intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Giới và Quy chế Rome về Toà án hình sự quốc tế "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

85
lượt xem
9
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chúng ta đang sống trong những năm đầu của thế kỷ 21 đầy biến động. Loài người đang đạt được những thành tựu to lớn trong mọi lĩnh vực: Sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế thế giới, đặc biệt là khoa học kỹ thuật, những khám phá mới trong công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, khoa học về vũ trụ... đã làm thay đổi cuộc sống của hàng tỷ người. Đây cũng là thời kỳ mở rộng giao lưu và hợp tác quốc tế trên phạm vi toàn cầu và trong từng khu vực. Một...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Giới và Quy chế Rome về Toà án hình sự quốc tế "

  1. T¹p chÝ Khoa häc ®hqghn, khxh & nv, T.xxIII, Sè 1, 2007 Giíi vµ Quy chÕ Rome vÒ Toµ ¸n h×nh sù quèc tÕ Lª ThÞ Quý (*) 1. Vµi nÐt vÒ Quy chÕ Rome (ICC) biÖt quèc gia, mµu da, t«n gi¸o, quan ®iÓm chÝnh trÞ ®Ó chèng l¹i c¸c thÕ lùc ®Õ Chóng ta ®ang sèng trong nh÷ng quèc, khñng bè vµ c¸c ho¹t ®éng phi n¨m ®Çu cña thÕ kû 21 ®Çy biÕn ®éng. nh©n tÝnh kh¸c ®ang ph¸ ho¹i hoµ b×nh Loµi ng−êi ®ang ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh vµ nÒn v¨n minh nh©n lo¹i, giÕt h¹i tùu to lín trong mäi lÜnh vùc: Sù ph¸t th−êng d©n v« téi. triÓn nhanh chãng cña nÒn kinh tÕ thÕ Quy chÕ Rome biÓu t−îng cho Toµ ¸n giíi, ®Æc biÖt lµ khoa häc kü thuËt, h×nh sù quèc tÕ ®−îc dùng lªn bëi §¹i nh÷ng kh¸m ph¸ míi trong c«ng nghÖ héi ®ång Liªn Hîp Quèc (LHQ) n¨m th«ng tin, c«ng nghÖ sinh häc, khoa häc 1998 lµ mét toµ ¸n ®éc lËp, th−êng trùc vÒ vò trô... ®· lµm thay ®æi cuéc sèng trong quan hÖ víi hÖ thèng LHQ, nh»m cña hµng tû ng−êi. §©y còng lµ thêi kú ®i tíi viÖc thµnh lËp Toµ ¸n quèc tÕ bªn më réng giao l−u vµ hîp t¸c quèc tÕ trªn ngoµi hÖ thèng LHQ ®Ó ®iÒu tra, xö ¸n ph¹m vi toµn cÇu vµ trong tõng khu vùc. vµ ®−a vµo tï 4 lo¹i téi ph¹m quèc tÕ tµn Mét sù kiÖn x¶y ra ë n¬i nµy cã thÓ sÏ ¸c. §ã lµ téi ph¹m diÖt chñng, téi ph¹m g©y ¶nh h−ëng ®Õn n¬i kh¸c. Mét hiÖn chèng loµi ng−êi, téi ph¹m chiÕn tranh, t−îng ë khu vùc nµy cã thÓ l©y truyÒn tíi vµ téi ph¹m x©m l−îc. khu vùc kh¸c hoÆc ph¸t triÓn thµnh vÊn ®Ò toµn cÇu. Trªn ý nghÜa ®ã, nhiÒu vÊn Trong Lêi nãi ®Çu, Quy chÕ Rome ®· ®Ò x¶y ra trªn thÕ giíi ®· kh«ng cßn lµ nhËn ®Þnh: Trong thÕ kû nµy (thÕ kû 20), vÊn ®Ò riªng biÖt cña tõng n−íc mµ lµ hµng triÖu trÎ em, ®µn «ng, ®µn bµ ®· trë vÊn ®Ò mang tÝnh toµn cÇu nh− vÊn ®Ò thµnh n¹n nh©n cña nh÷ng hµnh ®éng chiÕn tranh vµ hoµ b×nh, vÊn ®Ò xung ®ét tµn ¸c ch−a tõng thÊy, lµm söng sèt s¾c téc, t«n gi¸o, vÊn ®Ò m«i tr−êng, vÊn l−¬ng tri nh©n lo¹i vµ c¸c téi ¸c d· man ®Ò phßng chèng ®¹i dÞch HIV/AIDS vµ ®ã ®· ®e do¹ hoµ b×nh, an ninh vµ h¹nh c¸c dÞch bÖnh kh¸c, vÊn ®Ò bÊt b×nh ®¼ng phóc cña thÕ giíi… Quy chÕ Rome, v× vËy giíi... T×nh h×nh ®ã ®· h−íng loµi ng−êi kh«ng cho phÐp bÊt kú quèc gia nµo can ®Õn viÖc cÇn thiÕt ph¶i t×m kiÕm nh÷ng thiÖp vµo c¸c cuéc xung ®ét vò trang hay gi¶i ph¸p chung ®Ó cïng tån t¹i vµ ph¸t vµo c«ng viÖc néi bé cña c¸c quèc gia kh¸c. triÓn, t¹o ra c¸c mèi quan hÖ hîp t¸c (Rom Statute, 2002) song ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng, cïng ®Êu Nh÷ng hµnh ®éng téi ph¹m nµy ®· tranh v× mét nÒn hoµ b×nh æn ®Þnh ë c¸c ®−îc tÝnh ®Õn trong ph¸p lý quèc tÕ, bÊt quèc gia vµ trªn thÕ giíi. ChÝnh xu thÕ kÓ hä lµ ai vµ cã sù b¶o ®¶m vÒ chÝnh trÞ nµy ®ang tËp hîp c¸c lùc l−îng tiÕn bé, vµ kinh tÕ nµo vµ ngay c¶ khi trong n−íc chÝnh phñ vµ phi chÝnh phñ, kh«ng ph©n (*) PGS.TS., Trung t©m nghiªn cøu Giíi vµ Ph¸t triÓn, Tr−êng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n, §HQGHN. 55
  2. Lª ThÞ Quý 56 hä, hä cã thÓ ®−îc miÔn h×nh ph¹t v× téi ¸c kh¸c nhau chèng phô n÷ nh− h·m nh÷ng hµnh ®éng nµy. hiÕp, b¹o lùc t×nh dôc, bu«n b¸n phô n÷ vµ trÎ em… vµ tèng giam c¸c téi ph¹m. KÓ tõ khi ®−îc th«ng qua ®Õn nay Trong sù ph¸t triÓn cao cña LuËt ph¸p (1998) Quy chÕ Rome ®· cã 100 n−íc quèc tÕ hiÖn nay, c¸c téi ¸c chèng phô n÷ thµnh viªn. Mét sè n−íc ®· ký ®ang sÏ bÞ nh÷ng ®iÒu luËt t−¬ng tù nh− c¸c chuÈn bÞ phª chuÈn, mét sè n−íc kh¸c téi ¸c quèc tÕ kh¸c tÝnh ®Õn vµ trõng trÞ còng bµy tá ý ®Þnh gia nhËp Quy chÕ. Tõ theo ph¸p quyÒn cña Toµ ¸n h×nh sù khi chÝnh thøc b−íc vµo ho¹t ®éng quèc tÕ. Sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a luËt (7/2002) Toµ ¸n H×nh sù quèc tÕ ®· vµ ph¸p cña c¸c quèc gia víi luËt ph¸p quèc ®ang thô lý 4 vô viÖc liªn quan ®Õn c¸c tÕ sÏ cho phÐp chóng ta ®−a ra xÐt xö vµ téi ph¹m kÓ trªn (Héi LuËt gia ViÖt kh«ng ®Ó lät l−íi nh÷ng téi ¸c h×nh sù Nam, 2006). chung chèng l¹i nh©n lo¹i trong ®ã cã NhiÒu n−íc trong ®ã cã c¸c n−íc ë phô n÷. Trªn ý nghÜa ®ã, Quy chÕ Rome ch©u ¸ ®ang ph¶i chÞu ®ùng nh÷ng sù ¸p vÒ Toµ ¸n H×nh sù quèc tÕ ®· lµ mét trî bøc vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ, sù kiÓm so¸t gióp ph¸p lý cho cuéc ®Êu tranh v× b×nh cña chñ nghÜa thùc d©n, c¸c xung ®ét ®¼ng giíi. quèc tÕ vµ chñng téc, chÞu sù ®e do¹ cña ViÖt Nam lµ mét n−íc thµnh viªn vò khÝ h¹t nh©n, n¹n diÖt chñng, téi ¸c ASEAN vµ ®ang nç lùc ®Ó gia nhËp chiÕn tranh, téi ¸c chèng l¹i nh©n lo¹i vµ WTO. §iÒu nµy ®· t¹o c¬ héi tèt cho ViÖt téi ¸c x©m l−îc, ®· Ýt cã kh¶ n¨ng vµ Nam ph¸t triÓn vµ hoµ nhËp víi khu vùc, kh«ng ®−îc cñng cè vÒ ph¸p lý quèc tÕ. cho phÐp ViÖt Nam hîp t¸c víi c¸c n−íc Phô n÷, víi t− c¸ch lµ nhãm x· héi yÕu l¸ng giÒng trong khu vùc mµ kh«ng bÞ thÕ, dÔ bÞ tæn th−¬ng ®· lµ mét trong rµng buéc vÒ c¸c ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc Toµ ¸n H×nh sù ®Æc kinh tÕ. ViÖt Nam ®· t¸n thµnh c¸c biÖt quan t©m. Trong t×nh h×nh hiÖn nay, nguyªn t¾c cña ASEAN mµ c¬ së lµ cïng phô n÷ ®−îc coi lµ n¹n nh©n gÊp ®«i tõ nhau ph¸t triÓn, hîp t¸c khu vùc vµ an c¸c ¸p lùc cña c¸c cuéc khñng ho¶ng toµn, chèng l¹i c¸c ho¹t ®éng téi ¸c lµm kinh tÕ - x· héi bëi v× hä kh«ng chØ ph¶i ph−¬ng h¹i ®Õn con ng−êi, ®Õn hoµ b×nh, chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc ch¨m æn ®Þnh ë khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Cã lÏ sãc b¶n th©n vµ con c¸i mµ cßn ®−îc coi kh«ng cßn ai trong chóng ta kh«ng c¶m lµ nh÷ng ng−êi yÕu ®uèi. Hä trë thµnh thÊy sù cÇn thiÕt ph¶i chèng l¹i téi ¸c, nhãm bÞ khñng bè ®Çu tiªn cña c¸c dù kh«ng cßn ai trong chóng ta kh«ng ñng ®Þnh téi ¸c. Phô n÷ ph¶i chÞu g¸nh nÆng hé nh÷ng ý t−ëng vÒ sù ®oµn kÕt toµn to lín tõ gia ®×nh vµ c¸c quan niÖm bÊt nh©n lo¹i ®Ó chèng l¹i téi ¸c. Tuy nhiªn c«ng cña x· héi vµ trong nhiÒu tr−êng ®Ó thùc hiÖn ®iÒu ®ã, chóng ta cÇn ph¶i hîp bÞ téi ph¹m tÊn c«ng ®· kh«ng ®−îc suy nghÜ, x©y dùng vµ s¸ng t¹o rÊt nhiÒu b¶o vÖ ph¸p lý kÞp thêi vµ cã hiÖu qu¶. V× ph−¬ng thøc ®a d¹ng vµ phong phó ®Ó lÏ ®ã, Toµ ¸n H×nh sù quèc tÕ còng xem ng¨n chÆn kÞp thêi téi ¸c. ViÖc ph¶i sím xÐt vµ ®−a thµnh c¸c lªn ¸n quèc tÕ c¸c T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, KHXH & NV, T.XXIII, Sè 1, 2007
  3. Giíi vµ Quy chÕ Rome vÒ Toµ ¸n h×nh sù quèc tÕ 57 nhµ ho¹t ®éng thùc tiÔn, c¸c tæ chøc h×nh thµnh mét m¹ng l−íi bÒn chÆt vµ chÝnh phñ vµ phi chÝnh phñ vÒ Toµ ¸n réng kh¾p, c¸c ph−¬ng thøc ph¸t hiÖn, h×nh sù quèc tÕ. xö lý vµ trõng trÞ nh÷ng kÎ g©y ra téi ¸c víi con ng−êi ë ph¹m vi toµn thÕ giíi ®· 2. Ph¸t triÓn sù hiÓu biÕt vÒ Giíi liªn trë thµnh mét nhu cÇu thùc tÕ. V× lÏ ®ã quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng cña Toµ ¸n h×nh mµ ý t−ëng vÒ ho¹t ®éng cña mét “Toµ sù quèc tÕ. ¸n h×nh sù Quèc tÕ” ®· mang mét ý 3. Th¶o luËn ý nghÜa vµ tr¸ch nhiÖm nghÜa quan träng. cña Toµ ¸n h×nh sù quèc tÕ cho viÖc n©ng Tuy vËy, tõ nh÷ng ý t−ëng chung vÒ cao ph¸p lý cho phô n÷. mÆt lý thuyÕt ®Õn nh÷ng ho¹t ®éng cô 4. Cung cÊp m«i tr−êng cho viÖc ñng thÓ vµ cã hiÖu qu¶ cña thùc tÕ lµ c¶ mét hé cña ViÖt Nam cho chiÕn dÞch phª qu·ng ®−êng dµi. §Ó cã ®−îc sù thèng chuÈn Toµ ¸n h×nh sù quèc tÕ. nhÊt chung trong mét thÕ giíi ®ang ph©n Héi th¶o ®· tËp hîp c¸c chuyªn gia cùc s©u s¾c vÒ sù giµu nghÌo, mét thÕ quèc tÕ vÒ ICC nh− «ng Somchai giíi ®a d¹ng vÒ chÝnh trÞ, phong phó vÒ Homlaor, tæng th− ký cña Forum - Asia; chñng téc, nhiÒu s¾c mµu vÒ v¨n ho¸ vµ bµ Evelyn Balais Serrano, ®iÒu phèi viªn t«n gi¸o, thËt kh«ng ph¶i dÔ dµng. VËy ch©u A cña c¸c liªn minh phi chÝnh phñ ®iÒu g× cã thÓ ®−îc coi lµ khu«n th−íc cho ICC; bµ Niza Concepcion, ®iÒu phèi chung, gióp chóng ta cã thÓ g¹t bá ®−îc viªn dù ¸n n©ng cao vÞ trÝ ICC; T.S nh÷ng sù kh¸c biÖt vµ liªn kÕt l¹i víi Aurora Parong, chñ tÞch Liªn minh nhau. §ã chÝnh lµ nh÷ng gi¸ trÞ chung Philippine cho ICC; bµ Atty Eleano vµ vÜnh cöu vÒ con ng−êi vµ sù nh©n ®¹o Conda, Uû viªn ban chÊp hµnh cña tæ ®èi víi con ng−êi. chøc phô n÷ vÒ LuËt ph¸p vµ Giíi; T.S 2. Héi th¶o "Giíi vµ Toµ h×nh sù Harkristuti Harkrisnowo, gi¸m ®èc T.T quèc tÕ" t¹i tr−êng §¹i häc quyÒn con ng−êi, khoa LuËt, tr−êng ®¹i Khoa häc X· héi vµ Nh©n häc In®«nesia. VÒ phÝa ViÖt Nam cã h¬n v¨n-§¹i häc Quèc gia Hµ Néi 70 ®¹i biÓu tõ c¸c c¬ quan tæ chøc chÝnh phñ vµ phi chÝnh phñ. §ã lµ c¸c c¸n bé T¹i Hµ Néi, trong hai ngµy 25- l·nh ®¹o, c¸n bé nghiªn cøu cña bé T− 26/3/2002, tr−íc khi ICC cã hiÖu lùc, Trung t©m nghiªn cøu Giíi vµ Ph¸t ph¸p; bé Ngo¹i giao; Ban ®èi ngo¹i trung triÓn, tr−êng §¹i häc KHXH&NV- §¹i −¬ng; Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao, Tßa ¸n häc Quèc gia Hµ Néi ®· phèi hîp víi Tæ nh©n d©n Hµ Néi; Uû ban Quèc gia v× sù chøc DiÔn ®µn ch©u ¸ vÒ quyÒn con tiÕn bé cña phô n÷; Uû ban b¶o vÖ vµ ng−êi vµ ph¸t triÓn (Forum - Asia) tæ ch¨m sãc trÎ em; c¸c tr−êng ®¹i häc chøc Héi th¶o ®Çu tiªn vÒ "Giíi vµ Toµ KHXH&NV; §¹i häc LuËt; §¹i häc An h×nh sù quèc tÕ". C¸c môc tiªu cña Héi ninh; Häc viÖn chÝnh trÞ quèc gia Hå chÝ th¶o lµ: Minh; §¹i häc C«ng ®oµn; Häc viÖn Hµnh chÝnh quèc gia; C¸c viÖn vµ trung 1. N©ng cao kiÕn thøc chung cho c¸c t©m nghiªn cøu nh− ViÖn nghiªn cøu nhµ khoa häc, c¸c c¸n bé luËt ph¸p, c¸c T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, KHXH & NV, T.XXIII, Sè 1, 2007
  4. Lª ThÞ Quý 58 Thanh niªn, ViÖn nghiªn cøu nhµ n−íc bÞ bãc lét vÒ søc lao ®éng, (70% trong sè vµ ph¸p luËt; ViÖn X· héi häc… Ngoµi ra h¬n 1,3 tû ng−êi nghÌo ®ãi trªn toµn cÇu cßn cã h¬n hai m−¬i sinh viªn cña mét sè lµ phô n÷), bÞ huû ho¹i vÒ nh©n phÈm, bÞ tr−êng ®¹i häc Hµ Néi còng ®Õn tham dù ®¸nh ®Ëp vÒ thÓ x¸c, bÞ bu«n b¸n nh− héi th¶o víi t− c¸ch lµ quan s¸t viªn. nh÷ng n« lÖ. Héi th¶o ®· cung cÊp c¸c kh¸i niÖm Sù h×nh thµnh mét c¬ chÕ kiÓm so¸t c¬ b¶n, c¸c nguyªn t¾c, c¬ chÕ vµ c¸c vÊn vµ trõng trÞ nh÷ng téi ¸c víi phô n÷ trªn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c n−íc. §Æc biÖt lµ ph¹m vi toµn cÇu lµ mét ph−¬ng thøc vai trß cña Toµ ¸n h×nh sù quèc tÕ trong tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶ cho cuéc ®Êu viÖc b¶o vÖ vµ n©ng cao quyÒn cña phô tranh v× b×nh ®¼ng giíi. Bëi vËy nÕu ë n÷ trong gia ®×nh vµ x· héi. C¸c ®¹i biÓu mét sè lÜnh vùc chÝnh trÞ, x· héi vµ v¨n ®· th¶o luËn kh¸ s©u s¾c vµ cô thÓ vÒ ho¸, viÖc h×nh thµnh vµ triÓn khai ho¹t quy chÕ Rome, vÒ c¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña “Toµ h×nh sù quèc tÕ” cã thÓ ®éng cña “Toµ ¸n h×nh sù quèc tÕ” vµ g©y ra nh÷ng lo l¾ng b¨n kho¨n nhÊt nh÷ng kh¶ n¨ng hiÖn thùc cho viÖc phª ®Þnh, th× ë lÜnh vùc b×nh ®¼ng giíi vµ gi¶i chuÈn, triÓn khai thùc hiÖn quy chÕ phãng phô n÷, nã l¹i tá ra cã nhiÒu Rome vÒ “Toµ ¸n h×nh sù quèc tÕ” ë ViÖt thuËn lîi. Phô n÷ kh«ng c¶m thÊy cã Nam, ®ång thêi còng nhËn ra nh÷ng khã chót b¨n kho¨n vµ thiÖt thßi nµo khi cã kh¨n, trë ng¹i cÇn ph¶i ®−îc kh¾c phôc. mét m¹ng l−íi toµ ¸n ho¹t ®éng trªn mét Mét sè ®¹i biÓu ®· tá ra b¨n kho¨n trªn ph¹m vi réng nh− vËy ®øng ë phÝa sau mét sè vÊn ®Ò ch¼ng h¹n nh− mèi quan cuéc ®Êu tranh v× sù b×nh ®¼ng cña hÖ gi÷a viÖc triÓn khai c¸c ho¹t ®éng cña m×nh. ICC víi viÖc b¶o vÖ c¸c nguyªn t¾c vÒ Tuy nhiªn, còng cã rÊt nhiÒu vÊn ®Ò chñ quyÒn quèc gia, vÒ sù chi phèi cña cÇn ph¶i bµn b¹c, trao ®æi vÒ ho¹t ®éng c¸c n−íc lín ®èi víi ho¹t ®éng cña ICC, cña ICC ®Ó b¶o vÖ cho quyÒn lîi cña phô vÒ tÝnh c«ng b»ng trong viÖc xÐt xö cña n÷. Tr−íc hÕt ICC liÖu cã thÓ trë thµnh ICC, vÒ c¬ chÕ ho¹t ®éng vµ xÐt xö cña mét tæ chøc ph¸p lý cã nhËn thøc ®Çy ®ñ ICC, vÒ kh¶ n¨ng trî gióp ph¸p lý cho vµ s©u s¾c vÒ b×nh ®¼ng giíi hay kh«ng, cuéc ®Êu tranh v× b×nh ®¼ng giíi v.v… hay nã còng l¹i chÞu sù chi phèi cña nhiÒu hÖ thèng ph¸p luËt thiÕu c«ng C¸c ®¹i biÓu còng ®· trao ®æi rÊt s«i næi vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn b»ng víi phô n÷ nh− ph¸p luËt cña giíi vµ Toµ ¸n h×nh sù quèc tÕ. Trªn thùc kh«ng Ýt quèc gia hiÖn nay. MÆt kh¸c, tÕ, sè l−îng phô n÷ vµ nam giíi lµ nh÷ng ICC còng cÇn ph¶i tæ chøc nh− thÕ nµo, ng−êi chÞu nhiÒu ®au th−¬ng vµ tæn thÊt cã nh÷ng h×nh thøc vµ néi dung ho¹t do chiÕn tranh g©y ra vÉn t¨ng cao. Phô ®éng cô thÓ ra sao, vµ quan träng h¬n , n÷ còng lµ nh÷ng n¹n nh©n sÏ ph¶i chÞu cã ®ñ sù can ®¶m ®Õn møc nµo ®Ó ®−¬ng ®ùng l©u dµi sau chiÕn tranh. NhiÒu phô ®Çu víi nh÷ng chuÈn mùc v¨n ho¸, lèi sèng, thËm chÝ t«n gi¸o… tån t¹i tõ ngµn n÷ ®ang ph¶i sèng trong c¶nh cïng cùc, ®ãi nghÌo, trong nh÷ng c¨n nhµ æ chuét, n¨m nay ®ang ®Ì nÆng lªn cuéc sèng cña T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, KHXH & NV, T.XXIII, Sè 1, 2007
  5. Giíi vµ Quy chÕ Rome vÒ Toµ ¸n h×nh sù quèc tÕ 59 ng−êi phô n÷. Nh− vËy ho¹t ®éng cña CÇn ph¶i hiÓu hµnh vi nµy trªn c¶ ICC ®èi víi vÊn ®Ò b×nh ®¼ng giíi còng hai ph−¬ng diÖn, b¹o lùc x· héi vµ b¹o cÇn ph¶i lµ nh÷ng ho¹t ®éng râ rµng, cô lùc gia ®×nh. Phô n÷ vµ trÎ em lµ n¹n thÓ, s¸ng t¹o vµ m¹nh mÏ. nh©n cña c¶ hai d¹ng nµy trong ®ã, b¹o lùc gia ®×nh ë nhiÒu n−íc vÉn ®ang ®−îc 3. VÊn ®Ò Giíi trong ICC coi lµ mét hiÖn t−îng “riªng t−”, Ýt ®−îc Cã thÓ nãi vÊn ®Ò Giíi bao trïm lªn can thiÖp kÞp thêi vµ trõng ph¹t thÝch tÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n cña ICC v× nÕu ®¸ng. §©y còng chÝnh lµ mét téi ¸c chèng ®Þnh nghÜa Giíi lµ mèi quan hÖ x· héi l¹i loµi ng−êi. gi÷a nam vµ n÷ th× ®ã chÝnh lµ mèi quan - Trong Quy chÕ Rome, téi Tra tÊn hÖ gi÷a con ng−êi víi con ng−êi. 4 téi ng−êi cña ®èi ph−¬ng, c¾t xÎo c¬ thÓ cña ph¹m mµ ICC ®−a ra ®Òu lµ nh÷ng téi hä. (Quy chÕ Rome, §iÒu 8- Téi ph¹m ph¹m chèng l¹i con ng−êi, nghÜa lµ chiÕn tranh, kho¶n 2) lµ mét trong bèn chèng l¹i c¶ nam vµ n÷. Tuy nhiªn, còng lo¹i téi ph¹m. §iÒu kho¶n nµy lµ cÇn cÇn xem xÐt vµ t¸ch biÖt nam vµ n÷ v× thiÕt nh−ng nã cã ®−îc ¸p dông trong phô n÷ cßn lµ nh÷ng n¹n nh©n cña c¸c tr−êng hîp c¾t bé phËn sinh dôc ngoµi lo¹i téi ph¹m mang tÝnh chÊt ¸p bøc giíi. (FGM) cña phô n÷ ë ch©u Phi theo - §ã lµ c¸c téi hiÕp d©m, b¾t lµm n« lÖ phong tôc (trong ®ã cã c¶ quan niÖm t×nh dôc, c−ìng bøc m¹i d©m, c−ìng bøc ng¨n c¶n phô n÷ h−ëng kho¸i c¶m trong mang thai, c−ìng bøc triÖt s¶n hoÆc c¸c t×nh dôc) vµ n¹o thai bÐ g¸i ë ch©u A h×nh thøc b¹o lùc t×nh dôc kh¸c cã tÝnh theo quan niÖm “träng nam, khinh n÷” chÊt nghiªm träng t−¬ng tù (Quy chÕ kh«ng ? Theo tµi liÖu cña Héi ®ång d©n Rome, §iÒu 7- Téi ph¹m chèng loµi sè thÕ giíi, ë ch©u Phi cã kho¶ng 114 ng−êi, kho¶n 1). Kh¸i niÖm “C−ìng bøc triÖu phô n÷ bÞ c¾t bé phËn sinh dôc n« lÖ" lµ viÖc thùc hiÖn quyÒn lùc ®Ó cã ngoµi cßn theo tæ chøc Y tÕ thÕ giíi ®−îc quyÒn së h÷u ®èi víi con ng−êi, ®Æc (WHO) th× trªn 130 triÖu phô n÷ vµ trÎ bÞªt lµ phô n÷ vµ trÎ em. Kh¸i niÖm em ®· lµ n¹n nh©n vµ 2 triÖu bÐ g¸i cã “C−ìng bøc mang thai" lµ phô n÷ bÞ buéc nguy c¬ ph¶i chÞu nh− vËy mçi n¨m.ViÖc ph¶i sinh ®Î nh»m môc ®Ých g©y ¶nh c¾t bá ©m vËt chñ yÕu ®−îc tiÕn hµnh t¹i h−ëng ®Õn thµnh phÇn d©n téc cña mét 28 n−íc Phi Ch©u vµ ngµy cµng ®−îc tiÕn bé phËn d©n c− nµo ®ã. §Þnh nghÜa nµy hµnh nhiÒu h¬n trong céng ®ång ng−êi kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn ph¸p luËt quèc gia Phi nhËp c− t¹i ch©u ¢u, Australia, vÒ mang thai. Canada vµ Mü. ë Somaly cã kho¶ng 98% - §ã lµ c¸c hµnh vi b¹o lùc ®èi víi phô n÷ bÞ c¾t ©m vËt, Bukina Faso: 70% tÝnh m¹ng vµ th©n thÓ con ng−êi, ®Æc phô n÷ bÞ c¾t, Nigiªria: 6000 phô n÷ bÞ biÖt lµ giÕt ng−êi thuéc mäi thñ ®o¹n, c¾t/ngµy, Su®¨ng: c« g¸i nµo kh«ng c¾t g©y th−¬ng tÝch, ®èi xö tµn ¸c vµ tra tÊn. th× kh«ng lÊy ®−îc chång. Trªn thùc tÕ (Quy chÕ Rome, §iÒu 8 - Téi ph¹m chiÕn nhiÒu phô n÷ cã thÓ sèng l©u h¬n chång tranh, kho¶n 2) nh−ng n÷ tÝnh cña hä rÊt ng¾n ngñi. T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, KHXH & NV, T.XXIII, Sè 1, 2007
  6. Lª ThÞ Quý 60 Phong tôc ®· sím giÕt chÕt c¸i b¶n n¨ng ®−îc nghiªn cøu nh»m ng¨n cÊm vµ giíi tÝnh khi ¸p ®Æt mét “®é tuæi t×nh trõng ph¹t lo¹i tÖ n¹n nµy. dôc” cho hä. §Õn tuæi 40, ng−êi phô n÷ Còng nh− vËy, n¹n n¹o thai bÐ g¸i ®· giµ. Hä sÏ sèng mét sè n¨m n÷a víi hay cßn gäi lµ N¹n diÖt gièng c¸i ®ang mét c¬ thÓ v« tÝnh, ph¶i tõ bá t×nh dôc ®Ó rÊt thÞnh hµnh ë nhiÒu n−íc ch©u ¸. Do chuyªn t©m vµo nhiÖm vô lµm mÑ vµ t− t−ëng “träng nam, khinh n÷” nªn khi lµm bµ. Sau khi ®· ®em th©n m×nh phôc cÇn ph¶i gi¶m sinh, ng−êi ta ®· s½n sµng vô ng−êi chång vµ sinh ®Î cho gia ®×nh, hy sinh c¸c bÐ g¸i - nh÷ng ng−êi mµ theo ng−êi ®µn bµ chØ cßn tån t¹i víi mét “t©m phong tôc phô quyÒn kh«ng thÓ “nèi dâi hån tinh khiÕt". §©y lµ mét tËp tôc tõ t«ng ®−êng”. l©u ®êi. Ng−êi ta ®· t×m thÊy nh÷ng x¸c ViÖc siªu ©m ®Ó x¸c ®Þnh giíi tÝnh −íp bÞ c¾t bá ©m vËt tõ tr−íc khi ®¹o Håi thai nhi kh«ng ph¶i ®Ó nh»m tho¶ chÝ tß ra ®êi. NhiÒu bËc cha mÑ ®· ph¶i chÞu ®Ó mß cña cha mÑ mµ lµ n¹o ph¸ nh÷ng c¸i cho con c¸i bÞ c¾t bé phËn sinh dôc ngoµi thai lµ bÐ g¸i. ThËm chÝ khi ®−îc sinh ra v× tõ nhiÒu ®êi nay ng−êi ta vÉn tin r»ng råi, nhiÒu bÐ g¸i còng bÞ chÝnh cha mÑ nÕu kh«ng nh− vËy sÏ bÞ quû thÇn gieo chóng cho ¨n nhùa c©y ®éc, nhÐt vá trÊu, tai ho¹. ICC cã thÓ can thiÖp vµo c¸c ®æ s÷a cho chÕt ng¹t hoÆc bá r¬i ngoµi ho¹t ®éng téi ¸c mang tÝnh phong tôc ®−êng. KÕt qu¶ lµ sù v¾ng mÆt cña 100 nh− vËy gièng nh− c¸c téi ph¹m chiÕn triÖu phô n÷ ch©u ¸ (Theo thèng kª, tranh kh«ng? ICC cã thÓ ñng hé cuéc Trung Quèc mÊt 49 triÖu, cßn ë Ên §é, ®Êu tranh cña phô n÷, ®Æc biÖt lµ phô n÷ 90% c¸c ca ph¸ thai lµ trÎ g¸i) vµ sù mÊt trÎ ch©u Phi ®ang kh¼ng ®Þnh: T«i c©n b»ng giíi tÝnh nghiªm träng cña mét kh«mg muèn gièng mÑ t«i. T«i kh«ng chØ sè n−íc nh− Trung Quèc, §µi Loan, ¢n tån t¹i víi t− c¸ch mét ng−êi vî, ng−êi §é, Hµn Quèc, Pakistan. Hµnh ®éng giÕt mÑ mµ cßn tån t¹i víi t− c¸ch cña c¸ ng−êi nµy liÖu cã bÞ trõng trÞ kh«ng? ICC nh©n t«i. Cuéc sèng cña t«i thuéc vÒ t«i. cã thÓ can thiÖp ®Õn møc nµo ®Ó cøu vít C¸c c¬ quan LHQ vµ nhiÒu tæ chøc nh÷ng bÐ g¸i v« téi?. NGOs coi viÖc c¾t bé phËn sinh dôc C«ng −íc vÒ xo¸ bá mäi h×nh thøc ngoµi lµ mét sù vi ph¹m nh©n quyÒn. ph©n biÖt ®èi xö víi phô n÷ (The Nh÷ng tæ chøc nµy ®ßi lo¹i bá nã vµ coi Convention on the Elimination of All mäi sù b¶o l·nh vÒ t«n gi¸o hay v¨n ho¸ Forms of Discrimination Against Women cho hµnh ®éng nµy lµ kh«ng cã c¬ së - CEDAW) ®· ®−îc §¹i Héi §ång LHQ chÝnh ®¸ng. Hä còng b¸c bá viÖc trang bÞ phª chuÈn ngµy 18/12/1079 vµ ViÖt Nam cho nã nh÷ng dông cô y tÕ nh»m gi¶m lµ mét trong nh÷ng quèc gia ®Çu tiªn bít nguy c¬ nhiÔm trïng khi nh÷ng bµ trªn thÕ giíi ký tham gia C«ng −íc vµo mô v−ên th«n quª thùc hiÖn ë nhiÒu ngµy 29/7/1980 ®· thõa nhËn quyÒn b×nh n−íc, ngoµi nh÷ng cuéc vËn ®éng h−íng ®¼ng cña phô n÷ víi nam giíi tr−íc ph¸p vµo c¸c céng ®ång, c¸c gia ®×nh vµ c¬ luËt vµ chØ râ c¸c biÖn ph¸p ®Ó lo¹i trõ quan y tÕ, nh÷ng c¶i c¸ch vÒ luËt ®ang T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, KHXH & NV, T.XXIII, Sè 1, 2007
  7. Giíi vµ Quy chÕ Rome vÒ Toµ ¸n h×nh sù quèc tÕ 61 ®· quy ®Þnh téi danh nµy t¹i ®iÒu 119 vµ sù ph©n biÖt ®èi xö víi phô n÷ trªn tÊt ®· bæ sung thªm “Mua b¸n phô n÷ v× c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. HiÖn môc ®Ých m¹i d©m”, “Mua b¸n phô n÷ cã nay Uû ban CEDAW cã thÈm quyÒn ®Ò tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp”. Ph¸p luËt ViÖt nghÞ tõ thÈm tra ®Õn xö lý nh÷ng tr−êng Nam ®· trõng ph¹t nghiªm kh¾c nh÷ng hîp vi ph¹m nghiªm träng vµ cã hÖ téi danh nµy. thèng quyÒn con ng−êi cña phô n÷. VËy ICC ®· cã mèi liªn hÖ thÕ nµo víi Uû ban HiÖn nay Uû ban c¸c vÊn ®Ò x· héi CEDAW? Lµm thÕ nµo ®Ó ICC hç trî cho cña Quèc héi ®ang cã kÕ ho¹ch so¹n th¶o CEDAW ®Ó ng¨n ngõa c¸c ho¹t ®éng LuËt Phßng chèng b¹o lùc gia ®×nh. §©y chèng l¹i vµ ®µn ¸p phô n÷ chØ v× hä lµ lµ b−íc tiÕn míi trong luËt ph¸p ViÖt phô n÷?. Nam trªn vÊn ®Ò b×nh ®¼ng giíi ®· ph¶n ë ViÖt Nam, trong nh÷ng n¨m tr−íc ¸nh quan ®iÓm tiÕn bé cña nhµ n−íc ViÖt §æi míi, lo¹i téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷ Nam trong viÖc b¶o vÖ nh©n ph¶m vµ hÇu nh− kh«ng cã. Trong hai s¾c luËt c¬ tÝnh m¹ng cña phô n÷. b¶n cña Nhµ n−íc kh«ng cã téi danh Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi vµ “Mua b¸n phô n÷”. B−íc vµo giai ®o¹n t− duy, ph¸p luËt quèc tÕ vµ ViÖt Nam ®Çu cña thêi kú më cöa 1985, khi quan ngµy cµng gÇn víi thùc tÕ vµ phï hîp víi hÖ hîp t¸c quèc tÕ më réng, ®Æc biÖt lµ ®êi sèng nh©n d©n, gãp phÇn b¶o vÖ viÖc më cöa ®−êng biªn giíi víi Trung nh÷ng ng−êi d©n th−êng, chèng l¹i c¸c Quèc, Campuchia th× hiÖn t−îng bu«n thÕ lùc vµ c¸ nh©n téi ph¹m. Héi th¶o vÒ b¸n phô n÷ vµ trÎ em xuÊt hiÖn vµ gãp Quy chÕ Rome vÒ Toµ ¸n h×nh sù quèc tÕ mÆt vµo m¹ng l−íi bu«n b¸n ng−êi quèc lµ mét ho¹t ®éng cÇn thiÕt gióp chóng ta tÕ. Bé luËt H×nh sù n¨m 1985 ®· cã téi n©ng cao kiÕn thøc vÒ ph¸p luËt quèc tÕ danh “Mua b¸n phô n÷ ”, quy ®Þnh t¹i vµ xem xÐt tr¸ch nhiÖm cña chóng ta. ®iÒu 115. §Õn n¨m 1999, Bé luËt h×nh sù Tµi liÖu tham kh¶o 1. Rome Statute of the International Criminal Court, Forum Asia, 2002. 2. Héi LuËt gia ViÖt Nam, Lêi giíi thiÖu vµ Lêi nhµ xuÊt b¶n cuèn s¸ch "ICC Compilation", 2006. 3. Compilation of Core Documents of the International Criminal Court, A Publication of the Coalition for the International Criminal Court, December 2003. 4. C«ng −íc vÒ xo¸ bá mäi h×nh thøc ph©n biÖt ®èi xö víi phô n÷ (The Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women - CEDAW), Nhµ xuÊt b¶n Phô n÷, Hµ Néi ,2005. 5. Bé luËt h×nh sù (söa ®æi bæ sung), Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi, 1997. T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, KHXH & NV, T.XXIII, Sè 1, 2007
  8. Lª ThÞ Quý 62 VNU. JOURNAL OF SCIENCE, soc., sci., human, T.xXIII, n01, 2007 Gender and Rome Statute of the International Criminal Court Assoc. Prof. Dr. Le Thi Quy Centre for Gender and Development, College of Social Sciences and Humanities, VNU Leaders and legal experts from government, internation organization and nongovernmental organization have described the Rome Statute of the International Criminal Court (ICC) as the greatest advance in international law since the founding of the United Nations. Rome Statute have 13 parts and 128 articles. The jurisdiction of the Court shall be limited to the most serious crimes of concern to the international community as a whole. The Court has jurisdiction in accordance with this Statute with respect to the following crimes; The crime of genocide; Crimes against humanity; War crime; The crime of aggression. This paper analysis ICC on Gender point of view and provides some kinds of crimes against women such as FGM, abortion girl babes because crimes against women are crimes against humanity and require ICC collaborate with The Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women – CEDAW. This paper also provides some laws and activities of Vietnamese goverment and people for gender equality. T¹p chÝ Khoa häc §HQGHN, KHXH & NV, T.XXIII, Sè 1, 2007
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2