CÁC NHÂN TӔ Ҧ1++ѬӢ1*ĈӂN NGUӖN 1Ă1*/ѬӦNG TÁI TҤO:
75ѬӠNG HӦP VIӊT NAM VÀ MӜT SӔ QUӔ&*,$ĈÐ1*1$0È
Bùi Quӕc ViӋt1*, PhҥPĈӭc Dâng2
17U˱QJĈi hc Công TK˱˯QJ73+&0
27U˱QJĈi hc Công Ngh Ĉng Nai
*Tác giҧ liên hӋ: Bùi Quc Vit, vietbq@huit.edu.vn
1. GIӞI THIӊU
Phát triӇn kinh tӃ xã hӝLOX{QÿzLKӓi nhu
cҫu các nguӗQQăQJOѭӧng nhҵPÿiSӭng các
nhu cҫXÿҫu vào cӫa hoҥWÿӝng sҧn xuҩt tҥi các
doanh nghiӋp và nhu cҫu tiêu dùng cӫa cá nhân,
hӝ JLDÿuQK.KLNLQKWӃ càng phát triӇQÿzLKӓi
yêu cҫu càng cao viӋF ÿiS ӭng nguӗQ QăQJ
Oѭӧng nhҵPÿiSӭng mӝt cách tӕt nhҩt các hoҥt
ÿӝng khác nhau trong nӅn kinh tӃ'RÿyQKLӅu
quӕc gia coi viӋFÿiSӭng nhu cҫXQăQJOѭӧng
nҵPWURQJFKѭѫQJWUuQKÿһc biӋt cӫa chính phӫ
nhҵPÿҧm bҧR³DQQLQKQăQJOѭӧQJ´Wӯ ÿyÿҧm
bҧo các hoҥW ÿӝQJ ÿҫX Wѭ WLrX GQJ Yj KRҥt
ÿӝng kinh tӃ ÿѭӧc vұn hành có hiӋu quҧ cao
nhҩt.
Trҧi qua quá trình phát triӇn, các nguӗn
QăQJ Oѭӧng hóa thҥch vүQ ÿѭӧc sӱ dөng phә
biӃn tҥi hҫu hӃt các nӅn kinh tӃ do lӧi thӃ vӅ chi
phí rҿ, nguӗQQăQJOѭӧng sҹQFyGRÿyJL~SFKR
giá thành sҧn phҭm thҩSKѫQWҥo lӧi thӃ cҥnh
tranh cho sҧn phҭm và doanh nghiӋSÿһc biӋt
trong ngҳn hҥn. Mһt trái cӫa nguӗQQăQJOѭӧng
hóa thҥch là tҥRUDOѭӧng phát thҧi khí các bon
nhiӅX GR ÿy Jk\ iS Oӵc lên chҩW Oѭӧng môi
THÔNG TIN CHUNG
TÓM TҲT
Ngày nhұn bài: 09/08/2024
Phát triӇQQăQJOѭӧng tái tҥo nhҵm vӯa tҥo ra phát triӇn kinh tӃ
vӯDÿҧm bҧo bҧo vӋ P{LWUѭӡng trong thӵc hiӋn chiӃQOѭӧc phát
triӇn bӅn vӳQJ'RÿyFiFTXӕc gia có các FKtQKViFKѭXWLrQ
sӱ dөng nguӗQQăQJOѭӧng tái tҥo nhҵm giҧm ҧQKKѭӣng xҩu
cӫa các hoҥWÿӝng kinh tӃ ÿӃQP{LWUѭӡng. Nghiên cӭu các nhân
tӕ ҧQKKѭӣng tӟi phát triӇQQăQJOѭӧng tái tҥo thӵc hiӋn tҥi ViӋt
Nam và mӝt sӕ quӕFJLDĈ{QJ1DPÈWURQJJLDLÿRҥQÿӃn
2022, bҵng hӗi quy theo EuQKSKѭѫQJWәi thiӇu 2/6WiFÿӝng
cӕ ÿӏQK)(0YjWiFÿӝng ngүXQKLrQ5(0Yjÿһc biӋWÿiQK
giá mӕi quan hӋ phө thuӝc giӳa các quӕc gia thông qua kiӇm
ÿӏnh PCSE, kӃt quҧ nghiên cӭu cho rҵQJFKѭDFyEҵng chӭng
khҷQJÿӏnh mӕi quan hӋ WiFÿӝng giӳa vӕQÿҫXWѭWUӵc tiӃSQѭӟc
ngoài và phát triӇQQăQJOѭӧng tái tҥo. Tuy vұ\ÿӝ mӣ WKѭѫQJ
mҥLYjWăQJWUѭӣng kinh tӃ FyWiFÿӝng tiêu cӵFÿӃn phát triӇn
QăQJOѭӧng tái tҥo. Nghiên cӭXFNJQJFKRUҵng phát triӇn du lӏch
FyWiFÿӝng tích cӵFÿӃn phát triӇQQăQJOѭӧng tái tҥo tҥi ViӋt
Nam và mӝt sӕ quӕFJLDĈ{QJ1DPÈ&Xӕi cùng, nghiên cӭu
thҧo luұn mӝt sӕ giҧi pháp phát triӇn nguӗQQăQJOѭӧng tái tҥo
tҥi ViӋt Nam và mӝt sӕ quӕFJLDĈ{QJ1DPÈWURQJWKӡi gian
tӟi.
Ngày nhұn bài sӱa: 10/09/2024
Ngày duyӋWÿăQJ21/11/2024
TӮ KHOÁ
ĈQKO˱ng;
Ĉ{QJ1DPÈ
1ăQJO˱ng tái to;
Nhân t;
01-2025
70
WUѭӡng sӕQJJLDWăQJNKҧ QăQJELӃQÿәi khí hұu
và ô nhiӉPP{LWUѭӡng. Thӵc vұy, ô nhiӉm môi
WUѭӡng là viӋFP{LWUѭӡng tӵ nhiên bӏ ô nhiӉm
GRFRQQJѭӡi sӱ dөng các hoҥWÿӝng sҧn xuҩt,
tiêu dùng có khҧ QăQJJk\{QKLӉm, ҧQKKѭӣng
ÿӃQP{LWUѭӡng tӵ QKLrQTXDÿyJk\WiFKҥi tӟi
sӭc khӓHFRQQJѭӡi và hӋ VLQKWKiL'RÿyFiF
hoҥWÿӝQJÿҫXWѭWLrXGQJWURQJQӅn kinh tӃ
nên chuyӇQKѭӟng sang sҧn xuҩW[DQKKѫQWLrX
GQJ[DQKKѫQJLҧm thiӇu sӵ lӋ thuӝFYjRQăQJ
OѭӧQJJLDWăQJQJXӗQQăQJOѭӧng sҥch và hҥn
chӃ các nguӗQQăQJOѭӧng hóa thҥch trӣ nên cҩp
thiӃt.
Chính vì vұy, chính phӫ FiFQѭӟFWURQJÿy
có ViӋW1DPOX{QÿӅ ra mөFWLrXWăQJFѭӡng sӱ
dөng nguӗQQăQJ Oѭӧng tái tҥo, là dҥQJQăQJ
OѭӧQJÿѭӧc hình thành tӯ mһt trӡi, thӫy triӅu,
JLyPѭDYjOjQJXӗQQăQJOѭӧng sҥFKKD\QăQJ
OѭӧQJWiLVLQK'RÿyQăQJOѭӧng tái tҥRÿѭӧc
ÿiQKJLiOjQJXӗQQăQJOѭӧng sҥch hoàn toàn và
thân thiӋn vӟLP{LWUѭӡQJWKLrQQKLrQÿӗng thӡi
hҥn chӃ tӕL ÿDҧQKKѭӣng tӟi chҩW Oѭӧng môi
WUѭӡng và có khҧ QăQJJLҧm thiӇu tác hҥi do ô
nhiӉPP{LWUѭӡQJ'RÿyQJKLrQFӭXÿѭӧc thӵc
hiӋn vӟi mөc tiêu nhҵPÿiQKJLiFiFQKkQWӕ
ҧQKKѭӣng tӟi phát triӇn nguӗQQăQJOѭӧng tái
tҥo tҥi ViӋt Nam và mӝt sӕ quӕFJLDĈ{QJ1DP
Á trӣ nên cҫn thiӃt.
ViӋW 1DP QyL ULrQJ Yj FiF Qѭӟc trong
Ĉ{QJ1DPÈQyLFKXQJFyYӏ WUtÿӏa lý thuұn lӧi
và nҵm gҫn khu vӵFĈ{QJÈOjNKXYӵc kinh tӃ
phát triӇn nhҩWFKkXÈÿӗng thӡi vӏ trí thuұn lӧi
vӅ ÿѭӡng biӇn quӕc tӃ ÿmPDQJOҥi nhiӅu lӧi ích
vӅ ÿҫXWѭWKѭѫQJPҥi cho khu vӵF&iFQѭӟc
trong khu vӵFĈ{QJ1DPÈFNJQJÿm[k\Gӵng
HiӋp hӝi các quӕFJLDĈ{QJ1DPÈJӑi tҳt là
ASEAN, là mӝt tә chӭc kinh tӃYăQKyD[mKӝi
ÿѭӧc xây dӵng và phát triӇn dӵa trên sӵ ÿRjQ
kӃt giӳDFiFQѭӟc trong khu vӵc, tҥo ra mӝt thӏ
WUѭӡQJYjFѫ sӣ sҧn xuҩWFKXQJQkQJFDRQăQJ
lӵc cҥnh tranh khu vӵFYjWK~Fÿҭy kinh tӃ phát
triӇn, tҥo công bҵng, hӝi nhұp ASEAN vào sâu
KѫQ WURQJ QӅn kinh tӃ toàn cҫX GR ÿy &ӝng
ÿӗng kinh tӃ $6($1$(&ÿѭӧc thành lұp.
Ngoài phҫn mӣ ÿҫu phҫn còn lҥi cӫa
nghiên cӭXÿѭӧc trình bày bao gӗm: phҫn tәng
quan nghiên cӭu, nguӗn sӕ liӋXYjSKѭѫQJSKiS
nghiên cӭu, kӃ tiӃp là kӃt quҧ và thҧo luұn kӃt
quҧ nghiên cӭu và kӃt luұn chung cӫa nghiên
cӭu.
Tәng quan các nghiên cӭXWUѭӟc
Oluoch và cӝng sӵ (2021) cho rҵng biӃn
ÿәi khí hұu là mӝt trong mӕLÿHGӑa toàn cҫu
mà các quӕc gia phát triӇQYjÿDQJSKiWWULӇn
ÿӅu phҧLÿӕi mһt khi hҫu hӃt các quӕc gia sӱ
dөng nguӗQ QăQJ Oѭӧng không tái tҥo chӭa
nhiӅu các bon làm nguӗQQăQJOѭӧng chính và
TXiWUuQKQj\OjPVX\WKRiLP{LWUѭӡng. BiӃn
ÿәi khí hұu làm khan hiӃm nguӗQ Qѭӟc, suy
giҧm chҩWOѭӧng nguӗn tài nguyên thiên nhiên,
suy giҧP ÿD Gҥng sinh hӑc và sӭc khӓe con
QJѭӡLGRÿyOjPJLDWăQJJiQKQһng chi phí xã
hӝi mà nӅn kinh tӃ phҧi gánh chӏu. Chính vì vұy,
cân bҵng giӳa giҧm thiӇu biӃQÿәi khí hұu và
khҧ QăQJVӱ dөng các nguӗQQăQJOѭӧng sҥch
ÿiSӭng phát triӇn kinh tӃ là cҩp thiӃt, thӵc vұy,
các quӕF JLD ÿm Yj ÿDQJ [k\ Gӵng các chính
ViFKQăQJOѭӧng sҥFKWKHRKѭӟQJѭXWLrQSKiW
triӇQQăQJOѭӧng tái tҥo nhҵm cҧi thiӋn an ninh
QăQJOѭӧng, mang lҥi lӧi ích kinh tӃ xã hӝi. Tuy
vұy, nguӗQQăQJOѭӧng tái tҥRÿDQJFyJLiWKjQK
FDRKѫQQJXӗQQăQJOѭӧng không tái tҥo, nên
có thӇ JLDWăQJFKLSKtVҧn xuҩt trong ngҳn hҥn.
Oluoch và cӝng sӵ (2021) thӵc hiӋn nghiên cӭu
tҥi 23 quӕc gia cұn Sahara trong thӡi gian 1998
ÿӃn 2014 cho rҵng tәng sҧn phҭm quӕc nӝi có
WiFÿӝng tích cӵFÿӃn tiêu thө QăQJOѭӧng tái
tҥRÿLӅu này cho thҩy khi kinh tӃ WăQJWUѭӣng
cao thì nӅn kinh tӃ FyWKrPWtFKONJ\QJXӗn lӵc
ÿӇ phát triӇn nguӗQQăQJOѭӧng tái tҥo. Tuy vұy,
tác giҧ FNJQJFKRUҵng nâng cao hiӋu quҧ giáo
dөFÿjRWҥo nhҵm nâng cao nhұn thӭc cӫa cӝng
ÿӗng vӅ P{LWUѭӡQJWKuFNJQJFyNKҧ QăQJJLD
WăQJ QJXӗQ QăQJ Oѭӧng tái tҥR ÿiS ӭng phát
triӇn kinh tӃ dài hҥn.
Trung QuӕFÿѭӧFÿiQKJLiFyQJXӗQQăQJ
Oѭӧng tái tҥo dӗi dào và tiӅQQăQJSKiWWULӇn to
01-2025
71
lӟn vӟi nguӗQ QăQJ Oѭӧng gió, mһt trӡi, sinh
khӕi và thӫ\ÿLӋQÿѭӧFÿiQKJLiWѭѫQJÿѭѫQJ
hàng tӹ tҩQ WKDQ ÿһc biӋt tài nguyên gió tҥi
Qѭӟc này chӫ yӃu phân bӕ tҥi khu vӵc ven biӇn
và khu vӵc phía BҳFÿӅu là khu vӵc kinh tӃ
phát triӇn và có nhu cҫu sӱ dөQJQăQJOѭӧng
lӟn. Zhao and Chen (2018) cho rҵng sӵ phát
triӇn kinh tӃ nhanh chóng cӫa Trung QuӕFÿzL
hӓi nhu cҫX QăQJ OѭӧQJ WăQJ Pҥnh trong bӕi
cҧnh Trung Quӕc là quӕc gia tiêu thө QăQJ
Oѭӧng lӟQKjQJÿҫu thӃ giӟLÿһt ra mӝt sӕ thách
thӭF OLrQ TXDQ ÿӃn tính bӅn vӳng cӫD QăQJ
Oѭӧng, hiӋQWѭӧng nóng lên toàn cҫu và ô nhiӉm
P{L WUѭӡng, chính vì vұ\ JLD WăQJ Vӱ dөng
nguӗQQăQJOѭӧng tái tҥo là cҫn thiӃt. Thӵc vұy,
thông qua các chính sách khuyӃQNKtFKQăQJ
Oѭӧng tái tҥo tҥi Trung QuӕFÿmÿҥWÿѭӧc sӵ WăQJ
WUѭӣng to lӟn có khҧ QăQJ ÿiS ӭng 26% sҧn
OѭӧQJÿLӋn quӕFJLDÿiSӭng yêu cҫu phát triӇn
kinh tӃ bӅn vӳng gҳn vӟi bҧo vӋ P{LWUѭӡng tҥi
Qѭӟc này. Nghiên cӭu khác tҥi Trung Quӕc, Xu
và cӝng sӵ (2024) cho rҵng các dӵ iQ QăQJ
Oѭӧng tái tҥRÿѭӧc xem xét thuӝc nhóm dӵ án
FѫVӣ hҥ tҫQJFyFKLSKtÿҫXWѭOӟQYjÿѭӧc tài
trӧ bҵng nguӗn vӕn dài hҥQ QrQ ÿzL Kӓi thӡi
gian hoàn vӕQGjLGRÿyFiFGӵ iQQăQJOѭӧng
tái tҥROX{QÿzLKӓi tӍ suҩt sinh lӡLÿҫXWѭQKҵm
có thӇ EÿҳSÿѭӧc chi phí vӕn cao. Nghiên cӭu
trên dӳ liӋu cҩp tӍnh tҥi Trung Quӕc tӯ QăP
ÿӃn 2020 cho thҩ\WiF ÿӝng cӫDÿҫXWѭ
QăQJOѭӧng tái tҥRÿӕi vӟi phát triӇQQăQJOѭӧng
tái tҥRFyQJѭӥQJÿѫQÿiQJNӇ, cө thӇWăQJÿҫu
WѭYjRQăQJOѭӧng tái tҥo có thӇ cҧn trӣ sӵ WăQJ
WUѭӣng cӫDQăQJOѭӧng tái tҥRWUѭӟc khi mӭFÿҫu
Wѭ ÿҥW ÿӃQ QJѭӥng, tuy vұ\ NKL Yѭӧt qua
QJѭӥQJWiFÿӝng cӫDÿҫXWѭYjRQăQJOѭӧng tái
tҥo sӁ WKD\ÿәi tӯ tӯ WѭѫQJTXDQWLrXFӵc sang
WѭѫQJTXDQWtFKFӵFWK~Fÿҭy sӵ phát triӇn cӫa
QăQJOѭӧng tái tҥR'RÿyFiFTXӕc gia nên có
chính sách tài chính phù hӧp, cҧi thiӋn hiӋu quҧ
WjLFKtQKYjP{LWUѭӡng tài chính hiӋu quҧ cho
sӵ phát triӇQQăQJOѭӧng tái tҥo.
&KHQ /LQ FNJQJ FKR Uҵng chính
sách tiӅn tӋ có thӇ giúp phát triӇn nguӗQQăQJ
Oѭӧng tái tҥo, cө thӇ, thҳt chһt tiӅn tӋ làm giҧm
sҧQOѭӧng tái tҥo và nӟi nӓng tiӅn tӋ kích thích
khҧ QăQJSKiWWULӇn cӫDQăQJOѭӧng tái tҥo. Thӵc
vұy, chính sách tiӅn tӋ nӟi nӓng giúp cho các
doanh nghiӋp có khҧ QăQJWLӃp cұn nguӗn vӕn
trên thӏ WUѭӡng tài chính vӟi chi phí phù hӧp và
kích thích các doanh nghiӋSÿҫX WѭYjRQăQJ
Oѭӧng tái tҥo. MӝWWUѭӡng hӧp khác tҥi Pakistan,
Maqbool (2018) cho rҵng dӵ iQQăQJOѭӧng tái
tҥRÿѭӧFWK~Fÿҭy phát triӇQKѭӟng tӟi sӵ ÿӝc
lұSQăQJOѭӧQJÿһc biӋt trong bӕi cҧQKQăQJ
Oѭӧng tiêu thө WăQJOrQWUrQWRjQWKӃ giӟi và tӳ
Oѭӧng nhiên liӋu hóa thҥFKÿDQJQJj\FjQJFҥn
kiӋt. Sӵ ÿҫX Wѭ YjRGӵ iQQăQJOѭӧng tái tҥo
thành công có vai trò quan trӑng trong viӋc
mang lҥLP{LWUѭӡng sҥch và bӅn vӳng. Sӱ dөng
mүu gӗm 272 công ty tҥi Pakistan cho rҵng hiӋu
suҩt và hiӋu quҧ cӫa các yӃu tӕ thành công quan
trӑng trong các dӵ iQQăQJ Oѭӧng tái tҥRÿӅu
quan trӑQJQKѭQKDXQKѭQJKLӋu quҧ dài hҥn
trong các dӵ iQQăQJOѭӧng tái tҥo chӫ yӃu phө
thuӝc vào hiӋu quҧ ngҳn hҥn cӫa các yӃu tӕ.
Mӝt nghiên cӭu tҥi khu vӵc cұn Sahara, Dossou
và cӝng sӵ (2023) cho rҵng vӕQÿҫXWѭWUӵc tiӃp
QѭӟFQJRjLFyWiFÿӝng tích cӵFÿӃn phát triӇn
QăQJ Oѭӧng tái tҥo, theo tác giҧ khu vӵc cұn
Sahara có mӭFÿӝ WLrXGQJQăQJOѭӧng tái tҥo
cao và các doanh nghiӋp có khҧ QăQJWKӵc hiӋn
ÿҫXWѭYӟi chi phí thҩp và khҧ QăQJKRjQYӕn
nhanh, nên khu vӵFQj\WѭѫQJÿӕi hҩp dүn các
dòng vӕQ)',ÿҫXWѭYjRQăQJOѭӧng tái tҥo.
Nghiên cӭu khác cӫa Osei Opoku và cӝng
sӵ (2024) cho rҵng chuyӇQÿәi sӱ dөQJQăQJ
Oѭӧng hӧp lý là mөc tiêu quan trӑng nhҵPÿҥt
ÿѭӧc Mөc tiêu phát triӇn bӅn vӳng (SDG) cӫa
Liên hӧp quӕc. Mһc dù có sӵ JLDWăQJFӫDQăQJ
Oѭӧng tái tҥo trong nhӳQJQăPJҫQÿk\Yӟi tӍ lӋ
QKѭQJQăQJOѭӧng tái tҥRFѫEҧQFKѭDÿiS
ӭQJ ÿѭӧF ÿiQJ NӇ nhu cҫX WLrX GQJ QăQJ
Oѭӧng, cac nguӗn hóa thҥFKQKѭWKDQYjGҫu thô
vүn là nguӗn chính phát thҧi khí các bon. Mөc
WLrXÿҫXWѭÿәi mӟLQăQJOѭӧQJOjFRQÿѭӡng
dүQÿӃn nӅn kinh tӃ phát thҧi ròng bҵng 0 và xây
dӵng hӋ thӕQJQăQJOѭӧng sҥch và tái tҥo. Osei
01-2025
72
Opoku và cӝng sӵ (2024) khҷQJ ÿӏnh giҧm
thiӇu cӫa biӃQÿәi khí hұXÿzLKӓi nӅn kinh tӃ
chuyӇQÿәLQăQJOѭӧng tái tҥo khi phҧLÿҫXWѭ
ÿiQJNӇ vào các công nghӋ QăQJOѭӧng tái tҥo.
Sӱ dөng dӳ liӋu tҥi 26 quӕc gia thuӝc OECD tӯ
QăPÿӃn 2020, tác giҧ cho rҵQJ5'ÿәi
mӟLQăQJOѭӧQJFyWiFÿӝQJNK{QJÿӗng nhҩt
ÿӃn nguӗQQăQJOѭӧng tái tҥRGRÿyFyWKӇ thҩy
Fy WiF ÿӝng tích cӵc cӫa nghiên cӭu và phát
triӇQÿӃn phát triӇQQăQJOѭӧng tái tҥo tҥi thӡi
ÿLӇm hiӋn tҥLQKѭQJWiFÿӝng này có thӇ không
hoàn toàn rõ ràng. Thӵc vұy, hoҥWÿӝng R&D
có thӇ mang lҥi hiӋu quҧ ÿӃn phát triӇQQăQJ
Oѭӧng tái trong dài hҥQGRÿӝ trӉ cӫa chính sách
và thӵc thi. Mӝt nghiên cӭu khác, Ebaidalla
(2024) cho rҵng các nguӗQQăQJOѭӧng tái tҥo,
QKѭQăQJOѭӧng sinh hoҥt, mһt trӡi và gió rҩt ít
tҥo ra phát thҧi khí gây hiӋu ӭQJQKjNtQKĈӇ
thӵc hiӋQÿѭӧc chính sách phát triӇQQăQJOѭӧng
tái tҥo, không thӇ thiӃu vai trò cӫa chính sách
khác có liên quan, ví dө QKѭFKtQKViFKWKXӃ,
công nghӋ YjWKѭѫQJPҥi. Nghiên cӭu tҥi 37
quӕc gia sҧn xuҩt QăQJOѭӧQJKjQJÿҫu trong
JLDLÿRҥQÿӃn 2021 cho rҵng thuӃ có ҧnh
Kѭӣng tiêu cӵF Yj ÿiQJ NӇ ÿӃQ ÿҫX Wѭ QăQJ
Oѭӧng tái tҥo cҧ trong ngҳn hҥn và dài hҥn, do
ÿyFiFFKtQKViFKWKXӃ nên mang tính chҩt hӛ
trӧ các doanh nghiӋSÿҫXWѭYjRQăQJOѭӧng tái
tҥR ÿӇ tҥR ÿӝng lӵc khuyӃn khích các doanh
nghiӋS ÿҭy mҥQK ÿҫX Wѭ Yj SKiW WULӇQ QăQJ
Oѭӧng tái tҥo. Nghiên cӭX FNJQJ FKR UҵQJ ÿәi
mӟLYjÿӝ mӣ WKѭѫQJPҥi có ҧQKKѭӣng tích
cӵFYjÿiQJNӇ ÿӃQÿҫXWѭQăQJOѭӧng sҥch. Các
phát hiӋn tӯ nghiên cӭu cung cҩp bҵng chӭng
cho chính phӫ FiF Qѭӟc thӵc hiӋn phát triӇn
QăQJOѭӧng tái tҥo có thӇ WăQJFѭӡng khuôn khә
thuӃ ÿӇ WK~Fÿҭ\WKѭѫQJPҥLYjÿәi mӟi nhҵm
JLDWăQJÿҫXWѭYjRQăQJOѭӧng tái tҥo. Tuy vұy,
Mushed(2019) lҥi cho rҵng không có bҵng
chӭQJÿҧm bҧRÿӝ mӣ WKѭѫQJPҥi có khҧ QăQJ
OjPWăQJWLrXGQJQăQJOѭӧng tái tҥRGRÿyFiF
chính sách tӵ GR KyD WKѭѫQJ Pҥi không hҷn
PDQJÿӃn khҧ QăQJSKiWWULӇQQăQJOѭӧng tái
tҥo.
Các nghiên cӭXWUѭӟFÿmFyPӝt sӕ nghiên
cӭu thӵc hiӋQQKѭQJFyVӵ khác biӋWWѭѫQJÿӕi
so vӟi nghiên cӭu này. Chҷng hҥQQKѭQJKLrQ
cӭu cӫa NguyӉn Mҥnh Hùng và Ngô Thҳng Lӧi
(2022) mӟi chӍ thӵc hiӋn nghiên cӭu tҥi ViӋt
Nam và nghiên cӭu thӵc hiӋn dӳ liӋu chuӛi thӡi
gian và kӃt quҧ nghiên cӭXÿѭӧc rút ra tӯ dӳ
liӋu khҧo sát phân tích nhân tӕÿӗng thӡi kӃt
quҧ nghiên cӭu cho rҵng nhu cҫXQăQJOѭӧng tái
tҥo, thích ӭQJP{LWUѭӡQJÿҫXWѭFKtQKViFK
QăQJOѭӧng có ҧQKKѭӣng tӟi phát triӇQQăQJ
Oѭӧng tái tҥo tҥi ViӋt Nam. Mӝt nghiên cӭu
khác, Lê Thӏ Thúy Hҵng (2024) nghiên cӭu ҧnh
Kѭӣng cӫDQăQJOѭӧng tái tҥRÿӃn ô nhiӉm môi
WUѭӡng, tác giҧ giҧi thích xem liӋu tiêu dùng
QăQJOѭӧng tái tҥo có giҧm thiӇu ô nhiӉm môi
WUѭӡng hay khônJ ÿӗng thӡi tác giҧ sӱ dөng
phân tích hӗi quy theo GMM. Nghiên cӭu khác,
Phan Thӏ Thu HiӅn và NguyӉn Mҥnh Hùng
(2021) nghiên cӭu tҥi ViӋt Nam thông qua khҧo
sát chuyên gia nhҵm làm rõ nhân tӕ ҧQKKѭӣng
tӟi dӵ iQ QăQJ Oѭӧng tái tҥo tҥi ViӋt Nam.
Nghiên cӭXFNJQJWKӵc hiӋn qua phân tích khám
phá nhân tӕ dӵa trên dӳ liӋu chéo. 'RÿyFyWKӇ
thҩ\ÿiӇm mӟi cӫa nghiên cӭu này là tác giҧ vӯa
sӱ dөng dӳ liӋu chéo và kӃt hӧp vӟi chuӛi thӡi
JLDQ ÿӗng thӡL GQJ SKѭѫQJ SKiS SKkQ WtFK
QkQJFDRÿһc biӋt hӗi quy theo PCSE có thӇ
ÿiQKJLiÿѭӧc mӕi quan hӋ chéo giӳa các quӕc
gia trong khu vӵc.
23+ѬѪ1*3+È31*+,Ç1&ӬU
Trong nghiên cӭu này, chúng tôi sӱ dөng
dӳ liӋu mӝt sӕ quӕFJLDĈ{QJ1DPÈWLrXELӇu,
lҫQ Oѭӧt là: ViӋt Nam, Thái Lan, Philippines,
Indonesia, Singapore và Malaysia. Nhóm quӕc
JLDQj\Fy*'3FDRKjQJÿҫu khu vӵc, dân sӕ
ÿ{QJQӅn kinh tӃ FyWtQK WKѭѫQJPҥLÿҫXWѭ
cao. Nguӗn dӳ liӋXÿѭӧc chúng tôi thu thұp tӯ
Ngân hàng thӃ giӟi, truy cұp tҥi
https://databank.worldbank.org/source/world-
development-indicators. Thӡi gian nghiên cӭu
JLDLÿRҥQÿӃn 2022. Sӣ GƭFK~QJW{LFKӑn
thӡLÿLӇm nghiên cӭXQăPOjGRÿk\OjWKӡi
gian hình thành và mӣ rӝng có sӵ tham gia cӫa
01-2025
73
nhiӅu thành viên mӟi trong HiӋp hӝi các quӕc
JLDĈ{QJ1DPÈJӑi tҳt là ASEAN. ThӡLÿLӇm
chúng tôi kӃt thúc thu thұp dӳ liӋXOjQăP
là thӡi gian mà có thӇ thu thұSÿѭӧc sӕ liӋu mӟi
nhҩWÿѭӧc công bӕ bӣi các tә chӭc quӕc tӃ có
uy tín. 'RÿyFyWKӇ thҩ\ѭXÿLӇm cӫa dӳ liӋu
OjÿmSKkQWtFKÿѭӧc tính chéo giӳa các quӕc
gia, phҧn ánh vӅ mһWNK{QJJLDQÿӗng thӡi có
[HP[pWÿӃn yӃu tӕ thӡi gian theo tӯQJQăP
Ben Jebli và cӝng sӵ (2019) cho rҵng du
lӏch có mӕi quan hӋ hai chiӅu vӟi phát triӇn
QăQJOѭӧng tái tҥRÿӗng thӡLFiFQѭӟFĈ{QJ
1DPÈWURQJÿyFy9LӋt Nam có ngành du lӏch
ÿiQKJLiWѭѫQJÿӕi phát triӇn và ngành du lӏch
FyÿyQJJySWtFKFӵFÿӕi vӟi kinh tӃ xã hӝi trong
khu vӵc, tҥo nguӗn lӵc phát triӇQQăQJOѭӧng tái
tҥRĈӗng thӡi, dӵa theo nghiên cӭXWUѭӟc cӫa
Oluoch và cӝng sӵ (2021), mô hình nghiên cӭu
ÿLӅu chӍQKYjÿӅ xuҩWQKѭVDX
ܴܧ௧ ൌ ߚ ߚଵܨܦܫ௧ ߚଶܱܶ௧ ߚଷܩܦܲ௧
ߚସܱܷܴܶ௧ ߝ௧
HӋ sӕ hӗi quy cӫa FDI mang dҩXGѭѫQJ
ÿLӅu này là phù hӧp vӟi nghiên cӭu cӫa Dossou
và cӝng sӵ (2023) cho rҵng vӕQÿҫXWѭWUӵc tiӃp
QѭӟFQJRjLFyWiFÿӝng tích cӵFÿӃn phát triӇn
QăQJOѭӧng tái tҥo.
HӋ sӕ hӗi quy cӫa TO mang dҩX GѭѫQJ
ÿLӅu này phù hӧp vӟi nghiên cӭu cӫa Zhang và
cӝng sӵ (2021).
HӋ sӕ hӗi quy cӫa GDP mang dҩXGѭѫQJ
phù hӧp vӟi nghiên cӭu cӫa Oluoch và cӝng sӵ
(2021).
HӋ sӕ hӗi quy cӫa TOUR mang dҩXGѭѫQJ
ÿLӅu này phù hӧp vӟi nhұQÿӏnh cӫa Ben Jebli
và cӝng sӵ (2019) cho rҵng du lӏch có mӕi quan
hӋ hai chiӅu vӟi phát triӇQQăQJOѭӧng tái tҥo.
Riojas-Díaz và cӝng sӵ (2022) còn cho rҵng
phát triӇn du lӏch gҳn liӅn vӟLWLrXGQJQăQJ
Oѭӧng tái tҥo có thӇ giúp phát triӇn kinh tӃ ӣ
mӭc cao.
3KѭѫQJSKiSSKkQWtFKÿӏQKOѭӧQJÿѭӧc sӱ
dөng trong nghiên cӭX Qj\ Ĉҫu tiên, nghiên
cӭu sӱ dөQJ SKkQ WtFK WKHR EuQK SKѭѫQJ tӕi
thiӇu 2/6 WiF ÿӝng cӕ ÿӏnh (FEM) và tác
ÿӝng ngүu nhiên (REM). 6DXÿy QJKLrQFӭu
thӵc hiӋn kiӇPÿӏnh F nhҵm lӵa chӑn giӳa OLS
và FEM, kiӇPÿӏnh Hausman nhҵm lӵa chӑn
giӳD)(0Yj5(0.KLFyWUѭӡng hӧp khuyӃt
tұWQKѭSKѭѫQJVDLWKD\ÿәi hoһc tӵ WѭѫQJTXDQ
nghiên cӭu dùng hӗLTX\)*/6QKѭÿmÿѭӧc
khҷQJÿӏnh bӣi. Tawfik và cӝng sӵ ÿӕi
vӟi dӳ liӋu bҧng.
Do các quӕc gia trong khu vӵFĈ{QJ1DP
Á có mӕi quan hӋ gҳn bó vӟi nhau chһt chӁ, và
ÿӅu là thành viên nҵm trong HiӋp hӝi các quӕc
JLDĈ{QJ1DPÈ(ASEAN) hoһc tham gia vào
CӝQJÿӗng kinh tӃ ASEAN (AEC), nên nghiên
cӭu thӵc hiӋQÿiQKJLiPӕi quan hӋ phө thuӝc
giӳa các quӕc gia thông qua kiӇPÿӏnh PCSE.
Ĉӗng thӡi kӃt quҧ kiӇPÿӏQKQj\OjFѫVӣ bә
sung thêm kӃt quҧ cӫa nghiên cӭu.
3. KӂT QUҦ VÀ THҦO LUҰN
Thӕng kê mô tҧ tҥi Bҧng 1 cho biӃt tiêu
GQJQăQJOѭӧng tái tҥo tҥi khu vӵFĈ{QJ1DP
È ÿҥt mӭc khá thҩp, chӍ ÿҥt bình quân vào
khoҧng 22.75% trong tәng nhu cҫXQăQJOѭӧng,
WURQJÿyFy6LQJDSRUHJҫQQKѭNK{QJFyQJXӗn
QăQJOѭӧng tái tҥo. VӅ thu hút vӕQÿҫXWѭWUӵc
tiӃSQѭӟc ngoài, chӍ sӕ Qj\ÿҥt bình quân 5.67%
GDP và là mӭFWѭѫQJÿӕLFDRÿӗng thӡLÿӝ mӣ
WKѭѫQJPҥLÿҥt bình quân ӣ mӭc cao 150.07%
GDP, cho thҩy mӭFÿӝ mӣ cӱa cao vӅ WKѭѫQJ
mҥLYjÿҫXWѭWҥi khu vӵFĈ{QJ1DPÈ9Ӆ
GDP, chӍ sӕ Qj\ ÿҥt bình quân 10332.71
86'QJѭӡLQăPWX\Yұy Singapore có mӭc thu
nhұp rҩt cao so vӟi phҫn còn lҥi cӫa khu vӵc.
Bҧng 1. Thӕng kê mô tҧ
Variable Mean Std.
Dev.
Min Max
RE 22.75056 17.20942 .33 64.88
FDI 5.676642 7.046097 -2.75744 32.69117
TO 150.0765 103.0933 32.97218 437.3267
01-2025
74
![Bài tập Kinh tế vi mô kèm đáp án [chuẩn nhất]](https://cdn.tailieu.vn/images/document/thumbnail/2025/20250923/thaovu2k5/135x160/19561758679224.jpg)
