Báo cáo số 597/BC-BQP

Báo cáo này được Bộ Quốc phòng gửi Chính phủ, tổng kết tình hình thi hành pháp luật về tình trạng khẩn cấp tại Việt Nam trong giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2023. Việc tổng kết được thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, nhằm đánh giá toàn diện khuôn khổ pháp lý hiện hành và đề xuất xây dựng Luật Tình trạng khẩn cấp mới để trình Quốc hội.

Báo cáo này được gửi đến Chính phủ Việt Nam để tổng kết tình hình thi hành pháp luật về tình trạng khẩn cấp và làm cơ sở đề xuất xây dựng Luật Tình trạng khẩn cấp mới, phục vụ công tác quản lý nhà nước và lập pháp.

Báo cáo này tổng kết việc thi hành pháp luật về tình trạng khẩn cấp (TTKC) tại Việt Nam từ năm 2000 đến 2023, được thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nhằm đánh giá khuôn khổ pháp lý hiện hành và đề xuất xây dựng Luật Tình trạng khẩn cấp mới.

Tình hình thế giới và khu vực được đánh giá là phức tạp, khó lường với cạnh tranh chiến lược, xung đột vũ trang, biến đổi khí hậu gia tăng rủi ro an ninh. Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và Đông Nam Á, dù năng động, vẫn đối mặt với tranh chấp chủ quyền, an ninh hàng hải và các mối đe dọa phi truyền thống. Trong nước, Việt Nam thường xuyên chịu ảnh hưởng nặng nề từ thiên tai, dịch bệnh, thảm họa, biến đổi khí hậu, gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Các vấn đề môi trường và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch cũng làm tăng nguy cơ mất ổn định kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đòi hỏi áp dụng các biện pháp ứng phó đặc biệt.

Về kết quả thực hiện pháp luật TTKC, Quốc hội và Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng như Hiến pháp 1992 (sửa đổi 2001), Hiến pháp 2013, Pháp lệnh Tình trạng khẩn cấp năm 2000, cùng các luật chuyên ngành về an ninh quốc gia, phòng chống bệnh truyền nhiễm, thiên tai, quốc phòng, an ninh mạng, phòng thủ dân sự. Nhiều nghị định chi tiết và các chiến lược, chương trình hành động liên quan cũng đã được ban hành. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về TTKC được các bộ, ngành, địa phương triển khai đa dạng, phong phú, sử dụng nhiều kênh truyền thông và công nghệ mới, giúp nâng cao nhận thức cho cán bộ và nhân dân.

Trong hoạt động ứng phó với TTKC, nguồn lực được đảm bảo thông qua ngân sách nhà nước, đóng góp của cộng đồng và đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, đào tạo lực lượng. Công tác dự trữ quốc gia được triển khai hiệu quả, sẵn sàng cấp phát khi cần. Công tác phòng ngừa được chú trọng với các hoạt động theo dõi, dự báo, ngăn chặn sớm các vụ việc liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự xã hội. Các biện pháp tuyên truyền, vận động nhân dân, nhận diện và đấu tranh chống các thế lực thù địch được thực hiện thường xuyên. Khi xảy ra sự cố, thảm họa, dịch bệnh quy mô lớn, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ các biện pháp ứng phó, huy động lực lượng (đặc biệt là quân đội, công an, y tế) để sơ tán dân, kiểm soát dịch bệnh (điển hình là Covid-19), tiêm vắc xin, cách ly, điều trị và hỗ trợ an sinh xã hội. Công tác khắc phục hậu quả bao gồm tìm kiếm cứu nạn, đảm bảo an sinh xã hội, vệ sinh môi trường, phục hồi sản xuất, sửa chữa hạ tầng bị hư hỏng.

Việt Nam cũng tích cực tham gia và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quản lý thảm họa, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao qua việc tham gia các công ước, nghị định thư và thỏa thuận song phương, đa phương, cũng như tổ chức các hoạt động huấn luyện, diễn tập chung.