia cña:

* ViÖn Khoa häc Thuû lîi- C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi, nghiªn cøu hîp phÇn

HÖ thèng t−íi, gåm c¸c c¸n bé sau:

- PGS.TS Hµ L−¬ng ThuÇn - Chñ nhiÖm ®Ò tµi, chñ nhiÖm hîp phÇn, gå

- K.S Ph¹m Trung Kiªn

- Th.S Vò §×nh Xiªm

- KS Ph¹m §×nh Kiªn

* ViÖn N¨ng l−îng, nghiªn cøu hîp phÇn L−íi ®iÖn n«ng th«n, gåm

c¸c c¸n bé sau:

- Th.S Vò Thanh H¶i- Chñ nhiÖm hîp phÇn

- KS NguyÔn V¨n Phóc

- KS. Lª nh− NghÜa

- Th.S Nguüen §øc H¹nh

- Th.S NguyÔn ThÞ Hoµng Hµ

- Th.S NguyÔn §×nh Hoµ

- KS.Hoµng Tïng

- KS. NguyÔn H¶i §«ng

* Tr−êng §¹i häc Giao th«ng, nghiªn cøu hîp phÇn Giao th«ng

n«ng th«n, gåm c¸c c¸n bé sau:

- GS.TSKH Nghiªm V¨n DÜnh - Chñ nhiÖm hîp phÇn

- PGS.TS Ph¹m V¨n Vang

- Th.S NguyÔn THanh Ch−¬ng

- Th.S Lª minh CÇn

- Th.S Hoµng V¨n Hµo

Lêi më ®Çu

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y víi chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng vµ b»ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ®óng ®¾n ®· kªu gäi ®−îc sù ®ång t×nh ñng hé cña mäi tÇng líp nh©n d©n cïng ®ång lßng gãp søc x©y dùng ®Êt n−íc vµ ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ to lín trong viÖc ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ n©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng cho nh©n d©n vïng n«ng th«n. Nhµ n−íc ta ®· tËp trung x©y dùng ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÐ quèc d©n, trong ®ã KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n còng ®−îc chó träng ®¸ng kÓ. Ch−¬ng tr×nh quèc gia N−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n, Ch−¬ng tr×nh 135, Ch−¬ng tr×nh hç trî cho c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n ®· tËp trung vµo c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng nh− : Thuû lîi, Giao th«ng, Tr¹m x¸, Tr−êng häc…ngoµi ra c¸c dù ¸n vay vèn cña WB, ADB còng chñ yÕu tËp trung cho ph¸t triÓn n«ng th«n, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Trong thùc tÕ hÇu nh− tËp trung x©y dùng nhiÒu h¬n mµ ch−a chó ý ®Õn tæ chøc qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh. Ch−a chó ý ®Õn n©ng cao n¨ng lùc cña ®Þa ph−¬ng ®Ó gióp hä qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng c«ng tr×nh.

KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ®· cã vai trß to lín trong ph¸t triÓn x· héi, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Tuy vËy nghiªn cøu vÒ thùc tr¹ng sù ph¸t triÓn vµ qu¶n lý cña kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng nghiÖp n«ng th«n còng chØ ra r»ng kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ®ang phØ ®èi mÆt víi sù xuèng cÊp vµ kÐm hiÖu qu¶ do tr×nh ®é qu¶n lý yÕu kÐm. Thùc tÕ cho thÊy:

ch−a t−¬ng xøng víi møc ®é ®Çu t−.

- C¸c c«ng tr×nh KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®−îc gäi lµ “§Þa ph−¬ng qu¶n lý” chiÕm tû träng lín nh−ng hiÖn nay ch−a cã khung ph¸p lý cho ph¸t triÓn m« h×nh qu¶n lý ë lÜnh vùc nµy.

- ThiÕu nh÷ng h−íng dÉn cô thÓ cho ®Þa ph−¬ng, ng−êi h−ëng lîi ®Ó gióp hä tæ chøc vËn hµnh, b¶o d−ìng c«ng tr×nh. ThiÕu c¸c ph−¬ng tiÖn, h×nh thøc n©ng cao n¨ng lùc cho ®Þa ph−¬ng. S¸ch, tµi liÖu nãi vÒ “qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n” hÇu nh− rÊt Ýt vµ cã thÓ nãi lµ kh«ng cã.

- MÆc dï mong muèn n©ng cao hiÖu qu¶, bÒn v÷ng cña KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n nh−ng ®Çu t− nghiªn cøu vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch, vÒ lÜnh vùc qu¶n lý ch−a ®¸p øng ®−îc víi sù ph¸t triÓn, c¬ chÕ thÞ tr−êng vµ trong bèi c¶nh diÔn ra CNH-H§H

Ýt cã nh÷ng nghiªn cøu nµo ®i s©u vµo viÖc ph¸t triÓn c¸c m« h×nh qu¶n lý (tõ h−íng dÉn thµnh lËp ®Õn néi dung ho¹t ®éng) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu x· héi ho¸ vÒ qu¶n lý

KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n. C¸c nghiªn cøu ch−a chó träng tíi ®èi t−îng h−ëng lîi, ng−êi sö dông KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®Ó ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc nh»m gióp hä cã thÓ qu¶n lý mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

Trªn c¬ së ®ã ®Ò tµi: “Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸” víi môc tiªu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ vµ m« h×nh qu¶n lý nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ x· héi theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.

1.1 Giíi thiÖu chung ®Ò tµi

I. Giíi thiÖu ®Ò tµi

• Tªn ®Ò tµi

tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸. - M· sè: KC-07-28, Ch−¬ng tr×nh KC-07

• Thêi gian thùc hiÖn: 22 th¸ng. (Tõ th¸ng 01/2004 ®Õn th¸ng 10/2005 )

• CÊp qu¶n lý : Bé Khoa häc c«ng nghÖ

• Kinh phÝ : Tæng sè: 1.450 triÖu ®ång.

- Hä vµ tªn: Hµ L−¬ng ThuÇn, Häc hµm/häc vÞ: PGS.TiÕn sü

- Chøc danh khoa häc: Nghiªn cøu viªn chÝnh

- §Þa chØ c¬ quan: Ngâ 165, §−êng Chïa Béc, §èng §a, Hµ Néi

• C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi

- Tªn tæ chøc KH&CN: ViÖn Khoa häc Thuû lîi

• Môc tiªu cña ®Ò tµi:

X©y dùng c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ m« h×nh qu¶n lý nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña KÕt CÊu H¹ TÇng Kü ThuËt (KCHTKT) n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ – x· héi theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸.

• S¶n phÈm cña ®Ò tµi theo hîp ®ång

a. Danh môc s¶n phÈm

* S¶n phÈm 1: B¸o c¸o “ HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt

n«ng nghiÖp, n«ng th«n”

* S¶n phÈm 2: B¸o c¸o “ C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸”

* S¶n phÈm 3: B¸o c¸o “ Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu

qu¶ khai th¸c sö dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n “

* S¶n phÈm 4: C¸c m« h×nh qu¶n lý:

- 2 M« h×nh qu¶n lý thuû lîi t¹i Hoµ b×nh

- 1 M« h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n t¹i tØnh Th¸i B×nh

* S¶n phÈm 5: §µo t¹o sau ®¹i häc; C¸c bµi b¸o

b. Yªu cÇu khoa häc ®èi víi s¶n phÈm t¹o ra (d¹ng kÕt qu¶ II, III)

* B¸o c¸o “ HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp,

n«ng th«n”

Yªu cÇu khoa häc

- Tæng quan ®−îc t×nh h×nh thÕ giíi vµ ViÖt nam vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã

liªn quan ®Õn qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n

- Nªu ®−îc hiÖn tr¹ng vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong thùc tÕ , nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n

- Minh ho¹ b»ng c¸c chØ sè, biÓu ®å biÓu thÞ hiÖn tr¹ng vµ nhu cÇu

qu¶n lý KCHTKT

- Nªu ®−îc hiÖn tr¹ng vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong thùc tÕ, nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n

n«ng th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸”

Yªu cÇu khoa häc

- C¬ chÕ chÝnh s¸ch, m« h×nh qu¶n lý phï hîp víi xu thÕ cña thÕ giíi

vµ chñ tr−¬ng cña nhµ n−íc vµ ®¸p øng CNH – H§H.

- §−a ra ®−îc c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ m« h×nh qu¶n lý nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña hÖ thèng GTNT

- §Ò xuÊt ®−îc c¸c néi dung ®Ó tæ chøc, h−íng dÉn qu¶n lý vËn hµnh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ KCHTKT(dÔ phæ biÕn , ®¸p øng yªu cÇu cña thùc tÕ )

* B¸o c¸o “ Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai

th¸c sö dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n “

Yªu cÇu khoa häc

- Nªu ®−îc hiÖn tr¹ng t×nh h×nh gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c

sö dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n

- Nªu ®−îc c¬ së lý luËn, sù cÇn thiÕt cña giam s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶

khai th¸c sö dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n

- Nªu ®−îc c¸c chi tiªu, ph−¬ng ph¸p tr×nh tù gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸

- §Ò xuÊt ®−îc néi dung h−íng dÉn gi¸m s¸t ®¸nh gi¸

* C¸c m« h×nh qu¶n lý: 2 M« h×nh qu¶n lý thuû lîi t¹i Hoµ b×nh; 1 M«

h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n cÊp x· t¹i tØnh Th¸i B×nh

Yªu cÇu khoa häc

- Ng−êi h−ëng lîi tham gia qu¶n lý c«ng tr×nh.

- Cã ®iÒu lÖ vµ quy chÕ ho¹t ®éng.

- Ng−êi h−ëng lîi n¾m ®−îc kü n¨ng qu¶n lý tæ chøc vµ qu¶n lý c«ng

tr×nh

- Tµi chÝnh ®¸p øng ®−îc yªu cÇu qu¶n lý.

- C«ng tr×nh ®−îc qu¶n lý tèt

- Cã kh¶ n¨ng triÓn khai diÖn réng

II. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

2.1 §èi t−îng nghiªn cøu:

KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ( KCHTKT NN NT ) hay con gäi lµ C¬ së h¹ tÇng n«ng nghiÖp n«ng th«n lµ ph¹m vi rÊt réng bao gåm nhiÒu lo¹i h×nh c«ng tr×nh. Trong “ChiÕn l−îc ph¸t triÓn KTXH 2001-2010 – B¸o c¸o cña BCH TW §¶ng kho¸ IX” khi nãi ®Õn kÕt cÊu h¹ tÇng ®· ®Ò cËp ®Õn: HÖ thèng giao th«ng, HÖ thèng ®ª ®iÒu thuû lîi, M¹ng l−íi ®iÖn, M¹ng l−íi B−u chÝnh viÔn th«ng, Tr¹m x¸, Tr−êng häc…Nh− vËy, KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n rÊt réng nh−ng c¸c lo¹i c«ng tr×nh chÝnh ®−îc quan t©m vµ còng chiÕm tû träng lín trong ®Çu t− hiÖn nay lµ: HÖ thèng giao th«ng n«ng th«n (GTNT); HÖ thèng thuû lîi (HTTL); N−íc sinh ho¹t n«ng th«n (NSH ); M¹ng l−íi ®iÖn n«ng th«n (L§NT) lµ nh÷ng c«ng tr×nh thiÕt yÕu trong kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n hiÖn nay.

Tõ nh÷ng kinh nghiªm cña thÕ giíi, còng nh− thùc tiÔn ë ViÖt nam vÒ KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n, §Ò tµi chän c¸c lo¹i KC HTKT sau lµ ®èi t−îng nghiªn cøu:

- Giao th«ng n«ng th«n: Giao th«ng ®−êng bé trung du miÒn nói, Giao

th«ng ®−êng bé vïng ®ång b»ng

- HÖ thèng t−íi tiªu: HÖ thèng t−íi b»ng hå chøa, hÖ thèng t−íi b»ng

- L−íi ®iÖn n«ng th«n: L−íi ®iÖn sau h¹ ¸p

2.2 Ph¹m vi nghiªn cøu

- §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu vµo lÜnh vùc qu¶n lý, nh»m ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña K C HTKT NN NT.

- §èi t−îng nghiªn cøu trªn ®−îc giíi h¹n lµ c¸c c«ng tr×nh thuéc c¸c tæ chøc tËp thÓ, hoÆc ®Þa ph−¬ng qu¶n lý( kh«ng thuéc c¸c C«ng ty, Doanh nghiÖp nhµ n−íc qu¶n lý)

- Nghiªn cøu c¸c m« h×nh qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n cÊp c¬

së

tr¹ng: tØnh B¾c c¹n, tØnh Th¸i B×nh, tØnh TiÒn giang

2.3 TiÕp cËn ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu.

ChiÕn l−îc quèc gia vÒ n−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng” ®· ®−a ra ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn “dùa trªn nhu cÇu”. §©y lµ ph−¬ng ph¸p ®−îc c¸c dù ¸n quèc tÕ

®Æc biÖt khuyÕn khÝch. Víi ph−¬ng ph¸p nµy ng−êi nghiªn cøu ph¶i tiÕp cËn mét sè c«ng cô trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra nghiªn cøu nh−: ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra n«ng th«n cã sù tham gia cña ng−êi d©n – PRA; Ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nhanh n«ng th«n – RRA; Ph−¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch LFA.

- Ph−¬ng ph¸p kÕ thõa trong nghiªn cøu;

- Ph−¬ng ph¸p chuyªn gia; Kh¶o s¸t thùc ®Þa;

- Héi th¶o lµ ph−¬ng ph¸p sÏ ®−îc sö dông tÝch cùc trong qu¸ tr×nh nghiªn

- C¸ch tiÕp cËn cña ®Ò tµi lµ dùa trªn nhu cÇu - ®©y lµ ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn míi trong nghiªn cøu ph¸t triÓn thÓ chÕ tæ chøc vµ m« h×nh qu¶n lý.

- Kü thuËt ®−îc ¸p dông vµ chi phèi trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu lµ: Ph−¬ng ph¸p tham gia víi c«ng cô PRA (Participatory Rural Appraisal), ph−¬ng ph¸p khung l«gic LFA, héi th¶o.

- Biªn so¹n tµi liÖu h−íng dÉn ®Ó dÔ dµng chuyÓn giao cho s¶n xuÊt.

2.4 Tæ chøc nghiªn cøu:

* Tæ chøc nghiªn cøu theo tõng ®èi t−îng. Ký hîp ®ång víi c¸c c¬ quan phèi hîp vµ tõng chuyªn gia c¨n cø vµo ®Ò c−¬ng ®· ®−îc thèng nhÊt.

- Hîp phÇn Giao th«ng n«ng th«n: Do Tr−êng ®¹i häc giao th«ng chñ

tr×

- Hîp phÇn HÖ thèng t−íi tiªu: Do ViÖn khoa häc thuû lîi chñ tr×

- Hîp phÇn L−íi ®iÖn n«ng th«n: Do ViÖn n¨ng l−îng chñ tr×

* Liªn kÕt víi ®Þa ph−¬ng triÓn khai m« h×nh:

III. KÕt qu¶ nghiªn cøu

3.1 KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®−îc thÓ hiÖn trong c¸c s¶n phÈm sau:

C¸c s¶n phÈm chÝnh

1. B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc kü thuËt ®Ò tµi “Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸”

2. B¸o c¸o “ HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp,

n«ng th«n”

n«ng th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸”

4. B¸o c¸o “ Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö

dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n “

th«n”

6. S¸ch “H−íng dÉn qu¶n lý vËn hµnh l−íi ®iÖn h¹ ¸p n«ng th«n”- Nhµ xuÊt

b¶n N«ng nghiÖp

7. S¸ch “ H−íng dÉn tæ chøc qu¶n lý, b¶o d−ìng söa ch÷a hÖ thèng giao

th«ng n«ng th«n” - Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp

8. S¸ch “H−íng dÉn thµnh lËp tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng c¬ së ” - Nhµ xuÊt

b¶n N«ng nghiÖp .

C¸c b¸o c¸o theo tõng hîp phÇn

C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸”

h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸”

C¸c s¶n phÈm kh¸c

12. H−íng dÉn 2 luËn v¨n tèt nghiÖp cao häc

13. Bµi b¸o

3.2 Tãm t¾t kÕt qu¶ chÝnh ®· ®¹t ®−îc

- KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ph¸t triÓn m¹nh trong gÇn hai thËp kû nay. C«ng t¸c qu¶n lý tuy cã ®−îc chó träng nh−ng vÉn ch−a theo kÞp víi tèc ®é ph¸t triÓn. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸” C«ng t¸c qu¶n lý cßn béc lé nhiÒu tån t¹i cÇn bæ xung vµ hoµn chØnh.

- HÖ thèng chÝnh s¸ch cho qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ( ®èi víi hÖ thèng t−íi tiªu ngoµi doanh nghiÖp qu¶n lý, l−íi ®iÖn sau h¹ ¸p, giao th«ng n«ng th«n trong ph¹m vi x· ) ch−a hoµn thiÖn, chång chÐo, khã thùc hiÖn. Qu¸ tr×nh nghiªn cøu hiÖn tr¹ng cßn cho thÊy ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn trong x©y dùng chÝnh s¸ch cßn cã nhiÒu bÊt cËp ®ã chÝnh lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn tÝnh tr¹ng trªn.

- C¸c m« h×nh qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n kh«ng ®ång ®Òu, ®¬n ®iÖu vµ ph¸t triÓn chËm. C¸c h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý hiÖn cã ch−a thÓ hiÖn râ c¬ cÊu cña mét tæ chøc thùc sù. VÝ dô ®èi víi hÖ thèng t−íi cã quy m« nhá phÇn lín do x· ,th«n qu¶n lý. Thùc tÕ x·, th«n kh«ng ph¶i lµ mét tæ chøc qu¶n lý hÖ thèng t−íi mµ lµ tæ chøc qu¶n lý nhµ n−íc cÊp x· v× vËy ®· kh«ng cã ai qu¶n lý hÖ thèng t−íi. C¸c m« h×nh qu¶n lý l−íi ®iÖn hiÖn cã thiªn vÒ kho¸n vµ dÞch vô.

- PhÇn thiÕu hôt nhiÒu nhÊt trong qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n lµ hÖ thèng c¸c chØ tiªu gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qña khai th¸c. Nã kh«ng chØ thÓ hiÖn ë c¬ së mµ c¶ trong chÝnh s¸ch còngnh− h−íng dÉn cô thÓ. ThiÕu gi¸m s¸t ®¸nh gÝa sÏ kh«ng cho ta biÕt ®−îc c«ng t¸c qu¶n lý ®−îc thùc hiÖn nh− thÕ nµo vµ hiªô qu¶ cña nã ra sao vµ nh− vËy ta sÏ kh«ng ®−a ra ®−îc c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó kh¾c phôc vµ t¨ng hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n .

3.2.2 KiÕn nghÞ ®−îc c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸” . C¸c gi¶i ph¸p ®ã gåm :

• ChÝnh s¸ch tæ chøc qu¶n lý:

c«ng tr×nh.

hîp t¸c dïng n−íc.

- Mèi quan hÖ gi÷a c¸c cÊp chÝnh quyÒn, c¸c c¬ quan chuyªn m«n vµ ng−êi

• ChÝnh s¸ch tµi chÝnh: C¸c Së tµi chÝnh vµ NN & PTNT cÇn ban hµnh chÝnh

s¸ch tµi chÝnh râ rµng vµ hiÖu lùc ®¶m b¶o tÝnh tù chñ vµ tÝnh bÒn v÷ng cho

c¸c tæ chøc hîp t¸c dïng n−íc. Dùa trªn møc thñy lîi phÝ quy ®Þnh cho tõng

vïng (theo nghÞ ®Þnh 143/2003), tØnh sÏ cô thÓ hãa chÝnh s¸ch tµi chÝnh (thñy

lîi phÝ, cÊp bï) ¸p dông trªn ®Þa ph−¬ng m×nh.

• ChÝnh s¸ch chuyÓn giao qu¶n lý t−íi: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cÇn ®−îc ®Ò cËp

trong c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho chuyÓn giao lµ: X¸c lËp vai trß tr¸ch nhiÖm,

quyÒn lîi cña ng−êi dïng n−íc, tæ chøc dïng n−íc trong qu¶n lý hÖ thèng t−íi

®−îc bµn giao.

- X¸c lËp vai trß tr¸ch nhiÖm cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, cña c¸c c¬ quan

chuyªn m«n ®èi víi c«ng t¸c chuyÓn giao vµ víi c¸c tæ chøc dïng n−íc

sau khi chuyÓn giao.

c¬ quan chuyªn m«n, trong tæ chøc dïng n−íc.

- ChÝnh s¸ch hç trî tæ chøc QLTNCS

- KhuyÕn khÝch c¸c tæ chøc thñy n«ng c¬ së ®a d¹ng hãa c¸c dÞch vô cña

m×nh theo h−íng thÞ tr−êng ®Ó t¹o ra c¸c nguån thu kh¸c ®¶m b¶o cho

(cid:153) Nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch l−íi ®iÖn n«ng th«n.

- §Èy m¹nh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n nh»m gãp phÇn ®Èy nhanh c«ng nghiÖp

ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.

- Sö dông c¸c nguån n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o ®Ó cÊp ®iÖn cho c¸c khu vùc

vµ ph¸t triÓn c¸c nguån ®iÖn ë khu vùc nµy.

- KhuyÕn khÝch ®a d¹ng ho¸ trong ®Çu t− vµ qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n.

- T¨ng c−êng kiÓm so¸t gi¸ ®iÖn n«ng th«n ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn theo ®óng

gi¸ trÇn do ChÝnh phñ quy ®Þnh

(cid:153) ChÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n

ViÖc tiÕn hµnh b¶o tr× cho c¸c tuyÕn ®−êng GTNT ®−îc −u tiªn hµng ®Çu ®Ó

tr¸nh cho ®−êng kh«ng bÞ h− háng nhanh vµ do ®ã kho¶n ®Çu t− kh«ng bÞ mÊt

tr−íc thêi h¹n d−íi t¸c ®éng cña khÝ hËu vµ l−u l−îng xe. Tuy nhiªn thùc tÕ

söa ch÷a lín vµ tèn kÐm th× ng−êi qu¶n lý míi tiÕn hµnh cho b¶o tr×. Mét

t¸c duy tu b¶o d−ìng söa ch÷a cßn nhiÒu h¹n chÕ. ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i cã c¬

chÕ chÝnh s¸ch râ rµng trong viÖc qu¶n lý nguån vèn duy tu b¶o d−ìng nh»m

®¶m b¶o hiÖu qu¶ vµ môc ®Ých sö dông cña nguån vèn nµy.

§Ó cã thÓ sö dông c¸c nguån vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶, tr−íc hÕt, c¸c huyÖn

cÇn rµ xÐt l¹i quy ho¹ch ®−êng trong huyÖn cña m×nh. Tæ chøc xÐt duyÖt c¸c

cã liªn quan ®Ó lµm c¨n cø lËp kÕ ho¹ch ®Çu t−.

ho¹ch vµ kü thuËt cã ®ñ tr×nh ®é ®Ó ®¶m nhËn c¸c tr¸ch nhiÖm qu¶n lý giao

cÇn thiÕt:

dông ®−îc.

- Th«ng qua Së GTVT vµ Phßng Giao th«ng huyÖn chØ dÉn vµ ®Þnh h−íng

cho c¸n bé x· vÒ c¸c vÊn ®Ò chÝnh trong c«ng t¸c qu¶n lý h¹ tÇng giao

th«ng n«ng th«n cÊp x·.

- Së GTVT vµ UBND huyÖn tæ chøc c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o thiÕt thùc cho

theo c¸c chñ ®Ò.

Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn

+ Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn ph¶i ®i tõ nh÷ng v−íng m¾c vµ c¸c tån t¹i

trong thùc tiÔn qu¶n lý thñy n«ng cña tØnh.

Khung pháp lý và chính sách Trung ương

Điều kiện kinh tế xã hội của tỉnh

Cơ chế chính sách nâng cao hiệu quả QLTNCS cấp Tỉnh

Điều kiện tự nhiên - Đặc điểm Công trình TL của tỉnh

+ ChÝnh s¸ch ph¶i g¾n víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi vµ ®Æc ®iÓm c«ng tr×nh thñy lîi cña tØnh vµ phï hîp víi chÝnh s¸ch trung −¬ng hiÖn hµnh.

Thực tiễn QLTN cña tØnh

chÝnh s¸ch trung ương hiện cã.

+ ChÝnh s¸ch ph¶i râ rµng, cô thÓ, tr¸nh sù mËp mê vÒ néi dung còng nh−

c©u ch÷.

+ Ph¶i linh ho¹t “ DÔ bÊt biÕn, øng v¹n biÕn”.

+ ChÝnh s¸ch ph¶i g¾n víi xu h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trung h¹n

vµ dµi h¹n cña quèc gia vµ cña tØnh.

+ §¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng vµ hiÖu qu¶ cho céng ®ång vµ x· héi.

• KiÕn nghÞ c¸c m« h×nh qu¶n lý

a. M« h×nh tæ chøc qu¶n lý hÖ thèng t−íi ( thñy n«ng c¬ së):

- Ng−êi dïng n−íc tù nguyÖn tham gia TCDN, §iÒu lÖ vµ Quy chÕ cña TCDN do chÝnh ng−êi dïng n−íc thiÕt lËp nªn. QuyÒn sö dông n−íc vµ tr¸ch nhiÖm cña ng−êi h−ëng lîi ®−îc thõa nhËn trong quy chÕ.

- Tæ chøc cña ng−êi dïng n−íc ®−îc trao ®Çy ®ñ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý mét phÇn hoÆc toµn bé hÖ thèng t−íi (phô thuéc vµo quy m« c«ng tr×nh vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý cña tæ chøc ®ã).

- Tæ chøc dïng n−íc ®−îc cÊp cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn.Tæ chøc cña nh÷ng ng−êi dïng n−íc ho¹t ®éng trong khu«n khæ chÝnh s¸ch, ®−îc ph¸p luËt b¶o hé vµ Nhµ n−íc hç trî vÒ tµi chÝnh vµ kü thuËt khi cÇn thiÕt.

- QuyÒn tham gia vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh, qu¸ tr×nh gi¸m s¸t ®−îc t«n träng vµ b¶o ®¶m. Nã ®−îc thÓ hiÖn trong quy chÕ ho¹t ®éng thuû n«ng hoÆc ®iÒu lÖ cña tæ chøc ng−êi dïng n−íc

- Ng−êi dïng n−íc thiÕt lËp c¸c môc tiªu cho viÖc x©y dùng hÖ thèng t−íi míi hoÆc söa ch÷a n©ng cÊp hÖ thèng t−íi ®· bÞ h− háng xuèng cÊp. Huy ®éng kh¶ n¨ng ®ãng gãp vµ chØ ra ®−îc nh÷ng g× cÇn thiÕt ph¶i c¶i tiÕn hoÆc thiÕt kÕ cho phï hîp ®Ó gi¶m ®i nh÷ng khã kh¨n trong giai ®o¹n vËn hµnh qu¶n lý.

B¶o ®¶m cung cÊp n−íc cho ng−êi h−ëng lîi ®−îc thÓ hiÖn trong quy ®Þnh ë ®iÒu lÖ hoÆc quy chÕ ho¹t ®éng cña tæ chøc nh÷ng ng−êi dïng n−íc.

- Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸: C«ng t¸c gi¸m s¸t ®−îc lµm th−êng xuyªn bëi ban gi¸m s¸t, hoÆc c¸n bé phô tr¸ch gi¸m s¸t cña Héi. ViÖc gi¸m s¸t ®−îc thùc hiÖn ®èi víi tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña qu¶n lý thuû n«ng tõ viÖc ph©n phèi n−íc ®Õn viÖc ®ãng gãp cña ng−êi h−ëng lîi.

C¬ cÊu cña tæ chøc dïng n−íc bao gåm:

- Ban qu¶n lý Tæ chøc dïng n−íc: Tuú theo quy m« ( sè thµnh viªn ) mµ cã

thÓ cã 1 tr−ëng ban vµ 1 ®Õn 2 phã ban.

- C¸c tæ cchuyªn m«n gióp viÖc cho Ban qu¶n lý nh− : Tæ Tµi chÝnh, tæ Gi¸m s¸t, tæ Thuû n«ng, Tæ s¶n xuÊt v.v. Sè l−îng thµnh viªn trong tæ còng phô thuéc vµo sè thµnh viªn cña Tæ chøc dïng n−íc vµ quy m« hÖ thèng t−íi. Trong tr−êng hîp Tæ chøc dïng n−íc cã quy m« nhá th× Tr−ëng, Phã ban qu¶n lý cã thÓ kiªm nhiÖm phô tr¸ch c¸c tæ chuyªn m«n nµy

- C¸c tæ ( hoÆc nhãm ) dïng n−íc lµ ®¬n vÞ dïng n−íc cÊp d−íi cña Tæ chøc dïng n−íc. C¸c tæ nµy cã 1 tæ tr−ëng vµ 1 tæ phã ( nÕu thÊy cÇn thiÕt.) > THµnh viªn cña c¸c tæ dïng n−íc lµ C¸c hé dïng n−íc

C¸c h×nh thøc tæ chøc cã thÓ tån t¹i ë c¸c d¹ng sau:

b. Tæ chøc qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n :

- Ngµnh ®iÖn b¸n ®iÖn trùc tiÕp ®Õn c¸c hé tiªu dïng: trong tr−êng hîp nµy, §iÖn lùc ®Þa ph−¬ng sÏ qu¶n lý trùc tiÕp viÖc ®o ®Õm, thu tiÒn ®iÖn hoÆc t¹i mçi ®Þa ph−¬ng (cã thÓ lµ cÊp x·) sÏ cã mét tæ qu¶n lý ®iÖn n¨ng ho¹t ®éng theo uû nhiÖm cña §iÖn lùc ®Þa ph−¬ng ®Ó trùc tiÕp theo dâi vËn hµnh, b¶o d−ìng söa ch÷a l−íi ®iÖn vµ tiÕn hµnh c«ng t¸c kinh doanh ®iÖn n¨ng (®o ®Õm, thu tiÒn ®iÖn...) ®−îc gäi lµ §¹i lý dÞch vô b¸n lÎ ®iÖn n«ng th«n.

- M« h×nh C«ng ty cæ phÇn cÊp tØnh, cÊp huyÖn, côm x·, x·: ho¹t ®éng kinh

doanh mua b¸n ®iÖn n¨ng theo LuËt Doanh nghiÖp.

- M« h×nh Hîp t¸c x· kinh doanh ®iÖn n¨ng: Hîp t¸c x· chØ chuyªn vÒ dÞch vô ®iÖn n¨ng bao gåm c¸c c«ng viÖc vËn hµnh, b¶o d−ìng, söa ch÷a, c¸c dÞch vô b¸n ®iÖn...

- M« h×nh Hîp t¸c x· kinh doanh tæng hîp trong ®ã kinh doanh ®iÖn n¨ng: kinh doanh ®iÖn n¨ng lµ mét trong c¸c chøc n¨ng cña lo¹i h×nh Hîp t¸c x· nµy.

- M« h×nh cho thuª l−íi ®iÖn h¹ ¸p: Ngµnh ®iÖn – ë ®©y lµ c¸c §iÖn lùc ®Þa ph−¬ng cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuª l¹i l−íi ®iÖn h¹ ¸p n«ng th«n ®Ó kinh doanh theo mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý l−íi ®iÖn h¹ ¸p n«ng th«n

- §èi víi m« h×nh ngµnh ®iÖn b¸n ®iÖn trùc tiÕp ®Õn c¸c hé tiªu dïng: Tæ qu¶n lý ®iÖn n¨ng khu vùc sÏ do §iÖn lùc ®Þa ph−¬ng (Chi nh¸nh §iÖn lùc huyÖn) chØ ®Þnh thµnh lËp vµ ®µo t¹o chuyªn m«n kü thuËt vËn hµnh, b¶o d−ìng söa ch÷a l−íi ®iÖn h¹ thÕ. VÒ mÆt qu¶n lý tµi chÝnh (c«ng t¸c kinh doanh ®iÖn n¨ng: ®o ®Õm, thu tiÒn ®iÖn, ghi ho¸ ®¬n, c©n b»ng thu chi.v.v...); §iÖn lùc sÏ phèi hîp víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng nh− Së Tµi chÝnh, Së C«ng nghiÖp ®Þa ph−¬ng ®Ó më c¸c líp ®µo t¹o nghiÖp vô cho c¸c nh©n viªn cña tæ qu¶n lý ®iÖn n¨ng.

- §èi víi m« h×nh C«ng ty cæ phÇn cÊp tØnh, cÊp huyÖn, côm x·, x·: ho¹t

®éng kinh doanh mua b¸n ®iÖn n¨ng theo LuËt Doanh nghiÖp.

- §èi víi c¸c m« h×nh Hîp t¸c x· : ho¹t ®éng theo LuËt Hîp t¸c x·. V× cã ®Æc thï lµ ho¹t ®éng qu¶n lý vµ kinh doanh ®iÖn n¨ng - mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt cho nªn viÖc c¸c tæ chøc qu¶n lý nµy ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c §iÖn lùc ®Þa ph−¬ng lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng ®Ó ®¶m b¶o an toµn vµ ®é tin cËy trong qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n. C¸c h×nh thøc trî gióp kü thuËt tõ phÝa §iÖn lùc ®Þa ph−¬ng lµ hÕt søc cÇn thiÕt cho c¸c lo¹i h×nh

Hîp t¸c x· kinh doanh ®iÖn n¨ng nh»m n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò nh©n viªn qu¶n lý ®iÖn n¨ng cña HTX. - VÒ m« h×nh tæ chøc, chóng ho¹t ®éng theo luËt Hîp t¸c x·:

o Hîp t¸c x· dÞch vô tæng hîp ho¹t ®éng theo h×nh thøc §¹i héi x· viªn ®Ó bÇu ra: Chñ nhiÖm, phã chñ nhiÖm, kÕ to¸n, ban kiÓm so¸t cña Hîp t¸c x·. Trong Hîp t¸c x· cã c¸c tæ kinh doanh trong tõng lÜnh vùc, trong ®ã tæ ®iÖn n¨ng cã 3÷6 ng−êi tuú theo qui m« cña l−íi ®iÖn h¹ ¸p.

o Hîp t¸c x· ®iÖn n¨ng (hoÆc ®iÖn ®éc lËp) ho¹t ®éng theo h×nh thøc ®¹i héi cæ ®«ng gåm c¸c cæ ®«ng s¸ng lËp ®Ó bÇu ra chñ nhiÖm, kÕ to¸n, ban kiÓm so¸t vµ bé phËn chuyªn m«n gåm cã tõ 2 ÷ 4 ng−êi.

c. M« h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n

- Trong ®iÒu kiÖn øng dông, ®Ò tµi xin ®Ò xuÊt mét m« h×nh tæ chøc qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n ë cÊp x· trë xuèng. Trong ®ã chó träng ®Õn vai trß vµ nhiÖm vô cña c¸c bé phËn thùc hiÖn t¹i c¬ së.

huyÖn vÒ ho¹t ®éng qu¶n lý GTNT cña m×nh trªn ®Þa bµn.

- Uû ban nh©n d©n c¸c x·- thÞ trÊn phèi hîp víi Ban GTNT (Ban ®iÒu hµnh giao th«ng vËn t¶i huyÖn c¨n cø vµo quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, quy tr×nh quy ph¹m vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña Nhµ n−íc ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ giao th«ng vËn t¶i trªn ®Þa bµn X·, ThÞ trÊn.

bµn x·.

Néi dung ho¹t ®éng qu¶n lý bao gåm:

- C¸c X· - ThÞ trÊn cã tuyÕn ®−êng bé do Trung −¬ng, TØnh vµ HuyÖn qu¶n lý ®i qua cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp, hç trî c¸c cÊp qu¶n lý vËn ®éng nh©n d©n thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh qu¶n lý b¶o vÖ c«ng tr×nh giao th«ng thuû bé.

- Chñ ®éng ph¸t hiÖn vµ cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn nh÷ng hµnh vi lÊn chiÕm hoÆc x©m h¹i ®Õn c¸c c«ng tr×nh giao th«ng do trung −¬ng, TØnh vµ HuyÖn qu¶n lý ®i qua ®Þa phËn c¸c x· - thÞ trÊn, ®ång thêi b¸o c¸o c¸c cÊp qu¶n lý c«ng tr×nh ®ã biÕt ®Ó cã b−íc xö lý tiÕp theo nÕu hµnh vi ®ã ch−a chÊm døt vµ hËu qu¶ ch−a ®−îc kh¾c phôc.

- Phèi hîp víi c¸c ngµnh chøc n¨ng vµ c¸c ®¬n vÞ qu¶n lý tæ chøc viÖc gi¶i to¶ lÊn chiÕm hµnh lang ®−êng bé vµ luång l¹ch vËn t¶i trªn ®−êng thuû néi ®Þa.

- KÕt hîp víi ngµnh giao th«ng vËn t¶i HuyÖn x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn m¹ng l−íi ®−êng bé, ®−êng thuû néi ®Þa phï hîp víi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph−¬ng vµ quy ho¹ch giao th«ng vËn t¶i cña HuyÖn.

qu¶n lý.

- Tuyªn truyÒn gi¸o dôc viÖc kiÓm tra thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ

®−êng bé trong ph¹m vi qu¶n lý cña X·, ThÞ trÊn.

- Tæ chøc qu¶n lý, duy tu b¶o d−ìng, b¶o vÖ vµ ®¶m b¶o giao th«ng c¸c

- Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p chèng th¶i bïn, r¬m r¹, chÊt th¶i xuèng m¹ng

l−íi ®−êng bé.

Tæ chøc thùc hiÖn:

- §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý vÒ GTNT trªn ®Þa bµn X·, KiÕn nghÞ mçi X· cÇn cã mét c¸n bé chuyªn tr¸ch (hoÆc tæ chuyªn tr¸ch gåm 2-3 ng−êi tuú ®iÒu kiÖn tõng x·) ®−îc ®µo t¹o chuyªn m«n vÒ qu¶n lý GTNT.

- C¸n bé hoÆc tæ chuyªn tr¸ch còng cã thÓ lµ tæ chuyªn m«n ®éc lËp chÞu sù chØ ®¹o cña Chñ tÞch UBND x· hoÆc n»m trong Ban x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cña x·.

- C¸n bé phô tr¸ch vÒ giao th«ng n«ng th«n cña X· lµ bé phËn chøc n¨ng vÒ chuyªn m«n ®Ó qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ GTNT trªn ®Þa bµn x· theo néi dung nªu trªn.

- C¸n bé chuyªn tr¸ch qu¶n lý khai th¸c vµ BDSC ®−êng giao th«ng cÊp x·cã nhiÖm vô lªn kÕ ho¹ch kiÓm kª ®Þnh kú vµ kh«ng ®Þnh kú ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng h− háng, khuyÕt tËt cã thÓ cã. Trong tr−êng hîp nh÷ng h− háng, khuyÕt tËt lín ph¶i lËp b¸o c¸o vµ ®Ò nghÞ cÊp huyÖn cã kÕ ho¹ch söa ch÷a, kh¾c phôc. Tr−êng hîp h− háng, khuyÕt tËt nhá th× thµnh lËp tæ phô tr¸ch ®Þa ph−¬ng ®Ó söa ch÷a.

- C¸c tæ (ng−êi d©n) trong x·: UBND x· thùc hiÖn thµnh lËp c¸c tæ phô tr¸ch giao th«ng trªn ®Þa bµn x· m×nh, ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm m¹ng l−íi giao th«ng cÊp x· cho c¸c tæ

• Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ ®−îc coi lµ mét ho¹t ®éng cÇn thiÕt trong qu¶n lý

nh»m b¶o ®¶m ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ®Ò ra.

tr×nh qu¶n lý, ng−êi thùc hiÖn cã lµm ®óng theo kÕ ho¹ch hoÆc thiÕt kÕ ban

®Çu ®Ò ra kh«ng. Tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p gióp ®iÒu chØnh, hç trî ng−êi qu¶n

lý lµm theo ®óng thiÕt kÕ ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ®Ò ra. Néi dung chÝnh cña

gi¸m s¸t lµ:

- Lùa chän c¸c chØ tiªu gi¸m s¸t;

- Thu thËp c¸c sè liÖu liªn quan ®Õn c¸c chØ tiªu gi¸m s¸t;

- §−a ra c¸c th«ng tin gióp x¸c ®Þnh h−íng ®i thÝch hîp;

- Sö dông c¸c th«ng tin ®Ó c¶i thiÖn vÊn ®Ò.

§¸nh gi¸ ®−îc hiÓu lµ nh÷ng ho¹t ®éng nh»m kiÓm tra xem sau nh÷ng giai

®o¹n nhÊt ®Þnh ®· ®Ò ra cña dù ¸n, hoÆc chu kú qu¶n lý, hÖ thèng t−íi cã ®¹t

®−îc nh÷ng môc tiªu ®Ò ra cña tõng giai ®o¹n hoÆc toµn bé dù ¸n kh«ng? møc

®é ®¹t ®−îc nh− thÕ nµo? còng nh− môc tiªu ®Ò ra cã phï hîp hay kh«ng? Tõ

®ã cã c¸c biÖn ph¸p c¶i tiÕn c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý n»m ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu

®Ò ra

VÊn ®Ò quan träng cña ®¸nh gi¸ lµ:

- §Þnh ra c¸c th«ng sè ®Ó ®¸nh gi¸. C¸c th«ng sè nµy cã thÓ ®· ®−îc thiÕt

lËp tõ giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch

- ChØ tiªu hay nãi c¸ch kh¸c lµ tiªu chuÈn mµ c¸c th«ng sè nªu trªn ph¶i ®¹t

®−îc ®èi víi mét lo¹i c«ng tr×nh cô thÓ

kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n , bao gåm:

- HÖ thèng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c hÖ thèng t−íi tiªu

- HÖ thèng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c l−íi ®iÖn n«ng th«n

- HÖ thèng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c hÖ thèng giao th«ng

n«ng th«n

3.2.3 X©y dùng 2 m« h×nh thÝ ®iÓm vÒ qu¶n lý hÖ thèng t−íi t¹i tØnh Cao phong- Hßa b×nh vµ 1 m« h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng th«ng t¹i §«ng h−ng-Thai b×nh :

- C¸c tæ chøc qu¶n lý ®−îc thµnh lËp

- H−íng dÉn ph−¬ng ph¸p duy tu b¶o d−ìng,

- Hç trî tu s−¶ b¶o d−ìng

KÕt qu¶ ban ®Çu cho thÊy c¸c m« h×nh qu¶n lý nµy ho¹t ®éng tèt, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n

3.2.4 §· biªn so¹n vµ xuÊt b¶n c¸c tµi liÖu h−íng dÉn thµnh lËp c¸c tæ chøc qu¶n

lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n :

- S¸ch “H−íng dÉn qu¶n lý vËn hµnh l−íi ®iÖn h¹ ¸p n«ng th«n”- Nhµ xuÊt

b¶n N«ng nghiÖp

- S¸ch “ H−íng dÉn tæ chøc qu¶n lý, b¶o d−ìng söa ch÷a hÖ thèng giao

th«ng n«ng th«n” - Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp

- S¸ch “H−íng dÉn thµnh lËp tæ chøc qu¶n lý thuû n«ng c¬ së ” - Nhµ xuÊt

b¶n N«ng nghiÖp .

KÕt luËn

Trong tiÕn tr×nh tiÕn tíi CNH - H§H ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n, kÕt cÊu h¹ tÇng

kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®ãng vai trß rÊt lín . Nã kh«ng chØ lµm thay ®æi

diÖn m¹o n«ng th«n ViÖt nam mµ cßn trùc tiÕp gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo,

nhiÒu th¸ch thøc trong ®ã cã th¸ch thøc vÒ c«ng t¸c qu¶n lý. Lµm thÕ nµo ®Ó sö

dông cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n ?

Trong khu«n khæ ®Ò tµi nµy míi chØ gi¶i quyÕt mét phÇn trong toµn bé nhu cÇu

®Æt ra ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý vµ cho Giao th«ng n«ng th«n, ®iÖn n«ng th«n vµ

hÖ thèng t−íi

Thùc tr¹ng nghiªn cøu vµ nh÷ng kÕt qu¶ thùc tÕ cho thÊy mÆc dï chóng ta mong muèn

nhËn thøc vÒ lÜnh vùc qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ cña nã ch−a ®¸p øng ®−îc víi sù ph¸t triÓn,

c¬ chÕ thÞ tr−êng vµ trong bèi thùc hiÖn CNH-H§H. KÕt qu¶ nghiªn cøu còng chØ ra

r»ng sù ph¸t triÓn cña KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®ang ph¶i ®èi mÆt víi sù

xuèng cÊp vµ kÐm hiÖu qu¶ do tr×nh ®é qu¶n lý yÕu kÐm. Trong ®ã lÜnh vùc l−íi ®iÖn

n«ng th«n chó träng ®Õn tËp trung quyÒn lùc c¬ chÕ trong ph¹m vi nhµ n−íc nhiÒu h¬n.

VÒ giao th«ng n«ng th«n còng ch−a chó träng ®Õn phi tËp trung ho¸ c«ng t¸c qu¶n lý,

kh«ng còng kh«ng Ýt khã kh¨n ®Ó lÜnh vùc nµy ph¸t triÓn tèt. C«ng t¸c gi¸m s¸t ®¸nh

gi¸ ch−a ®−îc chó träng nhiÒu ®Æc biÖt lµ néi dung vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸. Tµi chÝnh

cho qu¶n lý vËn hµnh duy tu b¶o d−ìng KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ch−a ®−îc

thèng nhÊt vµ kh«ng ®¸p øng nhu cÇu cña qu¶n lý.

chÝnh ®−îc coi lµ quan träng kh«ng chØ ë khÝa c¹nh luËt ph¸p mµ cßn gióp cho

vµ ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn.

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n, gi¸m s¸t,

®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c lµ mét m¾t xÝch quan träng.

C¬ së lý luËn cña gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö dông kÕt cÊu h¹ tÇng kü

thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ c¸c chØ tiªu, néi dung gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ ®· ®−îc

®Ò nghÞ, Tuy vËy ®Ó cã thÓ sö dông c¸c chØ tiªu nµy cho ®¸nh gi¸ cÇn nghiªn cøu

ph¸t triÓn hÖ thèng thiÕt bÞ ®o , ph−¬ng ph¸p ®o ®¹c ngoµi hiÖn tr−êng ®Ó cã ®−îc

sè liÖu chÝnh x¸c.

KÕt qu¶ nghiªn cøu cã thÓ ¸p dông vµo s¶n xuÊt th«ng qua c¸c tµi liÖu “H−íng

dÉn qu¶n lý vËn hµnh l−íi ®iÖn h¹ ¸p n«ng th«n”, “ H−íng dÉn tæ chøc qu¶n lý,

b¶o d−ìng söa ch÷a hÖ thèng giao th«ng n«ng th«n”, “H−íng dÉn thnµh lËp tæ

hcø qu¶n lý thuû n«ng c¬ së ” ®· ®−îc Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp Ên hµnh. C¸c

m« h×nh ë d¹ng thö nghiÖm ®· chøng tá tÜnh thùc tiÔn vµ hiÖu qu¶ ®èi víi s¶n

xuÊt, ®Æc biÖt m« h×nh qu¶n lý thuû n«ng ®−îc nhiªu n¬i ¸p dông vµ ®−îc giíi

thiÖu t¹i héi nghÞ cña Bé NN&PTNT. Sù ph¸t triÓn vµ bÒn v÷ng cña c¸c m« h×nh

qu¶n lý phô thuéc rÊt nhiÒu vµo m«i tr−êng chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ cña tõng

.......................

nghµnh vµ m«i tr−êng chÝnh s¸ch chung.